Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 12. Brieven en dokumenten uit de jaren 1867-1868

Voorbericht

Nota

Het jaar 1867

Brieven en dokumenten

[2 januari 1867 Van den Rijn (I)]

[3 januari 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[8 januari 1867 Van den Rijn (II)]

[9 januari 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[9 januari 1867 Advertentie Handelsblad]

[9 januari 1867 Brief van Huet aan Multatuli]

[10 januari 1867 Bericht in het Nieuwsblad voor den Boekhandel]

[10 januari 1867 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]

[10 januari 1867 Brief van d'Ablaing aan Lebègue]

[11 januari 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[15 januari 1867 Van den Rijn (III)]

[16 januari 1867 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]

[17 januari 1867 Bericht in het Nieuwsblad voor den Boekhandel]

[18 januari 1867 Van den Rijn (IV)]

[20 januari 1867 Uitnodiging van De Geyter aan Multatuli]

[23 januari 1867 Van den Rijn (V)]

[24 januari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[26 januari 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[28 januari 1867 Brief van Baron van Dedem aan Van Vloten]

[29 januari 1867 Van den Rijn (VI)]

[3 februari 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[5 februari 1867 Van den Rijn (VII)]

[8 februari 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[8 februari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[8 februari 1867 Van den Rijn (VIII)]

[11 februari 1867 Brief van d'Ablaing aan Van Gelder Zonen]

[12 februari 1867 Van den Rijn (IX)]

[12 februari 1867 Brief van d'Ablaing aan Van Bommel]

[13 februari 1867 Brief van Multatuli aan Ris]

[15 februari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[19 februari 1867 Van den Rijn (X)]

[20 februari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[22 februari 1867 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[23 februari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[25 februari 1867 Van den Rijn (XI)]

[25 februari 1867 Circulaire voordracht te Antwerpen]

[25 februari 1867 Aankondiging in Le Précurseur]

[27 februari 1867 Aankondiging in Het Handelsblad]

[27 februari 1867 Aankondiging in De Koophandel]

[27 februari 1867 Bericht in Le Précurseur]

[27 februari 1867 Ingezonden Stuk in de Sneeker Courant]

[28 februari 1867 Brief van A. de Vos aan Multatuli]

[28 februari 1867 Voordracht van Multatuli te Antwerpen]

[28 februari 1867 Bericht in het Nieuwsblad voor den Boekhandel]

[28 februari 1867 Verslag in de De Koophandel]

[2 maart 1867 Brief van Multatuli aan De Vos]

[2 maart 1867 Artikel in De Vlinder]

[2 maart 1867 Tweede voordracht van Multatuli in Antwerpen]

[2 maart 1867 Ingezonden stuk in de Sneeker Courant]

[3 maart 1867 Mededeling over Multatuli's voordrachten]

[4 maart 1867 Van den Rijn (XII)]

[6 maart 1867 Ingezonden stuk in de Sneeker Courant]

[7 maart 1867 Van den Rijn (XIII)]

[9 maart 1867 Van den Rijn (XIV)]

[9 maart 1867 Ingezonden stuk in de Sneeker Courant]

[12 maart 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[12 maart 1867 Brief van d'Ablaing aan Van Helden]

[13 maart 1867 Van den Rijn (XV)]

[14 maart 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[16 maart 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[16 maart 1867 Rond den Heerd over Multatuli]

[17 maart 1867 Artikel in De Vooruitgang]

[20 maart 1867 Van den Rijn (XVI)]

[21 maart 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[22 maart 1867 Bericht over derde voordracht]

[23 maart 1867 Brief van Multatuli aan Van Vloten]

[24 maart 1867 Derde voordracht van Multatuli in Antwerpen]

[25 maart 1867 Van den Rijn (XVII)]

[26 maart 1867 Van den Rijn (XVIII)]

[28 maart 1867 Multatuli naar Kinderdijk]

[31 maart 1867 Multatuli keert terug naar Keulen]

[1 april 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[3 april 1867 Van den Rijn (XIX)]

[4 april 1867 Van den Rijn (XX)]

[4 april 1867 Brief van Multatuli aan Flemmich]

[4 april 1867 Brief van Multatuli aan Flemmich]

[5 april 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[5 april 1867 Van den Rijn (XXI)]

[6 april 1867 Brief van Multatuli aan mevrouw Flemmich]

[7 april 1867 Kritiek op Multatuli's derde voordracht]

[8 april 1867 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[Bijlage Kopie van brief aan Multatuli, november 1866]

[april 1867 Nederland publiceert Huets beoordeling]

[9 april 1867 Mededeling postbeambte]

[9 april 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[10 april 1867 Van den Rijn (XXII)]

[11 april 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[12 april 1867 Brief van Multatuli aan Flemmich]

[14 april 1867 Brief van Multatuli aan mevrouw Flemmich]

[17 april 1867 Van den Rijn (XXIII)]

[20 april 1867 Van den Rijn (XXIV)]

[23 april 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[24 april 1867 Van den Rijn (XXV)]

[26 april 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[28 april 1867 Artikel over Multatuli in Het Vrije Woord]

[30 april 1867 Van den Rijn (XXVI)]

[1 mei 1867 Van den Rijn (XXVII)]

[2 mei 1867 Brief van De Vos aan Multatuli]

[6 mei 1867 Van den Rijn (XXVIII)]

[7 mei 1867 Van den Rijn (XXIX)]

[11 mei 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[11 mei 1867 Van den Rijn (XXX)]

[14 mei 1867 Van den Rijn (XXXI)]

[16 mei 1867 Van den Rijn (XXXII)]

[17 mei 1867 Van den Rijn (XXXIII)]

[21 mei 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[22 mei 1867 Van den Rijn (XXXIV)]

[27 mei 1867 Van den Rijn (XXXV)]

[28 mei 1867 Van den Rijn (XXXVI)]

[29 mei 1867 Van den Rijn (XXXVII)]

[31 mei 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[1 juni 1867 Artikel in The North British Review]

[3 juni 1867 Van den Rijn (XXXVIII)]

[6 juni 1867 Brief van Rooses aan De Geyter]

[7 juni 1867 Brief van J. van Lennep aan Multatuli]

[8 juni 1867 Van den Rijn (XXXIX)]

[10 juni 1867 Brief van Multatuli aan Van Lennep]

[14 juni 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[14 juni 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[14 juni 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[17 juni 1867 Van den Rijn (XL)]

[21 juni 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[22 juni 1867 Van den Rijn (XLI)]

[22 juni 1867 Brief van Rooses aan Multatuli]

[24 juni 1867 Brief van d'Ablaing aan Van Hall]

[25 juni 1867 Brief van d'Ablaing aan Koorn]

[28 juni 1867 Van den Rijn (XLII)]

[1 juli 1867 Van Vloten krijgt ontslag als hoogleraar]

[4 juli 1867 Van den Rijn (XLIII)]

[5 juli 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[6 juli 1867 Brief van Rooses aan De Geyter]

[10 juli 1867 Van den Rijn (XLIV)]

[22 juli 1867 Van den Rijn (XLV)]

[26 juli 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[27 juli 1867 Van den Rijn (XLVI)]

[29 juli 1867 Van den Rijn (XLVII)]

[29 juli 1867 Brief van d'Ablaing aan Scheurleer]

[1 augustus 1867 Artikel in de Revue Britannique]

[2 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[2 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[2 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Van Lennep]

[2 augustus 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[2 augustus 1867 Van den Rijn (XLVIII)]

[3 augustus 1867 Van den Rijn (XLIX)]

[9 augustus 1867 Van den Rijn (L)]

[10 augustus 1867 Van den Rijn (LI)]

[11 augustus 1867 Brief van J. van Lennep aan Multatuli]

[12 augustus 1867 Rondschrijven Van Crombrugghe's Genootschap]

[13 augustus 1867 Van den Rijn (LII)]

[14 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[14 augustus 1867 Van den Rijn (LIII)]

[14 augustus 1867 Programma van de feesten in Gent]

[17 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[17 augustus 1867 Aankondiging letterkundig feest]

[17 augustus 1867 Artikel in Het Volksbelang]

[19 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[19 augustus 1867 Programma feestavond]

[20 augustus 1867 Toespraak van Multatuli in het congres]

[20 augustus 1867 Verslag van Multatuli's toespraak]

[20 augustus 1867 Van den Rijn (LIV)]

[20 augustus 1867 Bericht in de Beurzencourant]

[21 augustus 1867 Multatuli op de derde Algemene Zitting]

[21 augustus 1867 Multatuli verdedigt De Geyter]

[21 augustus 1867 Multatuli aan het banket]

[21 augustus 1867 Van den Rijn (LV)]

[21 augustus 1867 Ingezonden brief van Rolin-Jaequemyns]

[21 augustus 1867 Verslag in Le commerce de Gand]

[21 augustus 1867 Bericht in Le Bien Public]

[21 augustus 1867 Bericht in Het Vlaemsche Land]

[22 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[22 augustus 1867 Verslag in de Gentsche Mercurius]

[22 augustus 1867 Artikel in Le Bien Public]

[23 augustus 1867 Bericht in de Beurzencourant]

[24 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[24 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[24 augustus 1867 Artikel in de Beurzencourant]

[24 augustus 1867 Artikel in Le Bien Public]

[26 augustus 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[26 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Vreede]

[26 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Te Winkel]

[27 augustus 1867 Brief van Vreede aan Multatuli]

[27 augustus 1867 Van den Rijn (LVI)]

[27 augustus 1867 Ingezonden brief van Rolin-Jaequemyns]

[27 augustus 1867 Bericht Utrechtsch Dagblad]

[28 augustus 1867 Van den Rijn (LVII)]

[28 augustus 1867 Bericht Utrechtsch Dagblad]

[30 augustus 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[31 augustus 1867 Hoofdartikel in Het Volksbelang]

[augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[3 september 1867 Van den Rijn (LVIII)]

[10 september 1867 Van den Rijn (LIX)]

[10 september 1867 Brief van d'Ablaing aan Koning]

[13 september 1867 Van den Rijn (LX)]

[september 1867 Brief van Multatuli aan redactie Handelingen]

[17 september 1867 Van den Rijn (LXI)]

[19 september 1867 Van den Rijn (LXII)]

[20 september 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[23 september 1867 Van den Rijn (LXIII)]

[24 september 1867 Van den Rijn (LXIV)]

[26 september 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[28 september 1867 Van den Rijn (LXV)]

[2 oktober 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[3 oktober 1867 Van den Rijn (LXVI)]

[4 oktober 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[8 oktober 1867 Van den Rijn (LXVII)]

[10 oktober 1867 Van den Rijn (LXVIII)]

[12 oktober 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[14 oktober 1867 Van den Rijn (LXIX)]

[14 oktober 1867 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[16 oktober 1867 Van den Rijn (LXX)]

[17 oktober 1867 Van den Rijn (LXXI)]

[19 oktober 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[19 oktober 1867 Bericht Sneeker Courant]

[23 oktober 1867 Van den Rijn (LXXII)]

[24 oktober 1867 Van den Rijn (LXXIII)]

[29 oktober 1867 Van den Rijn (LXXIV)]

[30 oktober 1867 Van den Rijn (LXXV)]

[1 november 1867 De Revue moderne publiceert Max Havelaar]

[5 november 1867 Van den Rijn (LXXVI)]

[8 november 1867 Brief van d'Ablaing aan De Mol van Otterloo]

[12 november 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[12 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[12 november 1867 Van den Rijn (LXXVII)]

[14 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[18 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[18 november 1867 Van den Rijn (LXXVIII)]

[19 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[21 november 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[22 november 1867 Van den Rijn (LXXIX)]

[23 november 1867 Feuilleton van H. de Pène]

[27 november 1867 Brief van Multatuli aan Rochussen]

[28 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[29 november 1867 Van den Rijn (LXXX)]

[30 november 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[3 december 1867 Van den Rijn (LXXXI)]

[6 december 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[7 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[7 december 1867 Van den Rijn (LXXXII)]

[10 december 1867 Van den Rijn (LXXXIII)]

[12 december 1867 Van den Rijn (LXXXIV)]

[13 december 1867 Rekest van Multatuli aan de Koning]

[13 december 1867 Van den Rijn (LXXXV)]

[14 december 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[15 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[15 december 1867 Huet schrijft een voorbericht]

[18 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[Bijlage De verkladde blaadjes]

[Bijlage Mededeling van C.Th. van Deventer]

[18 december 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[19 december 1867 De Minister van Justitie schrijft de Proc. Gen.]

[20 december 1867 Van den Rijn (LXXXVI)]

[21 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[23 december 1867 Brief van Huet aan Multatuli]

[24 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[24 december 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[24 december 1867 President Rechtbank schrijft Off. v. Justitie]

[27 december 1867 Van den Rijn (LXXXVII)]

[30 december 1867 Advies van de Officier van Justitie inzake rekest]

[31 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[31 december 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[31 december 1867 Van den Rijn (LXXXVII)]

Het voorjaar van 1868

Brieven en dokumenten

[1 januari 1868 De Revue moderne publiceert Max Havelaar]

[3 januari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[3 januari 1868 Besluit tot Kamerontbinding]

[4 januari 1868 Wintgens minister van Justitie]

[7 januari 1868 Rappel van de Minister van Justitie]

[8 januari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[8 januari 1868 Van den Rijn (I)]

[8 januari 1868 Advies van de Rechtbank te Amsterdam]

[9 januari 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[9 januari 1868 Rapport van de Procureur-generaal]

[10 januari 1868 Rapport van de Minister van Justitie]

[11 januari 1868 Van den Rijn (II)]

[11 januari 1868 Besluit van de koning inzake gratie]

[11 januari 1868 Bericht aan de Procureur-generaal]

[12 januari 1868 Brief van Nahuijs aan d'Ablaing]

[13 januari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[14 januari 1868 Brief van d'Ablaing aan Nahuijs]

[16 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[16 januari 1868 Van den Rijn (III)]

[17 januari 1868 Van den Rijn (IV)]

[18 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[18 januari 1868 Brief van Nahuijs aan d'Ablaing]

[18 januari 1868 Brief van Nahuijs aan d'Ablaing]

[19 januari 1868 Brief van d'Ablaing aan Nahuijs]

[21 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[22 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[22 januari 1868 Verkiezingen Tweede Kamer]

[24 januari 1868 Van den Rijn (V)]

[25 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[25 januari 1868 Van den Rijn (VI)]

[25 januari 1868 Brief van Tine aan Stéphanie]

[29 januari 1868 Van den Rijn (VII)]

[30 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[1 februari 1868 Van den Rijn (VIII)]

[februari 1868 De Engelse vertaling van de M.H. verschijnt]

[4 februari 1868 Van den Rijn (IX)]

[6 februari 1868 Brief van Tine aan Stéphanie]

[8 februari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[8 februari 1868 Brief van Rochussen aan Multatuli]

[10 februari 1868 Brief van Multatuli aan Rochussen]

[10 februari 1868 Beoordeling in de Daily News]

[12 februari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[12 februari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[14 februari 1868 Van den Rijn (X)]

[14 februari 1868 Beoordeling in de Evening Star]

[15 februari 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[17 februari 1868 Van den Rijn (XI)]

[19 februari 1868 Van den Rijn (XII)]

[20 februari 1868 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[25 februari 1868 Van den Rijn (XIII)]

[3 maart 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[3 maart 1868 Multatuli gaat naar Den Haag]

[4 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[4 maart 1868 Van den Rijn (XIV)]

[6 maart 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[7 maart 1868 Artikel van Nahuijs in de Ned. Spectator]

[9 maart 1868 Brief van Multatuli aan Rochussen]

[9 maart 1868 Brief van Rochussen aan Van Zuylen]

[10 maart 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[10 maart 1868 Brief van Tine aan Stéphanie]

[11 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[12 maart 1868 Koninklijk besluit inzake opdracht Huet]

[13 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[14 maart 1868 Artikel in de Sneeker Courant]

[16 maart 1868 Artikel in de Friesche Courant]

[16 maart 1868 Brief van Tine aan Potgieter]

[18 maart 1868 Brief van Multatuli aan Hasselman]

[19 maart 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[22 maart 1868 Brief van De Geyter aan d'Ablaing]

[23 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[23 maart 1868 Brief van Multatuli aan Hasselman]

[23 maart 1868 Artikel in de Friesche Courant]

[24 maart 1868 Van den Rijn (XV)]

[26 maart 1868 Onderhoud met Hasselman]

[26 maart 1868 Artikel in de Friesche Courant]

[27 maart 1868 Brief van Multatuli aan Hasselman]

[28 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[29 maart 1868 Voordracht van Multatuli in Utrecht]

[31 maart 1868 Bericht over Multatuli's voordracht]

[31 maart 1868 Van den Rijn (XVI)]

[1 april 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[1 april 1868 Beoordeling in The British Quaterly Review]

[1 april 1868 Beoordeling in The Westminster Review]

[1 april 1868 Beoordeling in The Contemporary Review]

[3 april 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[3 april 1868 Tine int een wissel]

[5 april 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[5 april 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[6 april 1868 Brief van Multatuli aan Hasselman]

[6 april 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[11 april 1868 Het zwarte boek I in de Sneeker Courant]

[15 april 1868 Het zwarte boek II]

[april 1868 Opinions of the Press]

[17 april 1868 Van den Rijn (XVII)]

[17 april 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[18 april 1868 Het zwarte boek III in de Sneeker Courant]

[19 april 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[21 april 1868 Van den Rijn (XVIII)]

[22 april 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[24 april 1868 Brief van De Geyter aan d'Ablaing]

[24 april 1868 L.A. te Winkel overlijdt]

[25 april 1868 Van den Rijn (XIX)]

[25 april 1868 Het zwarte boek IV in de Sneeker Courant]

[28 april 1868 Begroting van Buitenlandse Zaken verworpen]

[29 april 1868 Van den Rijn (XX)]

Biografische aantekeningen


[23 januari 1867
Van den Rijn (V)]

23 januari 1867

Bijdrage van Multatuli in de Opregte Woensdagsche Haarlemsche Courant, no. 20.

Van den Rijn, 21 Januarij.

In Baden heeft eene vrij groote beweging van troepen plaats, onder anderen ten gevolge der vermeerdering van het garnizoen te Ra-stadt. Dewijl het schijnt uitgemaakt te zijn, dat Pruissen die vesting niet geheel of gedeeltelijk zal bezetten, acht men het versterken van het badensche garnizoen, uit strategische oogpunten, noodzakelijk.

- Op de verbindingsbaan te Keulen geraakten dezer dagen vier ledige goederenwagens uit het spoor; welk ongeluk het verlies van drie menschenlevens ten gevolge gehad heeft. - De candidaten dier stad voor het noordduitsche Parlement zijn: van de conservativen en oudliberalen, de gewezen minister Camphausen en de bekende heer Ammon; van de zoogenaamde Lasallesche partij, de socialist M. Rittinghausen; van de vooruitgangspartij, de redacteur der Rheinische-Zeitung, Heinrich Burgers. Deze laatste candidaat wordt door de bladen zijner partij geroemd als een persoon van vastberadenheid en van bekwaamheid; als een denker en een redenaar. - Volgens de jongste verordeningen, zal zeer naauwkeurig worden gewaakt voor het afsluiten der hollandsche grenzen, in verband met de heerschende veeziekte. Zoo heeft ook het te Keulen in garnizoen liggende fuselier-bataillon van het Rijnsche infanterie-regiment no 65 last bekomen, zich, tot versterking van het cordon, naar die grenzen te begeven. Het 2de bataillon van het regiment no 28 zal uit Gulik naar Keulen worden overgeplaatst. Men hoopt tevens door die verplaatsing de uitbreiding van den typhus tegentegaan, die thans in dat regiment gemiddeld vier personen daags als offer eischt, en welken men aan locale oorzaken meent te moeten toeschrijven.

- Te Darmstadt spreekt men over eene zamenkomst van den pruissischen Kroonprins met den hessischen troonopvolger, Prins Lodewijk, welke Prinsen zich gezamenlijk naar Berlijn begeven zouden. Men wil weten, dat die reis in verband zou staan met eene militaire reorganisatie in Hessen. Ook Baden zou daarin begrepen zijn, en daaraan wordt het jongst verblijf van den pruissischen Kroonprins te Carlsruhe toegeschreven.

- Uit het Nassausche wordt gemeld, dat het getal der adressen, betreffende de domeinen-kwestie, volgens opgaven der nassausche bladen, nu 194 bedraagt, voorzien van meer dan 10,000 handteekeningen. Uit Berlijn wordt dienaangaande aan eenige Rijnsche couranten geschreven, dat de pruissische Regering, hoewel zij genegen is, aan alle billijke eischen van Hertog Adolf gehoor te geven, daarom echter geenszins de belangen van het land uit het oog zal verliezen. Een Mainzer blad voegt hierbij de opmerking: ‘Dat dit niet veel zeggen wil, zoo lang men het niet eens is over de juiste grens tusschen de belangen van den Hertog en die van het volk. Nooit (gaat de schrijver voort) vernamen wij van eene Regering, dat zij gehoor geven zou aan onbillijke eischen; de vraag is echter, wat zij als billijk beschouwt? Het is een feit, dat de begrippen der nassausche bevolking en van den gewezen Hertog hieromtrent zeer wijd uiteenloopen, en juist hierin zal de Regering te beslissen hebben. Ondanks alle petitien, vreezen wij, dat velerlei oorzaken zullen medewerken om de aanspraken van Hertog Adolf krachtiger te doen bepleiten dan het regt des volks. Wij weten, wat petities uitrigten. Wij durven zelfs vragen, of zij gelezen worden? In elk geval blijft het een treurig verschijnsel, een gewezen Souverein in strijd te zien, niet met de magt, die hem de Kroon ontroofde, maar met zijne gewezen onderdanen, en wel voor eene regtbank, die hij in de eerste plaats moest wraken; de Regering namelijk, die hem verdrong. Wij hebben andere begrippen van waardigheid, dan Hertog Adolf van Nassau.

- Men schrijft uit Frankfort: ‘Het ironieke weekblad de Frankfurter-Laterne (redacteur Fr. Stoltze) heeft verlof bekomen, weder te verschijnen, doch met verandering van titel. Dat blaadje zal voortaan den naam dragen van: de Ware-Jakob.’ - De Bonds-vergadering, die in de laatste jaren veel werk maakte van de verdedigings-middelen der Bonds-vestingen, had nog in den aanvang des vorigen jaars eene vermeerdering van getrokken geschut in die vestingen goedgekeurd, en daarvoor f948,000 toegestaan; welk bedrag (bij omslag over de betrokken Staten) in twee termijnen zou worden gestort. Alleen groothertogelijk Hessen, Nassau, Lubeck, Frankfort en Hamburg hadden, wat den eersten termijn betreft, op 1 Julij aan hunne verpligtingen voldaan. De sedert dat tijdstip plaats gehad hebbende staatkundige veranderingen hebben alle verdere stortingen verhinderd. Thans is besloten, de te dier zake gedane betalingen te restituëren. - Het te Frankfort verspreide gerucht, dat te Berlijn zou beslist zijn over de oorlogs-contributie van 6 millioen gulden, wordt nu voor ongegrond verklaard. Men zegt, dat de behandeling dier zaak te naauwernood aangevangen is. Eene vergadering, die zich hier ter stede had vereenigd, met het doel om daaromtrent te petitioneren aan de Tweede Kamer, heeft de meerderheid der aanwezigen niet voor haar doel kunnen winnen. - Het te Offenbach op den 13den dezer gevierde Congres van Arbeiders is voornamelijk bezocht door werklieden uit Frankfort, welke daar eenstemmig hun besluit uitspraken om deeltenemen aan de verkiezingen voor het noordduitsche Parlement. Het hoofdonderwerp ter behandeling was het van de Duitsche Ambachts-vereeniging uitgegaan programma, hetwelk aldus luidt: 1o Terzijdestelling van elke federatie, van elk Staten-Verbond, onder welken vorm ook, doch vereeniging van alle duitsche stammen tot één organiek ineengesmolten geheel, als het eenige middel, waardoor het duitsche volk eene roemrijke nationale toekomst tegemoet kan gaan: door éénheid tot vrijheid; 2o Invoering van het algemeene en regtstreeksche kiesregt, met geheime stemming, en onder toekenning van daggelden aan de Afgevaardigden: verzekering der vrije volksregten; 3o Eisch, dat het nu opgeroepen noordduitsche Parlement, in alle aangelegenheden, niet alleen eene raadgevende, maar eene beslissende stem zal hebben; 4o Voorbereiding tot oplossing van maatschappelijke vraagpunten door vrije vereenigingen van werklieden, met ondersteuning van den Staat. - In de lange, hierover loopende debatten werd het niet-toekennen van daggelden aan de Afgevaardigden zeer gelaakt, en het betalen daarvan uit bijdragen van de ambachtslieden aan personen, die uit hunnen kring zouden gekozen worden, voor eene eerezaak verklaard, en zulks in weerwil van de zeer drukkende omstandigheden, waarin, volgens de algemeene klagt, de arbeidende klasse verkeerde. Niet minder was men het hierover eens, dat het zwaartepunt des Parlements moest liggen in dat ligchaam zelf, en niet in de Berlijnsche Kamer, en dit zou alleen kunnen bereikt worden door aan die vergadering (het Parlement) een beslissend gezag toetekennen. Met smart gewaagde men van de scheuring van Duitschland, en men eindigde met het eenstemmig goedkeuren van het ter tafel gebragte programma. - Naar men verneemt, zal de Frankforter paardenmarkt, waaraan tevens eene groote loterij verbonden is, dit jaar als naar gewoonte plaats vinden. Reeds heeft men zich tot de Regering gewend om verlaging van transporten voor paarden over de staats-spoorwegen.

- De Liberale-Correspondenz bestrijdt het beweren der voorstanders van de militaire organisatie op deze wijze: ‘Men beroept zich op den gunstigen toestand der financien, en schijnbaar met regt, daar wij twee oorlogen hebben gevoerd, zonder dat eene leening noodig is geweest. Maar, is dan het al of niet aangaan van leeningen het eenige criterium, waarnaar de geldelijke omstandigheden van een Staat moeten beoordeeld worden? Wij gelooven dat niet. Men behoort tevens te letten op het peil der algemeene welvaart, voornamelijk in het handelsverkeer. Dat de oorlog een gevoeligen stoot gaf aan handel en industrie, is begrijpelijk; maar die oorlog heeft zoo kort geduurd, dat men tot de verwachting geregtigd was, even spoedig een einde te zien aan de daardoor veroorzaakte stremming. Dit nu is het geval niet. Reeds in Augustus was de oorlog geëindigd, en thans, in Januarij, verneemt men van alle zijden klagten over voortdurende flaauwheid en stilstand. Hoewel het kapitaal, bij den geringen omzet in de steden, ongebruikt zou moeten liggen, heeft men op het platteland, voor ontginningen en dergelijke, daarvan niet het minste voordeel getrokken. Ofschoon de oogst middelmatig is geweest, is toch de moeijelijkheid voor den econoom, om zich geld te verschaffen, zoo groot geworden, dat men inderdaad het crediet als ondermijnd, ja zelfs als geheel verloren moet beschouwen. Het is wel een treurig bewijs van achteruitgang, en geenszins van toenemende welvaart, zoo als sommigen uit den gunstigen toestand der schatkist bewijzen willen. Zouden niet de te groote offers, die de Staat sedert jaren van het volk gevorderd heeft, oorzaak zijn van de crisis, die ons bedreigt?’

- Ook in het stadje Mühlheim en omstreken hebben de ambachtslieden een kiescollegie opgerigt, dat zich ten doel stelt, een candidaat voor den Rijksdag te doen kiezen, die de belangen van de arbeidende klasse zal voorstaan. Er is besloten, uit eigene middelen reiskosten en daggelden bijeentebrengen, doch onder de bepaling, dat het verstrekken daarvan oogenblikkelijk zou ophouden, zoodra het bleek, dat de betrokken Afgevaardigde zijne verplichtingen niet getrouw nakwam.

- Eenige Rijnsche bladen deelen mede, dat 51 advocaten te Dresden bij petitie hebben aangedrongen op afschaffing van de doodstraf.

- Rijn en Moezel zijn zeer gezakt. Men vreest echter voor vernieuwd wassen van het water, zoodra de sneeuw zal beginnen te smelten. De toevoer van water zal in dat geval des te grooter zijn, omdat de bevroren grond weinig of geen vocht tot zich neemt.

- In het Dusseldorpsche neemt de veeziekte toe. Zij nadert Crefeld. Aldaar en in den omtrek zijn de veemarkten verboden, en is ook de onderhandsche verkoop van vee onder strenge bepalingen gebragt.

- Volgens de Kreuz-Zeitung, zal, onder de geannexeerde landen, alleen Nassau zijne begrooting sluiten met een deficit. - Men verneemt uit Wiesbaden, dat de landstreek, zamengesteld uit Keurhessen, de aan Pruissen afgestane deelen van Oberhessen en Beijeren, voorts Nassau, Homburg en Frankfort, zal vereenigd worden tot eene provincie (opper-presidentschap), onder den naam van Hessen-Franken. De opper-president zou te Cassel gevestigd zijn. Cassel, Fulda en Wiesbaden zouden presidentschappen vormen. Wiesbaden zou tevens het hof van appèl behouden, met uitbreiding der regtsbevoegdheid van dat colliegie over Oberhessen, Homburg en Bockenheim.

- Prins Frederik von Hohenzollern is naar Bucharest vertrokken, om zijnen broeder, den Vorst van Roumanie, te bezoeken.

- Men verwacht, dat eerlang het beheer der posterij te Hamburg, te Bremen en te Lubeck op Pruissen zal overgaan. Zelfs is er spraak van, dat Pruissen de posterijen in Zweden en Denemarken overnemen zal.