Volledige Werken. Deel 4. Een en ander over Pruisen en Nederland. Causerieën. De maatschappij tot nut van den Javaan. Ideeën, derde bundel
Een en ander over Pruisen en Nederland
De Maatschappy tot Nut van den Javaan
761. Vervolg: publieke voordrachten.
767. De algemeenheid van wanbegrip (541)
784. Raden en oordelen in verband met kansrekening. (541)
788. Wysbegeerte een roeping van allen. (542)
795a. Afkeer van arithmetische juistheid
796. Meeting te Batavia in mei 1848
797. Zekere theologieën. (554)
799. Iemand die in zichzelf de nodige geschiktheid heeft. (554)
824. De onzedelykheid van de beloon-theorie in de opvoeding (561)
828. Het onderwys (561, vlgg.)
886. De schepping werd in weinig regels afgedaan. (563)
899. Het zyn liegt niet. (574)
913. Vervolg: Onderwys, in verband met het godsbegrip en met de studie van den aard der dingen.
922. Het beoordelen der zedelykheid (589).
Naschrift bij den tweeden druk
Een en ander over Pruisen en Nederland
575.
Studie van de natuur, als hulpmiddel tot vryheid van studie? Ja. Het zyn liegt niet. Wie de wetten van het zyn nagaat - ik gebruik hier 't woord: wetten by benadering: er is geen: opdat, alles is: omdat! - zeilt den stroom der vooroordelen dood.
Het voortdurend opsporen van de oorzaak der dingen - het rerum cognoscere causas, waarin de latynse dichter het geluk zocht - maakt ons van lieverlede ontoegankelyk voor préconceptiën der would-be geleerde fakulteiten, en geeft ons weldra zekere hebbelykheid om te onderscheiden wat inderdaad is, geweest is, en blyven zal, en wat in de termen valt van gelegenheids-waarheid, volksvooroordeel, modegeloof en biologie.