Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 17. Brieven en dokumenten uit de jaren 1874-1875

Voorbericht

Nota

[1 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[1 oktober 1874 Brief van Vosmaer aan Van Hall]

[2 oktober 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[2 oktober 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[2 oktober 1874 Edu int 200 Lire]

[2 oktober 1874 Brief van Stéphanie aan Potgieter]

[3 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[3 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[4 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[4 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Versluys]

[4 oktober 1874 Brief van Mimi aan Funke]

[4 oktober 1874 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[5 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[5 oktober 1874 Brief van Edu aan Fischer]

[5 oktober 1874 Artikel in Het Nieuws van den Dag]

[7 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[7 oktober 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[9 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[11 oktober 1874 Brief van Vosmaer aan De Dageraad]

[13 oktober 1874 De brochure van A.B. Cohen Stuart verschijnt]

[14 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[14 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[14 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Ten Brink]

[17 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[17 oktober 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[18 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[21 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[21 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[24 oktober 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[24 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[25 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Vosmaer]

[25 oktober 1874 Artikel in Onze Tolk]

[27 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[27 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 oktober 1874 Ideën IV, tweede druk, verschijnt]

[28 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[29 oktober 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[30 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[31 oktober 1874 Aantekening in Memoriaal]

[oktober 1874 Artikel van J.N. van Hall]

[2 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[2 november 1874 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[4 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[5 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 november 1874 Brief van Multatuli aan Bruinsma]

[7 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[9 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[9 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[9 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[9 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[10 november 1874 Ideën VII, tweede stuk, verschijnt]

[10 november 1874 Brief van Versluys aan Bruinsma]

[11 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[11 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[11 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[11 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[12 november 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[13 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[13 november 1874 Telegram aan Multatuli]

[13 november 1874 Brief van Mimi en Multatuli aan Mina Krüseman]

[14 november 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[15 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[15 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[15 november 1874 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[15 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[Bijlage Programma van De Echtscheiding]

[16 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 november 1874 Brief van Mimi en Multatuli aan Mina Krüseman]

[17 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Louise]

[18 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[18 november 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[18 november 1874 Briefkaart van Feringa aan Bruinsma]

[19 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[19 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[19 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[19 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Elize Baart]

[21 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[21 november 1874 Artikel in de Zaanlandsche Courant]

[23 november 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[23 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[23 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan haar vader]

[24 november 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[24 november 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[24 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[24 november 1874 Artikel van J. van Vloten in Het Schoolblad]

[24 november 1874 Antikritiek door Versluys]

[25 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[25 november 1874 Brief van Bruinsma aan Multatuli]

[26 november 1874 Inleiding Mina Krüseman]

[28 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[28 november 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[28 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[30 november 1874 Brief van Multatuli aan Bruinsma]

[30 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[november 1874 Artikel van J.N. van Hall over Mina Krüseman]

[1 december 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[1 december 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[1 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[2 december 1874 Brief van Bruinsma aan zijn vrienden]

[3 december 1874 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[3 december 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[4 december 1874 Brief van Multatuli aan Van Asperen]

[december 1874 Brief van Bruinsma aan Multatuli]

[6 december 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[6 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[6 december 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 december 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[Bijlage Drie wissels]

[8 december 1874 Ideën IV, tweede druk, verschijnt]

[8 december 1874 Weerwoord door J. van Vloten]

[8 december 1874 Slotwoord door J. Versluys]

[10 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[11 december 1874 Brief van Multatuli aan Versluys]

[11 december 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[12 december 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[12 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[12 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[14 december 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[15 december 1874 Multatuli over spelling in Het Schoolblad]

[15 december 1874 Bericht van J. van Vloten in Het Schoolblad]

[december 1874 Circulaire van Funke]

[16 december 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[16 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[18 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[21 december 1874 Brief van Van Asperen aan Multatuli]

[22 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[24 december 1874 Bericht over een borstbeeld van Multatuli]

[28 december 1874 Brief van Versluys aan Bruinsma]

[29 december 1874 Artikel van Van Vloten]

[31 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[31 december 1874 Brief van Bruinsma aan Vosmaer]

[1 januari 1875 Edu wordt eenentwintig]

[1 januari 1875 Brief van Multatuli en Mimi aan Mina Krüseman]

[1 januari 1875 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[2 januari 1875 Brief van Vosmaer aan Bruinsma]

[3 januari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[3 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli en Mimi]

[3 januari 1875 Artikel van J. van Vloten in Onze Tolk]

[4 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[5 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[5 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[9 januari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[10 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[10 januari 1875 Artikel van J. Schippers in Onze Tolk]

[10 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Holl. Schouwburg]

[11 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[11 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[11 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Le Gras c.s.]

[11 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan de heer en mevrouw E.]

[12 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[13 januari 1875 Brief van Mimi aan Funke]

[13 januari 1875 Verklaring van Albregt en Van Ollefen]

[14 januari 1875 Brief van Holl. Schouwburg aan Mina Krüseman]

[16 januari 1875 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[16 januari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[16 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[16 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli en Mimi]

[17 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[17 januari 1875 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[17 januari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[17 januari 1875 Onkruid onder de tarwe I in Onze Tolk]

[18 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[18 januari 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[19 januari 1875 Artikel van Versluys in Het Schoolblad]

[20 januari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 januari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[20 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[21 januari 1875 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[21 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[21 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[21 januari 1875 Artikel in het Rederijkers Weekblad]

[21 januari 1875 Bericht in Het Vaderland]

[22 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[22 januari 1875 Ideën I herdrukt. Eerste aflevering]

[22 januari 1875 Eredoctoraten Leidse universiteit]

[23 januari 1875 Brief van Versluys aan Bruisma]

[23 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[24 januari 1875 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[24 januari 1875 Onkruid onder de tarwe II in Onze Tolk]

[24 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Vosmaer]

[24 januari 1875 Brief van Multatuli aan N.]

[25 januari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[26 januari 1875 Brief van Vosmaer aan Bruinsma]

[27 januari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[28 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[28 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[29 januari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[29 januari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[29 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[29 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[29 januari 1875 Brief van Le Gras aan Mina Krüseman]

[31 januari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[31 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Vosmaer]

[31 januari 1875 Onkruid onder de tarwe III in Onze Tolk]

[1 februari 1875 Brief van Edu aan Potgieter]

[2 februari 1875 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[2 februari 1875 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[2 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[3 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[3 februari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[3 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[3 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[3 februari 1875 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[4 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Vosmaer]

[4 februari 1875 Bericht van Potgieters overlijden]

[5 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[5 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[5 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[5 februari 1875 Artikel over Potgieter in Het Nieuws vd Dag]

[februari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[6 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 februari 1875 Bericht in de Nederlandsche Spectator]

[februari 1875 Briefkaart van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[7 februari 1875 Onkruid onder de tarwe IV in Onze Tolk]

[8 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[8 februari 1875 Bericht in Algemeen Handelsblad]

[9 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[9 februari 1875 Brief van Le Gras c.s. aan Mina Krüseman]

[9 februari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[Bijlage Aantekening van Mina Krüseman]

[10 februari 1875 Bericht in de Nederlandsche Kunstbode]

[10 februari 1875 Prospectus nieuwe uitgave Vorstenschool]

[11 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[11 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[11 februari 1875 Bericht in de Middelburgsche Courant]

[11 februari 1875 Bericht in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[12 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[12 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[12 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Nieuwe Rott. Courant]

[12 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[13 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[13 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[14 februari 1875 Bericht in het Algemeen Handelsblad]

[14 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[14 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan haar vader]

[14 februari 1875 Onkruid onder de tarwe V in Onze Tolk]

[14 februari 1875 Boekbeschrijving van Dozy]

[februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[15 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[15 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[16 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[16 februari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[16 februari 1875 Bericht in Het Vaderland]

[17 februari 1875 Brief van Multatuli aan Bruinsma]

[februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[17 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[18 februari 1875 Brief van Multatuli aan A. van der Ghinst]

[18 februari 1875 Briefkaart van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[19 februari 1875 Brief van P. van Asperen aan V. Bruinsma]

[19 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[19 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[19 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[19 februari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[20 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 februari 1875 Brief van Multatuli aan een onbekende jonge vrouw]

[Bijlage Herinneringen van Mina Krüseman]

[20 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[februari 1875 Brief van Multatuli aan J. Haspels]

[21 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[21 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[21 februari 1875 Onkruid onder de tarwe VI in Onze Tolk]

[22 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[Bijlage Herinneringen van D. Haspels]

[22 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[22 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[22 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[22 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan haar vader]

[23 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[Bijlage Herinneringen van Manta van Nieuwland]

[23 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[23 februari 1875 Afzonderlijke uitgave Vorstenschool]

[23 februari 1875 Advertentie opvoering Vorstenschool]

[24 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[24 februari 1875 Brief van Funke aan Mimi]

[24 februari 1875 Advertentie in het Utrechtsch Dagblad]

[Bijlage Herinneringen van Esther de Boer-van Rijk]

[25 februari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[25 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[25 februari 1875 Artikel in het Utrechtsch Dagblad]

[25 februari 1875 Artikel in Asmodée]

[25 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Elise H.]

[25 februari 1875 Circulaire inzake Vorstenschool]

[25 februari 1875 Bericht in de Nederlandsche Kunstbode]

[25 februari 1875 Advertentie in het Leidsch Dagblad]

[25 februari 1875 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[26 februari 1875 Brief van Mimi aan Funke]

[26 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[26 februari 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[27 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[27 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[27 februari 1875 Vlugmare van Vosmaer in De Nederlandsche Spectator]

[28 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Elise H.]

[28 februari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[28 februari 1875 Onkruid onder de tarwe VII in Onze Tolk]

[1 maart 1875 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[Bijlage Verhaal van Mina Krüseman]

[1 maart 1875 Opvoering van Vorstenschool te Utrecht]

[1 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[1 maart 1875 Brief van H. de Wolff aan Lien de Haas]

[1 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[1 maart 1875 Brief van Marie Anderson aan Multatuli]

[2 maart 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[2 maart 1875 Artikel in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[2 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Michiels]

[2 maart 1875 Recensie Vorstenschool in Utrechtsch Dagblad]

[2 maart 1875 Advertentie in het Utrechtsch Dagblad]

[2 maart 1875 Artikel in het Leidsch Dagblad]

[3 maart 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[3 maart 1875 Recensie Vorstenschool in Het Nieuws van den Dag]

[3 maart 1875 Recensie Vorstenschool in het Algemeen Handelsblad]

[3 maart 1875 Bericht in het Algemeen Handelsblad]

[3 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[3 maart 1875 Artikel in het Leidsch Dagblad]

[3 maart 1875 Recensie van Van Hall in Het Vaderland]

[4 maart 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[4 maart 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[4 maart 1875 Recensie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[4 maart 1875 Artikel in Het Vaderland]

[4 maart 1875 Bericht in Arnhemsche Courant]

[4 maart 1875 Twee berichten in De Rotterdamsche Gids]

[4 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[4 maart 1875 Twee berichten in het Algemeen Handelsblad]

[4 maart 1875 Bericht in het Leidsch Dagblad]

[5 maart 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[5 maart 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[5 maart 1875 Recensie in de Leidsche Courant]

[5 maart 1875 Bericht in de Leidsche Courant]

[6 maart 1875 Brief van Multatuli aan Korteweg]

[6 maart 1875 Recensie in het Utrechtsch Dagblad]

[6 maart 1875 Artikel in Sneeker Courant]

[7 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[7 maart 1875 Onkruid onder de tarwe VIII in Onze Tolk]

[8 maart 1875 Brief van Multatuli aan J. Waltman]

[8 maart 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[8 maart 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[8 maart 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[9 maart 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[9 maart 1875 Vorstenschool verschijnt afzonderlijk]

[9 maart 1875 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[10 maart 1875 Uitschrijving Burgerlijke Stand Den Haag]

[10 maart 1875 Bericht in de Nederlandsche Kunstbode]

[maart 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[11 maart 1875 Brief van Multatuli aan D. Haspels]

[11 maart 1875 Artikel in de Schager Courant]

[11 maart 1875 Inschrijving Burgerlijke Stand Rotterdam]

[12 maart 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[12 maart 1875 Brief van Korteweg aan Multatuli]

[12 maart 1875 Bericht in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[12 maart 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[Bijlage Intekenlijst Delftsch Studentencorps]

[12 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[12 maart 1875 Advertentie in Het Vaderland]

[12 maart 1875 Artikel in het Utrechtsch Dagblad]

[13 maart 1875 Artikel in De Nederlandsche Spectator]

[13 maart 1875 Artikel in de Zaanlandsche Courant]

[13 maart 1875 Artikel in de Sneeker Courant]

[14 maart 1875 Onkruid onder de tarwe IX in Onze Tolk]

[15 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Cohen Stuart]

[maart 1875 Aanbiedingscirculaire Max Havelaar]

[16 maart 1875 Brief van Korteweg aan Multatuli]

[16 maart 1875 Advertentie in de Dordrechtsche Courant]

[maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Cohen Stuart]

[17 maart 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 maart 1875 Bericht in de Arnhemsche Courant]

[18 maart 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[18 maart 1875 Brief van Vosmaer aan Mina Krüseman]

[19 maart 1875 Advertentie lezing in Delftsche Courant]

[19 maart 1875 Brief van Multatuli aan Korteweg]

[20 maart 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 maart 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[21 maart 1875 Verslag in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[21 maart 1875 Brief van Multatuli aan J. Waltman]

[21 maart 1875 Onkruid onder de tarwe X in Onze Tolk]

[21 maart 1875 Twee artikelen in Het Nederlandsch Tooneel]

[22 maart 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[22 maart 1875 Verslag in Het Vaderland]

[22 maart 1875 Artikel in Het Nieuws van den Dag]

[23 maart 1875 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[23 maart 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[23 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[23 maart 1875 Bericht in de Dordrechtse Courant]

[24 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Elize Baart]

[24 maart 1875 Brief van Le Gras c.s. aan Mina Krüseman]

[24 maart 1875 Bericht in de Dordrechtsche Courant]

[24 maart 1875 Ingezonden Stuk in de Dordrechtsche Courant]

[24 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[25 maart 1875 Artikel in de Nederlandsche Kunstbode]

[25 maart 1875 Artikel in het Rederijkers Weekblad]

[25 maart 1875 Bericht in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[26 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Elize Baart]

[26 maart 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[27 maart 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 maart 1875 Ingezonden Stuk in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[27 maart 1875 Artikel in de Sneeker Courant]

[27 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[28 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan fam. E.]

[maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw Bosch]

[28 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[28 maart 1875 Recensie Vorstenschool in Dordrechtsche Courant]

[28 maart 1875 Onkruid onder de tarwe XI in Onze Tolk]

[28 maart 1875 Bericht in Onze Tolk]

[29 maart 1875 Brief van Margadant aan Mina Krüseman]

[29 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Margadant]

[30 maart 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[30 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Le Gras c.s.]

[1 april 1875 Huwelijk van Multatuli en Mimi]

[Huwelijksbijlagen]

[1 april 1875 Twee brieven van Multatuli aan Margadant]

[1 april 1875 Brief van Margadant aan Mina Krüseman]

[1 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[2 april 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[2 april 1875 Mina Krüseman te Antwerpen]

[april 1875 Artikel in De Gids]

[april 1875 Artikel van J.W.T. Cohen Stuart in De Banier]

[3 april 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[4 april 1875 Onkruid onder de tarwe XII in Onze Tolk]

[4 april 1875 Briefkaart van Vosmaer aan Kok]

[4 april 1875 Brief van Mina Krüseman aan Margadant]

[4 april 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[4 april 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[5 april 1875 Huwelijksadvertentie in de Opregte Haarlemsche Crt.]

[5 april 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[5 april 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[5 april 1875 Multatuli spreekt te Rotterdam]

[6 april 1875 Advertentie in het Algemeen Handelsblad]

[7 april 1875 Multatuli-souper te Amsterdam]

[7 april 1875 Advertentie in het Utrechtsch Dagblad]

[7 april 1875 Verslag van de voordracht te Rotterdam]

[7 april 1875 Advertentie in Het Vaderland]

[8 april 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[8 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[9 april 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[9 april 1875 Recensie in de Amsterdamsche Courant]

[9 april 1875 Recensie in Het Nieuws van den Dag]

[9 april 1875 Recensie in het Algemeen Handelsblad]

[9 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[10 april 1875 Advertentie in de Dordrechtsche Courant]

[11 april 1875 Een modern Geuzenlied in Het Nieuws van den Dag]

[11 april 1875 Artikel in De Rotterdamsche Gids]

[11 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[12 april 1875 Multatuli spreekt te Utrecht]

[13 april 1875 Verslag in Utrechtsch Dagblad]

[13 april 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[13 april 1875 Brief van Margadant aan Mina Krüseman]

[13 april 1875 Brief van Mina Krüseman aan Cosijn]

[13 april 1875 Telegram van Le Gras c.s. aan Mina Krüseman]

[13 april 1875 Telegram van Elize Baart aan Mina Krüseman]

[13 april 1875 Multatuli spreekt te 's-Gravenhage]

[14 april 1875 Brief van Elize Baart aan Mina Krüseman]

[14 april 1875 Telegram van Elize Baart aan Mina Krüseman]

[14 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[15 april 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[15 april 1875 Verslag in Het Vaderland]

[15 april 1875 Multatuli spreekt te Dordrecht]

[15 april 1875 Circulaire inzake Verspreide stukken]

[15 april 1875 Ingezonden Stuk in de Dordrechtsche Courant]

[17 april 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[17 april 1875 Brief van Mina Krüseman aan Margadant]

[18 april 1875 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[18 april 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[18 april 1875 Telegram van Le Gras aan Mina Krüseman]

[18 april 1875 Onkruid onder de tarwe XIII in Onze Tolk]

[19 april 1875 Artikel in de Arnhemsche Courant]

[19 april 1875 Brief van Multatuli aan H.J.J. Bos]

[22 april 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[24 april 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[25 april 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[25 april 1875 Telegram van Margadant aan Mina Krüseman]

[25 april 1875 Onkruid onder de tarwe XIV in Onze Tolk]

[25 april 1875 Reactie Brooshooft in Onze Tolk]

[26 april 1875 Brief van Le Gras c.s. aan Mina Krüseman]

[28 april 1875 Telegram van Elize Baart aan Mina Krüseman]

[28 april 1875 Telegram van Le Gras aan Mina Krüseman]

[28 april 1875 Brief van Mina Krüseman aan Cohen Stuart]

[28 april 1875 Advertentie lezing in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[29 april 1875 Brief van Multatuli en Mimi aan Funke]

[29 april 1875 Advertentie in de Middelburgsche Courant]

[30 april 1875 Verslag in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[30 april 1875 De vierde druk van Verspreide Stukken verschijnt]

[1 mei 1875 Multatuli spreekt te Goes]

[1 mei 1875 Bericht in de Sneeker Courant]

[2 mei 1875 Onkruid onder de tarwe XIV (vervolg) in Onze Tolk]

[3 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw L.]

[3 mei 1875 Brief van Margadant aan Mina Krüseman]

[4 mei 1875 Artikel in de Middelburgsche Courant]

[mei 1875 Verslag van Multatuli's voordracht te Goes]

[4 mei 1875 Exploit van Spoor aan Mina Krüseman]

[5 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw L.]

[5 mei 1875 Circulaire inzake Multatuli's portret]

[5 mei 1875 Ingezonden Stuk in het Dagblad voor Zuid-Holland]

[7 mei 1875 Brief van d'Ablaing van Giessenburg aan Funke]

[7 mei 1875 Advertentie in de Leeuwarder Courant]

[9 mei 1875 Bericht in Onze Tolk]

[11 mei 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[12 mei 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[13 mei 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[13 mei 1875 Brief van Multatuli aan Haspels]

[14 mei 1875 Brief van Mimi aan Funke]

[14 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan Damstee]

[14 mei 1875 Twee advertenties in de Leeuwarder Courant]

[15 mei 1875 Advertentie in de Middelburgsche Courant]

[15 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw S.]

[16 mei 1875 Recensie in de Leeuwarder Courant]

[16 mei 1875 Bericht in de Bredasche Courant]

[16 mei 1875 Onkruid onder de tarwe XV in Onze Tolk]

[17 mei 1875 Programma Vorstenschool te Middelburg]

[19 mei 1875 Recensie inzake de opvoering van Vorstenschool te Middelburg]

[20 mei 1875 Recensie inzake de opvoering van Vorstenschool te Breda]

[21 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan heer en mevrouw E.]

[21 mei 1875 Het portret van Multatuli verschijnt]

[25 mei 1875 Verslag van de voordracht door J.A. Alberdingk Thijm]

[29 mei 1875 J.C.P. Hotz overlijdt]

[5 juni 1875 Advertentie in de Dordrechtse Courant]

[juni 1875 Artikel van Mina Krüseman]

[19 juni 1875 Vlugmaren in De Nederlandsche Spectator]

[23 juni 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[23 juni 1875 Bericht in het Algemeen Handelsblad]

[24 juni 1875 Lidmaatschap Maatschappij der Nederlandse Letterkunde]

[25 juni 1875 Onkruid onder de tarwe verschijnt]

[25 juni 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[25 juni 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[26 juni 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[29 juni 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[30 juni 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[juni 1875 Beoordeling van Vorstenschool in Dietsche Warande]

[5 juli 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[juli 1875 Recensie van Vorstenschool in De Vlaamsche Kunstbode]

[juli 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[juli 1875 Aart Admiraal in De Tijdspiegel]

[15 juli 1875 Briefkaart van Multatuli aan J. Waltman]

[16 juli 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 juli 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[18 juli 1875 Bericht in Onze Tolk]

[22 juli 1875 Brief van Multatuli aan J. Verdam]

[23 juli 1875 Advertentie in de Leeuwarder Courant]

[27 juli 1875 Brief van Multatuli aan Tiele]

[27 juli 1875 Recensie in Leeuwarder Courant]

[2 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Pik]

[4 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Tiele]

[6 augustus 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[10 augustus 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[12 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[12 augustus 1875 Bericht in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[13 augustus 1875 Brief van Mimi en Multatuli aan Merens]

[15 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Pik]

[23 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Tiele]

[27 augustus 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[30 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[31 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

Biografische aantekeningen


[22 maart 1875
Verslag in Het Vaderland]

22 maart 1875

Verslag van Multatuli's voordracht voor ‘Vrije Studie’ te Delft in Het Vaderland, no. 86. (K.B. 's-Gravenhage; knipsel M.M.)

Multatuli in ‘Vrije Studie’.

Gisterenavond vervulde de heer E. Douwes Dekker de spreekbeurt in het Delftsche studentengezelschap ‘Vrije Studie’. Honderden waren opgekomen om van deze gelegenheid gebruik te maken, en de keurige improvisatie van den talentvollen [*] Had de spreker niet de stelling verdedigd dat er geen genieën bestaan, we zouden ‘genialen’ hebben geschreven; doch al willen wij nu uit hoffelijkheid dit woord niet ten zijnen opzichte gebruiken, wij blijven gelooven, dat Multatuli zelf het beste bewijs tegen de juistheid dier stelling is. redenaar te hooren. Multatuli moest door een dichten drom van belangstellenden zich een weg naar zijn lessenaar banen en werd, gelijk zich verwachten liet, met daverende toejuichingen begroet. Blijkbaar getroffen door de hartelijke ontvangst hem bereid, trad hij, nadat de secretaris de onvermijdelijke notulen van de vorige vergadering gelezen had, op en begon met de welwillendheid van zijn publiek in te roepen. Hij gevoelde inderdaad die noodig te hebben, daar zijn zwakke gezondheid hem niet in staat gesteld had, zooveel studie van zijn onderwerp te maken, als waarop ‘Vrije Studie’ recht had. Hij hield dan ook geen lezing in den gewonen zin des woords, doch sprak eenige denkbeelden uit over de critiek in 't algemeen, trachtte een antwoord te geven op de vraag, waartoe de kunst, en critiek als een onderdeel van haar, dient, en eindigde met een toelichtende critiek op sommige ge-deelten van Vorstenschool te geven en aan te toonen, dat de gedachten, in dat drama vervat, ook haar invloed op ons leven behoorden uit te oefenen.

Allereerst stelde hij in 't licht, dat men meestal een verkeerd begrip aan 't woord critiek hechtte, en men deze kunst verwarde met het maken van vittende aanmerkingen. Zij behoorde niets anders te zijn dan een poging om het een of ander kunstwerk beter te doen begrijpen, het vatbaar te maken voor 't begrip van 't publiek. Als onderdeel der kunst was zij aan dezelfde regels als de kunst in 't algemeen onderworpen en moest haar doel zijn veredeling, vermeerdering van waarachtig genot, m.a.w. van deugd. De vraag: waartoe dient de kunst, mocht niet beantwoord worden met de uitspraak: ‘om er van te eten’, evenmin mocht de kunst een middel tot misleiding der schare zijn, gelijk in de middeleeuwen en later 't geval was geweest. Met 't oog op de schilderstukken van 't Richartz-Wallraf museum, die een historie van den loop der verstandelijke ontwikkeling van de 12n tot de 19e eeuw te aanschouwen geven, besprak de improvisator de verkeerde richting die de kunst had ingeslagen, zelfs onder geleide van Rafael, Michel Angelo en Rubbens, in den dienst der Kath. kerk. Het streven naar waarheid, dat de voorwaarde is van alle plichtsvervulling, had zij destijds niet gekend. Zij werd door de kerk betaald voor 't verkrachten van denkbeelden, om de menigte te biologeeren, en hierin lag allerminst haar doel.

Ergerlijk waren in des sprekers oogen de portretten, die men destijds van Jezus gemaakt had. Het onbeteekend gelaat aan dien held bij uitnemendheid gegeven, kon hij onmogelijk bewonderen. En het werd voor de hoorders duidelijk dat Multatuli allerminst dezen profeet door de kunst mishandeld of verongelijkt wilde zien, daar hij de ondubbelzinnigste bewijzen gaf van hem als een zeldzame persoonlijkheid zijn eerbiedige bewondering waardig te achten.

De vraag omtrent de kunst mag niet zijn, wat geeft zij te eten, te leeren, maar op welke wijs en in welke mate veredelt zij den mensch, en hieruit volgt, dat niet slechts schilderkunst en muziek tot haar gebied behooren, gelijk vele Parlementsleden en sommige Ministers schijnen te denken, maar alles wat strekken kan om het denkvermogen op mensch-eerende wijs bezig te houden, hem, die door haar geniet, in den waren zin des woords te beschaven.

Men zal zeker nimmer iemand openhartiger over de gebreken van zijn eigen papieren kind hebben hooren spreken, dan de dramaticus Multatuli het gisterenavond over zijn Vorstenschool deed. Ook dit boek had de fout van alle boeken ter wereld: dat men er uit leeren kan hoe men niet moest schrijven. Zoo deelde de schrijver mee dat hij in den 5en druk een passage had laten schrappen, die in den 4en nog voorkwam. Zij bevatte een zuivere tautologie. De heer Douwes Dekker wees die echter niet aan, maar wekte zijn auditorium op om haar zelf eens te gaan zoeken. Een fout van veel ernstiger aard vond hij in de teekening van 't boerenvrouwtje, dat, ofschoon zij als naïef wordt voorgesteld, de woorden op de lippen gelegd is (na Groom's: ‘De koning schiet een wolf’) ‘En hij een bok’, alsof zij de intrige van Von Schukenscheuer had begrepen.

Doch voor een schuldbelijdenis omtrent het karakter van den Koning mogen wij hem vooral dankbaar zijn. Het was een misgreep, George die in de eerste bedrijven als botterik, als iemand zonder eenige diepte wordt voorgesteld, aan 't eind zich te zien verheffen tot een man van hart en geweten. Het goede in George was niet door omstandigheden voor een tijd lang onderdrukt, hij was niet een verdwaalde die later gered kon worden, hij was te dom om te kunnen worden wat hij ten slotte blijkt te zijn. Hier is werkelijk een fout in de teekening. Deze had haar oorsprong in 't volgende feit. Het 1e, 2e en 4e bedrijf waren gereed en reeds hier en daar gelezen, toen Multatuli tot de overtuiging kwam, dat men in zekere zoogenaamd ‘democratische’ kringen zijn koning beschouwde als een beeld van den een of anderen levenden Vorst, dien hij in zijn dramatische schets wilde tuchtigen. Niets is in des heeren Dekkers oog verachtelijker dan het huiselijk leven van wien der levenden ook tot de stof van een kunstwerk te kiezen, dat leven behoort ommuurd te zijn. Nu stonden hem slechts twee wegen open: George verder als karikatuur te teekenen - doch elke karikatuur heeft iets leugenachtigs - of een dramatische fout te maken en het oppervlakkige al te lichtvaardig oordeelende publiek allen grond tot dergelijke vermoedens te ontnemen. Hij besloot tot het laatste. Dit is de wordingsgeschiedenis van den misteekenden Georg. Gelukkig, zoo erkende de redenaar, had de acteur, die de rol van Georg op zich had genomen, hem gered, door van den beginne af iets in 's Konings houding en spreken te leggen dat hem adelde, zoodat de fout bijna onmerkbaar werd. Hij vermaande echter jeugdige of toekomstige dichters niet op zulk een gelukkig toeval te rekenen, want zijn koningin, die hij meende dat onberispelijk was, had een tegenovergesteld lot getroffen.

Ten slotte besprak Multatuli eenige passage's uit Vorstenschool om de waarheid der idées, daarin vervat, in 't licht te stellen en zijn publiek op te wekken, ze zich als levensbeginselen eigen te maken. Verschillende oude en nieuwe gedachten sprak hij op zijn eigenaardige wijs uit. De dwaasheid om van genieën te spreken, de ware en de valsche excentriciteit, de voosheid van het parlementaire stelsel, zooals dat thans wordt opgevat, de kleingeestige kibbelarijen van kleine zoogenaamde politici, die de ware staatkunde vermoord hebben, en nog een aantal andere zaken werden met gloed en in pikanten vorm behandeld.

Voorzeker zullen er onder de hoorders geweest zijn, die soms van gedachten met den spreker verschilden. Doch Multatuli zelf acht zich niet onfeilbaar. ‘Ik geloof’, zeide hij, ‘dat onze-lieve-heer den Vrijdag geschapen heeft om ons in staat te stellen de dwalingen van Donderdag te herroepen.’ Het is hem bekend, dat ieder mensch in zekere mate ‘krankzinnig’ is; dat de waarheid betrekkelijk en eenzijdigheid de meest menschelijke eigenschap is. Niemand die met meer vuur de rechten der critiek zal verdedigen, ook ten opzichte van zijn eigen meeningen, dan deze ridderlijke strijder voor waarheid en recht.

In éen opzicht zullen allen hem hebben toegejuicht - ofschoon wars van alle catechiseermeesters-deftigheid, heeft hij niet kunnen nalaten zijn hoorders het streven naar waarheid, als den weg tot genot of deugd, met al den ernst zijner ziel aan te bevelen. En al kan hij met Jezus niet bevelen ‘hebt elkander lief’, omdat de liefde zich niet laat gebieden - de waarheid dat de liefde tot den evenmensch de bron der werkzaamheid, de voorwaarde tot een nuttig en gelukkig leven is, vond een welsprekende verdediging in zijn kernachtige, puntige, dikwijls zeer geestige taal.

Met een hartelijk woord van dankbetuiging uit den mond van den secretaris van ‘Vrije Studie’ - die inderdaad uit naam van de gansche vergadering sprak - werd de bijeenkomst gesloten.