Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 20. Brieven en dokumenten uit de jaren 1879-1880

Voorwoord

Verantwoording

Het jaar 1879 (na de terugkeer van de 2e voordrachtentoernee)

Brieven en dokumenten

[6 mei 1879 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[6 mei 1879 Brief van E.A. Rovers aan Multatuli]

[11 mei 1879 Verslag voordracht Brielle in Nieuwe Brielsche Crt.]

[11 mei 1879 Ingezonden Stuk Nieuwe Brielsche Courant]

[11 mei 1879 Ingezonden Stuk in de Brielsche Courant]

[11 mei 1879 Ingezonden Stuk in de Alkmaarsche Courant]

[13 mei 1879 Ingezonden Stuk in de Brielsche Courant]

[14 mei 1879 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[14 mei 1879 Verslag voordracht Groningen in Minerva]

[15 mei 1879 Brief van Multatuli aan A. en C. Merens]

[16 mei 1879 Briefkaart van G.L. Funke aan Multatuli]

[18 mei 1879 Ingezonden Brief J. v.d. Hoeven in Nieuwe Brielsche Crt]

[18 mei 1879 Ingezonden Stuk in de Brielsche Courant]

[18 mei 1879 Ingezonden Stuk in de Alkmaarsche Courant]

[23 mei 1879 Afrekening Nieuwe Rott. Schouwburg-vereeniging]

[24 mei 1879 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[25 mei 1879 Ingezonden Stuk in Nieuwe Brielsche Courant]

[27 mei 1879 Ingezonden Stuk in de Brielsche Courant]

[29 mei 1879 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[30 mei 1879 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[1 juni 1879 Ingezonden Stuk met Redactioneel Kommentaar in Nieuwe Brielsche Courant]

[1 juni 1879 Briefkaart van G.L. Funke aan Multatuli]

[5 juni 1879 Brief van Mimi aan V. Bruinsma]

[21 juni 1879 Bericht over A. Admiraal in De Portefeuille]

[25 juni 1879 Brief van Multatuli aan P. Bais]

[28 juni 1879 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[29 juni 1879 Brief van Mimi aan E. Bernhold]

[9 juli 1879 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[10 juli 1879 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[10 juli 1879 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[14 juli 1879 Weegbewijs Wouter Bernhold]

[14 july 1879 Weegbewijs Mimi]

[16 july 1879 Brief van Mimi aan H. Bruinsma]

[25 july 1879 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[1 augustus 1879 Testament van Multatuli]

[1 augustus 1879 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[2 augustus 1879 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[23 augustus 1879 Brief van E. Bernhold aan Mimi]

[september 1879 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[9 september 1879 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[22 september 1879 Brief van Multatuli aan P.A. Tiele]

[23 september 1879 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[23 september 1879 Brief van Multatuli aan Edu]

[26 september 1879 Brief van P.A. Tiele aan Multatuli]

[2 oktober 1879 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[4 oktober 1879 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[13 oktober 1879 Zelfmoord B.P. Korteweg en E. Baart]

[22 oktober 1879 Brief van F. Feringa aan Multatuli]

[24 oktober 1879 Verschijning Vorstenschool, 6e dr. en Ideën VII, 2e dr]

[27 oktober 1879 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[1 november 1879 Bespreking Vorstenschool in De Portefeuille]

[5 november 1879 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[15 november 1879 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[november 1879 Afrekening C. Vosmaer inzake Tandem]

[november 1879 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer (?)]

[17 november 1879 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[20 november 1879 Brief van Multatuli aan S.E.W. Roorda van Eysinga]

[20 november 1879 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas (?)]

[22 november 1879 Aantekeningen Mimi inzake adoptie Wouter]

[26 november 1879 Brief van E. Bernhold aan Mimi]

[27 november 1879 Brief van Multatuli aan E. Brück]

[28 november 1879 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[1 december 1879 Aantekeningen Mimi inzake adoptie Wouter]

[1 december 1879 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[3 december 1879 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[4 december 1879 Aantekeningen Mimi inzake adoptie Wouter]

[5 december 1879 Aantekeningen Mimi inzake adoptie Wouter]

[5 december 1879 Brief van E. Brück aan Multatuli]

[7 december 1879 Aantekeningen Mimi inzake adoptie Wouter]

[7 december 1879 Dokumenten inzake adoptie Wouter]

[12 december 1879 Verschijning Verspreide Stukken, 6e dr. en Een en ander, 2e dr.]

[15 december 1879 Brief van Multatuli aan S.E.W. Roorda van Eysinga]

[23 december 1879 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[23 december 1879 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[23 december 1879 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[December 1879 Partituur Elegie van Richard Hol]

Het jaar 1880

[Brieven en dokumenten]

[2 januari 1880 Bericht in de Amersfoortsche Courant]

[4 januari 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[5 januari 1880 Brief van Multatuli aan S.E.W. Roorda van Eysinga]

[5 januari 1880 Advertentie voordracht Rotterdam (I)]

[5 januari 1880 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[6 januari 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[7 januari 1880 Ontvangstbewijs van Edu]

[7 januari 1880 Aantekeningen Multatuli]

[8 januari 1880 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[9 januari 1880 Brief van Multatuli aan Fam. De Haas en De Wolff]

[9 januari 1880 Voordracht te Rotterdam]

[9 januari 1880 Aantekeningen voordracht]

[10 januari 1880 Advertentie voordracht Leiden]

[10 januari 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[10 januari 1880 Brief van Multatuli aan V. en H. Bruinsma]

[10 januari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[11 januari 1880 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[11 januari 1880 Advertentie voordracht Amsterdam (I)]

[11 januari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[11 januari 1880 Verslag voordracht Rotterdam in Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[12 januari 1880 Advertentie voordracht Haarlem]

[12 januari 1880 Advertentie voordracht Schiedam]

[12 januari 1880 Verslag voordracht in Rotterdamsch Nieuwsblad]

[12 januari 1880 Bericht over voordracht te Assen in Prov. Drentsche en Asser Courant]

[12 januari 1880 Visitekaartje Multatuli]

[12 januari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[12 januari 1880 Voordracht te Amsterdam]

[12 januari 1880 Aantekeningen voordracht]

[13 januari 1880 Voordracht te Leiden]

[13 januari 1880 Aantekeningen voordracht]

[14 januari 1880 Verslag voordracht Amsterdam in Algemeen Handelsblad]

[14 januari 1880 Advertentie voordracht Delft]

[14 januari 1880 Verslag voordracht Amsterdam in Het Nieuws van den Dag]

[14 januari 1880 Voordracht te Haarlem]

[15 januari 1880 Brief van E. Bernhold aan Mimi]

[15 januari 1880 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[15 januari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[15 januari 1880 Voordracht te Schiedam]

[15 januari 1880 Aantekeningen voordracht]

[16 januari 1880 Bericht in Nijmeegsche Nieuwsbode]

[16 januari 1880 Verslag voordracht Haarlem in de Opregte Haarlemsche Courant]

[16 januari 1880 Brief van Multatuli aan P.A. Tiele]

[16 januari 1880 Voordracht te Delft]

[17 januari 1880 Verslag voordracht Schiedam in de Schiedamsche Courant]

[17 januari 1880 Verslag voordracht Amsterdam in De Portefeuille]

[17 januari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[18 januari 1880 Brief van Multatuli aan C. de Mooij]

[18 januari 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[18 januari 1880 Opdracht-exemplaar Vorstenschool M.C. Meyer]

[19 januari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[19 januari 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[20 januari 1880 Advertentie voordracht Nijmegen]

[20 januari 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[20 januari 1880 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[21 januari 1880 Advertentie voordracht Dordrecht]

[21 januari 1880 Brieffragment van Multatuli]

[21 januari 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[21 januari 1880 Advertentie voordracht 's-Gravenhage]

[21 januari 1880 Verslag voordracht Leiden in Minerva]

[21 januari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[21 januari 1880 Voordracht te Dordrecht]

[22 januari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[22 januari 1880 Voordracht te 's-Gravenhage]

[22 januari 1880 Herinneringen G.J.P. de la Valette]

[23 januari 1880 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[23 januari 1880 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]

[23 januari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[24 januari 1880 Advertentie voordracht Arnhem]

[24 januari 1880 Verslag voordracht 's-Gravenhage in Het Vaderland]

[24 januari 1880 Bericht inzake voordracht Meppel]

[24 januari 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[25 januari 1880 Jan Vlug in de Brielsche Courant]

[25 januari 1880 Advertentie voordracht Gouda]

[25 januari 1880 Advertentie voordracht Kampen]

[25 januari 1880 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[januari 1880 Brief van Mimi aan M. Anderson]

[26 januari 1880 Voordracht te Arnhem]

[27 januari 1880 Advertentie voordracht Zutphen]

[27 januari 1880 Advertentie voordracht Amersfoort]

[27 januari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[27 januari 1880 Voordracht te Nijmegen]

[28 januari 1880 Verslag voordracht Arnhem in de Arnhemsche Courant]

[28 januari 1880 Verslag voordracht Delft in Minerva]

[28 januari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[29 januari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[29 januari 1880 Voordracht te Amersfoort]

[30 januari 1880 Bericht in Amersfoortsche Courant]

[30 januari 1880 Verslag voordracht Nijmegen in de Nijmeegsche Nieuwsbode]

[30 januari 1880 Advertentie voordracht Amsterdam (II)]

[30 januari 1880 Voordracht te Zutphen]

[31 januari 1880 Verslag voordracht Amersfoort in de Nieuwe Amersfoortsche Courant]

[31 januari 1880 Verslag voordracht 's-Gravenhage in De Nederlandsche Spectator]

[31 januari 1880 Ingezonden Stuk G.J.P. de la Valette in De Ned. Spectator]

[31 januari 1880 Advertentie en bericht voordracht Meppel]

[31 januari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[31 januari 1880 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]

[31 januari 1880 Brief van Multatuli aan T. van der Tuuk]

[31 januari 1880 Voordracht te Kampen]

[31 januari 1880 Aantekeningen voordracht]

[februari 1880 Brief van Nonnie aan Multatuli]

[2 februari 1880 Verslag voordracht Zutphen in de Zutphensche Courant]

[3 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[3 februari 1880 Advertentie voordracht Rotterdam (II)]

[3 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[4 februari 1880 Verslag voordracht Zutphen in de Nieuwe Zutphensche Courant]

[4 februari 1880 Advertentie voordracht Zierikzee]

[4 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[4 februari 1880 Voordracht te Amsterdam]

[4 februari 1880 Aantekeningen voordracht]

[5 februari 1880 Verslag voordracht Kampen in de Kamper Courant]

[5 februari 1880 Brief van Multatuli aan H.L.F. Pisuisse]

[5 februari 1880 Bespreking benefiet-voorstelling J.M. Haspels]

[5 februari 1880 Brief van Multatuli aan T. van der Tuuk]

[5 februari 1880 Voordracht te Gouda]

[6 februari 1880 Verslag voordracht Amsterdam in het Algemeen Handelsblad]

[6 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[6 februari 1880 Advertentie voordracht Velsen]

[6 februari 1880 Advertentie voordracht Rotterdam (II)]

[7 februari 1880 Advertentie voordracht Hengelo]

[7 februari 1880 Voordracht te Velsen]

[7 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[8 februari 1880 Verslag voordracht Gouda in de Goudsche Courant]

[9 februari 1880 Advertentie voordracht Middelburg]

[9 februari 1880 Voordracht te Rotterdam]

[10 februari 1880 Advertentie voordracht Goes]

[10 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[10 februari 1880 Brief van Multatuli aan A. en C. Merens]

[10 februari 1880 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[10 februari 1880 Verslag voordracht Rotterdam in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[11 februari 1880 Brief van Multatuli aan T. van der Tuuk]

[11 februari 1880 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[11 februari 1880 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]

[11 februari 1880 Advertentie voordracht Winschoten]

[11 februari 1880 Bericht inzake voordracht Middelburg in de Middelburgsche Courant]

[11 februari 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[11 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[12 februari 1880 Brief van J.M. Haspels aan J.H. de Haas]

[12 februari 1880 Voordracht te Goes]

[12 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[13 februari 1880 Bijdrage J. de Witt Hamer aan Tandem]

[13 februari 1880 Voordracht te Middelburg]

[14 februari 1880 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan J.M. Haspels]

[14 februari 1880 Afgelasting voordracht Meppel]

[14 februari 1880 Verslag voordracht Goes in de Goesche Courant]

[14 februari 1880 Voordracht te Zierikzee]

[15 februari 1880 Artikel G. Waalner in De Amsterdammer]

[15 februari 1880 Afrekening C. Vosmaer inzake Tandem]

[februari 1880 Artikel in De Vlaamsche school]

[15 februari 1880 Verslag voordracht Velsen in De Zaanstreek]

[15 februari 1880 Ingezonden Stuk in de Brielsche Courant]

[15 februari 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[15 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[16 februari 1880 Verslag voordracht Middelburg in de Middelburgsche Courant]

[16 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[16 februari 1880 Brief van J.M. Haspels aan G.C. de Haas-Hanau]

[16 februari 1880 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan J.M. Haspels]

[17 februari 1880 Twee berichten in de Goesche Courant]

[17 februari 1880 Advertentie voordracht Assen]

[17 februari 1880 Voordracht te Hengelo]

[18 februari 1880 Briefkaart van Multatuli aan Mimi]

[18 februari 1880 Advertentie voordracht Heerenveen]

[18 februari 1880 Advertentie voordracht Sneek]

[18 februari 1880 Verslag voordracht Zierikzee in de Zierikzeesche Courant]

[18 februari 1880 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[18 februari 1880 Advertentie voordracht Groningen]

[19 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[19 februari 1880 Voordracht te Hoogezand]

[20 februari 1880 Voordracht te Veendam]

[21 februari 1880 Artikel in De Portefeuille]

[21 februari 1880 Verslag voordracht Hengelo in Tubantia]

[22 februari 1880 Advertentie voordracht Breda]

[22 februari 1880 Advertentie opvoering De bruid daarboven te Hoorn]

[22 februari 1880 Twee artikelen in De Amsterdammer van o.a. Alberdingk Thijm]

[22 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[23 februari 1880 Verslag voordracht Hoogezand in de Nieuwe Groninger Courant]

[23 februari 1880 Advertentie voordracht Leeuwarden]

[23 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[23 februari 1880 Telegram van Multatuli aan Mimi]

[23 februari 1880 Voordracht te Assen]

[23 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[24 februari 1880 Ingezonden Stuk in de Brielsche Courant]

[24 februari 1880 Verslag voordracht Veendam in de Nieuwe Groninger Courant]

[24 februari 1880 Voordracht te Groningen]

[25 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[25 februari 1880 Verslag voordracht Hoogezand in de Winschoter Courant]

[25 februari 1880 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[25 februari 1880 Opdracht-exemplaar Max Havelaar]

[25 februari 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[25 februari 1880 Voordracht te Winschoten]

[25 februari 1880 Brief van Multatuli aan T. van der Tuuk]

[26 februari 1880 Artikel in Asmodée]

[26 februari 1880 Verslag voordracht Assen in de Prov. Drentsche en Asser Courant]

[26 februari 1880 Verslag voordracht Groningen in de Prov. Groninger Courant]

[26 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[26 februari 1880 Verslag voordracht Groningen in de Nieuwe Groninger Courant]

[26 februari 1880 Voordracht te Leeuwarden]

[27 februari 1880 Brief van F. Feringa aan Multatuli]

[27 februari 1880 Brief van J.M. Haspels aan G.C. de Haas-Hanau]

[27 februari 1880 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]

[27 februari 1880 Voordracht te Heerenveen]

[27 februari 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[28 februari 1880 Verslag voordracht Winschoten]

[28 februari 1880 Artikel in Uilenspiegel]

[28 februari 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[28 februari 1880 Brief van Multatuli aan T. van der Tuuk]

[28 februari 1880 Bericht inzake voordracht Sneek in de Sneeker Courant]

[28 februari 1880 Voordracht te Sneek]

[29 februari 1880 Bericht inzake opvoering De bruid daarboven in de Hoornsche Courant]

[februari 1880 Bespreking Vorstenschool in De Gids]

[maart 1880 Bespreking Vorstenschool in Het Leeskabinet]

[1 maart 1880 Verslag voordracht Leeuwarden in de Leeuwarder Courant]

[1 maart 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[3 maart 1880 Verslag voordracht Sneek in de Sneeker Courant]

[3 maart 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[3 maart 1880 Advertentie voordracht Harlingen]

[3 maart 1880 Voordracht te 's-Hertogenbosch]

[4 maart 1880 Artikel in het Algemeen Handelsblad]

[4 maart 1880 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]

[4 maart 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[4 maart 1880 Voordracht te Breda]

[5 maart 1880 Verslag voordracht Groningen in Vox studiosorum]

[5 maart 1880 Advertentie voordracht Enkhuizen]

[5 maart 1880 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]

[5 maart 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[5 maart 1880 Voordracht te Zaltbommel]

[6 maart 1880 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]

[7 maart 1880 Verslag voordracht Breda in de Bredasche Courant]

[7 maart 1880 Advertentie voordracht Hoorn]

[7 maart 1880 Advertentie voordracht Schagen]

[7 maart 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[7 maart 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[8 maart 1880 Voordracht te Harlingen]

[8 maart 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[9 maart 1880 Voordracht te Enkhuizen]

[10 maart 1880 Verslag voordracht Harlingen in de Harlinger Courant]

[10 maart 1880 Voordracht te Hoorn]

[12 maart 1880 Voordracht te Schagen]

[12 maart 1880 Advertentie voordracht Den Helder]

[13 maart 1880 Voordracht te Den Helder]

[13 maart 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[14 maart 1880 Verslag voordracht Schagen in de Schager Courant]

[14 maart 1880 Verslag voordracht Enkhuizen in de Enkhuizer Courant]

[14 maart 1880 Verslag voordracht Hoorn in de Hoornsche Courant]

[15 maart 1880 Brief van Multatuli aan Mimi]

[15 maart 1880 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]

[16 maart 1880 Verslag voordracht Den Helder in 't Vliegend Blaadje]

[17 maart 1880 Brief van Mimi aan M. Anderson]

[27 maart 1880 Bericht in de Portefeuille]

[7 april 1880 Brief van Multatuli aan H.C. de Wolff]

[21 april 1880 Brief van E. Brück aan Multatuli]

[April 1880 Ontwerp adoptieregeling Wouter]

[6 mei 1880 Brief van Mimi aan E. Brück]

[14 mei 1880 Briefkaart van Multatuli aan J.H. de Haas]

[mei 1880 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[mei 1880 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[22 juni 1880 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[25 juni 1880 Nota van E. Brück]

[5 juli 1880 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven

[8 juli 1880 Briefkaart van Multatuli aan J. van der Hoeven en D. Buys Dz.]

[8 juli 1880 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[8 juli 1880 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[9 juli 1880 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[14 juli 1880 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[17 juli 1880 Brief van G.J.P. de la Valette aan Multatuli]

[juli 1880 Johannes Zürcher logeert bij Multatuli en Mimi]

[juli 1880 Brief van Mimi aan M. Anderson]

[20 juli 1880 Brief van G.J.P. de la Valette aan Multatuli]

[20 juli 1880 Aankoop van het huis Auf Kreuzkirch Nieder-Ingelheim]

[juli 1880 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[24 juli 1880 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[28 juli 1880 Brief van E. Bernhold aan Mimi]

[juli 1880 Herinneringen G.J.P. de la Valette]

[augustus 1880 Brief van Mimi aan M. Anderson]

[augustus 1880 Brief van Multatuli en Mimi aan C. Vosmaer]

[7 augustus 1880 Brief van Multatuli en Mimi aan J.H. de Haas]

[16 augustus 1880 Brief van G.J.P. de la Valette aan Multatuli]

[30 augustus 1880 Brief van Mimi aan M. Anderson]

[augustus 1880 Herinnering van C. de Paepe]

[4 september 1880 Brief van Multatuli aan J. Waltman Jr.]

[23 september 1880 Frederik Marius Bogaardt wordt vermoord]

[24 september 1880 Brief van G.L. Funke aan een Dageraad-lid]

[28 september 1880 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[30 september 1880 Huwelijk Nonni en Francesco Bassani]

[2 oktober 1880 Verspreiding van het handschrift van de moordenaar van F.M. Bogaardt]

[5 oktober 1880 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]

[8 oktober 1880 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[11 oktober 1880 Brief van Multatuli aan J.A. Roessingh van Iterson]

[19 oktober 1880 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]

[22 oktober 1880 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[24 oktober 1880 Brief van Multatuli aan J. van der Hoeven]

[1 november 1880 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[5 november 1880 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]

[5 november 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[6 november 1880 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[8 november 1880 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[23 november 1880 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[26 november 1880 Brief van D.R. Mansholt aan H. de Raaf]

[26 november 1880 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[6 december 1880 Brief van Mimi en Multatuli aan T. van der Tuuk]

[7 december 1880 A.J. Langeveldt van Hemert overlijdt]

[7 december 1880 Brief van P.M. Bos aan Mimi]

[9 december 1880 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[11 december 1880 Brief van G.J.P. de la Valette aan Multatuli]

[12 december 1880 Brief van Multatuli aan T. van der Tuuk]

[13 december 1880 Brief van Multatuli aan G.J.P. de la Valette]

[13 december 1880 Brief van Multatuli aan J. de Geyter]

[15 december 1880 Brief van P.M. Bos aan Mimi]

[15 december 1880 Brief van Multatuli aan T. van der Tuuk]

[16 december 1880 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]

[december 1880 Brief van Mimi aan M. Anderson]

[16 december 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

[18 december 1880 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]

[19 december 1880 Brief van Multatuli aan T. van der Tuuk]

[21 december 1880 Fondsveiling G.L. Funke]

[25 december 1880 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]

Overzicht van de in 1880 door Multatuli gehouden voordrachten

Biografische aantekeningen


[26 november 1879
Brief van E. Bernhold aan Mimi]

26 november 1879

Brief van Majoor E. Bernhold aan Mimi. Twee dubbele velletjes postpapier, waarvan blz. 1-7 en 8 (⅖) beschreven. (M.M.: Dossier Bernhold, bijlage 26.)

Erlangen, 26. November 1879.

Sehr verehrte gnädige Frau!

Vergeben Sie, dass ich solange nichts von mir horen Hess - ich war lange fort, zu verschiedenen Maneuvers kommandiert, in folge deren ich so manche Memoires auszuarbeiten und ausserdem viele dienstliche Sorgen hatte, dass meine Privatinteressen in den Hintergrund traten - ich wollte Urlaub nehmen, mir die Freude machen, Sie beide und das liebe Kind zu besuchen, allein wie es in unserem Standesverhältnissen geht, Dienst und Commando in erster Linie. So manchmal hoffte ich, einige Tage für mich verwenden zu können, doch stets vergebens. -

Doch habe ich meinen Vorsatz, von Ihrer gütigen Aufforderung, Sie zu besuchen, Gebrauch zu machen, nicht aufgehoben, sondern nur auf für mich gelegenere Zeit, das ist für den Winter verschoben. -

Bezüglich der Sie interessierenden Frage muss ich Ihnen einzelne Punkte mitteilen.

Da eine gewisse Regelung bezüglich der Zukunft des Kindes nothwendig war und ich aus Gründen der Pietät für das Kind für geboten hielt, die Sorge für dasselbe lediglich in meine Hand zu bringen, so erklärte ich mich bei Gericht vor Kurzem dahin, dass ich ohne Zuziehung der Mutter Zeitlebens die Fürsorge des Knaben übernehme - ich wollte dadurch materiellen Differenzen vorbeugen und die Zukunft des lieben Knaben sicherstellen. Ich möchte Niemand zu nahe treten, desshalb entschuldigen Sie gütigst, wenn ich nur sage, ich hielt diesen Schritt für geboten, mithin, sollte je die Zukunft des Kindes fraglich werden, was Gott Ihrer und des lieben Kindes wegen verhüten wolle, so bin lediglich ich für den kleinen Walter der Fürsorger und ich glaube, es würde mir eine süsse Pflicht, jedoch seinetwillen wünsche ich herzlich, dass er Zeitlebens Ihrem so liebevollen wirklich mütterlichen Herzen verbleibt. - Nun kommt aber die Hauptfrage, um welche ich mich sehr umgethan habe, jedoch zu keinem günstigen Resultate gekommen bin - das ist die Adoptirungsfrage. Bei uns in Bayern unterliegt die Adoption keinem Ausstande, sie wird vom Könige sanktioniert und damit ist die Sache erledigt. Ein anderes jedoch jenseit des Rheines, da ist cod. Napo. als Gesetz und nach diesem ist eine Adoptirung erst nach dem 6te Jahre der Pflege möglich, in manchen Fällen erst mit Eintritt der Grossjährigkeit - ich habe meine Brüder und Schwager hier zu Rathe gezogen und beide haben sich in gleichem Sinne ausgesprochen - da jedoch cod. Nap. in unsern Landen nicht einschlägig und beide sich geirrt haben können, so wäre es doch gut, wenn Sie sich mit einem Gesetzverständigen hierüber informiren würden. Ueberlassen Sie die Angelegenheit dem von Ihnen bezeichneten Anwalte - er wird Ihnen wohl am Bessten Aufschluss geben, ob und wie die Durchführung der Adoptirung möglich ist - Frau v G ist bereit, ihre Zusage zur Adoptirung gerichtlich abzugeben und offen gestanden, ersehnt den Augenblick, von dieser Sorge befreit zu werden. Ich hätte den kleinen Walter längst selbst adoptirt, wenn ich nicht dadurch Ihren Adoptirungs-Plan erschweren würde. Geben Sie getrost Herrn Dr. Brück in Wiesb. geeigneten Auftrag, geben Sie ihm auch meine Addresse für eventuell noth-wendige Aufschlüsse, die ich ihm sofort geben würde. Frau v G und ich können ja nichts thun, als unsere Zustimmung zur Adoptirung geben, aber soviel ich weiss, bedarf es auch der Zustimmung Ihrer Kinder - die erste gerichtliche Initiative muss aber von Ihnen ausgehen; doch diess weiss jeder Anwalt am Bessten - wollen wir hoffen, dass es zum Heile des guten Kindes gelingt. - Aus Ihrem lieben Briefe zu entnehmen, gedeiht der kleine Walter gut und hat sich in Ihrem und Ihres verehrten Gatten Herzen ein sicheres Asyl geschaffen und ich wünsche aus tiefster Seele, dass er Ihnen Zeitlebens herzliche Freude mache. -

Noch einen Punkt muss ich beifügen - sollte, was je möglich wäre, die Adoptirung in dieser Weise nicht gelingen und auch später fraglich werden, so möchte ich doch die Existenz Wakers insoferne gesichert wissen, dass nur ich ein Verfügungsrecht habe, welches ich Ihrer beiden liebevollen Herzen zum Bessten des Kindes gerne abtreten würde - also im ungünstigen Falle würde ich Walter adoptieren und Ihrer Liebe überlassen - Walter würde meinen Namen als Vornamen mittragen und eine Immediat-Petition würde ihm den Namen ihrer verehrten Gatten sichern, so würde er Walter Bernhold Dowes Dekker heissen - doch nenne ich Ihnen diesen Ausweg nur für den ungünstigen Fall des Nichtgelingens, welcher eintreten könnte, wenn die Curatel-Behörde bezüglich des materiellen Frage, da F v G bedeutendes Vermögen besitzt, Opfer jedoch, soweit ich sie kenne, kaum bringen wird, nicht zustimmen sollte. -

Sie werden vermuthlich auch in diesem Winter wieder nach Holland gehen - nicht wahr, ich darf Sie bitten, mir den eventuellen Zeitpunkt zu schreiben.

Mit tausend herzlichen Grüssen und einem herzlichen Kusse dem lieben Walter

Ihr dankbarer

Eduard Bernhold.

Vertaling:

Erlangen, 26 november 1879

Zeer geëerde geachte mevrouw!

Vergeeft U mij dat ik zolang niets van mij heb laten horen - ik was lange tijd van huis, moest verschillende oefeningen kommanderen, ten gevolge waarvan ik zoveel rapporten moest uitwerken en bovendien veel werk in verband met de dienst had, dat mijn privébelangen op de achtergrond raakten - ik wilde verlof nemen en mezelf het genoegen bereiden U beiden en het lieve kind op te zoeken, maar zoals het nu eenmaal gaat onder militairen, de dienst en de bevelvoering komen op de eerste plaats. Ik hoopte al zo dikwijls een paar dagen voor mezelf te kunnen gebruiken, maar steeds vergeefs.

Toch heb ik mijn voornemen niet opgegeven gebruik te maken van Uw vriendelijke uitnodiging U op te zoeken, maar het is tot een voor mij meer gelegen komende tijd, dat wil zeggen: de winter, uitgesteld.

Aangaande de vragen die voor U van belang zijn moet ik U een paar punten meedelen.

Omdat een of andere regeling met het oog op de toekomst van het kind noodzakelijk was en ik op grond van meegevoel met het kind het geboden achtte de zorg ervoor geheel aan mij te trekken, heb ik onlangs voor het gerecht verklaard dat ik zonder de moeder erin te betrekken, mijn leven lang de verzorging van de jongen op mij neem - daarmee trachtte ik zakelijke meningsverschillen te voorkomen en de toekomst van de lieve jongen veilig te stellen.

Ik wil niemand voor de voeten lopen, wees daarom zo goed mij te verontschuldigen als ik U slechts verzeker dat ik deze stap voor noodzakelijk hield, zodat, mocht ooit de toekomst van het kind in het geding komen, wat God om uwentwille en om die van het lieve kind moge verhoeden, ik als enige de verzorging van de kleine Walter op mij heb genomen en ik meen dat het mij ook een zoete plicht zou zijn, om zijnentwille hoop ik evenwel van harte dat hij zijn levenlang aan uw liefdevolle werkelijk moederlijke hart mag blijven toevertrouwd.

Nu komt echter de centrale vraag waar ik mij veel moeite voor heb gegeven, maar waaromtrent ik nog niet tot gunstige resultaten ben gekomen - dat is de adoptiekwestie. Bij ons in Beieren staat adoptie niets in de weg, ze wordt door de koning bekrachtigd en daarmee is de zaak rond. Maar aan de overkant van de Rijn ligt het anders, daar is de Code Napoléon van kracht en die bepaalt dat adoptie pas na zes jaar verzorging mogelijk is, in veel gevallen zelfs pas bij het bereiken der meerderjarigheid - ik heb mijn broer en zwager hierover raad gevraagd en beiden hebben zich op dezelfde wijze uitgelaten - omdat echter de Code Napoléon in onze landen niet is ingevoerd en beiden zich vergist kunnen hebben, zou het toch goed zijn als U informatie hierover zou inwinnen bij een jurist. Laat U de zaak maar geheel over aan de door U vermelde advokaat - hij zal U wel het beste advies kunnen geven, of en hoe het tot stand brengen van de adoptie mogelijk is - Mevrouw v. G. is bereid haar toestemming voor de adoptie gerechtelijk vast te leggen en ziet eerlijk gezegd uit naar het ogenblik dat zij van deze zorg bevrijd zal zijn. Zelf zou ik de kleine Walter allang geadopteerd hebben als ik daarmee uw adoptieplan niet wellicht bemoeilijkt had. Geeft U met een gerust hart de heer dr. Brück in Wiesbaden een daartoe strekkende opdracht, geeft U hem ook mijn adres voor eventueel nodige informatie die ik hem dan dadelijk geven zou. Mevrouw v. G. en ik kunnen echter niets doen dan onze toestemming tot de adoptie geven, maar voor zover ik weet is er ook toestemming van uw kinderen nodig - de eerste gerechtelijke stappen moeten echter van U uitgaan; maar dat weet iedere rechtskundige het best - en laten we dan hopen dat alles tot het welzijn van het goede kind mag lukken. -

Als ik op uw lieve brief mag afgaan, dan gaat het de kleine Walter naar den vleze en heeft hij zich in Uw hart en in dat van Uw geëerde echtgenoot een veilige schuilplaats veroverd en ik hoop uit de grond van mijn hart, dat hij U uw leven lang oprechte vreugde mag geven. -

Nog een punt moet ik hier aan toevoegen - mocht ooit, wat toch een mogelijkheid is, de adoptie op deze wijze niet lukken en ook later problematisch blijven, dan zou ik toch het levensonderhoud van Walter in zoverre veilig willen stellen, dat slechts ik het beschikkingsrecht zou hebben, dat ik in het belang van het kind graag aan uw beider liefdevolle hart zou afstaan - dus in het ongunstige geval zou ik Walter adopteren en aan Uw liefde toevertrouwen - Walter zou dan mijn naam als voornaam dragen en een verzoek rechtstreeks aan de vorst zou hem verzekeren van de naam van uw geëerde echtgenoot, zodat hij dan Walter Bernhold Dowes Dekker zou heten - maar ik noem u deze uitweg alleen voor het ongunstige geval dat de adoptie niet door zou gaan, welke mogelijkheid zich zou voordoen, als de Raad voor de Kinderbescherming op het punt van de materiële kwestie, omdat mevr. v. G. een aanzienlijk vermogen bezit, maar voor zover ik haar ken daarvan nauwelijks iets zal willen afstaan, zijn toestemming niet zou geven. -

Vermoedelijk gaat U ook deze winter weer naar Nederland, nietwaar, en dan verzoek ik U mij het eventuele tijdstip te schrijven.

Met duizend hartelijke groeten en een hartelijke kus voor de lieve Walter

Uw dankbare

Eduard Bernhold.