Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 25. Nagekomen brieven en dokumenten uit de jaren 1871-1886 en registers

Voorwoord

Verantwoording

Nagekomen brieven en dokumenten 1871-1886

[begin januari 1871 Brief van Multatuli aan de redaktie van Onze Eeuw]

[voorjaar 1871 Aantekeningen van Multatuli voor Specialiteiten]

[november 1871 Aanbiedingsbrief van Millioenenstudiën]

[6 december 1871 Brief van Multatuli aan de firma Enschedé]

[16 december 1871 Brief van Multatuli aan de firma Enschedé]

[Omstr. 1872 Kladhandschrift van Multatuli van Millioenenstudiën]

[30 december 1872 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]

[12 maart 1873 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]

[maart 1873 Aanbiedingsformulier van Millioenenstudiën]

[25 juni 1873 Brief van Multatuli aan A.B. Cohen Stuart]

[1 juli 1873 Brief van Multatuli aan A.B. Cohen Stuart]

[1 juli 1873 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]

[4 juli 1873 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]

[8 juli 1873 Brief van Multatuli aan J.W.T. Cohen Stuart]

[11 september 1873 Ingezonden brief van Multatuli in het Algemeen Handelsblad]

[14 september 1873 Lijst betr. Multatuli's circulaire over de reklame op spoorwegbiljetten]

[6 november 1873 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[24 november 1873 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[januari 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[19 januari 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[24 februari 1874 Brief van Multatuli aan A.B. Cohen Stuart]

[28 februari 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[1 mei 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer en vriendin]

[9 mei 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[27 mei 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[juni 1874 Brieffragment van Multatuli aan C. Vosmaer]

[3 juli 1874 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[13 juli 1874 Notitie en brief van Mimi en Multatuli aan C. Vosmaer]

[23 juli 1874 Opdracht van Multatuli in Millioenen-Studiën]

[23 juli 1874 Opdracht van Multatuli in Millioenen-Studiën]

[29 september 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[18 oktober 1874 Passage uit een brief van C. Vosmaer aan J. Versluys]

[oktober 1874 Brieffragment van Multatuli aan C. Vosmaer]

[oktober 1874 Brieffragment van Mimi aan C. Vosmaer]

[29 oktober 1874 Toneelkritiek door A.J. Servaes van Rooijen in het Rederijkers Weekblad]

[9 november 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[Omstr. november 1874 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[3 december 1874 Recensie van de 7de bundel Ideën]

[14 december 1874 Artikel in De Telegraaf]

[Omstr. december 1874 Fragmenten van een brief van C. Vosmaer aan Multatuli]

[januari 1875 Brieffragmenten van Multatuli aan C. Vosmaer]

[februari 1875 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[18 februari 1875 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[20 februari 1875 Prent over Vorstenschool in de Uilenspiegel]

[1 maart 1875 Afrekeningsstaat betr. Vorstenschool]

[2 maart 1875 Aantekening van Multatuli op een visitekaartje]

[4 maart 1875 Bericht in De Telegraaf]

[5 maart 1875 Brief van V. Bruinsma aan Multatuli]

[8 maart 1875 Brief van Multatuli aan K. Douwes Dekker]

[13 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan J.W.T. Cohen Stuart]

[19 maart 1875 Herinnering van R.A. van Sandick aan een voordracht van Multatuli]

[19 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan J.W.T. Cohen Stuart]

[maart 1875 Gedicht door W.L. Penning]

[21 maart 1875 Afkondiging van het huwelijk van Multatuli en Mimi]

[24 maart 1875 Brief van Multatuli aan mevr. N. Sandrock-ten Hagen]

[voorjaar 1875 Voorwoord bij Vorstenschool]

[11 april 1875 Brief van C. Vosmaer aan J.W.T. Cohen Stuart]

[13 april 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]

[15 april 1875 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[24 april 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]

[27 april 1875 Telegram van Multatuli aan P. van de Velde]

[28 april 1875 Aantekeningen van Multatuli bij een voordracht]

[april 1875 Artikel van Elise van Calcar over Vorstenschool]

[3 mei 1875 Brief van D. Post aan J.W.T. Cohen Stuart]

[8 mei 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]

[10 mei 1875 Brief van J.P. Revers aan J.W.T. Cohen Stuart]

[18 mei 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]

[28 mei 1875 Brief van Marie Anderson aan J.W.T. Cohen Stuart]

[1875 Annotatie van Multatuli bij de ‘Brief aan den Koning over de openingsrede’ van september 1872]

[9 juni 1875 Brief van mevr. A.J.F. Clant van der Myll-Piepers aan J.W.T. Cohen Stuart]

[5 augustus 1875 Brief van Multatuli aan P. van de Velde en echtgenote]

[14 september 1875 Brief van C. Vosmaer aan J.W.T. Cohen Stuart]

[begin november 1875 Briefje van Mimi aan C. Vosmaer]

[november 1875 Opdracht van Multatuli in Max Havelaar]

[21 maart 1876 Tekst door Multatuli aangeboden aan de ‘Rheinische Courier’]

[1876 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[16 maart 1876 Telegram van Multatuli aan A. van der Linde]

[november 1876 Opdracht van Multatuli]

[23 november 1876 Opdracht van Multatuli in Bloemlezing]

[29 november 1876 Brief van Multatuli aan A.J. Le Gras]

[2 maart 1877 Brief van Multatuli aan A.J. Le Gras en J.M. Haspels]

[Omstr. 1877 Aantekeningen van Multatuli]

[13 februari 1878 Eerste koncept voor een Ingezonden Brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[13 februari 1878 Tweede koncept voor een Ingezonden Brief door mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[Omstr. 15 februari 1878 Brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Multatuli]

[28 februari 1878 Brief van Multatuli aan [?] Onderwater]

[4 maart 1878 Opdracht van Multatuli in Max Havelaar]

[17 maart 1878 Recensie van Vorstenschool in het Rotterdamsch Nieuwsblad]

[8 november 1878 Aantekeningen van Mimi in de Atlas Universel Géographique]

[1 februari 1879 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[4 maart 1879 Opdracht van Multatuli in Bloemlezing]

[11 maart 1879 Opdracht van Multatuli]

[16 maart 1879 Opdracht van Multatuli]

[22 maart 1879 Briefkaart van Multatuli aan J.M. Haspels]

[31 maart 1879 Opdracht van Multatuli in Millioenen-Studiën]

[voorjaar 1879 Reaktie van G. Kuyper Hz. op het gedicht van W.L. Penning]

[13 april 1879 Advertentie in De Zaanstreek]

[22 april 1879 Opdracht van Multatuli in Over Specialiteiten]

[2 mei 1879 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[11 mei 1879 Ingezonden brief van R. Pieper in De Zaanstreek]

[12 mei 1879 Briefkaart van Multatuli aan Edu]

[Omstr. mei 1879 Verslag van Vorstenschool in het Humoristisch Album]

[1 augustus 1879 Brief van Multatuli aan Edu]

[15 oktober 1879 Brief van D.R. Mansholt aan F. Domela Nieuwenhuis]

[5 november 1879 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[17 februari 1880 Bericht in het Rotterdamsch Nieuwsblad]

[23 februari 1880 Herinneringen van de onderwijzer Gerard aan een lezing van Multatuli]

[Omstr. 1880 Briefje van Multatuli wsch. bedoeld voor Mimi]

[21 juni 1880 Briefkaart van Mimi namens Multatuli aan D.R. Mansholt]

[26 juni 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[1880 Aforismen van Edu]

[2 juli 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[14 juli 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[24 juli 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[1 augustus 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[7 augustus 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[13 augustus 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[19 augustus 1880 Briefkaart van Mimi namens Multatuli aan D.R. Mansholt]

[25 augustus 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[1 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[7 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[14 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[20 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[27 september 1880 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[27 februari 1881 Brief van Mimi aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[20 april 1881 Verklaring van de burgemeester van Padua inzake Edu]

[Omstr. juni 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[januari 1882 Brief van Wouter, Mimi en Multatuli aan E. Douwes Dekker en echtgenote]

[2 februari 1882 Brief van Mimi aan E. Douwes Dekker]

[februari 1882 Briefje van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[begin april 1882 Telegram namens Multatuli verzonden aan Edu door J. Versluys]

[juli 1882 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[begin oktober 1882 Visitekaartje van Multatuli, achtergelaten voor F. Domela Nieuwenhuis]

[oktober 1882 Herinnering van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]

[27 november 1882 Brief van Multatuli aan C.J.H. van den Broek]

[15 april 1883 Brief van Mimi en Multatuli aan C. Vosmaer]

[Omstr. 1 augustus 1883 Brief van Mimi aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[Wsch. 1883 Recept voor astma in het Memoriaal]

[december 1883 Koncept voor een brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[juli 1884 Gedicht van een gast van Multatuli]

[11 november 1884 Brief van mevr. Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[Kerstmis 1884 Notitie van Mimi betreffende Wouter]

[juni 1885 Koncept van een brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[juni 1885 Koncept voor een brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Multatuli]

[zomer 1885 Brief van mevr. Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[oktober 1885 Brief van Multatuli aan J.F. Snelleman]

[21 november 1885 Bericht in de Middelburgsche Courant]

[Omstr. 1885 Lijst met bezwaren van Multatuli tegen een Duitse roman]

[2 januari 1886 Artikel van C. Vosmaer in De Nederlandsche Spektator]

[begin maart 1886 Brief van Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[eind maart 1886 Brief van Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[voorjaar 1886 Gedicht van H.C. Muller]

[juli 1886 Brief van Ymke Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[augustus 1886 Fragmenten van een brief van mevr. G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[augustus 1886 Brief van mevr. Y. Braunius-Oeberius-Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[najaar 1886 Kommentaar van Multatuli betr. reklame op spoorwegbiljetten (1873)]

[11 november 1886 Brief van Mimi aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[12 november 1886 Bericht in De Werkmansvriend]

[17 november 1886 Bericht in de Middelburgsche Courant]

[december 1886 Brief van mevr. Y. Braunius Oeberius-Meijer aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]

Biografische aantekeningen

Registers

Verantwoording

Korrespondentieregister

Namenregister


[11 september 1873
Ingezonden brief van Multatuli in het Algemeen Handelsblad]

11 september 1873

Eerste koncept van Multatuli's hand voor een ingezonden brief in het Algemeen Handelsblad. De tekst werd in een bijgestelde versie afgedrukt in V.W. XVI, blz. 173/4. (M.M.) Om de polemische verve te doen uitkomen drukken we hier het eerste koncept en de latere versie naast elkaar af.

Aan de Redactie van het Algemeen Handelsblad. Aan de Redactie van het Algemeen Handelsblad.
Op de U van ‘men’ geworden mededeeling dat myn denkbeeld omtrent het dienstbaar maken van transportbilletten aan de pers ‘lang niet nieuw’ is, heb ik de eer te antwoorden.: Op de U van ‘men’ geworden mededeeling dat myn denkbeeld omtrent het dienstbaar maken van de Pers in meest uitgestrekten zin ‘lang niet nieuw’ is, heb ik de eer te antwoorden.:
1. Dat Uw berichtgever myn

voorstel niet zeer aandachtig schynt gelezen te hebben, en gewis de strekking daarvan niet overwogen heeft.
1. Dat het my geenszins verwondert onder myn dierbare landgenooten een ‘men’ aantetreffen die zich haast reeds nu een voorwendsel aan de hand te doen ter eventueele rechtsweigering. In Nederland verwachtte ik niet anders. 2. Dat het my geenszins verwondert, onder myn dierbare Landgenooten een ‘men’ aantetreffen, die zich haast een voorwendsel aan de hand te doen tot eventueele rechtsweigering. Deze methode is in Nederland ‘lang niet nieuw.’
2. Dat er wel eens hier-of-daar een ei op den gekneusden punt zal hebben gestaan, vóór Columbus daarmeê de laaghartige verkleining van zyn voorstellen brandmerkte. 3. Dat er wel eens hier-of-daar een ei op den gekneusden punt zal gezet zyn, vóór Columbus daarmeê de kleingeestige dépréciatie van zyn voorstellen brandmerkte.
3. Dat Uw berichtgever myn voorstel niet zeer nauwkeurig schynt gelezen te hebben.
4. Dat zyne meening over de antieke hoedanigheid daarvan (‘lang niet nieuw’) niet wordt gedeeld noch door UED die het in Uw nummer van den 8n dezer hebt behandeld als iets nieuws, noch door aandeelhouders in Hollandsche transport-inrichtingen die tot heden-toe geen penning te zien kregen van de door my voorgestelde verbetering, noch eindelyk door den Engelschen Minister van Binnenlandsche Zaken die my in een schryven van Whitehall 2 Septr ll een zeer heuschen wenk geeft om- 4. Dat de meening van Uw berichtgever niet wordt gedeeld, noch door UED, die myn denkbeeld in Uw nummer van de 8n geenszins hebt behandeld als iets ouds, noch door de Aandeelhouders in Hollandsche Transport-etablissementen, die tot-heden toe geen penning te zien kregen van de door my voorgestelde verbetering, noch eindelyk door den Britschen Minister van Binnenl. Zaken, die in zyn schryven van Whitehall 2 Septr ll. een heuschen wenk geeft omtrent den weg dien ik behoor inteslaan

trent den weg dien ik behoor inteslaan om gevolg te doen geven aan myn voorstel, als die daarby - als om acte te geven van prioriteit dat voorstel noemt: the plan You have invented for utilisation of Railway tickets. om myn doel te bereiken, en die daarby - als om acte te verleenen van de prioriteit, hetgeen o.a. uit den spoed van het antwoord kan worden opgemaakt - myn voorstel noemt: the plan You invented for utilisation of Railway-tickets.
Dat ook die Minister slechts van spoorbriefjes spreekt, doet hier niet ter zake.
Het doet er nu weinig toe, of deze officiële kwalificatie van myn denkbeeld niet naar den smaak is van den ‘men’ die zich zoo haastte het Publiek te waarschuwen tegen iets goeds. Hy moge dit uitmaken met Lord Lowe.
De waarheid is dat er alle jaren een schat aan ongebruikte waarde te-loor gaat, en dat ik heb voorgesteld aan die onhuishoudelyke verwaarloozing een eind te maken. Indien ‘men’ de hiertoe leidende middelen zoo goed kende, waarom heeft ‘men’ zelf dan niet... het ei op z'n kop gezet? De waarheid is, dat er alle jaren een schat van ongebruikte waarde teloor gaat, en dat ik het middel heb aangewezen om aan deze onhuishoudelyke verwaarloozing een eind te maken. Indien ‘men’ die middelen kende ware het zyn plicht en z'n belang geweest... het ei op z'n kop te zetten. Zoo als nu de zaken staan, heb ik 't gedaan, en dit blyft zoo, al tracht ‘men’ er aan te knabbelen... wat ook alweer ‘lang niet nieuw’ is.

E. Douwes Dekker