Volledige Werken. Deel 25. Nagekomen brieven en dokumenten uit de jaren 1871-1886 en registers
Nagekomen brieven en dokumenten 1871-1886
[begin januari 1871 Brief van Multatuli aan de redaktie van Onze Eeuw]
[voorjaar 1871 Aantekeningen van Multatuli voor Specialiteiten]
[november 1871 Aanbiedingsbrief van Millioenenstudiën]
[6 december 1871 Brief van Multatuli aan de firma Enschedé]
[16 december 1871 Brief van Multatuli aan de firma Enschedé]
[Omstr. 1872 Kladhandschrift van Multatuli van Millioenenstudiën]
[30 december 1872 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]
[12 maart 1873 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]
[maart 1873 Aanbiedingsformulier van Millioenenstudiën]
[25 juni 1873 Brief van Multatuli aan A.B. Cohen Stuart]
[1 juli 1873 Brief van Multatuli aan A.B. Cohen Stuart]
[1 juli 1873 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]
[4 juli 1873 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]
[8 juli 1873 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]
[11 september 1873 Ingezonden brief van Multatuli in het Algemeen Handelsblad]
[14 september 1873 Lijst betr. Multatuli's circulaire over de reklame op spoorwegbiljetten]
[6 november 1873 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[24 november 1873 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[januari 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]
[19 januari 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[24 februari 1874 Brief van Multatuli aan A.B. Cohen Stuart]
[28 februari 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[1 mei 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer en vriendin]
[9 mei 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[27 mei 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[juni 1874 Brieffragment van Multatuli aan C. Vosmaer]
[3 juli 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[13 juli 1874 Notitie en brief van Mimi en Multatuli aan C. Vosmaer]
[23 juli 1874 Opdracht van Multatuli in Millioenen-Studiën]
[23 juli 1874 Opdracht van Multatuli in Millioenen-Studiën]
[29 september 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]
[18 oktober 1874 Passage uit een brief van C. Vosmaer aan J. Versluys]
[oktober 1874 Brieffragment van Multatuli aan C. Vosmaer]
[oktober 1874 Brieffragment van Mimi aan C. Vosmaer]
[29 oktober 1874 Toneelkritiek door A.J. Servaes van Rooijen in het Rederijkers Weekblad]
[9 november 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]
[Omstr. november 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]
[3 december 1874 Recensie van de 7de bundel Ideën]
[14 december 1874 Artikel in De Telegraaf]
[Omstr. december 1874 Fragmenten van een brief van C. Vosmaer aan Multatuli]
[januari 1875 Brieffragmenten van Multatuli aan C. Vosmaer]
[februari 1875 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[18 februari 1875 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[20 februari 1875 Prent over Vorstenschool in de Uilenspiegel]
[1 maart 1875 Afrekeningsstaat betr. Vorstenschool]
[2 maart 1875 Aantekening van Multatuli op een visitekaartje]
[4 maart 1875 Bericht in De Telegraaf]
[5 maart 1875 Brief van V. Bruinsma aan Multatuli]
[8 maart 1875 Brief van Multatuli aan K. Douwes Dekker]
[13 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan J.W.T. Cohen Stuart]
[19 maart 1875 Herinnering van R.A. van Sandick aan een voordracht van Multatuli]
[19 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan J.W.T. Cohen Stuart]
[maart 1875 Gedicht door W.L. Penning]
[21 maart 1875 Afkondiging van het huwelijk van Multatuli en Mimi]
[24 maart 1875 Brief van Multatuli aan mevr. N. Sandrock-ten Hagen]
[voorjaar 1875 Voorwoord bij Vorstenschool]
[11 april 1875 Brief van C. Vosmaer aan J.W.T. Cohen Stuart]
[13 april 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]
[15 april 1875 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]
[24 april 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]
[27 april 1875 Telegram van Multatuli aan P. van de Velde]
[28 april 1875 Aantekeningen van Multatuli bij een voordracht]
[april 1875 Artikel van Elise van Calcar over Vorstenschool]
[3 mei 1875 Brief van D. Post aan J.W.T. Cohen Stuart]
[8 mei 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]
[10 mei 1875 Brief van J.P. Revers aan J.W.T. Cohen Stuart]
[18 mei 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]
[28 mei 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]
[1875 Annotatie van Multatuli bij de ‘Brief aan den Koning over de openingsrede’ van september 1872]
[9 juni 1875 Brief van mevr. A.J.F. Clant van der Myll-Piepers aan J.W.T. Cohen Stuart]
[5 augustus 1875 Brief van Multatuli aan P. van de Velde en echtgenote]
[14 september 1875 Brief van C. Vosmaer aan J.W.T. Cohen Stuart]
[begin november 1875 Briefje van Mimi aan C. Vosmaer]
[november 1875 Opdracht van Multatuli in Max Havelaar]
[21 maart 1876 Tekst door Multatuli aangeboden aan de ‘Rheinische Courier’]
[1876 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[16 maart 1876 Telegram van Multatuli aan A. van der Linde]
[november 1876 Opdracht van Multatuli]
[23 november 1876 Opdracht van Multatuli in Bloemlezing]
[29 november 1876 Brief van Multatuli aan A.J. Le Gras]
[2 maart 1877 Brief van Multatuli aan A.J. Le Gras en J.M. Haspels]
[Omstr. 1877 Aantekeningen van Multatuli]
[13 februari 1878 Eerste koncept voor een Ingezonden Brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[13 februari 1878 Tweede koncept voor een Ingezonden Brief door mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[Omstr. 15 februari 1878 Brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Multatuli]
[28 februari 1878 Brief van Multatuli aan [?] Onderwater]
[4 maart 1878 Opdracht van Multatuli in Max Havelaar]
[17 maart 1878 Recensie van Vorstenschool in het Rotterdamsch Nieuwsblad]
[8 november 1878 Aantekeningen van Mimi in de Atlas Universel Géographique]
[1 februari 1879 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[4 maart 1879 Opdracht van Multatuli in Bloemlezing]
[11 maart 1879 Opdracht van Multatuli]
[16 maart 1879 Opdracht van Multatuli]
[22 maart 1879 Briefkaart van Multatuli aan J.M. Haspels]
[31 maart 1879 Opdracht van Multatuli in Millioenen-Studiën]
[voorjaar 1879 Reaktie van G. Kuyper Hz. op het gedicht van W.L. Penning]
[13 april 1879 Advertentie in De Zaanstreek]
[22 april 1879 Opdracht van Multatuli in Over Specialiteiten]
[2 mei 1879 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[11 mei 1879 Ingezonden brief van R. Pieper in De Zaanstreek]
[12 mei 1879 Briefkaart van Multatuli aan Edu]
[Omstr. mei 1879 Verslag van Vorstenschool in het Humoristisch Album]
[1 augustus 1879 Brief van Multatuli aan Edu]
[15 oktober 1879 Brief van D.R. Mansholt aan F. Domela Nieuwenhuis]
[5 november 1879 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[17 februari 1880 Bericht in het Rotterdamsch Nieuwsblad]
[23 februari 1880 Herinneringen van de onderwijzer Gerard aan een lezing van Multatuli]
[Omstr. 1880 Briefje van Multatuli wsch. bedoeld voor Mimi]
[21 juni 1880 Briefkaart van Mimi namens Multatuli aan D.R. Mansholt]
[26 juni 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[2 juli 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[14 juli 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[24 juli 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[1 augustus 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[7 augustus 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[13 augustus 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[19 augustus 1880 Briefkaart van Mimi namens Multatuli aan D.R. Mansholt]
[25 augustus 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[1 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[7 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[14 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[20 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[27 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[27 februari 1881 Brief van Mimi aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[20 april 1881 Verklaring van de burgemeester van Padua inzake Edu]
[Omstr. juni 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[januari 1882 Brief van Wouter, Mimi en Multatuli aan E. Douwes Dekker en echtgenote]
[2 februari 1882 Brief van Mimi aan E. Douwes Dekker]
[februari 1882 Briefje van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]
[begin april 1882 Telegram namens Multatuli verzonden aan Edu door J. Versluys]
[juli 1882 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]
[begin oktober 1882 Visitekaartje van Multatuli, achtergelaten voor F. Domela Nieuwenhuis]
[oktober 1882 Herinnering van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]
[27 november 1882 Brief van Multatuli aan C.J.H. van den Broek]
[15 april 1883 Brief van Mimi en Multatuli aan C. Vosmaer]
[Omstr. 1 augustus 1883 Brief van Mimi aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[Wsch. 1883 Recept voor astma in het Memoriaal]
[december 1883 Koncept voor een brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]
[juli 1884 Gedicht van een gast van Multatuli]
[11 november 1884 Brief van mevr. Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[Kerstmis 1884 Notitie van Mimi betreffende Wouter]
[juni 1885 Koncept van een brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]
[juni 1885 Koncept voor een brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Multatuli]
[zomer 1885 Brief van mevr. Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[oktober 1885 Brief van Multatuli aan J.F. Snelleman]
[21 november 1885 Bericht in de Middelburgsche Courant]
[Omstr. 1885 Lijst met bezwaren van Multatuli tegen een Duitse roman]
[2 januari 1886 Artikel van C. Vosmaer in De Nederlandsche Spektator]
[begin maart 1886 Brief van Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[eind maart 1886 Brief van Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[voorjaar 1886 Gedicht van H.C. Muller]
[juli 1886 Brief van Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[augustus 1886 Fragmenten van een brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]
[augustus 1886 Brief van mevr. Y. Braunius-Oeberius-Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[najaar 1886 Kommentaar van Multatuli betr. reklame op spoorwegbiljetten (1873)]
[11 november 1886 Brief van Mimi aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[12 november 1886 Bericht in De Werkmansvriend]
[17 november 1886 Bericht in de Middelburgsche Courant]
[december 1886 Brief van mevr. Y. Braunius Oeberius-Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[24 november 1873
Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
24 november 1873
Brief van Multatuli aan C. Vosmaer. Een dubbel en een enkel velletje postpapier, geheel beschreven. Het laatste vel is incompleet. (Vosmaer-archief, A.R.A., Den Haag; fotokopie M.M.)
Wiesbaden 24 Nov 73
Beste Vosmaer! Schrik niet van alweer 'n brief. Mimi S. (die ge zult leeren kennen) zat gister avend te studeeren in Vosmaeriana [1.] Vosmaeriana: geschriften van of over Vosmaer (naar het lat.). Van-tyt tot-tyd zei ze een woordje, maar ik wilde my aan m'n werk houden. eindelyk riep ze myn attentie in op 't stuk van Huet! [2.] stuk van Huet: Kritiek op Vogels van diverse pluimage, gereproduceerd in Litterarische fantasieën en kritieken deel XVI, blz. 29-34. Eigenlyk had ik ter stond willen schryven. Hoor eens, dat is wat erg! Ik zoek naar woorden om het te karakteriseeren. Hy heeft u 'n dienst gedaan, want de kwaadaardigheid strydt om den voorrang met de zotterny. Daar hy niet ‘dom’ is, moet het opzet zyn. Ja, toch dom, want hy had kunnen weten, hoe ieder - me dunkt: ieder! - zóó'n zot geschryf moet opvatten. 't Is curieus van dwaasheid. Ik wensch u toe, altyd zóó te worden aangevallen! - Daarop las zy my 't stuk van Alb. Thym [3.] stuk van Alb. Thym: Thym had een lovende kritiek over de ‘Vogels’ van Vosmaer gepubliceerd in De Tolk van 1 oktober 1872; Vosmaer moet het artikel aan Multatuli hebben opgestuurd. voor. Dat is katholiekschoon! By herdruk van Uw ‘vogels’ [4.] vogels: Vogels van diverse pluimage (1), een eerste bundeling van Vosmaers proza-stukken uit 1872. wou ik dat er wel by hebben.-
Ik heb lust een studie van Uw werk te leveren [5.] leveren: oorspr. stond er maken., maar dan moet ik inderdaad studeeren. Er zyn 1000 dingen die ik eerst leeren moet. Zelfs het stuk van Alb. Thym begryp ik niet geheel. Daarom zeg ik katholiek-schoon. M.S. las het me voor, en redelyk goed. Ze leest anders niet naar m'n zin. [6.] De laatste zeven woorden naderhand ingevoegd. Toen? Uw ‘beeldje’ van Theokritos [7.] Theokritos: Grieks dichter, omstreeks 300 v.Chr. te Syracuse op Sicilië geboren, schreef landelijke idyllen in beurtzangen waarvan Vosmaer er één vertaald had.. Ja heerlyk! (ook uw overzetting!) En, ik had U (ook naar aanleiding van Frans de Cort's [8.] Frans de Cort: pseudoniem van Ludwig F. Brandts Buys (1847-1917), schrijver van liederen en komponist. 's opmerkingen) wel 6 vel over prosodie te schryven. Uit zekere noot [9.] noot: aantekening bij Idee 398, V.W. II, blz. 719/720. in myn herdruk Ideën zult ge zien dat dit (of iets dergelyks) by my 'n oude kwestie is. Ik gis 'n andere opinie te hebben èn dan gy èn dan de Cort.
Ik heb geen tyd, en betreur het!-
Daarna is M.S. aan 't studeerend lezen van Uw Faust-stuk begonnen. Ze heeft Göthe er naast liggen en ik zag dat zy zich inspande. Ik kàn nog niet.-
Dit is zeker, dat Gy heel hoog staat, en 'n verschyning zyt op 't Gebied van letterkunde en poëzie. Van Uw Kunst-philologie kan ik (nog) niets beoordeelen. Ik moet veel leeren.-
Oppervlakkig beoordeeld [10.] beoordeeld: later ingevoegd., doe ik niet mee in uwe vereering van't hellenisme. Let wel, niet omdat ik de Grieken laagstel, maar om't vereeren zelf.-
Juist kryg ik daar 'n schoon vel, dat my veroorlooft 'n legger van den proef wegtedoen. Als 't u niet stuit, iets zoo huisbakkens te lezen, zoek dan in 't blauw aangestreepte in bygaand vel, een der oorzaken onzer divergentie. Ik betoog daar niets, en geef 't u maar als toelichting [11.] toelichting: oorspr. stond er opheldering. van myn opvatting. Ook beweer ik niets. Ik zal zoeken naar de waarheid. Nu pas?-
Die Huët! Dit had je niet gedacht, man, dat Nathaniël Rossel [12.] Rossel: Louis-Nathaniel Rossel (1844-1871), Frans kolonel, in de opstand der Commune tegenstander van de Franse regering in Versailles, die hem liet exekuteren, ondanks zijn grote militaire verdiensten voor het vaderland. (of hoe heet de vent?) te-pas kwam by uw vogels! en je zult in ‘stervensmoed’ je niet meten met dien saltimbanque [13.] saltimbanque: kermisakrobaat (fr.) (Herinnert ge u z'n komedie-praatjes by z'n dood? De officier van de uitvoerders [14.] De officier van de uitvoerders: de kommandant van het exekutie-peloton., moest hem ‘gratie vragen’ ten-behoeve van de anderen die op zyn executie wachtten en wier doodsstryd hy door z'n frasen verlengde!-
Toch zie ik kans, den oorsprong opteduiken van die drie fransche faiseurs in Huëts stuk [15.] drie fransche faiseurs: (faiseur-praatjesmaker (fr.)). In Huets stuk wordt Vosmaer op onduidelijke gronden verweten zich te willen meten met Rossel (zie noot 12), de schilder Courbet en graaf Henri de Rochefort.. Dat is m'n métier [16.] métier: vak (fr.). Ik wou wel eens weten of gy dit ook kunt? Hm, hm, 'n uitdaging! Gek, dwaas, kwaadaardig, al wat ge wilt, maar waarom die franschen er by gehaald, très étonnés de se trouver là! [17.] très étonnés enz: zeer verbaasd zich daar te bevinden (fr.) Zie, dit meen ik te vatten. Knap hè?-
Stervensmoed? Ziehier één der vele antwoorden:
‘Hoe, m'nheer Huët, ge ontzegt aan C.V. alle aanspraak op dichterschap? Maar, man, gy zult u toch niet meten met Mr Blondin [19.] slappe: hierna ontbreekt één regel, mogelijk luidende koord? - wie had gedacht dat. op de slappe [18.] Blondin: Charles Blondin, beroemd Frans koorddanser die tussen 1855 en 1885 herhaaldelijk over een touw de Niagara-waterval overstak. (....) Huët zich zoo stupide zou blootgeven. 't Is al te gek.-
't Stuk van Alb. Thym is eigenaardig schoon. Maar dit zeg ik nog [20.] nog: naderhand ingevoegd. maar op den klank af. Ik lees moeielyk, o zoo ingespannen! Ik heb veel δόξἀ [21.] δόξἀ: (bedoeld:) wijsheid, kennis (gr.) in te halen en ben al 54, of byna.
En attendant moet ik vellen leveren. Jammer!
Ik heb u als mensch en als dichter zeer lief. Als gy geen dichter zyt, wie is 't dan? Gut, ik wou dien ‘Raadsheer’ eens zien die (volgens H's [22.] H's brief: mogelijk Holda's brief. Holda was het pseudoniem van mevr. J. Clant van der Myll-Piepers, vriendin van Vosmaer. brief) u zei: ‘Wat heb je daar voor 'n mal boek geschreven?’ Zeg me eens wat gy geantwoord hebt? 't Was niet gemakkelyk! Ge kondt hèm toch niet gaan betoogen dat uw boek niet mal was? - Acht u volstrekt niet verplicht op al myn geschryf [23.] geschryf: ook hierachter ontbreekt de slotregel; wellicht: ‘te reageren’ + groet en ondertekening. (....)