Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 23. Brieven en dokumenten uit de jaren 1884-1886

Voorwoord

Verantwoording

Het jaar 1884

Brieven en dokumenten

[1 januari 1884 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[2 januari 1884 Brief van Multatuli aan een onbekende]

[3 januari 1884 M.J. de Witt Hamer betaalt voor Tandem]

[januari 1884 Verschijning van Meer licht]

[8 januari 1884 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[9 januari 1884 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[11 januari 1884 Briefkaart van Multatuli aan Omer Wattez]

[11 januari 1884 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[12 januari 1884 Brief van Multatuli aan J.H. Rothmeyer]

[13 januari 1884 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[januari 1884 Voorwoord 2de druk Een Zaaier]

[januari 1884 Deel brief van Multatuli aan een onbekende]

[17 januari 1884 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[23 januari 1884 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[25 januari 1884 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[26 januari 1884 Brieffragment van Multatuli aan een onbekende]

[30 januari 1884 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[30 januari 1884 Briefkaart van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]

[5 februari 1884 Brief aan Multatuli van de Nederlandsche Schrijversbond i.o.]

[5 februari 1884 Ontwerptekst Statuten van de Schrijversbond]

[6 februari 1884 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[februari 1884 Brief van Multatuli aan de Nederlandsche Schrijversbond i.o.]

[9 februari 1884 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[11 februari 1884 Briefkaart van Multatuli aan H.J.J. Bos]

[12 februari 1884 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[15 februari 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[19 februari 1884 Brief van Multatuli en Mimi aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[22 februari 1884 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[26 februari 1884 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[27 februari 1884 Briefkaart van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[1 maart 1884 Brief van T.H. de Beer aan Multatuli]

[1 maart 1884 Gedicht van Wouter voor Multatuli]

[5 maart 1884 Brief van Multatuli aan M. Zürcher]

[5 maart 1884 Brief van Multatuli aan F. Domela Nieuwenhuis]

[8 maart 1884 Brief van Multatuli aan H. de Vries]

[8 maart 1884 Briefkaart van Multatuli aan J.B.H. Bremer]

[11 maart 1884 Brief van Multatuli aan A. Merens en C.J.J. Merens-Hamminck Schepel]

[16 maart 1884 Brief van Multatuli aan C.J.J. Merens-Hamminck Schepel]

[16 maart 1884 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]

[maart 1884 Herinnering van F. Domela Nieuwenhuis]

[22 maart 1884 Briefkaart van Multatuli aan F. Domela Nieuwenhuis]

[23 maart 1884 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[24 maart 1884 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[28 maart 1884 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[1884 Wilde Halmen van H. Cosman verschijnt]

[13 april 1884 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[april 1884 Artikel van J. Hobbel in De Dageraad]

[21 april 1884 Brief van W.A. Paap aan C. Vosmaer]

[6 mei 1884 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[14 mei 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[22 mei 1884 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[22 mei 1884 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[22 mei 1884 Briefkaart van Multatuli aan W.A. Paap]

[24 mei 1884 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[24 mei 1884 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[27 mei 1884 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[31 mei 1884 Brief van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[juni 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[3 juni 1884 Mededeling van J. Hobbel in De Dageraad]

[10 juni 1884 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[12 juni 1884 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[17 juni 1884 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[29 juni 1884 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[Zomer 1884 Herinneringen van F. van Eeden]

[12 juli 1884 Konceptbrief van J.B.H. Bremer aan Mimi]

[18 juli 1884 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[20 juli 1884 Brief van Mimi aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[20 juli 1884 Briefkaart van Multatuli aan J.M. Haspels]

[22 juli 1884 Konceptbrief van C. Bremer-Snelleman aan Mimi]

[16 augustus 1884 Brief van Multatuli aan F.C. Günst]

[17 augustus 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[september 1884 Fragmenten uit Macht tegen recht]

[4 september 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[14 september 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[18 september 1884 Brief van J.J.A. Gouverneur aan A.W.C.M. Verhuell]

[20 september 1884 Bericht in De Protestant]

[30 september 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[1 oktober 1884 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[4 oktober 1884 Bericht in De Protestant]

[13 oktober 1884 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[18 oktober 1884 Bericht in De Protestant]

[8 november 1884 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[11 november 1884 Brief van het Brussels Studentenkongres aan Multatuli]

[november 1884 Artikel van J. Hobbel in De Dageraad]

[16 november 1884 Brief van Multatuli aan het Brussels Studentenkongres]

[16 november 1884 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]

[22 november 1884 Brief van H. Cosman aan Multatuli]

[23 november 1884 Brief van Multatuli aan F.C. Günst]

[23 november 1884 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[25 november 1884 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[25 november 1884 Ingezonden Brief van Multatuli in De Amsterdammer]

[29 november 1884 Bericht in De Protestant]

[2 december 1884 Kroniek in Het Nieuws van den Dag]

[2 december 1884 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]

[6 december 1884 Artikel in De Protestant]

[13 december 1884 Artikel in De Nederlandsche Spectator]

[13 december 1884 Ingezonden Brief van J. Hobbel in De Protestant]

[13 december 1884 Bericht in De Protestant]

[december 1884 Bericht in De Dageraad]

[17 december 1884 Brief van Multatuli aan J. Hobbel]

[21 december 1884 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[23 december 1884 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[24 december 1884 Kaartje van Multatuli voor Wouter]

[27 december 1884 Artikel in De Nederlandsche Spectator]

[29 december 1884 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

Het jaar 1885

Brieven en documenten

[26 januari 1885 Kroniek in Het Nieuws van den Dag]

[30 januari 1885 Brief van M. Breunissen Troost-Coenders aan Multatuli]

[4 februari 1885 Skriptie van H. Gorter]

[5 februari 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[12 februari 1885 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[12 februari 1885 Verslag in Het Nieuws van den Dag]

[februari 1885 Artikel van J. de Gruyter in De Dageraad met Kommentaar van J. Versluys]

[17 februari 1885 Brief van Mimi aan J.H. de Haas]

[18 februari 1885 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[februari 1885 M.J. de Witt Hamer betaalt voor Tandem]

[19 februari 1885 Gedicht van W.L. Penning jr]

[20 februari 1885 Brief van J.J.A. Gouverneur aan A.W.C.M. Verhuell]

[24 februari 1885 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[26 februari 1885 Gedicht van J.J.A. Gouverneur voor Multatuli]

[2 maart 1885 Briefkaart van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]

[2 maart 1885 Gedicht van C. van der Zeyde voor Multatuli]

[5 maart 1885 Brief van Multatuli aan de Groninger Werklieden]

[6 maart 1885 Brief van Multatuli aan de Groninger Werklieden]

[10 maart 1885 Brief van J.J.A. Gouverneur aan A.W.C.M. Verhuell]

[19 maart 1885 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[21 maart 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[22 maart 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[28 maart 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[15 april 1885 Opdracht van J. de Geyter aan Multatuli]

[17 april 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[17 april 1885 Briefkaart van G.L. Funke aan Multatuli]

[18 april 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[23 april 1885 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[24 april 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[27 april 1885 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[3 mei 1885 Brief van M. Breunissen Troost-Coenders aan Multatuli]

[9 mei 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[10 mei 1885 Brief van Multatuli aan H.C. de Wolff]

[18 mei 1885 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[20 mei 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[20 mei 1885 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]

[28 mei 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. Ten Brink]

[28 mei 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[4 juni 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[6 juni 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[9 juni 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[10 juni 1885 Brief van C. Busken Huet aan G.L. Funke]

[11 juni 1885 Briefkaart van Multatuli aan F.C. Günst]

[17 juni 1885 Brief van Multatuli S.E.W. Roorda van Eysinga]

[17 juni 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[19 juni 1885 Brief van Multatuli aan S.E.W. Roorda van Eysinga]

[20 juni 1885 Artikel van S.E.W. Roorda van Eysinga]

[21 juni 1885 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[23 juni 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[23 juni 1885 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]

[27 juni 1885 Brief van G.L. Funke aan Multatuli en Mimi]

[27 juni 1885 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]

[1 juli 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[5 juli 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]

[7 juli 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[20 juli 1885 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]

[25 juli 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[27 juli 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]

[7 augustus 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]

[10 augustus 1885 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[15 augustus 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[16 augustus 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[18 augustus 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[24 augustus 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]

[25 augustus 1885 Briefkaart van Multatuli aan C. Vosmaer]

[25 augustus 1885 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[28 augustus 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[28 augustus 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[30 augustus 1885 Brief van Multatuli aan Haspels]

[augustus 1885 Herinneringen van M. Berdenis van Berlekom]

[4 september 1885 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[6 september 1885 Brief van J. ten Brink aan C. Vosmaer]

[9 september 1885 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[14 september 1885 Brief van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]

[19 september 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[3 oktober 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[4 oktober 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[8 oktober 1885 Brief van Multatuli aan Tj. van Holkema]

[11 oktober 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[12 oktober 1885 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[12 oktober 1885 Biografische schets door C. Busken Huet I]

[16 oktober 1885 Biografische schets door C. Busken Huet II]

[16 oktober 1885 Reaktie van Mimi]

[17 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet III]

[18 oktober 1885 G.L. Funke overlijdt]

[20 oktober 1885 Telegram van Multatuli aan J. Funke]

[20 oktober 1885 In Memoriam G.L. Funke in Het Nieuwsblad voor den Boekhandel]

[21 oktober 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]

[21 oktober 1885 Brief van Edu aan W. Kloos]

[22 oktober 1885 Herinnering van J. Funke]

[22 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet IV]

[23 oktober 1885 Verslag van de begrafenis van G.L. Funke]

[25 oktober 1885 Brief van Multatuli aan Wouter]

[27 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet V]

[27 oktober 1885 Brief van Multatuli aan T. Kouwenaar]

[29 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet VI]

[30 oktober 1885 Brief van Multatuli aan Wouter]

[31 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet VII]

[2 november 1885 Biografische schets van C. Busken Huet VIII]

[8 november 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[9 november 1885 Brief van Y. Braunius Oeberius-Meyer aan V. en H. Bruinsma]

[18 november 1885 Brief van Multatuli aan C.F. Günst-Schrijver]

[18 november 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[november 1885 Brief van M. Breunissen Troost-Coenders aan Multatuli]

[20 november 1885 Artikel over Busken Huet en Multatuli in De Portefeuille]

[20 november 1885 Artikel over Busken Huet en Multatuli in het Algemeen Handelsblad]

[20 november 1885 Brief van Multatuli aan J.F. Snelleman]

[21 november 1885 Brief van Multatuli aan J.F. Snelleman]

[22 november 1885 Brief van Multatuli aan C.F. Günst-Schrijver]

[1 december 1885 Kroniek van W. Kloos in De Nieuwe Gids]

[2 december 1885 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[december 1885 Ledenlijst van de Nederlandschen Schaakbond]

[13 december 1885 Brief van Mimi aan M. Berdenis van Berlekom]

[16 december 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[16 december 1885 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[18 december 1885 Brief van J.W.C.A. Zürcher aan G.C. de Haas-Hanau]

[18 december 1885 Koncept-brief van G.C. de Haas-Hanau aan J.W.C.A. Zürcher]

[23 december 1885 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[27 december 1885 Artikel over Busken Huet en Multatuli in Het Vaderland]

[29 december 1885 Artikel over Busken Huet en Multatuli in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[29 december 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[1885 Aantekeningen in het Memoriaal]

[1885 Aantekeningen in het Memoriaal]

Het jaar 1886

Brieven en dokumenten

[1 januari 1886 Brief van Y. Braunius Oeberius-Meyer aan G.C. de Haas-Hanau]

[5 januari 1886 Brief van Multatuli aan J.W.C.A. Zürcher]

[8 januari 1886 Brief van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]

[8 januari 1886 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[11 januari 1886 Aantekeningen van Mimi in het Dossier Bernhold]

[17 januari 1886 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[18 januari 1886 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[21 januari 1886 Brief van Multatuli aan M.C. Funke-de Koning]

[22 januari 1886 Brief van Multatuli aan M.C. Funke-de Koning]

[28 januari 1886 Brief van Multatuli aan T.H. de Beer]

[januari 1886 Bespreking van Onze hedendaagsche letterkundigen in De Gids]

[7 februari 1886 Brief van Multatuli aan J.W.C.A. Zürcher]

[9 februari 1886 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]

[24 februari 1886 Brief van Multatuli aan J.W.C.A. Zürcher]

[maart 1886 Verschijning van La Restauration de la Royauté van A. von Daehne van Varick]

[16 maart 1886 Brief van M.J. de Witt Hamer aan M. Berdenis van Berlekom]

[1 april 1886 Brief van Multatuli en Mimi aan M. Berdenis van Berlekom]

[3 april 1886 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[5 april 1886 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[14 april 1886 Brief van Y. Oeberius-Meijer aan G.C. de Haas-Hanau]

[20 april 1886 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]

[25 april 1886 Brief van Multatuli aan M.C. Funke-de Koning]

[30 april 1886 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[1 mei 1886 C. Busken Huet overlijdt]

[mei 1886 Artikel van M.C. Piepers in De Indische Gids]

[8 mei 1886 Brief van Multatuli aan H.C. de Wolff]

[9 mei 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[12 mei 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[13 mei 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[mei 1886 Bezoek van F. van Eeden aan Multatuli]

[mei 1886 Brief van C. [Vernée-]Schuitemaker aan Mimi]

[mei 1886 Brief van Y. Oeberius-Meijer aan G.C. de Haas-Hanau]

[24 mei 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[25 mei 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[4 juni 1886 Kommentaar van T.H. de Beer in De Portefeuille]

[10 juni 1886 Brief van Mimi aan E. Bernhold]

[juni 1886 Artikel van Albert Verwey in De Nieuwe Gids]

[22 juni 1886 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]

[23 juni 1886 Brief van F. van Eeden aan Multatuli]

[24 juni 1886 Brief van Multatuli aan H.C. de Wolff]

[29 juni 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[6 juli 1886 Briefkaart van J. Baarslag aan Multatuli]

[9 juli 1886 Briefkaart van B. de Jong aan Multatuli]

[12 juli 1886 Brief van E. Bernhold aan Mimi]

[20 juli 1886 Brief van Mimi aan J.H. de Haas]

[zomer 1886 Herinneringen van P.H. Ritter Jr]

[31 juli 1886 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]

[2 augustus 1886 Briefkaart van Multatuli aan J.F. Snelleman]

[augustus 1886 Herinneringen van H.C. Muller]

[augustus 1886 Herinneringen van H.C. Muller]

[4 augustus 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[5 augustus 1886 Briefkaart van Multatuli aan J.F. Snelleman]

[6 augustus 1886 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[12 augustus 1886 Brief van Mimi aan J.F. Snelleman]

[14 augustus 1886 Brief van P.H. Ritter aan Multatuli]

[15 augustus 1886 Brief van P.H. Ritter aan Multatuli]

[15 augustus 1886 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[16 augustus 1886 Brief van P.H. Ritter aan Multatuli]

[16 augustus 1886 Schaaknotitie van Multatuli]

[17 augustus 1886 Brief van Multatuli en Mimi aan M. Anderson]

[18 augustus 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[20 augustus 1886 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[zomer 1886 Herinneringen van F. Domela Nieuwenhuis]

[21 augustus 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[21 augustus 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[22 augustus 1886 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]

[22 augustus 1886 Herinneringen van W. de Bom]

[22 augustus 1886 Herinneringen van W. de Bom]

[23 augustus 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[23 augustus 1886 Brief van Multatuli aan S.E.W. Roorda van Eysinga]

[23 augustus 1886 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Mimi]

[24 augustus 1886 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[26 augustus 1886 Brieffragment van Multatuli aan J.G. Robbers]

[26 augustus 1886 Brieffragment van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]

[30 augustus 1886 Brief van Multatuli en Mimi aan J.F. Snelleman]

[30 augustus 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[30 augustus 1886 Artikel van A. van Assen in Het Vaderland]

[31 augustus 1886 Briefkaart van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[1 september 1886 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]

[2 september 1886 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[2 september 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[3 september 1886 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[5 september 1886 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[5 september 1886 Briefkaart van Multatuli aan J.F. Snelleman]

[18 september 1886 Brief van C. [Vernée-]Schuitemaker aan Mimi]

[20 september 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan F. Domela Nieuwenhuis]

[23 september 1886 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Mimi]

[28 september 1886 Brief van Mimi aan J.F. Snelleman]

[13 oktober 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[oktober 1886 Drie briefpassages van Multatuli aan Mimi]

[19 oktober 1886 Brief van Multatuli aan Wouter]

[20 oktober 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[24 oktober 1886 Toegangskaart voor de Rotterdamsche Diergaarde]

[25 oktober 1886 Briefkaart van Multatuli aan W.J.C.A. Zürcher]

[oktober 1886 Brief van H.C. Muller aan Multatuli]

[9 november 1886 Bericht in Het Vaderland]

[9 november 1886 Bericht in Het Rotterdamsch Nieuwsblad]

[9 november 1886 Briefkaart van Multatuli aan P.H. Ritter]

[11 november 1886 Twee advertenties in Het Nieuws van den Dag]

[12 november 1886 Ingezonden mededeling van Multatuli]

[12 november 1886 Herinnering van J.A. Nieuwenhuis]

[13 november 1886 Bericht in De Nederlandsche Spectator]

[13 november 1886 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]

[15 november 1886 Bericht in Het Rotterdamsch Nieuwsblad]

[16 november 1886 Bericht in Het Vaderland]

[18 november 1886 Artikel van Apan in De Wageningsche Courant]

[19 november 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[19 november 1886 Brief van C. [Vernée-]Schuitemaker aan Mimi]

[20 november 1886 Bericht van J. Hobbel in Het Rotterdamsch Nieuwsblad]

[20 november 1886 Bericht in De Nederlandsche Spectator]

[20 november 1886 Brief van Mimi aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[20 november 1886 Bericht in het Groninger Weekblad]

[22 november 1886 Briefkaart van Multatuli aan P.H. Ritter]

[23 november 1886 Brief van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]

[23 november 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[25 november 1886 Briefkaart van N. Braunius Oeberius aan G.C. de Haas-Hanau]

[28 november 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[29 november 1886 Ingezonden mededeling in Recht voor Allen]

[29 november 1886 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[1 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[1 december 1886 Ingezonden mededeling in Recht voor Allen]

[6 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[7 december 1886 Briefkaart van Multatuli aan Marie Berdenis van Berlekom]

[7 december 1886 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Mimi]

[8 december 1886 Briefkaart van Mimi aan M. Anderson]

[10 december 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]

[12 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[15 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[15 december 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[18 december 1886 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]

[21 december 1886 Verschijning J.J. van Laars Register op de Ideën]

[23 december 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[23 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[27 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[31 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]

[31 december 1886 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]

[31 december 1886 Brief van P.H. Ritter aan Multatuli]

[31 december 1886 Artikel van H.C. Muller in het Groninger Weekblad]

[31 december 1886 Herinnering van Mimi aan Oudejaarsdag 1886]

Biografische aantekeningen


[18 februari 1885
Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

18 februari 1885

Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt. Twee dubbele velletjes postpapier, waarvan blz. 1-6 en 7(½) beschreven. (M.M.) De enveloppe is bewaard gebleven, geadresseerd aan WEDHeer D.R. Mansholt Westpolder (Ulrum) prov. Groningen (Holland).

N. Ingelh. 18 febr 1885

beste Mansholt! Het deed my innig genoegen uw hand te zien op 't adres van Uw brief. Neem dit volstrekt niet op als verwyt dat ge niet meer schryft. Dit zou vooral my niet passen daar ikzelf zoo uitmunt in zwygen. En ook ik verdien daar over geen verwyt, want waarlyk er zyn goede gronden voor m'n tegenzin in schriftelyke uiting. Hoe dit zy, ik dank u voor Uw brief. Eerst 'npaar woordjes ter beantwoording van wat gy meedeelt, vooral ook om niet te vervallen in de fout, alleen over mezelf en over myn omstandigheden te schryven. Nu, 'n ‘fout’ is dit eigenlyk niet. Wel noemt men het 'n onbeleefdheid, en wel is het dit ook als men zich wil stellen op conventioneelen gezelschapstoon, maar in 't werkelyk leven is men wel genoodzaakt van zich zelf te spreken als men oprecht wezen wil. Jammer genoeg dat zelfs die oprechtheid nooit volkomen wezen kan - vooral in brieven niet - en dat men alzoo noch den lezer noch zichzelf bevredigt. Dit is dan ook een der redenen waarom ik zoo'n tegenzin in schryven heb. Er is altyd iets gekunstelds in dat lettertjes zetten, in dat woorden & uitdrukkingen kiezen, in dat onmogelyk vermyden van misverstaan. En als er nog bykomt het denken aan de mogelykheid dat ons geschryf niet terecht komt, of - na vele vele jaren misschien in verkeerde handen - kyk, dan verlamt onze hand.-

Ge vraagt uitdrukkelyk bericht van de ontvangst der f40. als jaarlyksche bydrage der ‘nog overgeblevene’ leden van Tandem. Dat bericht geef ik U hierby, en dankend. Maar pynlyk is me dat ‘nog overgeblevene’. Daarin is iets afgemats, iets stervends - en 't is overal zoo. Ja, meerendeels erger. My blykt ten-volle dat ik me verrekend heb in het steunen op hulp in wat ik wilde tot stand brengen. Dat verrekenen was myn schuld niet, want de betuigingen die my gedaan werden gaven aanleiding tot vertrouwen. Ik meende te weten wat er geschieden moest op publiek terrein, maar art 1 was dat ik kon optreden op 'n manier die daartoe nu eenmaal vereischt wordt. Noch Tandem noch 't zoogenaamd ‘Huldeblyk’ stelden me daartoe in staat. Het laatste werkte juist andersom. 't Leverde bewys dat ik zwak was, en gaf aan allerlei volkje dat ik moest aantasten 't volle recht een zoo armoedig tegenstandertje uittelachen. Wat ze dan ook doen! 't Mislukken van Tandem schaadde slechts my zelf, en kon minder kwaad omdat het échec niet zoo publiek was. Hoe schraalder nu evenwel die zaak is afgeloopen, hoe meer dank ik verschuldigd [1.] verschuldigd: oorspronkelijk onderstreept. ben aan de weinigen die me naar vermogen trouw bleven. Zeg dit svp aan de ‘nog overgeblevene’ leden van Tandem.

En ziedaar me alweer met volle zeilen - o, neen, met gereefde zeilen - op 't vaarwater dat ik vermyden wilde, op 't gebied van de ikheid. Nog eens, dit is geen fout. Wie weten kon wat dat mislukken van Tandem en Huldeblyk beteekent, wàt daardoor verydeld is, zou 't zeer gematigd van me vinden dat ik ‘reefde.’ En dit doe ik. Jazelfs, ik haal m'n zeilen in, en volg uw brief.-

M'n beste vrouw en onze kleine kerel (nu 9 jaar) zyn wel. Zy verzorgt my met groote liefde, en - me dunkt - opoffering, want 'n genoegen kan 't niet zyn, 'n ruïne optepassen. Toch is dit woord nagenoeg alleen van toepassing op m'n ontstemd gemoed, daar ik lichamelyk - op wat asthma na - heel wel ben. Wouter geeft ons veel geluk. We houden dol van den jongen, al ontkennen we niet dat hy de noodige eigenschappen heeft om 'n deugnietje te zyn of te worden. Gedurig ben ik in twyfel of z'n foutjes streng moeten worden tegengegaan of - als behoorende by degelyke jongens-ontwikkeling - door de vingers gezien. Opvoeding is 'n moeielyke taak. Uit boeken heb ik zelden daarover iets bruikbaars geleerd. Daarin staan gewoonlyk de dingen vermeld die vanzelf spreken, byv. ‘men moet het kind gewennen aan’... alle mogelyke deugden, o ja. Maar de vraag hoe?


(Van gelyke soort is m'n bezwaar tegen sommige socialistische stellingen. Dàt, dàt, dàt moet zóó zyn. Best! Maar... hoe kryg je't zoo? Ziedaar de vraag!
Over Socialismus later meer. Ik wacht het verslag van Nieuwenhuis' debat met Ds W. [2.] ds W.: dominee G. Wisse jr.; het debat betrof de al of niet verenigbaarheid van socialisme en christendom. en naar aanleiding daarvan, wensch ik e.e.a. optemerken. Ja, N. is hier geweest. Ik houd hem voor 'n beste kerel, maar bestryd z'n meeningen. Ook weet ik dat hy ten-uwent was. Hy sprak over U met achting en vriendschap)-

Erge ziekte in Uw huis! Wist de dokter niet te zeggen: wat de oorzaak daarvan was? Ik gis dat hy er niet naar gezocht heeft, en dat hy m'n vraag dwaas vindt. Toch doe ik die vraag en na eenige tientallen jaren zal men die by elke ongesteldheid doen. 't Niet-onderzoeken van de oorzaak eener kwaal is nog 'n overblyfsel van de oude leer dat de Heere ziekte of gezondheid, leven of dood schenkt naar zyn ondoorgrondelyk welbehagen. By chirurgiens-zaken wil men wel wat meer den rationeelen weg op maar inwendige ziekten komen van God. Al denkt nu 'n geneesheer van den tegenw. tyd zoo niet, de indruk is er nog. Er moet een oorzaak bestaan waarom uw nichtje zoo onverwacht ziek geworden is - dit nu zal niemand ontkennen, ook zy niet die de oorzaak zoeken in Gods onnaspeurlyken wil - maar ik zeg dat die oorzaak behoorde gezocht te worden, [3.] worden,: oorspr. gevolgd door ook, om U en de Uwen daartegen te vrywaren. 't Zou toch vreeselyk zyn als Uw beste lieve vrouw en Uw lieve meisjes daaraan ook moesten blootgesteld blyven. Ik beweer dat het vinden van die oorzaak mogelyk en zelfs waarschynlyk is, en zou byna zeggen dat men dit van den geneesheer - die vóór alles hygienist wezen moet - eischen kan.


(Onlangs heerschten er typheuse ziekten in 't kasteel van Windsor. Voor 8 (?) jaren Idem in 't paleis te Lissabon. In beide gevallen schynt men de oorzaken gevonden te hebben. In hoever daarby bakterien te pas kwamen, weet ik niet. 't Was toen nog niet in de mode, alles op die beestjes te gooien. Integendeel, Raspail [6.] Raspail: François Raspail (1794-1878), Frans arts en politicus. - die eigenlyk een der eersten was die (NB alle!) ziekten aan zulke diertjes toeschreef, werd nog verketterd. Heden is Koch de held van den dag. Of... is dat alweer geweest. Ook zyn ontdekkingen worden weer in Frage [4.] in Frage gesteld: in twijfel getrokken (du.), in Duitse schrijfletters. gesteld. O, die ‘geleerden!’)

Een oorzaak moet er zyn. Spreek er eens over met den dokter, of liever onderzoek zelf. Is Wiebke's wond aan 't been volkomen genezen?-

Hendrika! Och, hoe jammer! En hoe natuurlyk! Zulke dingen doen me zeer. En wat te doen? Ook zonder de loodzware wetten der maatschappy, zou ik 't niet weten. Veel beweging? Werkzaamheid? Kalmeerend of althans niet-opwekkend voedsel? Weinig vleesch? Geen speceryen? Och, dat alles zal wel zoo dikwyls zyn toegepast, en zonder baat. Eén ding houd ik voor vry zeker, wat men doe of late... geen medicynen. My is 'n vry groot aantal meisjes bekend, die in't zelfde geval verkeeren, en nooit heb ik wat goeds van drankjes, pillen of poeiers gezien. Bovendien, 't bezoek van den dokter is ziekte bevorderend. De goeie kinderen die in dien toestand zyn, moeten zich niet voor ziek gaan houden. Dìt werkt - hoe zal ik 't noemen - verteederend. Ze krygen medelyden met zich zelf, 'tgeen geestelyke onanie teweegbrengt, iets als streelen van 't hart. En... geen verzen of romans, asjeblieft. Als lektuur is zeker geschiedenis, natuurlyke historie &c 't best.

Maar och, al die wysheid geneest de kwaal niet. 't Is al wel, wanneer we zooveel bereiken dat ze niet de overhand neemt. Ik heb daarvan veel verdrietigs gezien.-

Uw oudste is niet zoo ‘vlug’ als Willem zegt ge. Ik vind vlugheid 'n minder wenschelyke eigenschap. Er is waarheid in de oude fabel van de schildpad die de haas overwon in 'n wedloop, omdat deze op z'n vlugheid rekenende, telkens dwars-uit 't veld inliep. Maar in al die dingen zyn graden. Vlugheid hoeft niet juist vluchtigheid te zyn.

Uw angst voor de akademie deel ik volkomen. Ge zegt: ‘ik huiver by de gedachte aan &c’. Ik ook. 't Is my 'n raadsel hoe nog altyd zooveel ouders hun zoons aan zoo'n verliederlykings-inrichting toevertrouwen. 't Is dan ook wat moois, wat er door universiteiten als volleerd wordt afgeleverd! Men ziet het niet in omdat het algemeene peil laag staat, en menig Mr in de Rechten of menig Doctor in letteren, Wbgeerte (!) of medicynen goed genoeg is voor zóó'n maatschappy. Stipt gezegd is daarmee dan ook de voldoendheid bewezen. Ieder volk heeft de voorgangers die 't verdient. Ja, zoo is't! De vent die den moord van vrouw Van Rooyen te Utrecht verontschuldigde door de overweging dat hy en z'n medeleden der R bank ‘ook student waren geweest’ - d.i. óók zulke liederlyke, gemeene, laffe, wreede kwajongens! - presideert nog altyd z'n rechtbank, en 't Ned. Volk is daarmee tevreden. Als gy of ik 'n rechtszaak te Utrecht hadden, zouden we door dien kerel moeten geoordeeld worden! En dàt staaltje van de laagte waarop de Rechtsoefening staat, is't eenige niet. O, ik zou 'n lange lyst kunnen leveren! Ook in andere vakken waarachtig! - Om gauw te verzenden breek ik af. Hartelyk gegroet van

Uw liefh. Dek

Morgen ga ik voort. O, ik had wel stof voor veel vellen. Maar 't schryven is me zoo zuwider! [5.] is (....) zuwider: staat tegen (naar het Duits).