Multatuli.online

Editiegeschiedenis Max Havelaar, 1860

Max Havellaar of de koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappy werd gepubliceerd door bemiddeling van mr. Jacob van Lennep in begin mei 1860:

Amsterdam, J. de Ruyter, 1860.

Tweede druk, idem (november) 1860.

Derde druk: Amsterdam - K.H. Schadd, 1871.

Van deze druk bestaan exemplaren op Hollands papier en met bredere marge.

Vierde druk: Eerste door den auteur herziene uitgaaf: Amsterdam - G.L. Funke,1875.

Vijfde druk: Tweede door den auteur herziene uitgaaf: Rotterdam, Uitgevers -Maatschappy ‘Elsevier’ 1881.

Het handschrift, in het bezit gebleven van de drukker en later van diens stiefzoon, is sinds 1910 eigendom van het Multatuli Museum, Universiteitsbibliotheek, Amsterdam; het werd in 1949 voor het eerst diplomatisch uitgegeven.

Wegens de vele, door Van Lennep aangebrachte weglatingen en wijzigingen kunnen de eerste, tweede en derde druk, die verschenen zijn zonder dat de auteur zelf de proeven heeft gecorrigeerd, niet als authentiek worden beschouwd. Voor het vaststellen van de tekst kwamen dus enkel het handschrift en de drukken van 1875 en 1881 in aanmerking.

Ofschoon de indeling in hoofdstukken afkomstig is van mr. Van Lennep, bleef zij gehandhaafd, met dien verstande dat de doorgaande tekst van het handschrift typografisch werd gevolgd, en de hoofdstukaanduidingen de plaats innemen van een deel der in het handschrift aanwezige strepen.

Bij de Aantekeningen en Ophelderingen is over het algemeen de versie van 1881 gevolgd, die afgezien van enkele toevoegingen weinig van de oorspronkelijke lezing-1875 verschilt. Het jaartal 1875 achter een opheldering betekent dus wél, dat zij toen werd geschreven, echter niet, dat zij toen reeds in allen dele de definitieve vorm had.

De op deze website gebruikte tekst is overeenkomstig de uitgave van 1875, behoudens varianten die óf aan het handschrift óf aan de druk van 1881 werden ontleend, in Volledige Werken deel 1, pp. 517-540.


Terug