Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 21. Brieven en dokumenten uit de jaren 1881-1882

Voorwoord

Verantwoording

Het jaar 1881

Brieven en dokumenten

[3 januari 1881 Brief van C. Vosmaer aan Multatuli en Mimi]

[6 januari 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[7 januari 1881 Advertentie voordracht Rotterdam (I)]

[8 januari 1881 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[8 januari 1881 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[8 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[9 januari 1881 Advertentie voordracht Amsterdam]

[9 januari 1881 Advertentie voordracht Tiel]

[9 januari 1881 Brief van Multatuli aan T. van der Tuuk]

[9 januari 1881 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[10 januari 1881 Voordracht te Rotterdam]

[10 januari 1881 Aantekeningen voordracht]

[11 januari 1881 Verslag voordracht Rotterdam in Nieuwe Rotterdamsche Crt]

[11 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[11 januari 1881 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[11 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[11 januari 1881 Brief van Multatuli aan J.G. Robbers]

[12 januari 1881 Advertentie voordracht Delft]

[12 januari 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[12 januari 1881 Brief van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[12 januari 1881 Voordracht te Amsterdam]

[12 januari 1881 Aantekeningen voordracht]

[12 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[12 januari 1881 Verslag voordracht Rotterdam in Rotterdamsch Nieuwsblad]

[13 januari 1881 Voordracht te Leiden]

[13 januari 1881 Aantekeningen voordracht]

[14 januari 1881 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[14 januari 1881 Verslag voordracht Amsterdam in Algemeen Handelsblad]

[14 januari 1881 Verslag voordracht Amsterdam in Het Nieuws van den Dag]

[14 januari 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[14 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[14 januari 1881 Voordracht te Delft]

[15 januari 1881 Verslag voordracht Leiden in Leidsch Dagblad]

[15 januari 1881 Advertentie voordracht Dordrecht]

[15 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[15 januari 1881 Verslag voordracht Leiden in Leidsche Crt.]

[15 januari 1881 Brief van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[15 januari 1881 Brief van Mimi aan D.R. Mansholt]

[15 januari 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[16 januari 1881 Advertentie voordracht Breda]

[16 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[17 januari 1881 Advertentie voordracht Schiedam]

[17 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[18 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[18 januari 1881 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[18 januari 1881 Herinnering W.L. Penning aan voordracht Schiedam]

[18 januari 1881 Advertentie voordracht Zaltbommel]

[18 januari 1881 Voordracht te Schiedam]

[18 januari 1881 Aantekeningen voordracht]

[19 januari 1881 Verslag voordracht Leiden in Minerva]

[19 januari 1881 Advertentie voordracht Haarlem]

[19 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[20 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[20 januari 1881 Verslag voordracht Schiedam in Schiedamsche Crt.]

[20 januari 1881 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[21 januari 1881 Advertentie voordracht 's-Gravenhage]

[21 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[21 januari 1881 Voordracht te Haarlem]

[21 januari 1881 Herinneringen P.J. van Eldik Thieme aan voordracht Haarlem]

[22 januari 1881 Advertentie voordracht 's-Hertogenbosch]

[22 januari 1881 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[22 januari 1881 Voordracht te 's-Gravenhage]

[22 januari 1881 Aantekeningen voordracht]

[23 januari 1881 Verslag voordracht Rotterdam in Brielsche Crt.]

[23 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[23 januari 1881 Verslag voordracht Amsterdam in De Amsterdammer]

[24 januari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi en Wouter]

[24 januari 1881 Brief van Mimi aan Multatuli]

[24 januari 1881 Verslag voordracht Haarlem in Opregte Haarlemsche Crt.]

[25 januari 1881 Voordracht Dordrecht afgelast]

[25 januari 1881 Advertentie voordracht Middelburg]

[25 januari 1881 Verslag voordracht 's-Gravenhage in Het Vaderland]

[25 januari 1881 Briefkaart Multatuli aan Mimi]

[25 januari 1881 Voordracht te Breda]

[26 januari 1881 Telegram Multatuli aan Mimi]

[26 januari 1881 Voordracht te 's-Hertogenbosch]

[27 januari 1881 Voordracht te Middelburg]

[29 januari 1881 Verslag voordracht Middelburg in Middelburgsche Crt.]

[29 januari 1881 Verslag voordracht 's-Gravenhage in De Nederlandsche Spectator]

[30 januari 1881 Advertentie voordracht Gouda]

[31 januari 1881 Brief van Multatuli aan J.G. Robbers]

[2 februari 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[3 februari 1881 Advertentie voordracht Zutphen]

[3 februari 1881 Brief van Multatuli aan T. Tal]

[4 februari 1881 Brief van T. Tal aan Multatuli]

[4 februari 1881 Voordracht te Zaltbommel]

[5 februari 1881 Voordracht te Helmond]

[7 februari 1881 Advertentie voordracht Utrecht]

[7 februari 1881 Voordracht te Gouda]

[8 februari 1881 Advertentie en bericht voordracht Amersfoort]

[8 februari 1881 Brief van Multatuli aan J.L. Beijers]

[8 februari 1881 Voordracht te Utrecht]

[9 februari 1881 Verslag voordracht Utrecht in Utrechtsch Dagblad]

[9 februari 1881 Advertentie voordracht Hengelo]

[9 februari 1881 Advertentie voordracht Enschedé]

[9 februari 1881 Verslag voordracht Gouda]

[9 februari 1881 Voordracht te Amersfoort]

[10 februari 1881 Voordracht te Zutphen]

[10 februari 1881 Aantekeningen voordracht]

[10 februari 1881 Herinneringen J. de Meester aan voordracht Zutphen]

[11 februari 1881 Voordracht te Hengelo]

[12 februari 1881 Verslag voordracht Zutphen in Zutphensche Crt.]

[12 februari 1881 Verslag voordracht Amersfoort in Nieuwe Amersfoortsche Crt.]

[12 februari 1881 Voordracht te Enschedé]

[14 februari 1881 Briefkaart van Multatuli aan T. Tal]

[14 februari 1881 Verslag voordracht Zutphen in Zutphensche Crt. (vervolg)]

[15 februari 1881 Advertentie Th. Postma in Leeuwarder Crt.]

[15 februari 1881 Advertentie voordracht Dordrecht]

[16 februari 1881 Advertentie voordracht Arnhem]

[16 februari 1881 Verslag voordracht Hengelo en voordracht Enschedé in Tubantia]

[16 februari 1881 Voordracht te Dordrecht]

[17 februari 1881 Brief van Multatuli aan E. Douwes Dekker]

[17 februari 1881 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]

[18 februari 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[februari 1881 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[19 februari 1881 Advertentie voordracht Dokkum]

[19 februari 1881 Advertentie voordracht Sneek]

[19 februari 1881 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[20 februari 1881 Brief van Multatuli aan een onbekende]

[21 februari 1881 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]

[21 februari 1881 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[21 februari 1881 Advertentie voordracht Harlingen]

[21 februari 1881 Bericht inzake voordracht Harlingen]

[21 februari 1881 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[23 februari 1881 Verslag voordracht Arnhem in Arnhemsche Crt.]

[23 februari 1881 Voordracht te Harlingen]

[24 februari 1881 Advertentie voordracht Leeuwarden]

[24 februari 1881 Advertentie voordracht Groningen]

[24 februari 1881 Voordracht te Leeuwarden]

[25 februari 1881 Verslag voordracht Harlingen in de Harlinger Crt.]

[25 februari 1881 Voordracht te Dokkum]

[26 februari 1881 Verslag voordracht Dokkum in Oostergo]

[26 februari 1881 Voordracht te Sneek]

[februari 1881 Brief van Mimi aan Multatuli]

[28 februari 1881 Verslag voordracht Leeuwarden in de Leeuwarder Crt.]

[28 februari 1881 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[28 februari 1881 Advertentie voordracht Scheemda]

[28 februari 1881 Voordracht te Groningen]

[28 februari 1881 Aantekeningen voordracht]

[1 maart 1881 Advertentie voordracht Assen]

[2 maart 1881 Verslag voordracht Groningen in Prov. Groninger Crt.]

[2 maart 1881 Verslag voordracht Sneek in de Sneeker Crt.]

[2 maart 1881 Voordracht te Sappemeer]

[2 maart 1881 Aantekeningen voordracht]

[3 maart 1881 Advertentie voordracht Schagen]

[3 maart 1881 Briefkaart van Multatuli aan J.H. de Haas]

[3 maart 1881 Voordracht te Veendam]

[4 maart 1881 Advertentie voordracht Deventer]

[4 maart 1881 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[4 maart 1881 Voordracht te Stadskanaal]

[5 maart 1881 Voordracht te Scheemda]

[6 maart 1881 Advertentie voordracht Nijmegen]

[7 maart 1881 Verslag voordracht Veendam in de Prov. Groninger Crt.]

[7 maart 1881 Advertentie voordracht Winschoten]

[7 maart 1881 Voordracht te Winschoten]

[8 maart 1881 Brief van Multatuli aan T. van der Tuuk]

[8 maart 1881 Verslag voordracht Sappemeer in de Prov. Groninger Crt.]

[8 maart 1881 Voordracht te Assen]

[9 maart 1881 Advertentie voordracht Zwolle]

[9 maart 1881 Bericht in Prov. Groninger Crt.]

[9 maart 1881 Verslag voordracht Winschoten in Prov. Groninger Crt.]

[9 maart 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[9 maart 1881 Voordracht te Zwolle]

[10 maart 1881 Brief van D.R. Mansholt aan H. de Raaf]

[10 maart 1881 Verslag voordracht Scheemda in Prov. Groninger Crt.]

[10 maart 1881 Voordracht te Deventer]

[11 maart 1881 Verslag voordracht Deventer in de Deventer Crt.]

[11 maart 1881 Verslag voordracht Zwolle in de Prov. Overijsselsche en Zwolsche Crt.]

[12 maart 1881 Advertentie voordracht Zaandijk]

[12 maart 1881 Verslag voordracht Winschoten in de Winschoter Crt.]

[maart 1881 Aantekeningen Vosmaer inzake Tandem]

[maart 1881 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[14 maart 1881 Voordracht te Nijmegen]

[14 maart 1881 Aantekening kassaboek De Harmonie]

[maart 1881 Advertentie voordracht Den Helder]

[15 maart 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[maart 1881 Brief van Wouter aan Multatuli]

[16 maart 1881 Verslag voordracht Groningen in Minerva]

[maart 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[16 maart 1881 Verslag van een voordracht over Multatuli in Minerva]

[17 maart 1881 Voordracht te Den Helder]

[18 maart 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[18 maart 1881 Advertentie voordracht Tiel]

[18 maart 1881 Voordracht te Schagen]

[19 maart 1881 Verslag voordracht Assen in de Prov. Drentsche en Asser Crt.]

[19 maart 1881 Advertentie voordracht Rotterdam (II)]

[19 maart 1881 Voordracht te Zaandijk]

[20 maart 1881 Verslag voordracht Schagen in de Schager Crt.]

[20 maart 1881 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[21 maart 1881 Voordracht op Texel]

[23 maart 1881 Verslag voordracht Zaandijk in de Zaanlandsche Crt.]

[23 maart 1881 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[23 maart 1881 Voordracht te Rotterdam]

[23 maart 1881 Aantekeningen voordracht]

[24 maart 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[24 maart 1881 Telegram van Multatuli aan A. Merens]

[24 maart 1881 Verslag voordracht Rotterdam in de Nieuwe Rotterdamsche Crt.]

[26 maart 1881 Brief van G.L. Funke aan Mimi]

[26 maart 1881 Ingezonden brieven in de Zaanlandsche Crt.]

[27 maart 1881 Advertentie voordracht Gorkum]

[28 maart 1881 Voordracht te Gorkum]

[30 maart 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[30 maart 1881 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[30 maart 1881 Ingezonden Stuk in de Zaanlandsche Crt.]

[30 maart 1881 Voordracht te Sliedrecht]

[31 maart 1881 Verslag voordracht Gorkum in de Nieuwe Gorinchemsche Crt.]

[31 maart 1881 Voordracht te Tiel]

[2 april 1881 Verslag voordracht Tiel in de Nieuwe Tielsche Crt.]

[2 april 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[3 april 1881 Verslag voordracht Rotterdam in de Brielsche Crt.]

[4 april 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[6 april 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[6 april 1881 Ingezonden Stuk in de Zaanlandsche Crt.]

[7 april 1881 Advertentie voordracht Utrecht]

[8 april 1881 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[8 april 1881 Advertentie afgelasting voordracht Utrecht]

[9 april 1881 Ingezonden mededeling van Multatuli in het Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk Dagblad]

[9 april 1881 Ingezonden Stuk in de Zaanlandsche Crt.]

[9 april 1881 Brief van Multatuli aan J. Ensing]

[11 april 1881 Brief van Multatuli aan Mimi]

[12 april 1881 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[14 april 1881 Kaartje van G.C. de Haas-Hanau en haar dochter]

[18 april 1881 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[april 1881 Brief van H.C. de Wolff aan G.C. de Haas-Hanau]

[22 april 1881 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[30 april 1881 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[1 mei 1881 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[3 mei 1881 Brief van Multatuli aan S.E.W. Roorda van Eysinga]

[5 mei 1881 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[6 mei 1881 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg v.d. Bosch]

[8 mei 1881 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg v.d. Bosch]

[10 mei 1881 Brief van T.H. de Beer aan Multatuli]

[14 mei 1881 Brief van Multatuli aan V. en H. Bruinsma]

[15 mei 1881 Brief van W.L. Penning aan C. Vosmaer]

[21 mei 1881 Intrek in het huis Auf der Kreuzkirch]

[mei 1881 Herinneringen van Saalwachter, Hilgert en Sinning]

[23 mei 1881 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[24 mei 1881 Brief van Multatuli en Mimi aan C. Merens-Hamminck Schepel]

[4 juni 1881 Briefkaart van T.H. de Beer aan Multatuli]

[4 juni 1881 Briefkaart van T.H. de Beer aan Multatuli]

[7 juni 1881 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[8 juni 1881 Brief van Multatuli aan T.H. de Beer

[9 juni 1881 Brief van T.H. de Beer aan Multatuli]

[13 juni 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[14 juni 1881 Briefkaart van Multatuli aan G.L. Funke]

[15 juni 1881 Brief van Multatuli aan T.H. de Beer]

[16 juni 1881 Briefkaart van Multatuli aan T.H. de Beer]

[17 juni 1881 Brief van Multatuli aan N. Braunius Oeberius]

[19 juni 1881 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[25 juni 1881 Brief van 8 juni aan T.H. de Beer in De Portefeuille]

[26 juni 1881 Brief van Multatuli aan J.G. Robbers]

[27 juni 1881 Briefkaart van G.L. Funke aan Multatuli]

[28 juni 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[28 juni 1881 Briefkaart van T.H. de Beer aan Multatuli]

[29 juni 1881 Artikel in Het Nieuws van den Dag]

[29 juni 1881 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[30 juni 1881 Telegram van Multatuli aan T.H. de Beer]

[juli 1881 Brief van T.H. de Beer aan A.S. Kok]

[1 juli 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[1 juli 1881 Brief van T.H. de Beer aan Multatuli]

[2 juli 1881 Twee artikeltjes in Uilenspiegel]

[2 juli 1881 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[2 juli 1881 Brief van Multatuli aan T.H. de Beer]

[2 juli 1881 Bericht van T.H. de Beer in De Portefeuille]

[3 juli 1881 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[3 juli 1881 Briefkaart van Multatuli aan T.H. de Beer]

[3 juli 1881 Brief van T.H. de Beer aan Multatuli]

[4 juli 1881 Briefkaart van Multatuli aan T.H. de Beer]

[4 juli 1881 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[5 juli 1881 Briefkaart van Multatuli aan T.H. de Beer]

[6 juli 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[9 juli 1881 Brief van Multatuli aan T.H. de Beer in De Portefeuille]

[10 juli 1881 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[11 juli 1881 Briefkaart van T.H. de Beer aan Multatuli]

[19 juli 1881 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[20 juli 1881 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[23 juli 1881 Artikel van G.J.P. de la Valette in De Portefeuille]

[Herinneringen G.J.P. de la Valette]

[25 juli 1881 Brief van Multatuli aan J.G. Robbers]

[26 juli 1881 Opdracht in exemplaar Vorstenschool]

[1 augustus 1881 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[2 augustus 1881 Brief van Multatuli aan J.G. Robbers]

[5 augustus 1881 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[5 augustus 1881 Briefkaart van Multatuli aan T.H. de Beer]

[6 augustus 1881 Brief van Multatuli aan J.B.H. Bremer]

[14 augustus 1881 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[17 augustus 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[17 augustus 1881 Multatuli's kleinzoon Guido Bassani geboren]

[21 augustus 1881 Brief van Multatuli aan E. Douwes Dekker]

[24 augustus 1881 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[26 augustus 1881 Briefkaart van Multatuli aan G.L. Funke]

[27 augustus 1881 Briefkaart van G.L. Funke aan Multatuli]

[28 augustus 1881 Brief van Mimi aan W.A. Paap]

[31 augustus 1881 Briefkaart van Multatuli aan T.H. de Beer]

[31 augustus 1881 Brief van Multatuli aan E. Douwes Dekker]

[31 augustus 1881 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[31 augustus 1881 Briefkaart van Multatuli aan G.L. Funke]

[1 september 1881 Betaling Tandem door M.J. de Witt Hamer]

[6 september 1881 Brief van Multatuli aan V. en H. Bruinsma]

[13 september 1881 Brief van Multatuli aan E. Douwes Dekker]

[13 september 1881 Brief van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]

[26 september 1881 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[1 oktober 1881 Brief van Multatuli aan een onbekende]

[2 oktober 1881 Brief van Mimi en Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[4 oktober 1881 Bericht J. Muusses & Co. in het Nieuwsblad voor den boekhandel]

[7 oktober 1881 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[8 oktober 1881 Ingezonden Brief in De Nederlandsche Spectator]

[oktober 1881 Circulaire boekhandel 5e druk Max Havelaar]

[10 oktober 1881 Brief van Mimi en Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[10 oktober 1881 Brief van Wouter aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[12 oktober 1881 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg v.d. Bosch]

[13 oktober 1881 Brief van Multatuli aan A.D. Baron van Verschuer]

[14 oktober 1881 Advertentie in het Nieuwsblad voor den boekhandel]

[15 oktober 1881 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]

[16 oktober 1881 Brief van Multatuli en Mimi aan E. Douwes Dekker en T.C. Douwes Dekker Heijning]

[18 oktober 1881 Brief van D.J. Korteweg aan Multatuli]

[18 oktober 1881 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[20 oktober 1881 Briefkaart van Multatuli aan D.J. Korteweg]

[20 oktober 1881 Brief van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[20 oktober 1881 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[21 oktober 1881 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]

[21 oktober 1881 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[21 oktober 1881 Brief van Wouter aan E. Douwes Dekker en T.C. Douwes Dekker-Heijning]

[23 oktober 1881 Briefkaart van Multatuli aan E. Douwes Dekker]

[23 oktober 1881 Briefkaart van Multatuli aan J.H. de Haas]

[25 oktober 1881 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[25 oktober 1881 Briefkaart van Multatuli aan W.A. Paap]

[26 oktober 1881 Brief van D.R. Mansholt aan H. de Raaf]

[27 oktober 1881 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[27 oktober 1881 Brief van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[29 oktober 1881 Brief van Multatuli aan E. Douwes Dekker en T.C. Douwes Dekker-Heijning]

[31 oktober 1881 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[1 november 1881 Vijfde druk Max Havelaar]

[2 november 1881 Briefkaart van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[4 november 1881 Telegram van Multatuli aan Maatschappij Elsevier]

[9 november 1881 Brief van Multatuli aan G.J.P. de la Valette]

[9 november 1881 Bespreking Max Havelaar in de Arnhemsche Crt.]

[11 november 1881 Brief van Multatuli aan E. Douwes Dekker en T.C. Douwes Dekker-Heijning]

[12 november 1881 Bericht over 5de druk Max Havelaar in De Nederlandsche Spectator]

[december 1881 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[1 december 1881 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[6 december 1881 Advertentie in de Arnhemsche Crt.]

[6 december 1881 Brief van Multatuli aan E. Douwes Dekker]

[13 december 1881 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[25 december 1881 Redaktioneel schrijven in het Algemeen Handelsblad]

[25 december 1881 M.T.H. Perelaer in het Algemeen Handelsblad]

[28 december 1881 Brief van Multatuli aan H.L.F. Pisuisse]

[28 december 1881 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg v.d. Bosch]

[28 december 1881 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]

[29 december 1881 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[december 1881 Brief van Multatuli aan J. Versluys]

[29 december 1881 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg v.d. Bosch]

[1881 Aantekeningen in het Memoriaal]

[Ongedateerde aantekeningen inzake de voordrachten 1878-1881]

Overzicht van de in 1881 door Multatuli gehouden voordrachten

Het jaar 1882 tot de verschijning van de circulaire ‘Landgenoten’

Brieven en dokumenten

[1 januari 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[2 januari 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[2 januari 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[8 januari 1882 Artikel over Lebak in De Amsterdammer]

[8 januari 1882 Brief van Multatuli aan J.A. Roessingh van Iterson]

[8 januari 1882 Briet van G.C. de Haas-Hanau aan J.M. Haspels]

[11 januari 1882 Briefkaart van Multatuli aan V. Bruinsma]

[16 januari 1882 Briefkaart van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[21 januari 1882 Artikel van C. Vosmaer in De Nederlandsche Spectator]

[22 januari 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[23 januari 1882 Brief van J.A. Roessingh van Iterson aan D.J. Korteweg]

[23 januari 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[29 januari 1882 Artikel van V. Bruinsma in De Amsterdammer]

[29 januari 1882 Brief van C.J.H. van den Broek aan V. Bruinsma]

[30 januari 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[30 januari 1882 Brief van S. Katz aan V. Bruinsma]

[30 januari 1882 Briefkaart van J. Blankman aan V. Bruinsma]

[31 januari 1882 Briefkaart van W.H. van Heijningen Jr. aan V. Bruinsma]

[januari 1882 Brochure van M.T.H. Perelaer]

[3 februari 1882 Brief van M.T.H. Perelaer aan V. Bruinsma]

[februari 1882 Ontwerp circulaire]

[4 februari 1882 Brief van D.J. Korteweg aan P.A. Tiele]

[5 februari 1882 Ingezonden Brief in De Amsterdammer]

[5 februari 1882 Artikel in de Kamper Crt.]

[februari 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[6 februari 1882 Brief van C.J.H. van den Broek aan V. Bruinsma]

[6 februari 1882 Brief van J. Deutz aan V. Bruinsma]

[6 februari 1882 Brief van J.A. Roessingh van Iterson aan A.S. Kok]

[7 februari 1882 Briefkaart van C. Vosmaer aan V. Bruinsma]

[Februari 1882 Brief van J. Versluys aan een onbekende]

[8 februari 1882 Brief van D.J. Korteweg aan P.A. Tiele]

[8 februari 1882 Brief van Edu aan een onbekende]

[8 februari 1882 Artikel in het Dagblad]

[9 februari 1882 Brief van M.T.H. Perelaer aan V. Bruinsma]

[9 februari 1882 Brief van M.T.H. Perelaer aan J.A. Roessingh van Iterson]

[9 februari 1882 Brief van J.A. Roessingh van Iterson aan A.S. Kok]

[9 februari 1882 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]

[10 februari 1882 Brief van W.J. Vervloet aan J.A. Roessingh van Iterson]

[11 februari 1882 Brief van W.H. van Heijningen Jr. aan V. Bruinsma]

[11 februari 1882 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[11 februari 1882 Briefkaart van F. van der Goes aan V. Bruinsma]

[11 februari 1882 Brief van J.M. Haspels aan V. Bruinsma]

[11 februari 1882 Brief van J. Manuel Engelbrecht aan De Amsterdammer]

[11 februari 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[februari 1882 Portret van Wouter Bernhold]

[12 februari 1882 Brief van D.J. Korteweg aan P.A. Tiele]

[12 februari 1882 Artikel van V. Bruinsma in De Amsterdammer]

[12 februari 1882 Brief van P.W. van Gelderen aan V. Bruinsma]

[12 februari 1882 Brief van J.H. Geraets Jr. aan V. Bruinsma]

[12 februari 1882 Briefkaart van J.R. van Minden aan V. Bruinsma]

[12 februari 1882 Briefkaart van J. Vonk aan V. Bruinsma]

[12 februari 1882 Briefkaart van A. v. Baalen en A. Dorsman aan V. Bruinsma]

[12 februari 1882 Brief van J.A. Roessingh van Iterson aan D.J. Korteweg]

[12 februari 1882 Artikel in de Kamper Crt.]

[13 februari 1882 Brief van J. Eekhof aan V. Bruinsma]

[13 februari 1882 Briefkaart van W.N. de Brakke aan V. Bruinsma]

[13 februari 1882 Briefkaart van J. Jeronimo de Vries aan V. Bruinsma]

[13 februari 1882 Briefkaart van P.W. Gosler aan V. Bruinsma]

[13 februari 1882 Brief van B.v. Ommeren aan V. Bruinsma]

[13 februari 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[13 februari 1882 Briefkaart van Van den Berg aan V. Bruinsma]

[13 februari 1882 Brief van P.C. Vis aan V. Bruinsma]

[14 februari 1882 Brief van A.A. van Elk aan V. Bruinsma]

[14 februari 1882 Brief van J.H.C. Kern aan P.A. Tiele]

[14 februari 1882 Briefkaart van S.T.A.D. van de Berg aan V. Bruinsma]

[15 februari 1882 Brief van P.F. Vos aan V. Bruinsma]

[15 februari 1882 Briefkaart van N. Middelkoop aan V. Bruinsma]

[15 februari 1882 Briefkaart van M. Duparc aan V. Bruinsma]

[15 februari 1882 Briefkaart van J. Versluys aan V. Bruinsma]

[15 februari 1882 Brief van J.C. de Vos aan J. Versluys]

[februari 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]

[15 februari 1882 Briefkaart van G.P. Rouffaer aan V. Bruinsma]

[15 februari 1882 Koncept-brief van D.J. Korteweg aan J.A. van den Broek]

[15 februari 1882 Brief van F. van der Goes aan V. Bruinsma]

[15 februari 1882 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[februari 1882 Brief van W.H. van Dissel aan V. Bruinsma]

[februari 1882 Brief van Utrechtse studenten aan V. Bruinsma]

[16 februari 1882 Brief van P. Hulst aan V. Bruinsma]

[16 februari 1882 Brief van J.A. van den Broek aan D.J. Korteweg]

[17 februari 1882 Brief van J.H. Anschütz aan V. Bruinsma]

[17 februari 1882 Briefkaart van J. Hobbel aan V. Bruinsma]

[18 februari 1882 Brief van Multatuli aan M.C. van der Hoeven-Meyer]

[19 februari 1882 Briefkaart van G. Heymans aan V. Bruinsma]

[19 februari 1882 Brief van D.J. Korteweg aan P.A. Tiele]

[19 februari 1882 Koncept-brief van D.J. Korteweg aan A. des Amorie van der Hoeven]

[19 februari 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]

[19 februari 1882 Briefkaart van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[19 februari 1882 Artikel in de Kamper Crt.]

[20 februari 1882 Brief van P.F. Abell aan V. Bruinsma]

[20 februari 1882 Briefkaart van H.P. Grothe aan V. Bruinsma]

[20 februari 1882 Briefkaart van M.J. de Marees van Swinderen aan V. Bruinsma]

[20 februari 1882 Briefkaart van A.J. Fraens aan V. Bruinsma]

[20 februari 1882 Brief van C. van Nievelt aan het comité Huldeblijk]

[20 februari 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]

[21 februari 1882 Briefkaart van J. de Koo aan V. Bruinsma]

[21 februari 1882 Brief van A. des Amorie van der Hoeven aan D.J. Korteweg]

[23 februari 1882 Briefkaart van Vreedenberg aan V. Bruinsma]

[23 februari 1882 Brief van Multatuli aan G.J.P. de la Valette]

[24 februari 1882 Brief van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[25 februari 1882 Brief van J.W. van Wijhe aan V. Bruinsma]

[26 februari 1882 Brief van J. Rietsema aan V. Bruinsma]

[26 februari 1882 Artikel W.B. Bergsma in De Amsterdammer]

[27 februari 1882 Artikel in de Provinciale Groninger Crt.]

[27 februari 1882 Brief van A.W. Tresling aan V. Bruinsma]

[27 februari 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[27 februari 1882 Brief van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[28 februari 1882 Brief van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]

[28 februari 1882 Briefkaart van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[maart 1882 Artikel van P. Westra in Noord en Zuid]

[maart 1882 Brief van J.W.E. Duitz aan V. Bruinsma]

[1 maart 1882 Verjaarsversje van Wouter voor Multatuli]

[2 maart 1882 Geschenk van mevr. G.C. de Haas-Hanau]

[2 maart 1882 Artikel in de Kamper Crt.]

[3 maart 1882 Brief van Mimi en Multatuli aan M.C. van der Hoeven-Meyer]

[3 maart 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[5 maart 1882 Ingezonden Brief van V. in De Amsterdammer]

[5 maart 1882 Brief van P.F. Abell aan V. Bruinsma]

[6 maart 1882 Brief van P.H. Ritter aan Multatuli]

[6 maart 1882 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[7 maart 1882 Artikel van M.T.H. Perelaer in Het Vaderland]

[7 maart 1882 Briefkaart van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[8 maart 1882 Gedrukte brief van de voorlopige huldeblijkcommissie]

[8 maart 1882 Brief van J.A. Roessingh van Iterson aan D.J. Korteweg]

[8 maart 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[10 maart 1882 Ingezonden Stuk van H.J. Vervloet in het Algemeen Handelsblad]

[11 maart 1882 Briefkaart Zeeuwse onderwijzers aan V. Bruinsma]

[11 maart 1882 Vlugmaren van C. Vosmaer in De Nederlandsche Spectator]

[11 maart 1882 Briefkaart van J. de Groot aan V. Bruinsma]

[12 maart 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]

[12 maart 1882 Brief van D.J. Korteweg aan V. Bruinsma]

[12 maart 1882 Ingezonden Brief van J.H. Geraets Jr. in De Amsterdammer]

[13 maart 1882 Ingezonden Stuk van Van der Hoeven in Het Vaderland]

[13 maart 1882 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[14 maart 1882 Brief van Multatuli aan P.H. Ritter]

[14 maart 1882 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[14 maart 1882 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[14 maart 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]

[15 maart 1882 Brief van Edu aan een onbekende]

[15 maart 1882 Brief van D.J. Korteweg aan enkele verspreiders van de circulaire]

[15 maart 1882 Gedrukte brief van de hoofd-commissie Huldeblijk]

[maart 1882 Circulaire]

Biografische aantekeningen


[13 juni 1881
Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

13 juni 1881

Brief van Multatuli aan G.L. Funke. Twee dubbele velletjes en een enkel velletje postpapier, waarvan blz. 1-9 en 10(½) beschreven. (M.M.)

Nieder-Ingelheim, 13 Juni 1881 beste Funke! Hebt ge een half uurtje tyd? Zoo neen, steek dezen brief in Uw zak en wacht tot het U schikt. Haast is er niet by. Ik heb U raad te vragen, iets wat ik zelden doe (en dan ook meestal voor verkeerd houd) maar 't zaakje dat ik te behandelen heb gaat U eenigszins (uit de verte maar misschien) aan. Of liever, ik trek er U in. Regardeert het U niet als lid van Elsevier, dan val ik er U mee lastig in uw hoedanigheid als een der menschen die ik 't meest hoogacht. Wanneer een derde my van deze stemming rekenschap vraagt, ben ik in-staat die te geven. Maar nu sla ik ze over. Ik haalde die verzekering er maar by om U niet te doen denken dat ik 'n fraze schreef.-

Eerst 'n paar mededeelinkjes van huiselyken aard. We zyn wèl, indien ik uitzonder de oogenblikken, dagen, ja weken soms dat ik door allerlei verdriet my onmachtig voel. Myn partikuliere toestand is in alle opzichten beter dan ooit. (Ons huisje is heerlyk. Kom eens kyken en neem 'n paar jongens mee, en vooral uw vrouw als het reizen haar schikt.) We hebben 't noodige, al vrees ik weer te zullen moeten ‘voordragen’. Maar daarover klaag ik nu niet.) Zeer dikwyls grypen my allerlei dingen aan, waarvan anderen zoo handig zich afmaken met 'n: ‘hé, daar zou ik niet om geven.’ De behandeling die ik van de pers (d.i. den mond der natie) onderga, is infaam. Tal van dingen die dagelyks worden teberde gebracht, zyn door my 't eerst aangeroer-

abattoirs
kieswet
‘ellendige’ kamer

Hè, heb je 'r op gelet dat profr v.d. Hoeven even ongunstig als ik oordeelt over de strafwet! En dat hy zelfs ten-aanzien der zoog.e rechtsbedeeling dezelfde voorbeelden aanhaalt die ik gebruikt heb? Dit a g01 voor uw berichtgevertje die nu ook prof [1.] a go: agoverno, ter behartiging (it.) v.d. Hoeven tegenover ‘mannen met hoofd en hart’ moet stellen!-

De voorspelling van Modderman over den revolutie- en oorlogstyd dien Europa te gemoet gaat, was (byna) letterlyk overgenomen uit m'n Ideën: ‘waarby de fransche omwenteling kinderspel zal wezen

Modderman had volkomen recht m'n woorden te gebruiken. Zelfs had hy 't recht er niet bytezeggen dat ze van my waren. Maar de samenzwering (zoo moet ik 't wel noemen om my te ignoreeren maakt my bitter. En zoo is er zoo véél! ‘Lebak is 'n woesteny.’ Zóó schryft de Samarangsche Lokomotief, en nòch die krant, noch iemand in Nederland komt op 't idee dat er dan toch verplichting [2.] verplichting: oorspr. stond er aanleiding. was recht te doen aan Havelaar! Altyd moet ikzelf m'n aanspraken doen gelden, waardoor ik altyd in de min-gunstige positie kom van 'n egoïst, van 'n zelfzoekend wezen. Zoo'n beschuldiging is onrechtvaardig. Zou men den winkelier die 'n rekening inlevert kwalyk nemen dat hy zegt en herhaalt: ik heb geleverd, ik eisch betaling? De betaling nu die ik vorder zou alleen in erkenning bestaan. Is dit te veel verlangd? En voelt ge hoe bitter het is, dien billyken eisch zoo voortdurend afgewezen te zien? Of (erger nog) geignoreerd? By 't lezen der treurige rapporten uit Lebak (geheele dorpen zyn uitgestorven!) is 't onmogelyk dat men niet overal aan 't boek Havelaar gedacht heeft! Het is dus opzettelyk dat noch 't boek noch de persoon genoemd wordt.-

En, juist met de korrektie van dien Havelaar ('t boek, godbetert!) ben ik juist bezig. En zwaarder werk is er niet! M'n aandoeningen by die bezigheid te beschryven, is onmogelyk. Uren staar ik soms op één blz.. op één zin. Want dat alles heb ik doorleefd. Basta nu dáárover!-

Toch zou ik niet gaarne de korrektie uit de hand geven. Eigenlyk gezegde drukfouten (schoon ook die my ergeren!) zyn de hoofdzaak niet. Ik ben zeer gesteld op zuiverheid van uitdrukking, een eisch die nooit dan by benadering bereikt wordt, want de taal is arm in vergelyk met de nuances der gedachte.


(als ik de schryvery van Huet onder handen nam, zoudt ge zeker verwonderd wezen over 't legio aanmerkingen. Oordeel nu hoe ik over de rest denk. En ook m'n eigen werk komt me telkens by nieuwe uitgaaf hoogst gebrekkig voor. Hoe dit zy, ook uit dit oogpunt is my 't bezorgen eener nieuwe uitgaaf 'n moeielyk werk. Zeker zal 't de meesten verwonderen als ik zeg dat ik soms dagen achtereen over één zin zit te peinzen)

Van al zulke dingen nu heeft de heer Robbers geen begrip, misschien zelfs geen besef. En (ik kom op 't hoofd onderwerp van dezen brief) ik heb geen lust hem daarover intelichten.

Nu denk je dat ik u vraag aan R. te verzoeken my wat beleefd te behandelen omdat de korrektie van den Havelaar me zoo aandoet? Neen, beste Funke, wees zoo gauw niet. ‘Er is meer.’ (De scie [3.] scie: afgezaagde uitdrukking (fr.) verdient ‘’ maar ik zeg 't niet als scie. Er is inderdaad méér. Hoe me nu juist uittedrukken? Als een schoen U niet past, ligt het dan aan den schoen of aan den voet. Ik vrees dat R. me niet past. Misschien is zyn schoen magnifiek, en geschikt voor duizend anderen, maar myn voet kan er (denk ik) niet in. Mocht hy 1/100000000 ideetje hebben dat ik om den wille van zyn schoen, myn voet zal veranderen, dan vergist hy zich. Dit kan niet.

Maar eilieve, zeg je, wat heeft R. misdaan? Niets. Dit ‘niets’ zeg ik in letterlyk antwoord op de vraag. ‘Wat geeft je dan reden om te gissen dat je met hem niet zult kunnen werken?’ vraag je. Wel, z'n toon! Iets je ne sais quoi [4.] je ne sais quoi: ik weet niet wat (fr.) dat me niet gelegen komt, en waaraan ik niet gewoon ben noch gewoon worden wil. Ik merk dat de heer R. me niet kent, en gis dat hy niet behoort tot de menschen die instaat zyn my te kennen. Dit is dan ook de reden dat ik niet aan hem maar aan U schryf.

Menschkunde is m'n vak, en in U heb ik een best exemplaar gevonden en 'n zeldzaam exemplaar. Ge staat wat karakter, temperament, verleden, levensrichting aangaat, op 'n geheel ander standpunt dan ik. Gy en ik lyken niet op elkaar. Maar ge hebt besef en begrip van eischen die de uwen niet zyn. (Iets waarop ik me ook toeleg, en daarom hoop ik ook R. rechtvaardig te beoordeelen.) Ge hebt me, ook in myn vele tekortkomingen, behandeld als 'n zieke. En daartoe hadt ge den wenk niet noodig, dien ik anderen gaf. (in Idee 542) ‘Anderen!’ Waartoe? Wie zulke wenken noodig heeft, verstaat ze niet. Maar dit kan ik van al m'n schryvery zeggen. Vandaar dan ook dat het me walgt, my te bewegen op publiek terrein.-

Maandag 1 [5.] 1 uur: oorspr. stond er 12 uur. uur

Ik ben naar beneden geweest om koffi te drinken, en weet niet recht waar ik gebleven ben. Lust om overtelezen wat ik schreef, heb ik niet. Kyk, zie daar nu 'n makkelykheid die ik me met anderen niet zou veroorloven, iets ook wat ik voorzie niet met den heer Robbers te kunnen doen. Ik vrees my met hem de moeite te moeten geven van beleefdheid (om niet hèm voorwendsel te geven tot het omgekeerde) van ordelykheid in m'n brieven, van stiptheid, notarissigheid en god weet wat.

Eens te Rottm met hem over U sprekende, ontviel my 't woord: ‘och, met F ben ik zoo op m'n gemak. Ik schryf hem zulke slordige brieven, en daar houd ik zoo van.’ Hy antwoordde, heel uilig vond ik:

- O, ik ook!

Dikwyls naderhand heb ik daarover gelachen. En terstond nam ik me voor, den Heer Robbers niet te vereeren met slordige brieven. Voor gemeenzaamheid is vertrouwen noodig, ook vertrouwen op takt en intelligentie, en dat komieke ‘ik ook!’ doet me twyfelen of de heer R. die hoedanigheden bezit. Ik heb me vandaag noch gewasschen noch gekamd (en dit kan ik verantwoorden!) maar dit neemt niet weg dat ik iemand de deur wyzen zou - niet ieder, maar byna ieder - die my 'n bezoek kwam brengen in z'n hemdsmouwen.-

‘En wat wil je nu van my, vraagt ge?’ Wel, dat weet ik niet, en juist om U te vragen wat ik te doen heb, wat ik willen wil, schryf ik U dezen seurigen brief. Nog eens, R. heeft niets misdaan, maar uit 'n paar taktelooze en my niet schikkende toespraakjes maak ik op dat ik omzichtig moet zyn voor ik met hem verder in zee steek. En voor die omzichtigheid heb ik geen stemming over. Zeer goed zie ik kans den heer R. op z'n plaats te zetten en te houden, maar ik wou liever myn gemoed bezig houden met àndere dingen dan 't plaatsbewaren van den heer Robbers. ‘Liever’ is te flauw. Zulke zorgjes ontstemmen my en maken me onbekwaam voor ander werk. Vandaar dan ook dat ik hem op de paar keeren dat-i my schreef [6.] schreef: oorspr. stond er toespraak. op 'n manier die me niet schikt (heel mooi misschien maar m'n voet kan in die schoen niet!) geen woord geantwoord heb. Als ik geantwoord had zou 't in WelEDele Heer-styl en met ‘ik heb de eer’ geweest zyn, wat scherper is dan brusquerie. Tot nog toe vermeed ik zoowel 't een als 't ander. Ik deed niets, my voornemende U om raad te vragen. Een feit is (mooi of leelyk, 't is 'n feit!) dat ik van den Heer Robbers niet accepteer, noch inmenging in myn werk, noch meer of min zydelingsche maningen of vermaningen, noch aandringen op haast! Ziet de heer R. niet in, dat hy zich ten-mynen opzichte van zulke dingen (hoe ook ingekleed!) zal moeten onthouden, welnu, 't aantal auteurs is groot. Hy kan z'n kopie elders zoeken. Wat my betreft, ik verdraag het niet, en dit was reeds 't geval toen de vroedvrouw nog niet wist of de WelED Heer R. 'n jongetje of 'n meisje was.-

Nogeens, beste Funke, ik roer de onnoozele, vry onschuldige, onbelangryke dingetjes die my aanleiding geven tot dit schryven, niet aan. Niet alle dingen bestaan uit de som der deelen. Voor den 3n maal, de heer R. heeft niets misdaan. Maar z'n toon bevalt me niet, en ik zeg dit liever nu dan later. Later als ik misschien me genoodzaakt vinden zou midden in 'n bladzy de pen neertegooien.

Voor de korrektie van den Havelaar (die byna àf is) heb ik me verbonden. Daarnà moet ik eerst meer weten van den heer R. voor ik verder met hem onderhandel. Men zeide my te Rottm (en elders) dat R. ‘lastig’ was. Dit treft al heel slecht, want ik wil geen lastighedens accepteeren. Dit is nu reeds 'n halve eeuw m'n gewoonte, en de Heer Robbers zal toch wel de goedheid hebben zich niet in 't hoofd te halen door onzen L. Here geroepen te zyn my van die ziekte te genezen. Z'n lastigheid kan als de olifant in Artis, 'n aardig dier zyn, maar... ik heb er geen stalling voor. Daàr!-

Beste Funke, doe met dezen brief wat ge goedvindt. Doe ook niets, indien ge 't mocht goed vinden niets te doen. Maar schryf me in allen geval 'n woordje. Vindt gy misschien uit bestwil beter U niet intelaten met de zaak


(Dit kon wezen! Want soms brengt de tusschenpersoon de bitterheid aan)

nu, dan zal ik hem, beleefd en met vermyding van alle scherpte (buiten die welke in de beleefdheid zelf ligt) en kort...


(Ei, ook die kortheid is 'n scherpte! Kyk: ‘WelED Heer, ik verneem, gis en bemerk dat UWED lastig is. Ik ook.
Na beleefde gr. hoogachtend UEDDWDr’)

Nu, we zullen zien. Ik wacht eerst op Uw antwoord.

Koud hier. M'n vingers zyn verkleumd. 'n heele taak zoo'n brief.

En slordig! Nu dat beteekent fideliteit! Dag, beste Funke

Uw vriend

DD

Kom ons bezoeken!

Roep eens al uw menschkunde te hulp om den inhoud van dezen brief te beoordeelen. Wat my betreft, ik vrees dat gy er niets aan zult kunnen doen, niet byv. door iets aan R te zeggen. Er zyn dingen die niet begrypelyk kunnen worden gemaakt aan menschen die ze niet, ook zonder terechtwyzing en dus uit zich zelf begrypen.

Ik ben overtuigd dat de heer R verbaasd zal staan als-i verneemt dat ik niet over hem tevreden ben. Misschien zelfs meent hy wel dat-i reden van klagen over my heeft. Dat zou grappig wezen, maar verwonderen zou 't me niet!