Multatuli.online

Editiegeschiedenis Millioenenstudiën, 1873

'Millioenen-studiën' werd aanvankelijk gepubliceerd onder de titel ‘Langs velden en wegen, Reisindrukken van Multatuli. I. Millioenen-Studiën’ in: Het Noorden. Nieuw Amsterdamsch Handelsblad, en wel op donderdag 5 mei (nr. 100), donderdag 12 mei (nr. 106), donderdag 19 mei (nr. 112), donderdag 26 mei en vrijdag 27 mei (nr 118), donderdag 2 juni (nr. 123), donderdag 9 juni (nr. 128), donderdag 16 juni (nr. 134), donderdag 23 juni (nr. 140), vrijdag 1 juli (nr. 147), vrijdag 8 juli (nr. 153), vrijdag 15 juli (nr. 159), vrijdag 22 juli (nr. 165) en vrijdag 29 juli (nr. 171). De tekst was in dit laatste nummer gevorderd tot: 'met luider stem' (blz. 64, regel 37), en werd niet voortgezet, aangezien de lezers – blijkens Multatuli's voorbericht tot de latere uitgave – ‘er niets van begrepen’.

Millioenenstudiën werd opnieuw gepubliceerd in afleveringen van 96 bladzijden, waarvan de eerste in december 1871 verscheen, met als titelblad: Delft - J. Waltman Jr. 1872. De tekst loopt tot: 'Wat staat beneden zo'n Hertog, spreek!' (blz. 76, regel 30). Het omslag bevatte op de laatste zijde de volgende mededeling:

‘Multatuli's Millioenen-Studiën zal compleet zyn in 3 stukken van ongeveer gelyken omvang als dit 1e stuk. De uitgave van het 2e en 3e stuk zal spoedig plaats hebben. De kopers van het 1e stuk verbinden zich ook voor de beide volgende. Omslag voor het gehele werk wordt by het laatste stuk gevoegd.’

De tweede aflevering, lopende tot en met nr. 33 in de berekeningen op blz. 151, verscheen in december 1872, evenals de derde, lopende tot en met het einde van het hoofdstuk 'Vieux-Delft en moraal' (blz. 226). Het omslag van dit derde gedeelte bevat de mededeling:

‘Multatuli's Millioenen-Studiën zal compleet zyn in 4 stukken in plaats van 3 stukken, zoals by de uitgave van het 1e stuk bepaald was. Omslag voor het gehele werk wordt by het laatste stuk gevoegd.’

De vierde aflevering verscheen na veel inspanning van de auteur eerst in oktober 1873. Het omslag, bedoeld voor het gehele werk, draagt dan ook het jaartal 1873, terwijl het titelblad, dat reeds verstrekt was bij de eerste aflevering, als jaartal 1872 heeft. Dit werk is dus opgezet en deels gepubliceerd vóór Divagatiën en vóór Specialiteiten, maar het werd eerst voltooid nadat ook de vierde en de vijfde bundel Ideeën reeds verschenen waren.

Herdrukt: Millioenen-studiën door Multatuli. Tweede druk. Delft - J. Waltman Jr 1878.

Deze tweede druk is weliswaar in een groot aantal details herzien, maar bevat geen ingrijpende wijzigingen of toevoegingen.

De op deze website gebruikte tekst is overeenkomstig de editie 1871-1873, met dien verstande dat de voetnoten, voor zover zij uitbreidingen zijn, achter de tekst werden geplaatst; en voorts behoudens varianten in Volledige Werken deel 5, pp. 689-713.

Millioenenstudiën, 1873: Drukken en gegevens elders op het web

Millioenen-studiën. 1872 (= eerste druk).

Millioenen-studien. 1917 (= zesde druk). 

Terug