Volledige Werken. Deel 25. Nagekomen brieven en dokumenten uit de jaren 1871-1886 en registers
Nagekomen brieven en dokumenten 1871-1886
[begin januari 1871 Brief van Multatuli aan de redaktie van Onze Eeuw]
[voorjaar 1871 Aantekeningen van Multatuli voor Specialiteiten]
[november 1871 Aanbiedingsbrief van Millioenenstudiën]
[6 december 1871 Brief van Multatuli aan de firma Enschedé]
[16 december 1871 Brief van Multatuli aan de firma Enschedé]
[Omstr. 1872 Kladhandschrift van Multatuli van Millioenenstudiën]
[30 december 1872 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]
[12 maart 1873 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]
[maart 1873 Aanbiedingsformulier van Millioenenstudiën]
[25 juni 1873 Brief van Multatuli aan A.B. Cohen Stuart]
[1 juli 1873 Brief van Multatuli aan A.B. Cohen Stuart]
[1 juli 1873 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]
[4 juli 1873 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]
[8 juli 1873 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]
[11 september 1873 Ingezonden brief van Multatuli in het Algemeen Handelsblad]
[14 september 1873 Lijst betr. Multatuli's circulaire over de reklame op spoorwegbiljetten]
[6 november 1873 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[24 november 1873 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[januari 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]
[19 januari 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[24 februari 1874 Brief van Multatuli aan A.B. Cohen Stuart]
[28 februari 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[1 mei 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer en vriendin]
[9 mei 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[27 mei 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[juni 1874 Brieffragment van Multatuli aan C. Vosmaer]
[3 juli 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[13 juli 1874 Notitie en brief van Mimi en Multatuli aan C. Vosmaer]
[23 juli 1874 Opdracht van Multatuli in Millioenen-Studiën]
[23 juli 1874 Opdracht van Multatuli in Millioenen-Studiën]
[29 september 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]
[18 oktober 1874 Passage uit een brief van C. Vosmaer aan J. Versluys]
[oktober 1874 Brieffragment van Multatuli aan C. Vosmaer]
[oktober 1874 Brieffragment van Mimi aan C. Vosmaer]
[29 oktober 1874 Toneelkritiek door A.J. Servaes van Rooijen in het Rederijkers Weekblad]
[9 november 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]
[Omstr. november 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]
[3 december 1874 Recensie van de 7de bundel Ideën]
[14 december 1874 Artikel in De Telegraaf]
[Omstr. december 1874 Fragmenten van een brief van C. Vosmaer aan Multatuli]
[januari 1875 Brieffragmenten van Multatuli aan C. Vosmaer]
[februari 1875 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[18 februari 1875 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[20 februari 1875 Prent over Vorstenschool in de Uilenspiegel]
[1 maart 1875 Afrekeningsstaat betr. Vorstenschool]
[2 maart 1875 Aantekening van Multatuli op een visitekaartje]
[4 maart 1875 Bericht in De Telegraaf]
[5 maart 1875 Brief van V. Bruinsma aan Multatuli]
[8 maart 1875 Brief van Multatuli aan K. Douwes Dekker]
[13 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan J.W.T. Cohen Stuart]
[19 maart 1875 Herinnering van R.A. van Sandick aan een voordracht van Multatuli]
[19 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan J.W.T. Cohen Stuart]
[maart 1875 Gedicht door W.L. Penning]
[21 maart 1875 Afkondiging van het huwelijk van Multatuli en Mimi]
[24 maart 1875 Brief van Multatuli aan mevr. N. Sandrock-ten Hagen]
[voorjaar 1875 Voorwoord bij Vorstenschool]
[11 april 1875 Brief van C. Vosmaer aan J.W.T. Cohen Stuart]
[13 april 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]
[15 april 1875 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]
[24 april 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]
[27 april 1875 Telegram van Multatuli aan P. van de Velde]
[28 april 1875 Aantekeningen van Multatuli bij een voordracht]
[april 1875 Artikel van Elise van Calcar over Vorstenschool]
[3 mei 1875 Brief van D. Post aan J.W.T. Cohen Stuart]
[8 mei 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]
[10 mei 1875 Brief van J.P. Revers aan J.W.T. Cohen Stuart]
[18 mei 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]
[28 mei 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]
[1875 Annotatie van Multatuli bij de ‘Brief aan den Koning over de openingsrede’ van september 1872]
[9 juni 1875 Brief van mevr. A.J.F. Clant van der Myll-Piepers aan J.W.T. Cohen Stuart]
[5 augustus 1875 Brief van Multatuli aan P. van de Velde en echtgenote]
[14 september 1875 Brief van C. Vosmaer aan J.W.T. Cohen Stuart]
[begin november 1875 Briefje van Mimi aan C. Vosmaer]
[november 1875 Opdracht van Multatuli in Max Havelaar]
[21 maart 1876 Tekst door Multatuli aangeboden aan de ‘Rheinische Courier’]
[1876 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[16 maart 1876 Telegram van Multatuli aan A. van der Linde]
[november 1876 Opdracht van Multatuli]
[23 november 1876 Opdracht van Multatuli in Bloemlezing]
[29 november 1876 Brief van Multatuli aan A.J. Le Gras]
[2 maart 1877 Brief van Multatuli aan A.J. Le Gras en J.M. Haspels]
[Omstr. 1877 Aantekeningen van Multatuli]
[13 februari 1878 Eerste koncept voor een Ingezonden Brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[13 februari 1878 Tweede koncept voor een Ingezonden Brief door mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[Omstr. 15 februari 1878 Brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Multatuli]
[28 februari 1878 Brief van Multatuli aan [?] Onderwater]
[4 maart 1878 Opdracht van Multatuli in Max Havelaar]
[17 maart 1878 Recensie van Vorstenschool in het Rotterdamsch Nieuwsblad]
[8 november 1878 Aantekeningen van Mimi in de Atlas Universel Géographique]
[1 februari 1879 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[4 maart 1879 Opdracht van Multatuli in Bloemlezing]
[11 maart 1879 Opdracht van Multatuli]
[16 maart 1879 Opdracht van Multatuli]
[22 maart 1879 Briefkaart van Multatuli aan J.M. Haspels]
[31 maart 1879 Opdracht van Multatuli in Millioenen-Studiën]
[voorjaar 1879 Reaktie van G. Kuyper Hz. op het gedicht van W.L. Penning]
[13 april 1879 Advertentie in De Zaanstreek]
[22 april 1879 Opdracht van Multatuli in Over Specialiteiten]
[2 mei 1879 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[11 mei 1879 Ingezonden brief van R. Pieper in De Zaanstreek]
[12 mei 1879 Briefkaart van Multatuli aan Edu]
[Omstr. mei 1879 Verslag van Vorstenschool in het Humoristisch Album]
[1 augustus 1879 Brief van Multatuli aan Edu]
[15 oktober 1879 Brief van D.R. Mansholt aan F. Domela Nieuwenhuis]
[5 november 1879 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[17 februari 1880 Bericht in het Rotterdamsch Nieuwsblad]
[23 februari 1880 Herinneringen van de onderwijzer Gerard aan een lezing van Multatuli]
[Omstr. 1880 Briefje van Multatuli wsch. bedoeld voor Mimi]
[21 juni 1880 Briefkaart van Mimi namens Multatuli aan D.R. Mansholt]
[26 juni 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[2 juli 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[14 juli 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[24 juli 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[1 augustus 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[7 augustus 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[13 augustus 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[19 augustus 1880 Briefkaart van Mimi namens Multatuli aan D.R. Mansholt]
[25 augustus 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[1 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[7 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[14 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[20 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[27 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[27 februari 1881 Brief van Mimi aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[20 april 1881 Verklaring van de burgemeester van Padua inzake Edu]
[Omstr. juni 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[januari 1882 Brief van Wouter, Mimi en Multatuli aan E. Douwes Dekker en echtgenote]
[2 februari 1882 Brief van Mimi aan E. Douwes Dekker]
[februari 1882 Briefje van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]
[begin april 1882 Telegram namens Multatuli verzonden aan Edu door J. Versluys]
[juli 1882 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]
[begin oktober 1882 Visitekaartje van Multatuli, achtergelaten voor F. Domela Nieuwenhuis]
[oktober 1882 Herinnering van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]
[27 november 1882 Brief van Multatuli aan C.J.H. van den Broek]
[15 april 1883 Brief van Mimi en Multatuli aan C. Vosmaer]
[Omstr. 1 augustus 1883 Brief van Mimi aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[Wsch. 1883 Recept voor astma in het Memoriaal]
[december 1883 Koncept voor een brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]
[juli 1884 Gedicht van een gast van Multatuli]
[11 november 1884 Brief van mevr. Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[Kerstmis 1884 Notitie van Mimi betreffende Wouter]
[juni 1885 Koncept van een brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]
[juni 1885 Koncept voor een brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Multatuli]
[zomer 1885 Brief van mevr. Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[oktober 1885 Brief van Multatuli aan J.F. Snelleman]
[21 november 1885 Bericht in de Middelburgsche Courant]
[Omstr. 1885 Lijst met bezwaren van Multatuli tegen een Duitse roman]
[2 januari 1886 Artikel van C. Vosmaer in De Nederlandsche Spektator]
[begin maart 1886 Brief van Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[eind maart 1886 Brief van Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[voorjaar 1886 Gedicht van H.C. Muller]
[juli 1886 Brief van Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[augustus 1886 Fragmenten van een brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]
[augustus 1886 Brief van mevr. Y. Braunius-Oeberius-Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[najaar 1886 Kommentaar van Multatuli betr. reklame op spoorwegbiljetten (1873)]
[11 november 1886 Brief van Mimi aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[12 november 1886 Bericht in De Werkmansvriend]
[17 november 1886 Bericht in de Middelburgsche Courant]
[december 1886 Brief van mevr. Y. Braunius Oeberius-Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
Verantwoording
Bij verwijzing naar de uitgaven waaraan enig gegeven werd ontleend is gebruik gemaakt van de volgende aanduidingen:
In alle gevallen waarin geen vergelijking met de autografen mogelijk was, is de datering voorzien van een asterisk.
De volgende afgekorte aanduidingen worden gebruikt:
Typografie: uiteraard sluit de vorm van dit deel zo nauw mogelijk aan bij die van de overige delen. Dus ook in deel XXV is niet getracht het origineel met typografische middelen na te bootsen. De tekst is diplomatisch afgedrukt, met dien verstande dat bij puntjes iedere reeks is weergegeven door een drietal. Daar, waar tekst is ingekort of wegens verminking van brieven ontbreekt, is dit aangegeven door een viertal puntjes (....).
Indien een punt aan het einde van een zin, dus bijv. voor een nieuwe hoofdletter, ontbreekt, is deze stilzwijgend toegevoegd. In Multatuli's brieven wordt steeds y gedrukt, ofschoon er in de door anderen gedrukte teksten dikwijls ij staat. Wanneer er gebruik is gemaakt van een authentieke tekst, wordt geen eerdere publikatie vermeld.
Ondanks deze kontinuïteit van principes voeren de huidige edi-teuren op een aantal punten konsekwent de volgende werkwijze door: in de brieven van Multatuli worden ook de doorgestreepte passages verantwoord in de aantekeningen die aan de brieftekst voorafgaan. Omdat vooral in lange brieven - mede hierdoor - het aantal annotaties soms groot is, zijn de toe te lichten passages voorzien van een nummer dat korrespondeert met de betreffende verklaring boven de brieftekst.
De als k uitgesproken c wordt nu in de door ons toegevoegde tekst overal als k geschreven waar de Woordenlijst van de Nederlandse taal (1954) dat toestaat, behalve in geval van cc en in leenwoorden (accent en clown).
Tevens wordt in dit en het volgende deel een diplomatisch onderscheid gemaakt tussen ˊ en ˋ. De dikke horizontale strepen tegen de linkermarge waarmee Multatuli veelal alinea's onderscheidt, worden weergegeven als ‘-’ achter het laatste woord van de vorige alinea. Een onderstreping in het handschrift leidt tot kursief; (drie)dubbele onderstreping wordt met kleinkapitaal weergegeven.
Bij het overnemen van gedrukte stukken (uit kranten, tijdschriften en boeken) zijn evidente drukfouten gekorrigeerd. De mate waarin de bladzijden postpapier zijn volgeschreven, wordt aangegeven met ⅙, ¼, ⅓, ½, ⅔, ¾ of ⅚.
Woorden of woordgroepen in vreemde talen worden alle in de aantekeningen vertaald, met uitzondering van al te duidelijke gevallen (‘das Haus’, ‘pardon’). Staan Duitse woorden in handschriften in zg. Duitse schrijfletters (‘gotisch schrift’), dan wordt dat in de annotaties vermeld.
Persoonsnamen in brieven en dokumenten worden zoveel mogelijk in de aanhef geannoteerd, behalve als het gaat om namen die in gemakkelijk toegankelijke handboeken zijn te vinden. In het algemeen wordt alleen toegelicht wat tot het onmiddellijk begrip van de kontekst bijdraagt. Er wordt naar gestreefd per deel de noodzakelijke toelichting te geven, en een bepaalde naam wordt in de regel slechts één keer, bij de eerste vermelding, geannoteerd.
De Biografische Aantekeningen na het dokumenten-deel betreffen alleen de korrespondenten van Multatuli.