Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 12. Brieven en dokumenten uit de jaren 1867-1868

Voorbericht

Nota

Het jaar 1867

Brieven en dokumenten

[2 januari 1867 Van den Rijn (I)]

[3 januari 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[8 januari 1867 Van den Rijn (II)]

[9 januari 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[9 januari 1867 Advertentie Handelsblad]

[9 januari 1867 Brief van Huet aan Multatuli]

[10 januari 1867 Bericht in het Nieuwsblad voor den Boekhandel]

[10 januari 1867 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]

[10 januari 1867 Brief van d'Ablaing aan Lebègue]

[11 januari 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[15 januari 1867 Van den Rijn (III)]

[16 januari 1867 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]

[17 januari 1867 Bericht in het Nieuwsblad voor den Boekhandel]

[18 januari 1867 Van den Rijn (IV)]

[20 januari 1867 Uitnodiging van De Geyter aan Multatuli]

[23 januari 1867 Van den Rijn (V)]

[24 januari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[26 januari 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[28 januari 1867 Brief van Baron van Dedem aan Van Vloten]

[29 januari 1867 Van den Rijn (VI)]

[3 februari 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[5 februari 1867 Van den Rijn (VII)]

[8 februari 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[8 februari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[8 februari 1867 Van den Rijn (VIII)]

[11 februari 1867 Brief van d'Ablaing aan Van Gelder Zonen]

[12 februari 1867 Van den Rijn (IX)]

[12 februari 1867 Brief van d'Ablaing aan Van Bommel]

[13 februari 1867 Brief van Multatuli aan Ris]

[15 februari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[19 februari 1867 Van den Rijn (X)]

[20 februari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[22 februari 1867 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[23 februari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[25 februari 1867 Van den Rijn (XI)]

[25 februari 1867 Circulaire voordracht te Antwerpen]

[25 februari 1867 Aankondiging in Le Précurseur]

[27 februari 1867 Aankondiging in Het Handelsblad]

[27 februari 1867 Aankondiging in De Koophandel]

[27 februari 1867 Bericht in Le Précurseur]

[27 februari 1867 Ingezonden Stuk in de Sneeker Courant]

[28 februari 1867 Brief van A. de Vos aan Multatuli]

[28 februari 1867 Voordracht van Multatuli te Antwerpen]

[28 februari 1867 Bericht in het Nieuwsblad voor den Boekhandel]

[28 februari 1867 Verslag in de De Koophandel]

[2 maart 1867 Brief van Multatuli aan De Vos]

[2 maart 1867 Artikel in De Vlinder]

[2 maart 1867 Tweede voordracht van Multatuli in Antwerpen]

[2 maart 1867 Ingezonden stuk in de Sneeker Courant]

[3 maart 1867 Mededeling over Multatuli's voordrachten]

[4 maart 1867 Van den Rijn (XII)]

[6 maart 1867 Ingezonden stuk in de Sneeker Courant]

[7 maart 1867 Van den Rijn (XIII)]

[9 maart 1867 Van den Rijn (XIV)]

[9 maart 1867 Ingezonden stuk in de Sneeker Courant]

[12 maart 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[12 maart 1867 Brief van d'Ablaing aan Van Helden]

[13 maart 1867 Van den Rijn (XV)]

[14 maart 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[16 maart 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[16 maart 1867 Rond den Heerd over Multatuli]

[17 maart 1867 Artikel in De Vooruitgang]

[20 maart 1867 Van den Rijn (XVI)]

[21 maart 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[22 maart 1867 Bericht over derde voordracht]

[23 maart 1867 Brief van Multatuli aan Van Vloten]

[24 maart 1867 Derde voordracht van Multatuli in Antwerpen]

[25 maart 1867 Van den Rijn (XVII)]

[26 maart 1867 Van den Rijn (XVIII)]

[28 maart 1867 Multatuli naar Kinderdijk]

[31 maart 1867 Multatuli keert terug naar Keulen]

[1 april 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[3 april 1867 Van den Rijn (XIX)]

[4 april 1867 Van den Rijn (XX)]

[4 april 1867 Brief van Multatuli aan Flemmich]

[4 april 1867 Brief van Multatuli aan Flemmich]

[5 april 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[5 april 1867 Van den Rijn (XXI)]

[6 april 1867 Brief van Multatuli aan mevrouw Flemmich]

[7 april 1867 Kritiek op Multatuli's derde voordracht]

[8 april 1867 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[Bijlage Kopie van brief aan Multatuli, november 1866]

[april 1867 Nederland publiceert Huets beoordeling]

[9 april 1867 Mededeling postbeambte]

[9 april 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[10 april 1867 Van den Rijn (XXII)]

[11 april 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[12 april 1867 Brief van Multatuli aan Flemmich]

[14 april 1867 Brief van Multatuli aan mevrouw Flemmich]

[17 april 1867 Van den Rijn (XXIII)]

[20 april 1867 Van den Rijn (XXIV)]

[23 april 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[24 april 1867 Van den Rijn (XXV)]

[26 april 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[28 april 1867 Artikel over Multatuli in Het Vrije Woord]

[30 april 1867 Van den Rijn (XXVI)]

[1 mei 1867 Van den Rijn (XXVII)]

[2 mei 1867 Brief van De Vos aan Multatuli]

[6 mei 1867 Van den Rijn (XXVIII)]

[7 mei 1867 Van den Rijn (XXIX)]

[11 mei 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[11 mei 1867 Van den Rijn (XXX)]

[14 mei 1867 Van den Rijn (XXXI)]

[16 mei 1867 Van den Rijn (XXXII)]

[17 mei 1867 Van den Rijn (XXXIII)]

[21 mei 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[22 mei 1867 Van den Rijn (XXXIV)]

[27 mei 1867 Van den Rijn (XXXV)]

[28 mei 1867 Van den Rijn (XXXVI)]

[29 mei 1867 Van den Rijn (XXXVII)]

[31 mei 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[1 juni 1867 Artikel in The North British Review]

[3 juni 1867 Van den Rijn (XXXVIII)]

[6 juni 1867 Brief van Rooses aan De Geyter]

[7 juni 1867 Brief van J. van Lennep aan Multatuli]

[8 juni 1867 Van den Rijn (XXXIX)]

[10 juni 1867 Brief van Multatuli aan Van Lennep]

[14 juni 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[14 juni 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[14 juni 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[17 juni 1867 Van den Rijn (XL)]

[21 juni 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[22 juni 1867 Van den Rijn (XLI)]

[22 juni 1867 Brief van Rooses aan Multatuli]

[24 juni 1867 Brief van d'Ablaing aan Van Hall]

[25 juni 1867 Brief van d'Ablaing aan Koorn]

[28 juni 1867 Van den Rijn (XLII)]

[1 juli 1867 Van Vloten krijgt ontslag als hoogleraar]

[4 juli 1867 Van den Rijn (XLIII)]

[5 juli 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[6 juli 1867 Brief van Rooses aan De Geyter]

[10 juli 1867 Van den Rijn (XLIV)]

[22 juli 1867 Van den Rijn (XLV)]

[26 juli 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[27 juli 1867 Van den Rijn (XLVI)]

[29 juli 1867 Van den Rijn (XLVII)]

[29 juli 1867 Brief van d'Ablaing aan Scheurleer]

[1 augustus 1867 Artikel in de Revue Britannique]

[2 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[2 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[2 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Van Lennep]

[2 augustus 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[2 augustus 1867 Van den Rijn (XLVIII)]

[3 augustus 1867 Van den Rijn (XLIX)]

[9 augustus 1867 Van den Rijn (L)]

[10 augustus 1867 Van den Rijn (LI)]

[11 augustus 1867 Brief van J. van Lennep aan Multatuli]

[12 augustus 1867 Rondschrijven Van Crombrugghe's Genootschap]

[13 augustus 1867 Van den Rijn (LII)]

[14 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[14 augustus 1867 Van den Rijn (LIII)]

[14 augustus 1867 Programma van de feesten in Gent]

[17 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[17 augustus 1867 Aankondiging letterkundig feest]

[17 augustus 1867 Artikel in Het Volksbelang]

[19 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[19 augustus 1867 Programma feestavond]

[20 augustus 1867 Toespraak van Multatuli in het congres]

[20 augustus 1867 Verslag van Multatuli's toespraak]

[20 augustus 1867 Van den Rijn (LIV)]

[20 augustus 1867 Bericht in de Beurzencourant]

[21 augustus 1867 Multatuli op de derde Algemene Zitting]

[21 augustus 1867 Multatuli verdedigt De Geyter]

[21 augustus 1867 Multatuli aan het banket]

[21 augustus 1867 Van den Rijn (LV)]

[21 augustus 1867 Ingezonden brief van Rolin-Jaequemyns]

[21 augustus 1867 Verslag in Le commerce de Gand]

[21 augustus 1867 Bericht in Le Bien Public]

[21 augustus 1867 Bericht in Het Vlaemsche Land]

[22 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[22 augustus 1867 Verslag in de Gentsche Mercurius]

[22 augustus 1867 Artikel in Le Bien Public]

[23 augustus 1867 Bericht in de Beurzencourant]

[24 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[24 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[24 augustus 1867 Artikel in de Beurzencourant]

[24 augustus 1867 Artikel in Le Bien Public]

[26 augustus 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[26 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Vreede]

[26 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Te Winkel]

[27 augustus 1867 Brief van Vreede aan Multatuli]

[27 augustus 1867 Van den Rijn (LVI)]

[27 augustus 1867 Ingezonden brief van Rolin-Jaequemyns]

[27 augustus 1867 Bericht Utrechtsch Dagblad]

[28 augustus 1867 Van den Rijn (LVII)]

[28 augustus 1867 Bericht Utrechtsch Dagblad]

[30 augustus 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[31 augustus 1867 Hoofdartikel in Het Volksbelang]

[augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[3 september 1867 Van den Rijn (LVIII)]

[10 september 1867 Van den Rijn (LIX)]

[10 september 1867 Brief van d'Ablaing aan Koning]

[13 september 1867 Van den Rijn (LX)]

[september 1867 Brief van Multatuli aan redactie Handelingen]

[17 september 1867 Van den Rijn (LXI)]

[19 september 1867 Van den Rijn (LXII)]

[20 september 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[23 september 1867 Van den Rijn (LXIII)]

[24 september 1867 Van den Rijn (LXIV)]

[26 september 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[28 september 1867 Van den Rijn (LXV)]

[2 oktober 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[3 oktober 1867 Van den Rijn (LXVI)]

[4 oktober 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[8 oktober 1867 Van den Rijn (LXVII)]

[10 oktober 1867 Van den Rijn (LXVIII)]

[12 oktober 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[14 oktober 1867 Van den Rijn (LXIX)]

[14 oktober 1867 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[16 oktober 1867 Van den Rijn (LXX)]

[17 oktober 1867 Van den Rijn (LXXI)]

[19 oktober 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[19 oktober 1867 Bericht Sneeker Courant]

[23 oktober 1867 Van den Rijn (LXXII)]

[24 oktober 1867 Van den Rijn (LXXIII)]

[29 oktober 1867 Van den Rijn (LXXIV)]

[30 oktober 1867 Van den Rijn (LXXV)]

[1 november 1867 De Revue moderne publiceert Max Havelaar]

[5 november 1867 Van den Rijn (LXXVI)]

[8 november 1867 Brief van d'Ablaing aan De Mol van Otterloo]

[12 november 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[12 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[12 november 1867 Van den Rijn (LXXVII)]

[14 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[18 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[18 november 1867 Van den Rijn (LXXVIII)]

[19 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[21 november 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[22 november 1867 Van den Rijn (LXXIX)]

[23 november 1867 Feuilleton van H. de Pène]

[27 november 1867 Brief van Multatuli aan Rochussen]

[28 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[29 november 1867 Van den Rijn (LXXX)]

[30 november 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[3 december 1867 Van den Rijn (LXXXI)]

[6 december 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[7 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[7 december 1867 Van den Rijn (LXXXII)]

[10 december 1867 Van den Rijn (LXXXIII)]

[12 december 1867 Van den Rijn (LXXXIV)]

[13 december 1867 Rekest van Multatuli aan de Koning]

[13 december 1867 Van den Rijn (LXXXV)]

[14 december 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[15 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[15 december 1867 Huet schrijft een voorbericht]

[18 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[Bijlage De verkladde blaadjes]

[Bijlage Mededeling van C.Th. van Deventer]

[18 december 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[19 december 1867 De Minister van Justitie schrijft de Proc. Gen.]

[20 december 1867 Van den Rijn (LXXXVI)]

[21 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[23 december 1867 Brief van Huet aan Multatuli]

[24 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[24 december 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[24 december 1867 President Rechtbank schrijft Off. v. Justitie]

[27 december 1867 Van den Rijn (LXXXVII)]

[30 december 1867 Advies van de Officier van Justitie inzake rekest]

[31 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[31 december 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[31 december 1867 Van den Rijn (LXXXVII)]

Het voorjaar van 1868

Brieven en dokumenten

[1 januari 1868 De Revue moderne publiceert Max Havelaar]

[3 januari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[3 januari 1868 Besluit tot Kamerontbinding]

[4 januari 1868 Wintgens minister van Justitie]

[7 januari 1868 Rappel van de Minister van Justitie]

[8 januari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[8 januari 1868 Van den Rijn (I)]

[8 januari 1868 Advies van de Rechtbank te Amsterdam]

[9 januari 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[9 januari 1868 Rapport van de Procureur-generaal]

[10 januari 1868 Rapport van de Minister van Justitie]

[11 januari 1868 Van den Rijn (II)]

[11 januari 1868 Besluit van de koning inzake gratie]

[11 januari 1868 Bericht aan de Procureur-generaal]

[12 januari 1868 Brief van Nahuijs aan d'Ablaing]

[13 januari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[14 januari 1868 Brief van d'Ablaing aan Nahuijs]

[16 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[16 januari 1868 Van den Rijn (III)]

[17 januari 1868 Van den Rijn (IV)]

[18 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[18 januari 1868 Brief van Nahuijs aan d'Ablaing]

[18 januari 1868 Brief van Nahuijs aan d'Ablaing]

[19 januari 1868 Brief van d'Ablaing aan Nahuijs]

[21 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[22 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[22 januari 1868 Verkiezingen Tweede Kamer]

[24 januari 1868 Van den Rijn (V)]

[25 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[25 januari 1868 Van den Rijn (VI)]

[25 januari 1868 Brief van Tine aan Stéphanie]

[29 januari 1868 Van den Rijn (VII)]

[30 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[1 februari 1868 Van den Rijn (VIII)]

[februari 1868 De Engelse vertaling van de M.H. verschijnt]

[4 februari 1868 Van den Rijn (IX)]

[6 februari 1868 Brief van Tine aan Stéphanie]

[8 februari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[8 februari 1868 Brief van Rochussen aan Multatuli]

[10 februari 1868 Brief van Multatuli aan Rochussen]

[10 februari 1868 Beoordeling in de Daily News]

[12 februari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[12 februari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[14 februari 1868 Van den Rijn (X)]

[14 februari 1868 Beoordeling in de Evening Star]

[15 februari 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[17 februari 1868 Van den Rijn (XI)]

[19 februari 1868 Van den Rijn (XII)]

[20 februari 1868 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[25 februari 1868 Van den Rijn (XIII)]

[3 maart 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[3 maart 1868 Multatuli gaat naar Den Haag]

[4 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[4 maart 1868 Van den Rijn (XIV)]

[6 maart 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[7 maart 1868 Artikel van Nahuijs in de Ned. Spectator]

[9 maart 1868 Brief van Multatuli aan Rochussen]

[9 maart 1868 Brief van Rochussen aan Van Zuylen]

[10 maart 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[10 maart 1868 Brief van Tine aan Stéphanie]

[11 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[12 maart 1868 Koninklijk besluit inzake opdracht Huet]

[13 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[14 maart 1868 Artikel in de Sneeker Courant]

[16 maart 1868 Artikel in de Friesche Courant]

[16 maart 1868 Brief van Tine aan Potgieter]

[18 maart 1868 Brief van Multatuli aan Hasselman]

[19 maart 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[22 maart 1868 Brief van De Geyter aan d'Ablaing]

[23 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[23 maart 1868 Brief van Multatuli aan Hasselman]

[23 maart 1868 Artikel in de Friesche Courant]

[24 maart 1868 Van den Rijn (XV)]

[26 maart 1868 Onderhoud met Hasselman]

[26 maart 1868 Artikel in de Friesche Courant]

[27 maart 1868 Brief van Multatuli aan Hasselman]

[28 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[29 maart 1868 Voordracht van Multatuli in Utrecht]

[31 maart 1868 Bericht over Multatuli's voordracht]

[31 maart 1868 Van den Rijn (XVI)]

[1 april 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[1 april 1868 Beoordeling in The British Quaterly Review]

[1 april 1868 Beoordeling in The Westminster Review]

[1 april 1868 Beoordeling in The Contemporary Review]

[3 april 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[3 april 1868 Tine int een wissel]

[5 april 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[5 april 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[6 april 1868 Brief van Multatuli aan Hasselman]

[6 april 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[11 april 1868 Het zwarte boek I in de Sneeker Courant]

[15 april 1868 Het zwarte boek II]

[april 1868 Opinions of the Press]

[17 april 1868 Van den Rijn (XVII)]

[17 april 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[18 april 1868 Het zwarte boek III in de Sneeker Courant]

[19 april 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[21 april 1868 Van den Rijn (XVIII)]

[22 april 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[24 april 1868 Brief van De Geyter aan d'Ablaing]

[24 april 1868 L.A. te Winkel overlijdt]

[25 april 1868 Van den Rijn (XIX)]

[25 april 1868 Het zwarte boek IV in de Sneeker Courant]

[28 april 1868 Begroting van Buitenlandse Zaken verworpen]

[29 april 1868 Van den Rijn (XX)]

Biografische aantekeningen

< vorige

Biografische aantekeningen

Bosscha, Prof. dr. Johannes -: geb. Harderwijk 18 maart 1797, overl. 's-Gravenhage 9 december 1874. Historicus en staatsman. Hij publiceerde in 1866 een bemoedigingsbrochure ‘Pruisen en Nederland’, die door Multatuli beantwoord werd. - (III, IV en XI)
Dedem, Willem Karel baron van -: geb. huize Vosbergen, onder Heerde, 6 juli 1839, overl. Calcutta 2 april 1895. Studeerde te Leiden en aan de Koninklijke Akademie te Delft, waarna hij in 1861 tot ambtenaar eerste klasse bij de burgerlijke dienst in Ned.-Indië werd benoemd. Was vervolgens advocaat en procureur te Semarang en keerde in 1873 naar Nederland terug. In 1875 werd hij burgemeester van Hoorn en vijf jaar later lid van de Prov. Staten van N.-Holland en lid der Tweede Kamer, waarna hij zich in 1891 tot minister van Koloniën benoemd zag. Voorzitter van het Indisch Genootschap in de jaren 1881-1886. Na zijn aftreden als minister vertrok hij naar Brits-Indië, waarvan hij niet meer terugkeerde.
Enschedé, Mr. Johannes -: geb. Haarlem 7 maart 1785, overl. ald. 8 oktober 1866. Studeerde te Leiden in de rechten en promoveerde in 1805, waarna hij, reeds op twintigjarige leeftijd, met de directie van de firma, de Opregte Haarlemsche Courant, belast werd. Vanaf 1828 tot 1865 was hij hoofdredacteur van dit blad. Tussen 1814 en 1850 conservatief lid van de Tweede Kamer, terwijl hij daarnaast verschillende rechterlijke functies bekleedde.
Flemmich, Heinrich Ludwig -: geb. Antwerpen 1 mei 1823, overl. Freiburg-im-Breisgau 26 september 1890. Zoon van een Duitse vader en een Hollandse moeder. Als toneelspeler verbleef hij enkele jaren in Weimar en omstreken, maar te Antwerpen teruggekeerd, besloot hij boekhandelaar te worden, welk vak gaandeweg eveneens alle aantrekkelijkheid voor hem verloor. Zijn belangstelling ging uit naar letteren en kunst; door Duitse vertalingen van werk van Hollandse en Vlaamse bellettristen verwierf hij een zekere bekendheid. Als ‘Auf Natal’ vertaalde hij een gedicht uit ‘Max Havelaar’, dat in zijn ‘Sang und Klang’ het licht zag.
Geyter, Julius (eig. Jan Julius) de -: geb. Lede bij Aalst 25 mei 1830, overl. Antwerpen 18 februari 1905. Was onderwijzer, later ambtenaar bij de griffie en sinds 1874 directeur van de Bank van Lening te Antwerpen. Letterkundige, vooral bekend door zijn epos ‘Keizer Karel en het Rijk der Nederlanden’ (1888). Voorvechter van de Vlaamse Beweging. Vriend van Multatuli. - (VI en XI)
Hasselman, Johannes Jerphaas -: geb. Nederhemert 21 oktober 1815, overl. Tiel 27 maart 1895. Nederlands politicus. Voorganger van Douwes Dekker in het Bantamse, die eveneens een bezwarend bestuursrapport had ingediend. Resident van Djokjakarta in 1851. Minister van Koloniën in 1867-1868. Lid van de Tweede Kamer van 1869 tot 1871. Daarna, in de jaren 1874-1880, lid van de Raad van State. - (I en III)
Heemskerk Azn., Jan -: geb. Amsterdam 30 juli 1818, overl. 's-Gravenhage 9 oktober 1897. Nederlands staatsman, herhaaldelijk minister en voorzitter van de ministerraad. - (III en V)
Helden, Christiaan van -: geb. Amsterdam 27 oktober 1839, overl. 's-Gravenhage 13 maart 1900. Boekhandelaar en uitgever, omstr. 1870 gevestigd in de Warmoesstraat te Amsterdam. Bij van Helden verschenen Multatuli's brochure over Pruisen en Nederland (1868) en de eerste afleveringen van de derde bundel Ideen (1870). - (XI)
Lenaerts, Henricus -: geb. Antwerpen 20 november 1842, overl. ald. 14 november 1870. Van 1862 tot 1869 leraar aan de Middelbare School in zijn geboortestad, uit welke functie hij, om gezondheidsredenen, ontslag nam. Schreef gedichten en een roman, maar leverde ook politieke bijdragen aan diverse dag- en weekbladen. In 1866 werd hij secretaris en het jaar daarop voorzitter van de door Julius de Geyter gestichte ‘Liberale Vlaamsche Bond’ en redacteur van de weekbladen ‘De Vooruitgang’ en ‘Recht door Zee’, organen van deze bond. Hij was een der actiefste flaminganten van zijn tijd.
Nahuijs, Jhr. Alphonse Johan Bernard Horstmar -: geb. Alkmaar 6 juli 1840, overl. 's Gravenhage 20 juni 1890, vertaler van ‘Max Havelaar’ in het Engels (1868). Hij was telegraafambtenaar in Engeland en een van Multatuli's trouwste aanhangers. In zijn vertaling komen de door Van Lennep verminkte plaatsnamen en data in volledige vorm voor, wat in de Nederlandse tekst eerst bij de vierde druk (1875) het geval was.
Ris, Klaas -: geb. Westzaan 7 april 1821, overl. Amsterdam 11 febr. 1902. Doopsgezind. Houtzaagmolenaarsknecht bij Van Gelder in Amsterdam. Deed als zelfbewust arbeider van zich spreken door in eigen beheer uitgegeven brochures over uiteenlopende onderwerpen, met gevatte titels en in zeer persoonlijke spelling (een grote collectie in Gem.-Archief Amsterdam). Speelde in de jaren zestig een rol in de strijd om de oprichting van arbeidersverenigingen en bleef lang aktief in de socialistische beweging. Hij was enige tijd lid van ‘De Dageraad’; waarschijnlijk leerde Multatuli hem kennen tijdens zijn lezingen voor deze vereniging. In Idee 451 publiceerde Multatuli het huishoudboekje van het gezin Ris; hetzelfde budget komt voor in Ris' ‘Een woord aan alle weldenkende in Nederland’ (ca. 1865). Behalve de in Idee 451 genoemde brochure: ‘Is Neêrlands moed jenever moed? dan vivat de jenever!’, zijn van belang: ‘Een woord over voor en tegen arbeiders vereenigingen’ (1866; Ris zocht de oplossing van het vraagstuk in loonsverhoging, waarvoor hij toen nog rekende op onderling overleg van de patroons); ‘Wat leert de Nederduitsche Hervormde Gemeente te Amsterdam en Wat doet die Kerkeraad?’ en ‘Open brief aan de werklieden van den Heer van Vlissingen over het afschaffen der kermis’ (1867; Ris toonde zich een voorstander van kermisviering).
Rochussen, Jan Jacob -: geb. Etten 23 oktober 1797, overl. 's-Gravenhage 21 januari 1871. Van 1840 tot 1843 minister van Financiën. Daarna gezant te Brussel. Tussen 1845 en 1851 gouverneur-generaal van Ned.-Indië. Minister van Koloniën van 1858 tot 1861. Van 1864 tot 1869 was hij invloedrijk conservatief kamerlid. - (II, III, V, VIII, IX, X en XI).
Rolin-Jaequemyns, Gustave -: geb. Gent 31 januari 1835, overl. Brussel 8 januari 1902. Belgisch rechtsgeleerde en staatsman. In 1878 werd hij lid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers en minister van Binnenlandse Zaken. Na in 1884 te zijn afgetreden, vertrok hij vier jaar later naar Egypte als advocaat bij de Internationale Rechtbank, doch trad weldra in dienst van den koning van Siam, als wiens eerste minister hij (tot 1901) het bestuur en de rechtspraak organiseerde’. Als een der bekwaamste juristen van de 19de eeuw, werd hem door de universiteiten van Edinburgh en Oxford een eredoctoraat verleend.
Rooses, Max. -: geb. Antwerpen 10 februari 1839, overl. ald. 15 juli 1914. Vlaams criticus en kunsthistoricus. Was 1867 secretaris van het Nederlands Letterkundig congres in Gent. Werd 1876 conservator van het Plantin-Museum in zijn geboortestad. In 1905 richtte hij, samen met Paul Frédéricq, het gematigd liberale tijdschrift ‘De Vlaamsche Gids’ op. Zijn talrijke kunsthistorische werken gaven hem internationale bekendheid.
Schadd, Karel Hermanus -: geb. Vlaardingen 16 februari 1841, overl. 's-Gravenhage 25 november 1913. Was sedert 1863 boekhandelaar en uitgever te Amsterdam. Bij hem verscheen in 1871 de derde druk van ‘Max Havelaar’.
Smit, Fop Janszoon -: geb. Alblasserdam 11 oktober 1777, overl. Nieuw-Lekkerland 25 augustus 1866. Leerde het vak van de scheepsbouw van zijn vader, met wie hij zich omstr. 1800 associeerde, waarna hij in 1824 een vennootschap met zijn broer Jan aanging. Vier jaar later, nadat dit compagnieschap ontbonden was, beheerde hij wederom de werf, die hij sedert 1805 in eigendom bezat. Bouwde o.a. een aantal boten voor de Nederlandse Stoomboot-Maatschappij te Feijenoord.
Vos. Dr. Amand de -: geb. Eksaarde bij Lokeren 9 september 1840, overl. Gent 4 november 1906. Militair arts in laatstgenoemde plaats. Schreef o.a. de autobiografische roman: ‘Een Vlaamsche Jongen’ (1879; 1881-82).
Vreede, George Willem -: geb. Tilburg 14 april 1809, overl. Utrecht 29 juni 1880. Studeerde geschiedenis en staatsrecht aan de universiteiten van Gent en Leuven en promoveerde in 1831 te Leiden, om zich vervolgens als advocaat in Den Haag te vestigen. Werd in 1841 tot hoogleraar in het staatsrecht en het volkenrecht aan de rijksuniversiteit te Utrecht benoemd. Als voorstander van het koninklijk gezag, kon hij zich met de grondwetsherziening van 1848 niet verenigen. Schreef o.a. een vijfdelige ‘Inleiding tot eene geschiedenis der Nederlandsche diplomatie’ (1850-1865).
Vries, Matthias de -: geb. Haarlem 9 november 1820, overl. Leiden 9 augustus 1892. Nederlands taalkundige en met L.A. te Winkel samensteller van het ‘Woordenboek der Nederlandse Taal’. - (V)
Vuylsteke, Julius -: geb. Gent 10 november 1836, overl. ald. 16 januari 1903. Boekhandelaar. Vlaams dichter en letterkundige. Vriend van Multatuli. - (III)
Waal, Engelbertus de -: geb. 's-Gravenhage 27 november 1821, overl. ald. 1 juli 1905. Huwde te Tjandjoer op 21 oktober 1847 met M.A.T. van der Hucht, een achternicht van Tine. Hij was achtereenvolgens klerk, kommies, hoofdkommies en sinds 1848 referendaris ter Algemene Secretarie. In 1853-1855 wnd. Algemeen Secretaris, voor welke diensten hem de bijzondere tevredenheid van de G.-G. werd betuigd. Directeur der middelen en domeinen in juni 1856. Vertrok in 1858 met een tweejarig verlof naar Nederland. Van 1868 tot 1870 minister van Koloniën. - (I, V en IX)
Winkel, Lammert Allard te -: geb. Arnhem 13 september 1809, overl. Leiden 24 april 1868. Nederlands taalkundige en met M. de Vries samensteller van het ‘Woordenboek der Nederlandse Taal’. - (V)
Wintgens, Mr. Willem -: geb. 's-Gravenhage 8 januari 1818, overl. ald. 12 januari 1895. Nederlands politicus. Sedert 1848 conservatief lid van de Tweede Kamer. In begin 1868, gedurende enkele maanden, minister van Justitie. - (II, III en X)
Zuylen van Nijevelt, Julius Philips Jacob Adriaan graaf van -: geb. Luxemburg 19 aug. 1819, overl. Den Haag 1 juli 1894, studeerde Rechten in Utrecht en trad daarna in diplomatieke dienst; was 1860-1865 gezant in Constantinopel, daarna ruim een jaar minister van Buitenlandse Zaken, vervolgens kamerlid en opnieuw gezant, nu te Berlijn. In nauw overleg met Willem III vormde hij samen met P. Mijer in juni 1866 een kabinet, dat echter op weerstand stuitte bij de Kamer. In sept. '66 beantwoorde hij een parlementaire nederlaag inzake de kwestie-Mijer met kamerontbinding, in het laatst van '67 een nederlaag inzake de Luxemburgse kwestie op dezelfde manier. Het definitieve einde van dit laatste der zg. ‘Koninklijke kabinetten’ kwam op 28 april 1868, toen i.v.m. de Luxemburgse kwestie de Tweede Kamer de begroting voor Buitenlandse Zaken verwierp.

< vorige