Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 22. Brieven en dokumenten uit de jaren 1882-1883

Voorwoord

Verantwoording

Het jaar 1882 (na de verschijning van de circulaire ‘Landgenoten’)

Brieven en dokumenten

[16 maart 1882 Briefkaart van D.J. Korteweg aan F. van der Goes]

[17 maart 1882 Brief van Multatuli aan E. Douwes Dekker]

[maart 1882 Brief van R.J.A. Kallenberg van den Bosch aan A.S. Kok]

[19 maart 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[19 maart 1882 Brief van Multatuli aan Woest & Co.]

[20 maart 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Middelburgsche Crt.]

[20 maart 1882 Briefkaart van A. Gorter aan F. van der Goes]

[20 maart 1882 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[20 maart 1882 Briefkaart van H.C. Wolff aan F. van der Goes]

[21 maart 1882 Brief van J. de Meester aan F. van der Goes]

[21 maart 1882 Briefkaart van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[21 maart 1882 Circulaire en redaktioneel kommentaar in het Algemeen Handelsblad]

[21 maart 1882 Brief van G.L. Funke aan F. van der Goes]

[21 maart 1882 Brief van J. Nieuwenhuis aan M.T.H. Perelaer]

[21 maart 1882 Briefkaart van M.J. de Witt Hamer aan F. van der Goes]

[22 maart 1882 Brief van R. Horst aan de Huldeblijk-kommissie]

[22 maart 1882 Briefkaart van A. Gorter aan F. van der Goes]

[22 maart 1882 Brief van A. Gorter aan F. van der Goes]

[22 maart 1882 Brief van J.H. Geraerts aan de Huldeblijk-kommissie]

[22 maart 1882 Brief van G.M. Calisch aan F. van der Goes]

[22 maart 1882 Brief van Multatuli aan S.E.W. Roorda van Eysinga]

[23 maart 1882 Brief van M.T.H. Perelaer aan F. van der Goes]

[23 maart 1882 Artikel inzake huldeblijk in het Dagblad van Zuid-Holland en 's-Gravenhage]

[23 maart 1882 Brief van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[23 maart 1882 Brief van J. de Meester aan F. van der Goes]

[23 maart 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Kamper Crt.]

[23 maart 1882 Brief van H.C. Muller aan V. Bruinsma]

[23 maart 1882 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[24 maart 1882 Briefkaart van J. de Koo aan V. Bruinsma]

[24 maart 1882 Briefkaart van C. Vosmaer aan F. van der Goes]

[24 maart 1882 Brief van J.W.E. Duitz aan V. Bruinsma]

[24 maart 1882 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[24 maart 1882 Twee artikeltjes in het Rotterdamsch Nieuwsblad]

[25 maart 1882 Advertentie inzake huldeblijk in Het Vaderland]

[25 maart 1882 Brief van W.L. Penning aan C. Vosmaer]

[25 maart 1882 Briefkaart van J. van der Pauwert aan V. Bruinsma]

[25 maart 1882 Briefkaart van J.J. van Rappard aan V. Bruinsma]

[25 maart 1882 Brief van Edu aan A.S. Kok(?)]

[25 maart 1882 Artikel T.H. de Beer in De Portefeuille]

[maart 1882 Brief van A.C. Loffelt aan Huldeblijk-kommissie]

[25 maart 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[26 maart 1882 Brief van J. Nieuwenhuis aan F. van der Goes]

[26 maart 1882 Advertentie in het Algemeen Handelsblad]

[26 maart 1882 Brief van H.C. de Wolff aan F. van der Goes]

[26 maart 1882 Brief van J. de Vonk aan V. Bruinsma]

[26 maart 1882 Artikel inzake huldeblijk in L'Indépendance Belge]

[26 maart 1882 Artikel inzake het huldeblijk in De Amsterdammer]

[26 maart 1882 Brief van J.A. van den Broek aan V. Bruinsma]

[26 maart 1882 Artikel inzake het huldeblijk in De Amsterdammer]

[27 maart 1882 Briefkaart van Multatuli aan E. Douwes Dekker]

[27 maart 1882 Brief van W.G.F.A. van Sorgen aan P.A. Tiele]

[27 maart 1882 Briefkaart van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[27 maart 1882 Ingezonden Stuk in het Rotterdamsch Nieuwsblad]

[28 maart 1882 Briefkaart van J.J. de Vries aan V. Bruinsma]

[28 maart 1882 Brief van A. Collard aan A.S. Kok]

[maart 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]

[29 maart 1882 Briefkaart van D.J. Korteweg aan F. van der Goes]

[29 maart 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[29 maart 1882 Briefkaart van M.J. de Witt Hamer aan F. van der Goes]

[30 maart 1882 Briefkaart van J. Versluys aan F. van der Goes]

[30 maart 1882 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[30 maart 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Kamper Crt.]

[30 maart 1882 Briefkaart van J. de Koo aan V. Bruinsma]

[30 maart 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Stichtsche Crt.]

[maart 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]

[31 maart 1882 Artikel in het Dagblad van Zuid-Holland en 's-Gravenhage]

[31 maart 1882 Artikel A.J. Levy in het Algemeen Handelsblad]

[maart 1882 Intekenlijst voor het huldeblijk]

[1 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in De Hervorming]

[1 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in Recht voor allen]

[1 april 1882 Ingezonden Brief in Recht voor allen]

[1 april 1882 Mededeling in De Nederlandsche Spectator]

[april 1882 Brief van een dokter aan V. Bruinsma]

[april 1882 Brief van G. Emmerts aan V. Bruinsma]

[1 april 1882 Brief van Multatuli aan Vluchtig]

[1 april 1882 Bericht inzake huldeblijk in De Nederlandsche Spectator]

[april 1882 Aantekeningen inzake Tandem van C. Vosmaer]

[1 april 1882 Brief van Mimi aan M.C. van der Hoeven-Meyer]

[2 april 1882 Brief van J. Manuel Engelbrecht aan V. Bruinsma]

[2 april 1882 Artikel en ingezonden brief van W.B. Bergsma in het Algemeen Handelsblad]

[2 april 1882 Briefkaart van J. de Vonk aan V. Bruinsma]

[2 april 1882 Artikel in De Amsterdammer]

[2 april 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[3 april 1882 Ingezonden Brief van A.C. Wertheim met redaktioneel kommentaar in het Algemeen Handelsblad]

[april 1882 Herinnering van V. Bruinsma]

[3 april 1882 Briefkaart van J. Buist aan V. Bruinsma]

[3 april 1882 Briefkaart van G.P. Rouffaer aan V. Bruinsma]

[3 april 1882 Brief van J. Nieuwenhuis aan F. van der Goes]

[3 april 1882 Brief van H.C. de Wolff aan F. van der Goes]

[april 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]

[4 april 1882 Brief van E. Douwes Dekker Pzn. aan F. van der Goes]

[4 april 1882 Briefkaart van M.J. de Witt Hamer aan F. van der Goes]

[4 april 1882 Brief van Haagse sub-comité aan hoofdcomité Huldeblijk]

[4 april 1882 Briefkaart van J. Versluys aan F. van der Goes]

[4 april 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[4 april 1882 Brief van A.A. van Elk aan V. Bruinsma]

[5 april 1882 Ingezonden Stuk van J. Versluys in het Algemeen Handelsblad]

[5 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in De Tijd]

[6 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in De Maasbode]

[6 april 1882 Brief van J. de Meester aan F. van der Goes]

[6 april 1882 Brief van M. Lamberts aan V. Bruinsma]

[6 april 1882 Advertentie huldeblijk in het Algemeen Handelsblad]

[6 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Stichtsche Crt.]

[6 april 1882 Briefkaart van Multatuli aan W.A. Paap]

[7 april 1882 Briefkaart van L. aan V. Bruinsma]

[7 april 1882 Brief van J. Manuel Engelbrecht aan V. Bruinsma]

[7 april 1882 Brief van J.W.E. Duitz aan V. Bruinsma]

[7 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in het Rotterdamsch Nieuwsblad]

[7 april 1882 Koncept-brief van A.D. de Vries aan J.P. Amersfoort]

[8 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in De Portefeuille]

[8 april 1882 Brief van C. van Deventer aan F. van der Goes]

[8 april 1882 Brief van H.C. de Wolff aan F. van der Goes]

[8 april 1882 Brief van J.P. Amersfoort aan A.D. de Vries]

[8 april 1882 Brief van A.C. Kruseman aan A.D. de Vries]

[8 april 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]

[8 april 1882 Artikel in Uilenspiegel]

[9 april 1882 Briefkaart van D.J. Korteweg aan A.S. Kok]

[9 april 1882 Artikel in De Amsterdammer]

[9 april 1882 Briefkaart van E. Douwes Dekker Pzn. aan F. van der Goes]

[9 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Delftsche Crt.]

[9 april 1882 Ingezonden Brief P.F. Abell in De Amsterdammer]

[9 april 1882 Ingezonden Brief De Bree in De Amsterdammer]

[10 april 1882 Briefkaart van A.S. Kok aan D.J. Korteweg]

[11 april 1882 Briefkaart van G.L. Funke aan F. van der Goes]

[11 april 1882 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[12 april 1882 Vertrouwelijke circulaire aan ondertekenaars]

[Bijlage: Gedrukt inschrijvingsbiljet]

[12 april 1882 Ingezonden Stuk J.J.A. Goeverneur met redaktioneel kommentaar in het Rotterdamsch Nieuwsblad]

[12 april 1882 Brief van Multatuli en Mimi aan G.L. Funke]

[13 april 1882 Brief van J.M. Haspels aan J. Versluys]

[14 april 1882 Briefkaart van J.M. Haspels aan F. van der Goes]

[14 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Prov. en Utrechtsche Crt.]

[14 april 1882 Artikel in de Soerabaya Crt.]

[15 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Kerkelijke Crt.]

[15 april 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]

[15 april 1882 Brief van P.F. Abell aan F. van der Goes]

[april 1882 Brief van T. Bokma aan V. Bruinsma]

[16 april 1882 Ingezonden Stuk J.A. van den Broek en redaktioneel kommentaar in de Delftsche Crt.]

[17 april 1882 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]

[17 april 1882 Brief van Mimi aan G.L. Funke]

[18 april 1882 Brief van L. van Hulst aan F. van der Goes]

[18 april 1882 Briefkaart van D.J. Korteweg aan P.A. Tiele]

[18 april 1882 Brief van J.J. de Vries aan V. Bruinsma]

[18 april 1882 Briefkaart van J.W. van Wijhe aan V. Bruinsma]

[19 april 1882 Brief van G.L. Funke aan Mimi]

[20 april 1882 Brief van A.J. Duymaer van Twist aan W.B. Bergsma]

[20 april 1882 Briefkaart van C.A. Lobry de Bruijn aan V. Bruinsma]

[20 april 1882 Brief van Mimi aan G.L. Funke]

[22 april 1882 Briefkaart van H.C. de Wolff aan F. van der Goes]

[22 april 1882 Artikel van P.A. Daum inzake huldeblijk in De Locomotief]

[22 april 1882 Brief van J.J. de Vries aan V. Bruinsma]

[22 april 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]

[22 april 1882 Ingezonden Stuk J. de Meester in De Portefeuille]

[23 april 1882 Ingezonden Brief van H.C. de Wolff in De Amsterdammer]

[23 april 1882 Brief van F.S. Vening aan V. Bruinsma]

[24 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Soerabaya Crt.]

[25 april 1882 Brief van A.W. Tresling aan V. Bruinsma]

[26 april 1882 Brief van N.P. van den Berg aan D.J. Korteweg]

[26 april 1882 Ingezonden Stuk en berichten in de Soerabaya Crt.]

[27 april 1882 Briefkaart van W.A. Paap aan F. van der Goes]

[27 april 1882 Brief van Mimi aan W.A. Paap]

[28 april 1882 Brief van P. van der Zee aan D.J. Korteweg]

[29 april 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]

[29 april 1882 Briefkaart van Mimi aan J. Waltman Jr.]

[30 april 1882 Brief van R.J.A. Kallenberg van den Bosch aan A.S. Kok]

[1 mei 1882 Brief van P. van der Zee aan D.J. Korteweg]

[mei 1882 Brief van H. Oosterling aan V. Bruinsma]

[1 mei 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[6 mei 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]

[6 mei 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]

[7 mei 1882 Briefkaart van S.J. Bouberg Wilson aan G.H. van Soest]

[7 mei 1882 Briefkaart van W. Paap aan F. van der Goes]

[7 mei 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[7 mei 1882 Briefkaart van W.A. Paap aan A.S. Kok]

[8 mei 1882 Artikel in de Soerabaya Crt.]

[9 mei 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma (?)]

[9 mei 1882 Verschijning 2e dr. Nog eens vrye arbeid]

[9 mei 1882 Brief van J.M. Rosskopf aan D.J. Korteweg]

[11 mei 1882 Brief van Germania aan D.J. Korteweg]

[12 mei 1882 Artikel van P. Brooshooft in de Soerabaya Crt.]

[12 mei 1882 Brief van D.J. Korteweg aan P.A. Tiele]

[Bijlage: Voorbedrukte kwitantie]

[12 mei 1882 Ingevulde kwitanties]

[13 mei 1882 Brief van J. Versluys aan P.A. Tiele(?)]

[13 mei 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[14 mei 1882 Brief van P. Brooshooft aan D.J. Korteweg]

[14 mei 1882 Koncept-brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[15 mei 1882 Artikel inzake huldeblijk in De Locomotief]

[16 mei 1882 Artikel inzake huldeblijk in De Locomotief]

[16 mei 1882 Brief van M. Lamberts aan V. Bruinsma]

[17 mei 1882 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan een intekenares huldeblijk]

[18 mei 1882 Briefkaart van J. Versluys aan F. van der Goes]

[20 mei 1882 Bericht in De Locomotief]

[20 mei 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]

[20 mei 1882 Artikel van T.H. de Beer in De Portefeuille]

[mei 1882 Berekening P.A. Tiele huldeblijk-gelden]

[mei 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[23 mei 1882 Briefkaart van D.J. Korteweg aan P.A. Tiele]

[24 mei 1882 Brief van D. de Lange aan D.J. Korteweg]

[26 mei 1882 Brief van S. de Jager aan P.A. Tiele]

[26 mei 1882 Ingevulde kwitantie]

[31 mei 1882 Brief van J. Versluys aan J.A. Roessingh van Iterson]

[31 mei 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[juni 1882 Bespreking 5e dr. Max Havelaar in Het Leeskabinet]

[2 juni 1882 Ingezonden Stuk met antwoord in de Soerabaya Crt.]

[4 juni 1882 Intekenlijst uit Suriname inzake huldeblijk]

[5 juni 1882 Brief van G.A.G.P. Diest Lorgion-van Hoëvell en dochter aan Multatuli]

[7 juni 1882 Briefkaart van J. Versluys aan F. van der Goes]

[8 juni 1882 Twee reçubewijzen overboeking P.A. Tiele]

[8 juni 1882 Brief van P. Brooshooft aan D.J. Korteweg]

[15 juni 1882 Briefkaart van Multatuli aan J.M. Haspels]

[16 juni 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[18 juni 1882 Brief van H.C. Muller aan V. Bruinsma]

[20 juni 1882 Brief van J.W.E. Duitz aan V. Bruinsma]

[20 juni 1882 Brief van D.J. Korteweg aan F. van der Goes]

[22 juni 1882 Polis op het leven van Multatuli]

[22 juni 1882 Kwitantie]

[24 juni 1882 Brief van Multatuli aan J. Versluys]

[27 juni 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]

[juni 1882 Brief van H. Oosterling aan V. Bruinsma]

[1 juli 1882 Brief Germania aan D.J. Korteweg en J. Versluys]

[2 juli 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[3 juli 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]

[4 juli 1882 Brief van J.M. Haspels aan G.C. de Haas-Hanau]

[7 juli 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[9 juli 1882 Uittreksel notulen De Dageraad]

[14 juli 1882 Polis op het leven van Mimi]

[14 juli 1882 Kwitantie]

[juli 1882 Brief van H. Oosterling aan V. Bruinsma]

[18 juli 1882 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[18 juli 1882 Brief Germania aan D.J. Korteweg en J. Versluys]

[19 juli 1882 Brief van D.J. Korteweg aan P. Brooshooft]

[juli 1882 Brief van Mimi aan Marie Anderson]

[21 juli 1882 Brief met bijlage van G. Luttenberg aan D.J. Korteweg en J. Versluys]

[22 juli 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]

[juli 1882 Brief van J. en M. Versluys aan V. en H. Bruinsma]

[24 juli 1882 Brief van H. Oosterling aan V. Bruinsma]

[24 juli 1882 Bericht opbrengst huldeblijk in het Algemeen Handelsblad]

[24 juli 1882 Brief van P.F. Abell aan V. Bruinsma]

[25 juli 1882 Brief van Multatuli aan een neef]

[28 juli 1882 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[juli 1882 Artikel van J.G. ten Bokkel in De Dageraad]

[juli 1882 Bijzondere bepalingen inzake polissen]

[5 augustus 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[13 augustus 1882 Briefkaart van Multatuli aan E. Douwes Dekker]

[17 augustus 1882 Brief van Mimi en Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[20 augustus 1882 Briefkaart van A.C. Wertheim aan F. van der Goes]

[augustus 1882 Brief van Multatuli aan A.C. Wertheim]

[27 augustus 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[augustus 1882 Beschouwing over Minnebrieven in De Dageraad]

[2 september 1882 Brief van J.W.E. Duitz aan V. Bruinsma]

[4 september 1882 Briefkaart van J. Versluys aan F. van der Goes]

[september 1882 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[8 september 1882 Brief van J.C. de Vos aan D.J. Korteweg]

[8 september 1882 Telegram van W.A. Paap aan comité-Huldeblijk]

[9 september 1882 Brief van D.J. Korteweg aan J.C. de Vos]

[12 september 1882 Briefkaart van J. Versluys aan F. van der Goes]

[20 september 1882 Brief van J.A. Roessingh van Iterson aan D.J. Korteweg]

[21 september 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[september 1882 Brief van Multatuli aan H.C. de Wolff]

[24 september 1882 Brief van J.K. Anschütz aan V. Bruinsma]

[24 september 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[24 september 1882 Briefkaart van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[24 september 1882 Briefkaart van Multatuli aan D.J. Korteweg]

[september 1882 Aantekeningen D.J. Korteweg]

[26 september 1882 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]

[27 september 1882 Brief van D.J. Korteweg aan F. van der Goes]

[27 september 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[27 september 1882 Kladbrief van D.J. Korteweg aan Multatuli]

[27 september 1882 Verslag van D.J. Korteweg]

[29 september 1882 (Koncept-)brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[29 september 1882 Brief van J.C. de Vos aan D.J. Korteweg]

[29 september 1882 Briefkaart van G.L. Funke aan Multatuli]

[30 september 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[30 september 1882 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[30 september 1882 Brief van J. Versluys aan D.J. Korteweg]

[1 oktober 1882 Kladbrief van D.J. Korteweg aan J.C. de Vos]

[1 oktober 1882 Kladbrief van D.J. Korteweg aan Multatuli]

[6 oktober 1882 Kwitantie voor D.J. Korteweg]

[6 oktober 1882 Briefkaart van Multatuli aan V. Bruinsma]

[7 oktober 1882 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[7 oktober 1882 Brief van D.J. Korteweg aan Multatuli]

[8 oktober 1882 Briefkaart van Multatuli aan J.H. de Haas]

[8 oktober 1882 Gedrukte mededeling H.C. Muller]

[9 oktober 1882 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]

[9 oktober 1882 Brief van J.W.E. Duitz aan V. Bruinsma]

[9 oktober 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[10 oktober 1882 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[11 oktober 1882 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[12 oktober 1882 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]

[12 oktober 1882 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[12 oktober 1882 Overlijdensadvertentie Jan Singer]

[14 oktober 1882 Brief van Multatuli aan N. Braunius Oeberius]

[16 oktober 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]

[oktober 1882 Gedicht van Multatuli in poëzie-album Lientje de Haas]

[18 oktober 1882 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[19 oktober 1882 Brief van N. Braunius Oeberius aan V. en H. Bruinsma]

[20 oktober 1882 Twee kwitanties inzake polissen]

[21 oktober 1882 Brief van V. Bruinsma aan N. Braunius Oeberius]

[21 oktober 1882 Brief van Multatuli aan Lina de Haas]

[21 oktober 1882 Brief van J.W.E. Duitz aan V. Bruinsma]

[21 oktober 1882 Briefkaart van Multatuli aan J.J.A. Goeverneur]

[22 oktober 1882 Beschikking D.J. Korteweg en J. Versluys inzake polissen]

[23 oktober 1882 Brief van Multatuli aan J.F. Snelleman]

[23 oktober 1882 Brief van Mimi aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[23 oktober 1882 M.J. de Witt Hamer betaalt Tandem-bijdrage]

[25 oktober 1882 Briefkaart van G. Heymans aan V. Bruinsma]

[25 oktober 1882 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[27 oktober 1882 Brief van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]

[27 oktober 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[27 oktober 1882 Briefkaart van Multatuli aan D.J. Korteweg]

[29 oktober 1882 Brief van N. Braunius Oeberius aan V. Bruinsma]

[8 november 1882 Brief van G. Heymans van V. Bruinsma]

[8 november 1882 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[8 november 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[9 november 1882 Brief van Multatuli aan G.J.P. de la Valette]

[11 november 1882 Brief van J.F. Snelleman aan Multatuli]

[12 november 1882 Ingezonden Brief met reaktie F. v.d. Goes in De Amsterdammer]

[14 november 1882 Brief van J. Eekhof aan F. van der Goes]

[15 november 1882 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[25 november 1882 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[26 november 1882 Koncept-brief van D.J. Korteweg aan Multatuli]

[26 november 1882 Album deelnemers huldeblijk]

[26 november 1882 Brief van Mimi aan Wouter]

[27 november 1882 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenbergh van den Bosch]

[28 november 1882 Verslag voordracht H.C. Muller in Het Nieuws van den Dag]

[29 november 1882 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[30 november 1882 Briefkaart van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[4 december 1882 Brief van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[13 december 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[16 december 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[december 1882 Aantekeningen in het Memoriaal]

[17 december 1882 Brief van Multatuli aan H. de Vries]

[19 december 1882 Koncept-brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[21 december 1882 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[21 december 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[23 december 1882 Artikel over voordracht H.C. Muller in De Vrijheid]

[23 december 1882 Brief van J.M. Haspels aan G.C. de Haas-Hanau]

[24 december 1882 Brief van Multatuli aan H. Hemkes Kz.]

[december 1882 Brochure van H.C. Muller verschijnt]

[28 december 1882 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan H.C. Muller]

[31 december 1882 Brief van J.M. Haspels aan G.C. de Haas-Hanau]

Het jaar 1883

Brieven en dokumenten

[11 januari 1883 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[12 januari 1883 Briefkaart van Multatuli van V. Bruinsma]

[12 januari 1883 Brief van Multatuli aan H. de Vries]

[januari 1883 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[16 januari 1883 Brief van G.J.P. de la Valette aan Multatuli]

[22 januari 1883 Brief van J.H. Anschütz aan V. Bruinsma]

[30 januari 1883 A.K. von Gugel overlijdt]

[januari 1883 Artikel van J. Hobbel in De Dageraad]

[januari 1883 Notitie van P. Westra]

[1 februari 1883 Brief van A. Arnould aan Mimi]

[3 februari 1883 Brief van Multatuli aan E. Bernhold]

[4 februari 1883 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]

[5 februari 1883 Brief van E. Bernhold aan Multatuli]

[februari 1883 Artikel van P. Westra in De Dageraad]

[februari 1883 Antwoord van H.C. Muller in De Dageraad]

[februari 1883 Dupliek van P. Westra in De Dageraad]

[12 februari 1883 Brief van Multatuli aan H. de Vries]

[19 februari 1883 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]

[19 februari 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[19 februari 1883 Briefkaart van Multatuli aan J.H. de Haas]

[23 februari 1883 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[26 februari 1883 Briefkaart van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau.]

[maart 1883 Artikel van C.B. Spruyt in De Tijdspiegel]

[2 maart 1883 Verjaarsgroet uit Rotterdam]

[8 maart 1883 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[11 maart 1883 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[11 maart 1883 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[13 maart 1883 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]

[17 maart 1883 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[4 april 1883 Brief van Multatuli aan H. de Vries]

[6 april 1883 Briefkaart van Multatuli aan J.M. Haspels]

[8 april 1883 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[11 april 1883 Brief van G.P. Rouffaer aan Multatuli]

[14 april 1883 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[22 april 1883 Dagboekaantekeningen mevr. A.C.C.G. Vosmaer]

[22 april 1883 Dagboekaantekeningen C. Vosmaer]

[23 april 1883 C. Vosmaer tekent Mimi en Wouter]

[april 1883 Koncept-brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[25 april 1883 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[29 april 1883 Briefkaart van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[april 1883 Redaktioneel kommentaar in De Dageraad]

[1 mei 1883 Brief van Multatuli aan T.H. de Beer]

[3 mei 1883 Ingezonden tekst van Multatuli t.b.v. J.L. Wertheim]

[mei 1883 Twee fragmenten uit brieven van Multatuli aan een of meer onbekenden]

[6 mei 1883 Brief van Multatuli aan N. Braunius Oeberius]

[6 mei 1883 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[8 mei 1883 Brief van Mimi aan W.A. Paap]

[12 mei 1883 Brief van Multatuli aan A. Merens]

[mei 1883 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[20 mei 1883 Briefkaart van Multatuli aan H. de Vries]

[23 mei 1883 Brief van T.H. de Beer aan Multatuli]

[29 mei 1883 Verschijning Een onkruidzaaier van H.M. van Andel]

[10 juni 1883 Artikel over Een onkruidzaaier in De Amsterdammer]

[31 mei 1883 Brief van Multatuli aan N. Braunius Oeberius]

[juni 1883 Redaktioneel kommentaar in De Dageraad]

[2 juni 1883 Brief van G.P. Rouffaer aan Multatuli]

[juni 1883 Brief van Multatuli aan H. de Vries]

[12 juni 1883 Briefkaart van Multatuli aan T.H. de Beer]

[18 juni 1883 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[19 juni 1883 Brief van Multatuli aan H. de Vries]

[21 juni 1883 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[22 juni 1883 Brief van Multatuli en Wouter aan G.C. de Haas-Hanau]

[8 juli 1883 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[10 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[12 juli 1883 Briefkaart van Multatuli aan G.L. Funke]

[13 juli 1883 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[15 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[18 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[19 juli 1883 Brief van Multatuli en Mimi aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[19 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[20 juli 1883 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[20 juli 1883 Briefkaart van Multatuli aan J.H. de Haas]

[22 juli 1883 Brief van G.P. Rouffaer aan Multatuli]

[22 juli 1883 Briefkaart van Multatuli aan J.H. de Haas]

[23 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[25 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer Snelleman]

[26 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[30 juli 1883 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[juli 1883 Aantekeningen in het Memoriaal]

[6 augustus 1883 Brief van Multatuli aan P.A. Tiele]

[6 augustus 1883 Brief van Mimi aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[7 augustus 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[7 augustus 1883 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[7 augustus 1883 Brief van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[8 augustus 1883 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[11 augustus 1883 Brief van Multatuli aan A.D. Baron van Verschuer]

[11 augustus 1883 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[11 augustus 1883 Brief van Multatuli aan J.F. Snelleman en J.H. Dupont]

[12 augustus 1883 Bespreking van Een onkruidzaaier in De Amsterdammer]

[12 augustus 1883 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[14 augustus 1883 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[16 augustus 1883 Brief van A. van Daehne van Varick aan Multatuli]

[18 augustus 1883 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[19 augustus 1883 Brief van C.H. de Jong aan Multatuli]

[21 augustus 1883 Brief van Multatuli aan J.G. Robbers]

[22 augustus 1883 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[24 augustus 1883 Brief van C.H. de Jong aan Multatuli]

[25 augustus 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[26 augustus 1883 Advertentie Multatuliana in het Algemeen Handelsblad]

[26 augustus 1883 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[26 augustus 1883 Bericht Multatuliana in de Nieuwe Rotterdamsche Crt.]

[27 augustus 1883 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[28 augustus 1883 Briefkaart van A. van Daehne van Varick aan Multatuli]

[30 augustus 1883 Advertentie Multatuliana in het Algemeen Handelsblad]

[30 augustus 1883 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[30 augustus 1883 Brief van Multatuli aan A.J.F. Clant van der Myll-Piepers]

[1 september 1883 Brief van P.A. Tiele aan Multatuli]

[11 september 1883 Brief van A. van Daehne van Varick aan Multatuli]

[11 september 1883 Brief van Mimi aan mevr. C. Bremer-Snelleman]

[13 september 1883 Briefkaart van A. van Daehne van Varick aan Multatuli]

[13 september 1883 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]

[18 september 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[18 september 1883 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]

[21 september 1883 Briefkaart aan J.H. de Haas]

[22 september 1883 Uitgave van Kraketau]

[24 september 1883 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[28 september 1883 Brief van Multatuli aan A. Douwes Dekker]

[30 september 1883 Brief van A. van Daehne van Varick aan Multatuli]

[26 oktober 1883 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[28 oktober 1883 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[30 oktober 1883 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[13 november 1883 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[16 november 1883 Brief van Multatuli aan J. Zürcher]

[24 november 1883 Artikel van F. Domela Nieuwenhuis in Recht voor allen]

[25 november 1883 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[11 december 1883 Verzending van een boek naar Multatuli]

[11 december 1883 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[16 december 1883 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[20 december 1883 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[23 december 1883 Telegram van Multatuli aan J.H. de Haas]

Biografische aantekeningen


[6 augustus 1883
Brief van Multatuli aan P.A. Tiele]

6 augustus 1883

Brief van Multatuli aan P.A. Tiele. Twee dubbele velletjes postpapier en een enkel, geheel beschreven. (M.M.)

Nieder-Ingelheim

6 Aug- 1883

Waarde Tiele! Ja, dàt ontbreekt er nog maar aan dat ge excuses maakt over het laat zenden van dat overdrukje uit de Bydr. & Meded. v.h. Hist. Genootschap! [1.] Het betreft: ‘Brief van een vrijdenker, geschreven in 1633.’ Medegedeeld door P.A. Tiele in de Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap 6 (1883), blz. 217-221. Ik wist niet eens dat die beste Vosmaer er werk van gemaakt had. Wel erken ik dat ge my daarmee een zeer groot genoegen hebt gedaan. Hartelyk dank! Ook voor Uw briefkaart, waaruit ik met blydschap zag dat het met uw asthma redelyk gaat. ‘Men kan er oud mee worden’ zegt de wysheid der volkeren. (Ook zònder asthma is t oud-worden mogelyk, voeg ik er by, en dit verdient de voorkeur, dunkt me.) Ook ik heb last van asthma, maar van 'n vreemde soort, naar 't schynt. Zóó vreemd dat 'n holl. dokter die my herhaaldelyk ad hoc [2.] ad hoc: voor deze kwestie (lat.) bezoekt, beweert dat m'n kwaal geen asthma is. Wat dàn? Telkens meen ik te stikken uit gebrek aan adem. Om niet hoofdig te schynen en z'n hartelykheid niet voor't hoofd te stooten, onderwierp ik my aan een kuur met arsenik, waarvan hy zich groot effekt voorstelde. Maar 't hielp volstrekt niet. ‘Dus was 't geen asthma’ redeneerde hy. Ik had geen lust me verder te laten genezen van de kwaal die 't dàn wezen zou.

Met hartelyke belangstelling en deelneming vernamen wy 't overlyden van uw kindje. Dat is zeer hard. Maar ook het ‘tobben met 'n ziekelyk kind’ zooals ge schryft, moet [3.] moet: oorspr. stond er was. 'n zware bezoeking voor U en de moeder geweest zyn, en daarom, al klinkt het wreed of ongevoelig, moet men betrekkelyk tevreden zyn met den treurigen afloop. Maar toch: arme moeder! Ik druk haar en U in gedachte hartelyk de hand. Zeer bitter is 't my by zulke gelegenheden altyd de verzuchting te uiten: wie weet voor hoeveel smart de nu zoo bedroefde ouders bewaard blyven!-

Van ons pleegkind hebben wy tot nu toe niets dan genoegen. Hy is nu 7½ jaar en 'n aardige prettige jongen. Natuurlyk zal ik hem niet volwassen zien. Ik hoop nu maar dat hy voor m'n vrouw na m'n dood 'n steun wezen zal. Later rechtstreeks, doch ook reeds indirekt terstond, omdat het besef dat hy háár hulp noodig heeft, haar sterken zal. Hy weet nog altyd niet anders dan dat wy z'n ouders zyn. Z'n wezenlyke moeder is onlangs overleden, en z'n vader - 'n knap fatsoenlyk man overigens, die dan ook gedurende de 2 eerste levensjaren van 't kind hem zoo goed mogelyk verzorgd heeft - laat sedert eenigen tyd niets van zich hooren. Tant mieux! [4.] Tant mieux: zoveel te beter (fr.) Jammer dat er ‘haken en oogen’ zyn die ons beletten den lieven jongen wettig te adopteeren. Dat heeft - ofschoon hier de adoptie wettelyk nog bestaat - veel voeten in de aard, en ik kan my in veel opzichten niet vry bewegen.-

Wat is dat stuk van (over?) Steven van der Hagen [5.] Steven van der Hagen: nederlandse zeevaarder en handelaar; werd in 1599 door de ‘Compagnie Van Verre’ naar Oost-Indië uitgezonden, waar hij voor Nederland gunstige verdragen afsloot met de Vorsten van de Molukken. In dezelfde jaargang van de Bijdragen en Mededeelingen (1883) stond dit reisverslag afgedrukt (blz. 377-421). belangryk! Door Vosmaer wist ik er iets van. Ik wou dat het 20 maal langer was. Gy noemt het: ‘door hem zelven verhaald’ en ik geloof dat dit juist is. Maar zyn er voor die meening andere kenmerken dan die welke uit den aard van 't stuk zelfvoortvloeien? Wat kan hem bewogen hebben de 3o persoon te gebruiken?

Ik houd zooveel van zulke brokken echte geschiedenis. Wat schryven de luî aardig, die... zich niet toeleggen op schryvery! Ze staan tot schryvers van beroep als fatsoenlyke vrouwen tot gemeene deerns. Ik blyf er by dat er iets prostitueerends ligt in alle publiek geschryf van z.g.n. bellettristische aard. Dat ‘mooi willen zyn’ - en dit moet men, op straffe van onverkoopbaarheid! - komt me altyd walgelyk voor. Honderd ‘Overwinteringen op Nova-Zembla’ [6.] ‘Overwintering op Nova-Zembla’: episch gedicht in alexandrijnen van Hendrik Tollens (1819); de eigenlijke naam was: Tafereel van de Overwintering der Hollanders op Nova Zembla. met al de daarby behoorende muillekkende beeren, glinsterende noorderlichten en - nooit geschreide! - tranen zyn me minder waard dan een dagboek van Gerrit de Veer [7.] Gerrit de Veer: hij was de scheepsdokter die tijdens de overwintering (1596-1597) een dagboek bijhield.. Bestaan er van dat stuk (en dergelyke) onvervalschte uitgaven? Er zyn ‘letterkundigen’ die meenen zouden te kort te doen aan hun beschaving, wanneer ze zulke autenthieke brokken uit vorige eeuwen niet verhanselen [8.] verhanselen: verknoeien. naar den schooleisch van den dag


Bennet [9.] Bennet: Roelof Gabriël Bennet (1774-1829), nederlands schrijver van verhandelingen over ontdekkingsreizen en uitgever van o.m. het dagboek van Gerrit de Veer. & Van Wyk Rz [10.] Van Wijk: R.G. Bennet en J. Van Wijk Roelandsz, Nederlandsche zeereizen in het laatste der zestiende, zeventiende en het begin der achttiende eeuw. Dordrecht 1830. Multatuli's exemplaar van dit vijfdelige werk is in het bezit van het Multatuli Museum.. hebben gemeend:
‘de taal onzer voorouders zoo veel mogelyk (?) verstaanbaar te moeten maken, zonder echter aan dezelve eene verhevenheid van styl te geven die het veelal naïve en waarlyk oorspronkelyke geheel (!) zou doen verdwynen.

Alzoo: ‘geheel’ en al mag't naive niet verdwynen. Gelukkig! En de ‘verhevenheid van styl’ waarin anders de H.H. Bennet & V. Wyk zoo sterk zyn, zullen ze ditmaal zedigjes ongebruikt laten. Wel, wel!

Als bydrage tot de kennis van 't gezond verstand dier uitgevers kan dienen dat zy:

‘de zoogenoemde inwerpen (?) of invoegsels, de beschryving der byzondere landen of streken op den aardbol bevattende, en die, nu geheel verouderd zynde, ons voorkwamen, thans naar de nieuwere berigten te moeten worden veranderd.

Zulk volk zou in-staat zyn Semiramis [11.] Semiramis: legendarische koningin van Assyrië (2000 v. Chr.) optedirken met 'n krinoline, en Romulus [12.] Romulus en Remus: de legendarische broeders die Rome zouden hebben gesticht. z'n broer te laten doodschieten met 'n revolver. Gelukkig dat het alleraardigste stuk van onzen flinken Steven niet in handen van dezulken gevallen is! Maar wel had ik graag wat noten van U gehad. Wat is ‘romelisoen’ [13.] romelisoen: bloed-diarree. Zie brief van 1 september 1883. voor 'n ziekte? Kan't een verbasterd spaansch woord zyn? (Misschien 'n soort van kortademigheid die, niet wykende voor rattenkruid, geen aanspraak heeft op den eertitel van asthma. O, die geleerden!)-

Ik heb 'n Valentyn [14.] Valentyn: François Valentyn, Oud en Nieuw Oost-Indiën, vervattende een naauwkeurige en uitvoerige verhandelinge van Nederlands mogentheyd in die gewesten. Dordrecht Amsterdam 1726. In vijf delen. Het Multatuli Museum bezit het exemplaar van Multatuli. ('n echte, goddank!) en ga van avend eens nazien wat daarin over St.v.d.H. te vinden is.-

Welke echte (of onverknoeide) reisbeschryvingen zyn er te krygen? Nu ja, echte soms op auctien, maar die zyn zeker duur. Ik bedoel uitgaven als die van V. Wyk Rz, zonder de verbeteringen die hy zich veroorlooft? (Een ‘Wouter Schouten’ [15.] Wouter Schouten: wschl. Willem C. Schouten uit Hoorn (overleden 1625). Deze schreef Journal ofte beschrijving van de wonderlicke reyse, gedaan door Willem Cornelisz Schouten van Hoorn in de jaren 1615, 1616 en 1617. heb ik. Hy is van 1676)

Ik ben zeer belangstellend in den uitslag der pogingen om de Varna [16.] Varna: het nederlandse stoomschip gebruikt bij de Noordpool-expeditie naar Dicksonhaven. te vinden, en begryp niet dat er niets meer blykt van ongerustheid. Of houdt men die voor zich om de betrokkenen niet angstig te maken? Ik ben wèl ongerust! Over 'tgeheel echter vind ik die tegenwoordige N.P. [17.] N.P.: Noordpool. tochten verkeerd bestuurd. Waarom niet met internationale krachten stations gevestigd in 't Noorden, en wel permanent? Het personeel kon om de 2 jaar en à tour de rôle [18.] à tour de rôle: om beurten (fr.) vervangen worden. Wanneer men begon met Hammerfest of 'n andere geschikte plaats als hoofdstation, vanwaar uit de onderstations successivelyk verder noordwaarts geschoven werden - (misschien om op haar beurt hoofdstation te worden) dan zou men de zaak geregeld kunnen aanpakken. Thans geschiedt alles zoo'n beetje op de gis, en zonder overeenstemming. Ook kent men in Holland of Engeland - in Oostenryk of Italië nog minder! - de goede tydstippen niet zoo goed als wanneer men in de buurt is. De perioden van 't los raken der ysmassa's zyn zeer verschillend. Wie by vroegen dooi snel by de hand is, heeft veel voor.

Ik noemde ‘Hammerfest’ niet omdat ik bevoegd ben die plaats goed of aftekeuren, doch slechts omdat ze tegenwoordig telkens als relais [19.] relais: pleisterplaats (fr.) Het schip, dat de Varna zou moeten opsporen, zou uit Hammerfest moeten vertrekken. blykt gebruikt te worden. Maar heeft men er nooit aan gedacht om Archangel tot punt van uitgang te kiezen? De visschersbevolking van die plaats zyn 't bezoeken van Spitsbergen en Nova Zembla gewoon en zou gewis goede equipagie leveren voor de schepen die den N. Pool willen naderen. Ook de ivoorzoekers die - zoo meen ik - elk jaar de Witte Zee oversteken om mammouth's tanden uit de holen te halen van sommige eilanden in de yszee - nog eens: zoo meen ik - zouden voor de Noordpool vaart te gebruiken zyn.

't Komt me voor - hoe zal ik t uitdrukken? - dat men in die dingen tegenwoordig te veel... chauviniseert. Men wil er ‘losgedonderde schoten’ by, zegge, overgezet in 't moderne: afscheids dejeuners met toasten in de amsterdamsche rietlanden. De zaak wordt vèrsjesachtig. Zoo komt in alles de klad. Wie precies weten wil wat ik meen, moet maar eens 't een of ander artikel over die zaak lezen van De Veer - niet Gerrit, o hemel! - de litterarische lamlendigheid die ons daaruit aanwaait lykt niets op Barends & Heemskerk [20.] Heemskerk: Jacob van Heemskerk (1567-1607), nederlands admiraal, samen met Willem Barendsz de aanvoerder van de bemanning die, op zoek naar de noordoostelijke doorvaart, op Nova Zembla overwinterde (zie noot 7)., niets op flinke manneheid [21.] manneheid: kennelijke verschrijving (door 't omslaan van de pagina) voor mannelykheid.. En:


men verneemt dat de firma N, N en Zoon, distillateurs in... 't een of ander, sedert 11½ jaar gevestigd in deze stad, (...gracht, no -) ten-behoeve onzer koene landgenooten, geheel belangeloos hebben afgestaan om in 't hooge Noorden te worden gebruikt by 't feestmaal ter eere onzer geeerbiedigde koningin-

o god, ik weet niet verder. Die geeerde firma geeft 'n zakje ulevellen mee. Ziedaar!

Ziedaar en ajakkes! Waar blyft de regeering? De Staten van Holland die 'n premie uitloofden gaven toch beter blyk zich de zaken aantetrekken! 't Is waar dat men toen nog geloofde aan 't commercieel belang van den ‘doortocht’ iets dat ik nooit begrepen heb. Al slaagt men er in (zooals Nordenskiold) [22.] Nordenskiold: Adolf Erik Nordenskjöld (1832-1901), zweeds noordpoolreiziger die in 1878/79 erin slaagde rondom Noord-Azië naar de Stille Oceaan te varen. te Japan te komen, men kan toch immers nooit staat maken op de route? Wie zou langs dien weg goederen willen verschepen? Maar 't weten-schappelyk belang blyft bestaan, en daarom zeker ligt de zaak buiten 't kringetje onzer ephemere [23.] ephemere: kortstondig als eendagsvliegen. ministers.

Dat ik u zoo schryf over die N. Poolzaak, nu ja, wyt dat aan uw Steven V.D. Hagen. Jammer dat hy niet in z'n kop heeft gekregen er heen te gaan. Hy zou er gekomen zyn, met of zonder ‘bolletyn [24.] bolletyn: scheepsverslag..’ En aan hèm zou ik gevraagd hebben, wat ik nu aan U vraag: hoe is (of hoe noemt men) den wind aan de noordpool? Is niet elke wind, vanwaar ook komende, Zuid? Ik weet wel dat er stipt gesproken, geen Noord Pool bestaat, geen vast punt althans, maar nu eens de oscillatie [25.] oscillatie: het slingeren (van de aardas?); bedoeld zijn alle afwijkingen van het zuiver geografische noorden dat bv. niet samenvalt met de magnetische noordpool. weggedacht, hoe zou 'n stuurman die z'n wacht beschryft in 't Logboek, den wind definieeren? Elk zuchtje dat hem raakt is van 't Zuiden gekomen, en zoodra 't hem gepasseerd is, wordt het 'n Noordenwind. Ra, ra, hoe is dit?

Misschien ontmoet ge den heer Volck [27.] Volck: één van de leden van het comité ter redding van de Varna. of Pr. Buys Ballot [28.] Pr. Buys Ballot: Christophorus H.D. Buys Ballot (1817-1890), nederlands meteoroloog, ontdekker van de wet van Buys Ballot over de koers van winden die van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied (depressie) stromen. Pr. is hier professor. Hoorde ook tot de leden van het comité ter redding van de Varna.. Van B.B. en veel andere meteorologen gesproken, ik kan maar van geen sterveling te weten komen wat ‘dépressie’ is? Of liever, ik kan de uitlegging van dat woord niet overeenbrengen met de wys waarop 't telkens gebruikt wordt. Zou 't ook misschien weer - ik vraag dit stamelend - een van de termen zyn die men uitvond om... 'n technisch [26.] 'n technisch: oorspr. stond er technische. klinkende determinatie te doen doorgaan voor verklaring? Want... dat doen ze soms, die ‘geleerden.’ Ze zyn om te stelen. Daar heeft nu weer de beroemde professer Palmieri - ‘beroemd’ zyn die heeren eens-vooral. Ze brengen dat praedicaat mee in de wieg) nu, de beroemde Palmieri [30.] Palmieri: Luigi Palmieri (1807-1896), italiaans wis- en natuurkundige, direkteur van het observatorium op de Vesuvius. weet te vertellen dat de katastroof te Ischia [31.] Ischia: een klein italiaans eiland bij Napels. Op 28 juli 1881 werd het eiland door een hevige aardschok getroffen. niet moet geweten worden aan 'n aardbeving maar aan 'n... ‘onderaardsche instorting.’ Straks zul je vernemen, als er 'n schip in storm vergaat, dat het niet van den wind komt, maar van de golven. Als men't maar weet! De volkeren worden zonderling bediend door de officieele wetenschap! Ook op z.g. nd lager gebied. Ik raakte dezer dagen in kennis met 'n zeer intelligent meisje dat jaren lang een H. burgerschool bezoekt. Het kind was niet in staat 'n eenvoudig gesprek in 't fransch te voeren. In ‘wiskunde’ (zoo noemde zy 't) had ze nooit van de eigenschappen der evenredigheden gehoord. (Ook niet onder [29.] onder: oorspr. stond er van. de ouwerwetse benaming van regel van drieen.) In ‘geschiedenis’ - kyk, 't was kurieus! En nogeens: ze was volstrekt niet dom. Dat onderwys de par le Roi is hemeltergend. Is men blind in Holland? Meen daarom niet dat ik in dit opzicht hoog loop met Duitschland. Ook hier is alles officieel-ellendig. Ik zou u daarvan grappige staaltjes kunnen vertellen.

Adieu beste Thiele! Wees met uw lieve vrouw hartelyk van ons gegroet en geloof my

Uw liefh.

DouwesDekker

Korrigeer maar alle slordigheden. Ik lees niet over, en weet dat ik dan de gekste fouten maak.