Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 23. Brieven en dokumenten uit de jaren 1884-1886

Voorwoord

Verantwoording

Het jaar 1884

Brieven en dokumenten

[1 januari 1884 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[2 januari 1884 Brief van Multatuli aan een onbekende]

[3 januari 1884 M.J. de Witt Hamer betaalt voor Tandem]

[januari 1884 Verschijning van Meer licht]

[8 januari 1884 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[9 januari 1884 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[11 januari 1884 Briefkaart van Multatuli aan Omer Wattez]

[11 januari 1884 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[12 januari 1884 Brief van Multatuli aan J.H. Rothmeyer]

[13 januari 1884 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[januari 1884 Voorwoord 2de druk Een Zaaier]

[januari 1884 Deel brief van Multatuli aan een onbekende]

[17 januari 1884 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[23 januari 1884 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[25 januari 1884 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[26 januari 1884 Brieffragment van Multatuli aan een onbekende]

[30 januari 1884 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[30 januari 1884 Briefkaart van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]

[5 februari 1884 Brief aan Multatuli van de Nederlandsche Schrijversbond i.o.]

[5 februari 1884 Ontwerptekst Statuten van de Schrijversbond]

[6 februari 1884 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[februari 1884 Brief van Multatuli aan de Nederlandsche Schrijversbond i.o.]

[9 februari 1884 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[11 februari 1884 Briefkaart van Multatuli aan H.J.J. Bos]

[12 februari 1884 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[15 februari 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[19 februari 1884 Brief van Multatuli en Mimi aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[22 februari 1884 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[26 februari 1884 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[27 februari 1884 Briefkaart van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[1 maart 1884 Brief van T.H. de Beer aan Multatuli]

[1 maart 1884 Gedicht van Wouter voor Multatuli]

[5 maart 1884 Brief van Multatuli aan M. Zürcher]

[5 maart 1884 Brief van Multatuli aan F. Domela Nieuwenhuis]

[8 maart 1884 Brief van Multatuli aan H. de Vries]

[8 maart 1884 Briefkaart van Multatuli aan J.B.H. Bremer]

[11 maart 1884 Brief van Multatuli aan A. Merens en C.J.J. Merens-Hamminck Schepel]

[16 maart 1884 Brief van Multatuli aan C.J.J. Merens-Hamminck Schepel]

[16 maart 1884 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]

[maart 1884 Herinnering van F. Domela Nieuwenhuis]

[22 maart 1884 Briefkaart van Multatuli aan F. Domela Nieuwenhuis]

[23 maart 1884 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[24 maart 1884 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[28 maart 1884 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[1884 Wilde Halmen van H. Cosman verschijnt]

[13 april 1884 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[april 1884 Artikel van J. Hobbel in De Dageraad]

[21 april 1884 Brief van W.A. Paap aan C. Vosmaer]

[6 mei 1884 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[14 mei 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[22 mei 1884 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[22 mei 1884 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[22 mei 1884 Briefkaart van Multatuli aan W.A. Paap]

[24 mei 1884 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[24 mei 1884 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[27 mei 1884 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[31 mei 1884 Brief van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[juni 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[3 juni 1884 Mededeling van J. Hobbel in De Dageraad]

[10 juni 1884 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[12 juni 1884 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[17 juni 1884 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[29 juni 1884 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[Zomer 1884 Herinneringen van F. van Eeden]

[12 juli 1884 Konceptbrief van J.B.H. Bremer aan Mimi]

[18 juli 1884 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[20 juli 1884 Brief van Mimi aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[20 juli 1884 Briefkaart van Multatuli aan J.M. Haspels]

[22 juli 1884 Konceptbrief van C. Bremer-Snelleman aan Mimi]

[16 augustus 1884 Brief van Multatuli aan F.C. Günst]

[17 augustus 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[september 1884 Fragmenten uit Macht tegen recht]

[4 september 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[14 september 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[18 september 1884 Brief van J.J.A. Gouverneur aan A.W.C.M. Verhuell]

[20 september 1884 Bericht in De Protestant]

[30 september 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[1 oktober 1884 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[4 oktober 1884 Bericht in De Protestant]

[13 oktober 1884 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[18 oktober 1884 Bericht in De Protestant]

[8 november 1884 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[11 november 1884 Brief van het Brussels Studentenkongres aan Multatuli]

[november 1884 Artikel van J. Hobbel in De Dageraad]

[16 november 1884 Brief van Multatuli aan het Brussels Studentenkongres]

[16 november 1884 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]

[22 november 1884 Brief van H. Cosman aan Multatuli]

[23 november 1884 Brief van Multatuli aan F.C. Günst]

[23 november 1884 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[25 november 1884 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[25 november 1884 Ingezonden Brief van Multatuli in De Amsterdammer]

[29 november 1884 Bericht in De Protestant]

[2 december 1884 Kroniek in Het Nieuws van den Dag]

[2 december 1884 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]

[6 december 1884 Artikel in De Protestant]

[13 december 1884 Artikel in De Nederlandsche Spectator]

[13 december 1884 Ingezonden Brief van J. Hobbel in De Protestant]

[13 december 1884 Bericht in De Protestant]

[december 1884 Bericht in De Dageraad]

[17 december 1884 Brief van Multatuli aan J. Hobbel]

[21 december 1884 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[23 december 1884 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[24 december 1884 Kaartje van Multatuli voor Wouter]

[27 december 1884 Artikel in De Nederlandsche Spectator]

[29 december 1884 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

Het jaar 1885

Brieven en documenten

[26 januari 1885 Kroniek in Het Nieuws van den Dag]

[30 januari 1885 Brief van M. Breunissen Troost-Coenders aan Multatuli]

[4 februari 1885 Skriptie van H. Gorter]

[5 februari 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[12 februari 1885 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[12 februari 1885 Verslag in Het Nieuws van den Dag]

[februari 1885 Artikel van J. de Gruyter in De Dageraad met Kommentaar van J. Versluys]

[17 februari 1885 Brief van Mimi aan J.H. de Haas]

[18 februari 1885 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[februari 1885 M.J. de Witt Hamer betaalt voor Tandem]

[19 februari 1885 Gedicht van W.L. Penning jr]

[20 februari 1885 Brief van J.J.A. Gouverneur aan A.W.C.M. Verhuell]

[24 februari 1885 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[26 februari 1885 Gedicht van J.J.A. Gouverneur voor Multatuli]

[2 maart 1885 Briefkaart van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]

[2 maart 1885 Gedicht van C. van der Zeyde voor Multatuli]

[5 maart 1885 Brief van Multatuli aan de Groninger Werklieden]

[6 maart 1885 Brief van Multatuli aan de Groninger Werklieden]

[10 maart 1885 Brief van J.J.A. Gouverneur aan A.W.C.M. Verhuell]

[19 maart 1885 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[21 maart 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[22 maart 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[28 maart 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[15 april 1885 Opdracht van J. de Geyter aan Multatuli]

[17 april 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[17 april 1885 Briefkaart van G.L. Funke aan Multatuli]

[18 april 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[23 april 1885 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[24 april 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[27 april 1885 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[3 mei 1885 Brief van M. Breunissen Troost-Coenders aan Multatuli]

[9 mei 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[10 mei 1885 Brief van Multatuli aan H.C. de Wolff]

[18 mei 1885 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[20 mei 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[20 mei 1885 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]

[28 mei 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. Ten Brink]

[28 mei 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[4 juni 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[6 juni 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[9 juni 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[10 juni 1885 Brief van C. Busken Huet aan G.L. Funke]

[11 juni 1885 Briefkaart van Multatuli aan F.C. Günst]

[17 juni 1885 Brief van Multatuli S.E.W. Roorda van Eysinga]

[17 juni 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[19 juni 1885 Brief van Multatuli aan S.E.W. Roorda van Eysinga]

[20 juni 1885 Artikel van S.E.W. Roorda van Eysinga]

[21 juni 1885 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[23 juni 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[23 juni 1885 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]

[27 juni 1885 Brief van G.L. Funke aan Multatuli en Mimi]

[27 juni 1885 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]

[1 juli 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[5 juli 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]

[7 juli 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[20 juli 1885 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]

[25 juli 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[27 juli 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]

[7 augustus 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]

[10 augustus 1885 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[15 augustus 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[16 augustus 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[18 augustus 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[24 augustus 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]

[25 augustus 1885 Briefkaart van Multatuli aan C. Vosmaer]

[25 augustus 1885 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[28 augustus 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[28 augustus 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[30 augustus 1885 Brief van Multatuli aan Haspels]

[augustus 1885 Herinneringen van M. Berdenis van Berlekom]

[4 september 1885 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[6 september 1885 Brief van J. ten Brink aan C. Vosmaer]

[9 september 1885 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[14 september 1885 Brief van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]

[19 september 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[3 oktober 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[4 oktober 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[8 oktober 1885 Brief van Multatuli aan Tj. van Holkema]

[11 oktober 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[12 oktober 1885 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[12 oktober 1885 Biografische schets door C. Busken Huet I]

[16 oktober 1885 Biografische schets door C. Busken Huet II]

[16 oktober 1885 Reaktie van Mimi]

[17 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet III]

[18 oktober 1885 G.L. Funke overlijdt]

[20 oktober 1885 Telegram van Multatuli aan J. Funke]

[20 oktober 1885 In Memoriam G.L. Funke in Het Nieuwsblad voor den Boekhandel]

[21 oktober 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]

[21 oktober 1885 Brief van Edu aan W. Kloos]

[22 oktober 1885 Herinnering van J. Funke]

[22 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet IV]

[23 oktober 1885 Verslag van de begrafenis van G.L. Funke]

[25 oktober 1885 Brief van Multatuli aan Wouter]

[27 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet V]

[27 oktober 1885 Brief van Multatuli aan T. Kouwenaar]

[29 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet VI]

[30 oktober 1885 Brief van Multatuli aan Wouter]

[31 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet VII]

[2 november 1885 Biografische schets van C. Busken Huet VIII]

[8 november 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[9 november 1885 Brief van Y. Braunius Oeberius-Meyer aan V. en H. Bruinsma]

[18 november 1885 Brief van Multatuli aan C.F. Günst-Schrijver]

[18 november 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[november 1885 Brief van M. Breunissen Troost-Coenders aan Multatuli]

[20 november 1885 Artikel over Busken Huet en Multatuli in De Portefeuille]

[20 november 1885 Artikel over Busken Huet en Multatuli in het Algemeen Handelsblad]

[20 november 1885 Brief van Multatuli aan J.F. Snelleman]

[21 november 1885 Brief van Multatuli aan J.F. Snelleman]

[22 november 1885 Brief van Multatuli aan C.F. Günst-Schrijver]

[1 december 1885 Kroniek van W. Kloos in De Nieuwe Gids]

[2 december 1885 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[december 1885 Ledenlijst van de Nederlandschen Schaakbond]

[13 december 1885 Brief van Mimi aan M. Berdenis van Berlekom]

[16 december 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[16 december 1885 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[18 december 1885 Brief van J.W.C.A. Zürcher aan G.C. de Haas-Hanau]

[18 december 1885 Koncept-brief van G.C. de Haas-Hanau aan J.W.C.A. Zürcher]

[23 december 1885 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[27 december 1885 Artikel over Busken Huet en Multatuli in Het Vaderland]

[29 december 1885 Artikel over Busken Huet en Multatuli in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[29 december 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[1885 Aantekeningen in het Memoriaal]

[1885 Aantekeningen in het Memoriaal]

Het jaar 1886

Brieven en dokumenten

[1 januari 1886 Brief van Y. Braunius Oeberius-Meyer aan G.C. de Haas-Hanau]

[5 januari 1886 Brief van Multatuli aan J.W.C.A. Zürcher]

[8 januari 1886 Brief van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]

[8 januari 1886 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[11 januari 1886 Aantekeningen van Mimi in het Dossier Bernhold]

[17 januari 1886 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[18 januari 1886 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[21 januari 1886 Brief van Multatuli aan M.C. Funke-de Koning]

[22 januari 1886 Brief van Multatuli aan M.C. Funke-de Koning]

[28 januari 1886 Brief van Multatuli aan T.H. de Beer]

[januari 1886 Bespreking van Onze hedendaagsche letterkundigen in De Gids]

[7 februari 1886 Brief van Multatuli aan J.W.C.A. Zürcher]

[9 februari 1886 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]

[24 februari 1886 Brief van Multatuli aan J.W.C.A. Zürcher]

[maart 1886 Verschijning van La Restauration de la Royauté van A. von Daehne van Varick]

[16 maart 1886 Brief van M.J. de Witt Hamer aan M. Berdenis van Berlekom]

[1 april 1886 Brief van Multatuli en Mimi aan M. Berdenis van Berlekom]

[3 april 1886 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[5 april 1886 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[14 april 1886 Brief van Y. Oeberius-Meijer aan G.C. de Haas-Hanau]

[20 april 1886 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]

[25 april 1886 Brief van Multatuli aan M.C. Funke-de Koning]

[30 april 1886 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[1 mei 1886 C. Busken Huet overlijdt]

[mei 1886 Artikel van M.C. Piepers in De Indische Gids]

[8 mei 1886 Brief van Multatuli aan H.C. de Wolff]

[9 mei 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[12 mei 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[13 mei 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[mei 1886 Bezoek van F. van Eeden aan Multatuli]

[mei 1886 Brief van C. [Vernée-]Schuitemaker aan Mimi]

[mei 1886 Brief van Y. Oeberius-Meijer aan G.C. de Haas-Hanau]

[24 mei 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[25 mei 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[4 juni 1886 Kommentaar van T.H. de Beer in De Portefeuille]

[10 juni 1886 Brief van Mimi aan E. Bernhold]

[juni 1886 Artikel van Albert Verwey in De Nieuwe Gids]

[22 juni 1886 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]

[23 juni 1886 Brief van F. van Eeden aan Multatuli]

[24 juni 1886 Brief van Multatuli aan H.C. de Wolff]

[29 juni 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[6 juli 1886 Briefkaart van J. Baarslag aan Multatuli]

[9 juli 1886 Briefkaart van B. de Jong aan Multatuli]

[12 juli 1886 Brief van E. Bernhold aan Mimi]

[20 juli 1886 Brief van Mimi aan J.H. de Haas]

[zomer 1886 Herinneringen van P.H. Ritter Jr]

[31 juli 1886 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]

[2 augustus 1886 Briefkaart van Multatuli aan J.F. Snelleman]

[augustus 1886 Herinneringen van H.C. Muller]

[augustus 1886 Herinneringen van H.C. Muller]

[4 augustus 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[5 augustus 1886 Briefkaart van Multatuli aan J.F. Snelleman]

[6 augustus 1886 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[12 augustus 1886 Brief van Mimi aan J.F. Snelleman]

[14 augustus 1886 Brief van P.H. Ritter aan Multatuli]

[15 augustus 1886 Brief van P.H. Ritter aan Multatuli]

[15 augustus 1886 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[16 augustus 1886 Brief van P.H. Ritter aan Multatuli]

[16 augustus 1886 Schaaknotitie van Multatuli]

[17 augustus 1886 Brief van Multatuli en Mimi aan M. Anderson]

[18 augustus 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[20 augustus 1886 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[zomer 1886 Herinneringen van F. Domela Nieuwenhuis]

[21 augustus 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[21 augustus 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[22 augustus 1886 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]

[22 augustus 1886 Herinneringen van W. de Bom]

[22 augustus 1886 Herinneringen van W. de Bom]

[23 augustus 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[23 augustus 1886 Brief van Multatuli aan S.E.W. Roorda van Eysinga]

[23 augustus 1886 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Mimi]

[24 augustus 1886 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[26 augustus 1886 Brieffragment van Multatuli aan J.G. Robbers]

[26 augustus 1886 Brieffragment van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]

[30 augustus 1886 Brief van Multatuli en Mimi aan J.F. Snelleman]

[30 augustus 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[30 augustus 1886 Artikel van A. van Assen in Het Vaderland]

[31 augustus 1886 Briefkaart van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[1 september 1886 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]

[2 september 1886 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[2 september 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[3 september 1886 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[5 september 1886 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[5 september 1886 Briefkaart van Multatuli aan J.F. Snelleman]

[18 september 1886 Brief van C. [Vernée-]Schuitemaker aan Mimi]

[20 september 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan F. Domela Nieuwenhuis]

[23 september 1886 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Mimi]

[28 september 1886 Brief van Mimi aan J.F. Snelleman]

[13 oktober 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[oktober 1886 Drie briefpassages van Multatuli aan Mimi]

[19 oktober 1886 Brief van Multatuli aan Wouter]

[20 oktober 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[24 oktober 1886 Toegangskaart voor de Rotterdamsche Diergaarde]

[25 oktober 1886 Briefkaart van Multatuli aan W.J.C.A. Zürcher]

[oktober 1886 Brief van H.C. Muller aan Multatuli]

[9 november 1886 Bericht in Het Vaderland]

[9 november 1886 Bericht in Het Rotterdamsch Nieuwsblad]

[9 november 1886 Briefkaart van Multatuli aan P.H. Ritter]

[11 november 1886 Twee advertenties in Het Nieuws van den Dag]

[12 november 1886 Ingezonden mededeling van Multatuli]

[12 november 1886 Herinnering van J.A. Nieuwenhuis]

[13 november 1886 Bericht in De Nederlandsche Spectator]

[13 november 1886 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]

[15 november 1886 Bericht in Het Rotterdamsch Nieuwsblad]

[16 november 1886 Bericht in Het Vaderland]

[18 november 1886 Artikel van Apan in De Wageningsche Courant]

[19 november 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[19 november 1886 Brief van C. [Vernée-]Schuitemaker aan Mimi]

[20 november 1886 Bericht van J. Hobbel in Het Rotterdamsch Nieuwsblad]

[20 november 1886 Bericht in De Nederlandsche Spectator]

[20 november 1886 Brief van Mimi aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[20 november 1886 Bericht in het Groninger Weekblad]

[22 november 1886 Briefkaart van Multatuli aan P.H. Ritter]

[23 november 1886 Brief van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]

[23 november 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[25 november 1886 Briefkaart van N. Braunius Oeberius aan G.C. de Haas-Hanau]

[28 november 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[29 november 1886 Ingezonden mededeling in Recht voor Allen]

[29 november 1886 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[1 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[1 december 1886 Ingezonden mededeling in Recht voor Allen]

[6 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[7 december 1886 Briefkaart van Multatuli aan Marie Berdenis van Berlekom]

[7 december 1886 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Mimi]

[8 december 1886 Briefkaart van Mimi aan M. Anderson]

[10 december 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[12 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[15 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[15 december 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[18 december 1886 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]

[21 december 1886 Verschijning J.J. van Laars Register op de Ideën]

[23 december 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[23 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[27 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[31 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[31 december 1886 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]

[31 december 1886 Brief van P.H. Ritter aan Multatuli]

[31 december 1886 Artikel van H.C. Muller in het Groninger Weekblad]

[31 december 1886 Herinnering van Mimi aan Oudejaarsdag 1886]

Biografische aantekeningen


[16 november 1884
Brief van Multatuli aan het Brussels Studentenkongres]

16 november 1884

Brief van Multatuli aan het Internationale Congres te Brussel. De tekst is aan Mimi gedikteerd en in haar handschrift genoteerd onderop blz. 3 en op blz. 4 (⅔) van de brief van 11 november 1884. (M.M.)

N. Ing. 16 Nov. 1884

Messieurs.

L'état de ma santé ne me permet pas d'accepter la gracieuse invitation contenue dans votre lettre si obligeante qui porte le timbre postal du 12 de ce mois, et qui ne me parvint qu'assez tardivement. Un asthme fatiguant me rend impossible tout voyage et même presque tout déplacement.

Votre congrès n'y perd rien, Messieurs, vu que mon mal m'empêcherait de prendre part a [1.] Kennelijke verschrijving. Vos débats.

Permettez moi toutefois de jeter un seul mot dans l'arêne [1.] Kennelijke verschrijving. des discussions qui vont s'ouvrir. Selon moi il est temps de délivrer l'Enseignement populaire de la tutelle dégradante des gouvernements. Il me semble que l'Etat répresenté [1.] Kennelijke verschrijving. par tel ministre éfémère plus ou moins secondé par un simulacre ridicule de ‘représentation nationale’ doit être déclaré de la plus complète incompétence en affaire d'esprit, d'art, d'intelligence, de morale et de coeur, partant: de tout ce qui touche à l'éducation de la jeunesse, au développement moral et intellectuel de l'humanité. Abolissons la science de par de Roi, les ‘gilden’ du savoir, le règne stupide du diplôme. Proclamons la liberté illimitée de l'Enseignement.

Mais, dit-on, les cléricaux, les prêtres, les Jésuites? Permettez-moi de ne pas tomber en défaillance en entendant évoquer ces revenants. Je ne les crains pas, et je me plais à croire que le bonsens [1.] Kennelijke verschrijving., délivré des chaînes officielles, viendra à bout de tous ses ennemis. Du reste le vrai libéral dédaigne le secours compromettant de toute loi qui ferme la bouche à ses adversaires, ou qui entrave d'une manière déloyale et illogique la propagation de leurs idees. Voilà une opinion, Messieurs, une thèse à mettre à l'ordre du jour de Votre Congrès. Elle me paraît pratique et urgente. Mais je Vous supplie de ne pas me trahir au Procureur du Roi. N'étant diplomé par aucun Jury ministériel, je commets un délit en m'imaginant de comprendre quelque chose, et en m'arrogeant le droit de communiquer le fruit de mes méditations à de jeunes gens. En cas de poursuite judiciaire je me propose de plaider comme circonstance atténuante la certitude de ne pas être ecouté. Je sais, hélas! que la plupart des ‘libéraux’ - peu libéraux alors - ont trop peur du catholicisme pour accepter le combat à armes egales [1.] Kennelijke verschrijving., tandis que selon moi ce n'est que la persécution, plus ou moins masquée par une espèce de légalité, qui fait toute la force du prêtre. Affranchissons l'enseignement populaire de tout entrave et... nous verrons! Magna est veritas et praevalebit! [2.] Magna est veritas etc.: Groot is de waarheid en zij zal de overhand krijgen (lat.)-

En vous remerciant, messieurs, des sentiments flatteurs que vous avez la bonté de me témoigner, je vous offre une bonne poignée de main [1.] Kennelijke verschrijving. et mon salut cordial

DouwesDekker

Multatuli

Socrate, Aristote, Jésus Christ et quelques-uns encore de cette espèce seraient punis comme des malfaiteurs, s'ils s'avisaient de venir enseigner l'alphabeth. Est ce assez drôle? Assez stupide? Assez illibéral?

Vertaling:

Mijne heren,

Mijn gezondheidstoestand staat mij niet toe uw vriendelijke uitnodiging aan te nemen die vervat was in uw zo welwillend schrijven dat het poststempel draagt van de 12de van deze maand en dat mij met tamelijk wat vertraging bereikte.

Een vermoeiende astma maakt mij elke reis onmogelijk en zelfs bijna iedere verplaatsing.

Maar uw congres verliest daar niets bij, heren, gezien het feit dat mijn kwaal me toch zou verhinderen deel te nemen aan Uw beraadslagingen.

Staat U mij echter toe toch een enkel woord in de arena van Uw aanstaande diskussies te werpen.

Het volgende deel van de brief verscheen in vertaling in Ter gedachtenis aan Multatuli 1887 - 19 Februari - 1892. Amsterdam, 1892, blz. 69 e.v.

Naar myn inzien is het tyd, het volksonderwys te bevryden van de verlagende voogdy der gouvernementen. Het schynt my toe dat de Staat, vertegenwoordigd door dezen of genen voorbygaanden Minister, meer of min geholpen door een belachelyke schynvertooning van ‘volksvertegenwoordiging’, in den hoogsten graad onbevoegd moet worden verklaard in de zaken van den geest, van de kunst, van het verstand, van wat raakt aan de opvoeding van de jeugd, aan de zedelyke en verstandelyke ontwikkeling van het menschdom. Schaffen wy de wetenschap van wege den Koning, de gilden der kennnis, de domme regeering van het diploma af. Roepen wy de onbeperkte vryheid van het onderwys uit.

Maar, zegt men, de clericalen, de priesters, de Jezuïeten? Veroorlooft my, myne heeren! niet in zwym te vallen by het hooren aanroepen van die spoken. Ik vrees hen niet en ik koester de overtuiging, dat het gezond verstand, bevryd van de officiëele ketenen, deze vyanden onder den voet zal krygen. Overigens, de ware liberaal versmaadt de beschamende hulp van elke wet, die zynen wederpartyders den mond snoert of op onridderlyke en illogische wyze de voortplanting hunner denkbeelden zou belemmeren.

Ziedaar, myne heeren! een stelling, te behandelen op uw congres. Zy schynt my practisch en spoedeischend toe. Maar ik bid u, my niet te verraden aan den procureur-generaal. Daar ik van geen enkele ministeriëele jury een diploma heb, bega ik een misdryf door my te verbeelden, iets te begrypen en door my het recht aan te matigen, de vrucht myner overpeinzingen aan jongelingen mede te deelen. In geval van rechterlyke vervolging stel ik my voor, als verzachtende omstandigheid te pleiten, de zekerheid niet te worden aangehoord. Ik weet helaas! dat de meeste ‘liberalen’ - dus weinig liberaal - te bang zyn voor het katholicisme om den stryd met gelyke wapenen aan te nemen, terwyl het, volgens my, de vervolging is, meer of min bedekt door een soort wettigheid, die de geheele kracht van den priester uitmaakt. Bevryden wy het volksonderwys van elke belemmering en wy zullen zien.

Vertaling (slot)

Onder dankzegging, mijne heren, voor de vleiende gevoelens, waarvan U de goedheid had ze mij te betuigen, reik ik U vriendelijk de hand met een hartelijke groet

DouwesDekker

Multatuli

Sokrates, Aristoteles, Jezus Christus en nog enkele anderen van hun soort zouden als misdadigers gestraft zijn, als zij op het idee waren gekomen het alfabet te onderwijzen. Is dat al niet gek genoeg? Dom genoeg? Onliberaal genoeg?