Het Multatuli-archief

< brieven | manuscripten | foto's | overig

De collectie van het Multatuli Genootschap: een van de bijzondere collecties in het Allard Pierson.

Bij de vijftigste verjaardag van de verschijning van Max Havelaar in 1910 organiseerde het Stedelijk Museum in Amsterdam een herdenkingstentoonstelling. Een van de topstukken was het handschrift van het boek, beschikbaar gesteld door de erven Joost de Ruyter.* Er werd zoveel verzameld over boek en schrijver dat men die collectie bij elkaar wilde houden en uit wilde breiden. De Vereeniging het Multatuli Museum werd opgericht met als doel al het geschreven en gedrukte materiaal van en over Multatuli te verzamelen.

In 1914 verwierf de vereniging de collectie van een van de grondleggers, P.J.A. Meersmans. Die collectie bevatte naast primaire en secundaire literatuur ook een aantal handschriften, waaronder materiaal van uitgever/boekhandelaar R.C. d’Ablaing van Giessenburg. In 1930 verwierf de vereniging na het overlijden van Multatuli's weduwe een groot aantal persoonlijke eigendommen en vele handschriften. In 1947 kwam daar nog de omvangrijke correspondentie tussen Multatuli en zijn uitgever G.L. Funke bij.

De collectie van de vereniging was van 1910 tot 1926 ondergebracht in het Stedelijk Museum te Amsterdam en ging vervolgens over naar de Universiteitsbibliotheek Amsterdam. In 1957 kreeg het Multatuli Genootschap, zoals de vereniging sinds 1946 heette, diens geboortehuis in de Korsjespoortsteeg ter beschikking en verhuisde een deel van de collectie daarheen. In het  geboortehuis, dat sinds 1975 als museum open is voor het publiek, bevinden zich nu de objecten die ooit toebehoorden aan Multatuli, de bibliotheek met boeken, brochures, tijdschriften en knipsels van en over hem en het archief van het Multatuli Museum en Genootschap.

De manuscripten en de brieven bleven als langdurig bruikleen in de Universiteitsbibliotheek. In 2002 werd daar de correspondentie tussen Multatuli en G.L. Funke aan toegevoegd en in 2003 het beeldmateriaal. De collectie omvat nu circa 80 manuscripten, 3800 brieven en 1400 items beeldmateriaal - waaronder vele portretten van Multatuli - en wordt nog steeds uitgebreid. De collectie wordt tegenwoordig beheerd door het Allard Pierson, de erfgoedinstelling van de Universiteit van Amsterdam, gevestigd aan de Oude Turfmarkt.

*Het manuscript van de Max Havelaar is voor deze website in 2021 opnieuw gescand; een versie in hoge resolutie die de staat waarin het gehele werk zich op dit moment bevindt optimaal weergeeft.