Volledige Werken. Deel 11. Brieven en dokumenten uit de jaren 1862-1866
[22 februari 1861 Brief van Multatuli aan Jansen]
[4 mei 1861 Advertentie in de Ned. Spectator]
[14 mei 1861 Bespreking van Multatuli's brochure]
[16 mei 1861 Verslag van de rechtszitting]
[7 januari 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[9 januari 1862 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[10 januari 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[13 januari 1862 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[14 januari 1862 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[14 januari 1862 Brief van d'Ablaing aan Kallenberg van den Bosch]
[16 januari 1862 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[17 januari 1862 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[21 januari 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[23 januari 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[24 januari 1862 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[25 januari 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[26 januari 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[27 januari 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[28 januari 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[31 januari 1862 Kennisgeving van Multatuli]
[februari 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[februari 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[februari 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[februari 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[1 maart 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[3 maart 1862 Multatuli reist met Mina Deiss naar Den Haag]
[5 maart 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[maart 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[13 maart 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[maart 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[maart 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[maart 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[17 maart 1862 Brief van d'Ablaing aan Braunius Oeberius]
[18 maart 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[18 maart 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[20 maart 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[maart 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[maart 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[maart 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[1 april 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[april 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[april 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[10 april 1862 Advertentie inzake Ideen]
[10 april 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[april 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[april 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[Bijlage Bijzondere druk van Mattheus XIX]
[april 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[april 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[april 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[april 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[17 april 1862 Advertentie inzake de voordrachten]
[april 1862 Mededeling van Multatuli aan d'Ablaing]
[juni 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[10 juni 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[10 juni 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[juni 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[juni 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[14 juli 1862 Brief van d'Ablaing aan Engelse uitgever]
[15 juli 1862 Brief van d'Ablaing aan Nijgh]
[juli 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[juli 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[juli 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[19 juli 1862 Brief van d'Ablaing aan Mulder]
[21 juli 1862 Brief van d'Ablaing aan Günst]
[21 juli 1862 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[24 juli 1862 Advertentie inzake de Ideen]
[25 juli 1862 Brief van d'Ablaing aan Stokhuijzen]
[28 juli 1862 Brief van d'Ablaing aan Uitgever Europa]
[28 juli 1862 Brief van d'Ablaing aan Braunius Oeberius]
[juli 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[juli 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[juli 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[4 augustus 1862 Brief van d'Ablaing aan Brouwer]
[21 augustus 1862 Brief van d'Ablaing aan Nijhoff]
[22 augustus 1862 Brief van d'Ablaing aan Köster]
[23 augustus 1862 Brief van d'Ablaing aan Nijhoff]
[8 september 1862 Brief van Multatuli aan Mathilde Lesprit]
[26 september 1862 Brief van Multatuli aan Gay]
[10 oktober 1862 Geboorte van Oscar Felix Deiss]
[10 oktober 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[1 november 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[3 november 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[4 november 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[6 november 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[9 november 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[13 november 1862 Advertentie inzake de Ideen]
[november 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[november 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[17 november 1862 Brief van d'Ablaing aan Noman]
[22 november 1862 Brief van d'Ablaing aan Van Gelder]
[8 december 1862 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[8 december 1862 Brief van d'Ablaing aan Gaasbeek]
[8 december 1862 Brief van d'Ablaing aan Noman]
[12 december 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[december 1862 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[december 1862 Brief van Multatuli aan Laan]
[december 1862 Brief van Multatuli aan Charlotte de Graaff]
[december 1862 Brief van Multatuli aan Laan]
[1 januari 1863 Brief van d'Ablaing aan Kallenberg van den Bosch
[3 januari 1863 Brief van Multatuli aan Cramer]
[januari 1863 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[8 januari 1863 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[10 januari 1863 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[10 januari 1863 Brief van Charlotte de Graaff aan d'Ablaing]
[12 januari 1863 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[15 januari 1863 Brief van d'Ablaing aan Charlotte de Graaff]
[16 januari 1863 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[januari 1863 Brief van Mr. Feisser aan Multatuli]
[24 januari 1863 Multatuli in Amsterdam]
[25 januari 1863 Brief van De Lespinasse aan d'Ablaing]
[27 januari 1863 Brief van d'Ablaing aan De Lespinasse]
[28 januari 1863 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[29 januari 1863 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[31 januari 1863 Brief van d'Ablaing aan Günst]
[2 februari 1863 Brief van Multatuli aan Philips]
[3 februari 1863 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[3 februari 1863 Multatuli ziet ‘Die Schule des Lebens’]
[6 februari 1863 Multatuli publiceert De School des Levens]
[7 februari 1863 Tweede opvoering van ‘Die Schule des Lebens’]
[9 februari 1863 Kritiek inzake de opvoering]
[10 februari 1863 Multatuli richt zich tot koningin Sophie]
[12 februari 1863 Annonce laatste voorstelling ‘Die Schule’]
[12 februari 1863 Programma laatste uitvoering]
[18 februari 1863 Multatuli ontvangt portret van Laura Ernst]
[18 februari 1863] Brief van d'Ablaing van aan Multatuli
[27 februari 1863 Brief van d'Ablaing aan Kallenberg van den Bosch]
[maart 1863 Multatuli in Den Haag]
[9 maart 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[9 maart 1863 Brief van Kallenberg van den Bosch aan d'Ablaing]
[9 maart 1863 Brief van d'Ablaing aan Altmann]
[10 maart 1863 Brief van Multatuli aan Hotz]
[16 maart 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[16 maart 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[20 maart 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[26 maart 1863 Brief van Edu aan Albert Hotz]
[27 maart 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[27 maart 1863 Telegram van Multatuli aan Huisman]
[27 maart 1863 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[30 maart 1863 Brief van Multatuli aan Stéphanie]
[3 april 1863 Brief van d'Ablaing aan Belinfante]
[Bijlage Multatuli en zijn vriendjes]
[21 april 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[22 april 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[25 april 1863 Brief van Multatuli aan Hotz]
[28 april 1863 Brief van Braunius Oeberius aan d'Ablaing]
[5 mei 1863 Brief van d'Ablaing aan Braunius Oeberius]
[7 mei 1863 Geboorte van Hugo Charles, zoon van Jan DD]
[14 mei 1863 Brief van Multatuli aan Hotz]
[17 mei 1863 Brief van Multatuli aan Hotz]
[23 mei 1863 Brief van d'Ablaing aan Van der Maas]
[29 mei 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[30 mei 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[2 juni 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[4 juni 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[6 juni 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[9 juni 1863 Overlijden van Mimi's moeder]
[16 juni 1863 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[16 juni 1863 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[18 juni 1863 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[24 juni 1863 Besluit van Mimi]
[26 juni 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[15 juli 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[16 juli 1863 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[17 juli 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[18 juli 1863 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[19 juli 1863 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[27 juli 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[29 juli 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[30 juli 1863 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[30 juli 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[1 augustus 1863 Multatuli in Amsterdam]
[3 augustus 1863 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[5 augustus 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[7 augustus 1863 Brief van d'Ablaing aan Michiels]
[7 augustus 1863 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[8 augustus 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[8 augustus 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[9 augustus 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[16 augustus 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[16 augustus 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[17 augustus 1863 Brief van Tine aan Stéphanie]
[22 augustus 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[augustus 1863 Brief van Multatuli aan Kok]
[1 september 1863 Aantekening van Multatuli]
[7 september 1863 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[september 1863 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[september 1863 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[september 1863 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[14 september 1863 Multatuli koopt een boek]
[19 september 1863 Multatuli koopt een boek]
[27 september 1863 Brief van Multatuli aan Mimi]
[29 september 1863 Brief van Salvador aan Multatuli]
[1 oktober 1863 Brief van Multatuli aan Kramer]
[1 oktober 1863 Brief van Multatuli aan J. van Lennep]
[2 oktober 1863 Brief van J. van Lennep aan Multatuli]
[3 oktober 1863 Brief van Multatuli aan J. van Lennep]
[3 oktober 1863 Brief van Multatuli aan J. van Lennep]
[3 oktober 1863 Brief van J. van Lennep aan Multatuli]
[3 oktober 1863 Rekening-courant]
[3 oktober 1863 Brief van Mr.J.G.A. Faber aan Multatuli]
[oktober 1863 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[6 oktober 1863 Advertentie tweede bundel Ideen]
[14 oktober 1863 Multatuli in Brussel]
[17 oktober 1863 Brief van Tine aan Stéphanie]
[29 oktober 1863 Brief van Tine aan Stéphanie]
[9 november 1863 Brief van Tine aan Stéphanie]
[13 november 1863 Brief van Tine aan Stéphanie]
[21 november 1863 Brief van Tine aan Stéphanie]
[november 1863 Multatuli terug naar Nederland]
[26 november 1863 Brief van Tine aan Stéphanie]
[7 december 1863 Brief van Tine aan Stéphanie]
[17 december 1863 Brief van Tine aan Stéphanie]
[31 december 1863 Brief van Tine aan Stéphanie]
[13 januari 1864 Brief van Tine aan Stéphanie]
[13 januari 1864 Brief van d'Ablaing aan Tine]
[16 januari 1864 Brief van d'Ablaing aan Günst]
[16 januari 1864 Brief van d'Ablaing aan Günst aan Multatuli]
[19 januari 1864 Brief van Multatuli aan Hotz]
[22 januari 1864 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[3 februari 1864 Brief van Tine aan Stéphanie]
[27 februari 1864 Brief van Tine en Multatuli aan Stéphanie]
[8 maart 1864] Brief van Tine en Multatuli aan Stéphanie]
[23 maart 1864 Brief van Tine aan Stéphanie]
[31 maart 1864 Brief van Braunius Oeberius aan d'Ablaing]
[8 april 1864 Brief van Tine aan Stéphanie]
[13 april 1864 Brief van d'Ablaing aan Braunius Oeberius]
[23 april 1864 Brief van Tine aan Stéphanie]
[4 mei 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[7 mei 1864 Brief van Tine aan Stéphanie]
[8 mei 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[13 mei 1864 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[13 mei 1864 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[13 mei 1864 Brief van d'Ablaing aan Tine]
[15 mei 1864 Brief van Tine aan d'Ablaing]
[15 mei 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[18 mei 1864 Brief van d'Ablaing aan Tine]
[19 mei 1864 Brief van Tine aan d'Ablaing]
[20 mei 1864 Multatuli reist naar Zwolle]
[22 mei 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[23 mei 1864 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[23 mei 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[25 mei 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[27 mei 1864 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[29 mei 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[30 mei 1864 Brief van Multatuli aan een onbekende]
[31 mei 1864 Aankondiging van een voordracht in Deventer]
[1 juni 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[2 juni 1864 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[2 juni 1864 Brief van d'Ablaing aan Bunck]
[3 juni 1864 Multatuli schrijft notities in Minnebrieven]
[3 juni 1864 Aankondiging tweede voordracht te Deventer]
[3 juni 1864 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[4 juni 1864 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[4 juni 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[5 juni 1864 Brief van Multatuli aan Van Vloten]
[6 juni 1864 Aantekeningen van Multatuli]
[7 juni 1864 Brief van Tine aan Van Vloten]
[8 juni 1864 Brief van Multatuli aan Van Vloten]
[9 juni 1864 Rekening van Multatuli in Bijbel-hotel]
[9 juni 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[13 juni 1864 Brief van J. van Vloten aan Multatuli]
[15 juni 1864 Circulaire inzake lezing van Multatuli]
[16 juni 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[19 juni 1864 Brief van Multatuli aan Van Vloten]
[23 juni 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[28 juni 1864 Brief van J. van Lennep aan d'Ablaing]
[28 juni 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[juni 1864 Multatuli verhuist naar de ‘zolder’]
[Bijlage Mededeling van Mimi over de verhuizing]
[30 juni 1864 Rekening van Multatuli in Bijbel-hotel]
[2 juli 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[3 juli 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[5 juli 1864 Brief van Hardenberg aan d'Ablaing]
[6 juli 1864 Brief van d'Ablaing aan Hardenberg]
[6 juli 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[8 juli 1864 Advertentie inzake voordracht van Multatuli]
[13 juli 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[13 juli 1864 Voordracht van Multatuli te Amsterdam]
[14 juli 1864 Kwitantie van Hardenberg]
[juli 1864 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[16 juli 1864 Advertentie inzake tweede voordracht]
[18 juli 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[19 juli 1864 Tweede voordracht van Multatuli]
[20 juli 1864 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[20 juli 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[22 juli 1864 Advertentie inzake derde voordracht]
[26 juli 1864 Advertentie inzake derde voordracht]
[26 juli 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[30 juli 1864 Brief van Ter Haar aan Multatuli]
[30 juli 1864 Brief van d'Ablaing aan Ter Haar]
[31 juli 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[3 augustus 1864 Brief van d'Ablaing aan Jhr. Salvador]
[9 augustus 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[13 augustus 1864 Multatuli spreekt voor De Dageraad]
[13 augustus 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[14 augustus 1864 Vergadering van De Dageraad]
[15 augustus 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[20 augustus 1864 Brief van Tine aan Stéphanie]
[21 augustus 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[21 augustus 1864 Vergadering van De Dageraad]
[23 augustus 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[24 augustus 1864 Multatuli spreekt voor De Dageraad]
[25 augustus 1864 Brief van Multatuli aan Van Vloten]
[27 augustus 1864 Brief van Tine aan Stéphanie]
[28 augustus 1864 Sietske Abrahamsz wordt lid van De Dageraad]
[31 augustus 1864 Brief van d'Ablaing aan Van Vloten]
[1 september 1864 Advertentie inzake tweede bundel Ideen]
[1 september 1864 Advertentie inzake tweede bundel Ideen]
[2 september 1864 Brief van d'Ablaing aan Wijnandts]
[september 1864 Brief van J. Van Vloten aan Multatuli]
[4 september 1864 Vergadering van De Dageraad]
[6 september 1864 Brief van Von Roesgen von Floss aan d'Ablaing]
[7 september 1864 Brief van d'Ablaing aan Luttenberg]
[7 september 1864 Multatuli spreekt voor De Dageraad]
[8 september 1864 Brief van Tine aan Stéphanie]
[9 september 1864 Brief van Multatuli aan Mimi]
[11 september 1864 Vergadering van De Dageraad]
[11 september 1864 Jan Douwes Dekker overlijdt te Grissee]
[15 september 1864 Brief van Multatuli aan Mini]
[15 september 1864 Brief van Multatuli aan Mr. A.H. Hartogh]
[september 1864 Brief van Multatuli aan Van Vloten]
[23 september 1864 Brief van Busken Huet aan Multatuli]
[25 september 1864 Brief van Jhr. Salvador aan d'Ablaing]
[25 september 1864 Brief van d'Ablaing aan Jhr. Salvador]
[27 september 1864 Brief van Multatuli aan Hotz]
[30 september 1864 Verslag Internationaal Congres]
[1 oktober 1864 Toespraak van Multatuli op het Internationaal Congres]
[1 oktober 1864 Repliek aan Multatuli door Van Alphen]
[Bijlage Aantekeningen inzake Internationaal Congres]
[2 oktober 1864 Sietske Abrahamsz spreekt voor De Dageraad]
[8 oktober 1864 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[8 oktober 1864 Acceptatie voor 500 francs]
[9 oktober 1864 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[10 oktober 1864 Telegram van Multatuli aan d'Ablaing]
[10 oktober 1864 Brief van d'Ablaing aan Berend]
[11 oktober 1864 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[11 oktober 1864 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[11 oktober 1864 Brief van Potvin aan d'Ablaing]
[11 oktober 1864 Brief van Tine aan d'Ablaing]
[12 oktober 1864 Brief van Cornelisse aan d'Ablaing]
[oktober 1864 Persiflage in De Indische Humorist]
[28 oktober 1864 Brief van d'Ablaing aan Potvin]
[6 november 1864 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[8 november 1864 Missive van de Minister van Koloniën]
[8 november 1864 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[10 november 1864 Brief van J. van Vloten aan Multatuli]
[november 1864 Persiflage in De Indische Humorist]
[23 november 1864 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[24 november 1864 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[25 november 1864 Advertentie inzake De Bruid daarboven]
[27 november 1864 Brief van Sietske Abrahamsz aan d'Ablaing]
[28 november 1864 Brief van Sietske Abrahamsz aan d'Ablaing]
[1 december 1864 Bericht inzake De Bruid daarboven]
[3 december 1864 Brief van Houtkamp aan d'Ablaing]
[4 december 1864 Advertentie inzake De Bruid daarboven]
[5 december 1864 Advertentie inzake De Bruid daarboven]
[8 december 1864 Brief van J. van Vloten aan d'Ablaing]
[9 december 1864 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[9 december 1864 Brief van d'Ablaing aan Ruijsch van Dugteren]
[12 december 1864 Brief van d'Ablaing aan Houtkamp]
[december 1864 Multatuli laat zijn portret vervaardigen]
[14 december 1864 Brief van Des Amorie van der Hoeven aan Multatuli]
[15 december 1864 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[december 1864 Persiflage in De Indische Humorist]
[16 december 1864 Brief van Stadsschouwburg aan d'Ablaing]
[17 december 1864 Multatuli terug in Amsterdam]
[18 december 1864 Vergadering van De Dageraad]
[19 december 1864 Brief van d'Ablaing aan Stadsschouwburg]
[20 december 1864 Nota voor gekochte boeken]
[21 december 1864 Brief van d'Ablaing aan Van Vloten]
[29 december 1864 Brief van Tine aan Stéphanie]
[30 december 1864 Brief van d'Ablaing aan Koning]
[31 december 1864 Brief van d'Ablaing aan Knipscheer]
[1 januari 1865 Brief van Koning aan d'Ablaing]
[7 januari 1865 Brief van d'Ablaing aan Van Vloten]
[10 januari 1865 Brief van d'Ablaing aan Weiss]
[10 januari 1865 Brief van d'Ablaing aan Brester]
[10 januari 1865 Brief van d'Ablaing aan Wijnandts]
[10 januari 1865 Aankondiging van De Bruid daarboven]
[13 januari 1865 Brief van d'Ablaing aan Credietvereeniging]
[16 januari 1865 Aankondiging van De Bruid daarboven]
[17 januari 1865 Première van De Bruid daarboven]
[18 januari 1865 Brief van d'Ablaing aan Guimond]
[18 januari 1865 Brief van d'Ablaing aan Koorn]
[18 januari 1865 Aankondiging van De Bruid daarboven]
[19 januari 1865 Recensie van De Bruid daarboven]
[19 januari 1865 Brief van d'Ablaing aan Koning]
[20 januari 1865 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[21 januari 1865 Ingezonden stuk van Multatuli]
[22 januari 1865 Brief van Koning aan d'Ablaing]
[23 januari 1865 Brief van d'Ablaing aan Lacroix-Verboeckhoven]
[23 januari 1865 Opvoering van De Bruid daarboven te Utrecht]
[24 januari 1865 Utrechtse studenten brengen serenade]
[24 januari 1865 Programma van De Bruid daarboven]
[24 januari 1865 Brief van d'Ablaing aan Rochussen]
[24 januari 1865 Brief van d'Ablaing aan Credietvereeniging]
[24 januari 1865 Kostenberekening]
[26 januari 1865 Bericht over serenade te Utrecht]
[26 januari 1865 Brief van Rochussen aan d'Ablaing]
[31 januari 1865 Brief van d'Ablaing aan Poolman]
[1 februari 1865 Promesse van Multatuli]
[1 februari 1865 Circulaire inzake portret]
[1 februari 1865 Bestelbiljet inzake portret]
[2 februari 1865 Brief van d'Ablaing aan Brak]
[4 februari 1865 Brief van d'Ablaing aan Weiss]
[4 februari 1865 Brest van Kempen overlijdt te Utrecht]
[5 februari 1865 Brief van Multatuli aan Huet]
[5 februari 1865 Vergadering van De Dageraad]
[6 februari 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli]
[9 februari 1865 Brief van Multatuli aan Hotz]
[9 februari 1865 Brief van d'Ablaing aan Credietvereeniging]
[9 februari 1865 Bericht inzake portret]
[11 februari 1865 Brief van Huet aan Multatuli]
[12 februari 1865 Vergadering van De Dageraad]
[15 februari 1865 Brief van Bruining & Wijt aan d'Ablaing]
[16 februari 1865 Multatuli draagt zijn rechten over aan d'Ablaing]
[16 februari 1865 Spotstuk in Asmodée]
[18 februari 1865 Brief van Multatuli aan Tine en aan Mimi]
[22 februari 1865 Brief van Multatuli aan Tine en aan De Geyter]
[25 februari 1865 Advertenties inzake De Bruid daarboven]
[26 februari 1865 Vergadering van De Dageraad]
[27 februari 1865 Nota voor verzending portret]
[27 februari 1865 Brief van d'Ablaing aan Credietvereeniging]
[27 februari 1865 Aantekeningen van d'Ablaing]
[28 februari 1865 Aantekeningen van d'Ablaing]
[28 februari 1865 Advertenties inzake De Bruid daarboven]
[1 maart 1865 Aantekeningen van d'Ablaing]
[1 maart 1865 Opvoering De Bruid daarboven]
[1 maart 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli]
[2 maart 1865 Aantekeningen van d'Ablaing]
[2 maart 1865 Advertentie inzake De Bruid daarboven]
[3 maart 1865 Aantekeningen van d'Ablaing]
[3 maart 1865 Advertentie inzake De Bruid daarboven]
[4 maart 1865 Notities van d'Ablaing]
[5 maart 1865 Vergadering van De Dageraad]
[6 maart 1865 Notities van d'Ablaing]
[9 maart 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli]
[10 maart 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli voor opvoering]
[10 maart 1865 Notifies van d'Ablaing]
[12 maart 1865 Vergadering van De Dageraad]
[13 maart 1865 Advertentie inzake De Bruid daarboven]
[16 maart 1865 Notities van d'Ablaing]
[19 maart 1865 Vergadering van De Dageraad]
[20 maart 1865 Notities van d'Ablaing]
[23 maart 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli]
[23 maart 1865 Bericht in Asmodée]
[24 maart 1865 Notities van d'Ablaing]
[26 maart 1865 Vergadering van De Dageraad]
[26 maart 1865 Notities van d'Ablaing
[29 maart 1865 Multatuli spreekt voor De Dageraad]
[30 maart 1865 Notities van d'Ablaing]
[30 maart 1865 Artikel in Asmodée]
[31 maart 1865 Notities van d'Ablaing]
[2 april 1865 Vergadering van De Dageraad]
[3 april 1865 Programma van Die Braut von Oben]
[8 april 1865 Kritiek door M. Lindo]
[9 april 1865 Vergadering van De Dageraad]
[23 april 1865 Vergadering van De Dageraad]
[28 april 1865 Deurwaardersexploit]
[30 april 1865 Vergadering van De Dageraad]
[4 mei 1865 Brief van d'Ablaing aan Potvin]
[7 mei 1865 Vergadering van De Dageraad]
[14 mei 1865 Vergadering van De Dageraad]
[18 mei 1865 Brief van Multatuli aan Kallenberg van den Bosch]
[20 mei 1865 Brief van Des Amorie van der Hoeven aan d'Ablaing]
[27 mei 1865 Brief van Multatuli aan Kallenberg van den Bosch]
[29 mei 1865 Brief van Bruining en Wijt aan d'Ablaing]
[29 mei 1865 Brief van Tine aan Multatuli]
[30 mei 1865 Brief van Tine aan Multatuli]
[juni 1865 Brief van Tine aan Multatuli]
[4 juni 1865 Brief van Tine aan Stéphanie]
[juni 1865 Multatuli schrijft De zegen Gods door Waterloo]
[17 juni 1865 Brief van Thieme aan d'Ablaing]
[18 juni 1865 Vergadering van De Dageraad]
[18 juni 1865 Brief van Koning aan d'Ablaing]
[22 juni 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli]
[6 juli 1865 Aankondiging Advertentie inzake werken van Multatuli]
[juli 1865 Brief van J. van Lennep aan Multatuli]
[3 augustus 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli]
[10 augustus 1865 Aankondiging Advertentie inzake werken van Multatuli]
[21 augustus 1865 Brief van d'Ablaing aan Van Gelder Zonen]
[31 augustus 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli]
[31 augustus 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli]
[4 september 1865 Brief van d'Ablaing aan Gobius]
[12 september 1865 Brief van Kok aan d'Ablaing]
[14 september 1865 Brief van d'Ablaing aan Wijnandts]
[14 september 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli]
[25 september 1865 Brief van Multatuli aan Tine]
[28 september 1865 Aankondiging van werken van Multatuli]
[1 oktober 1865 Brief van Tine aan Stéphanie]
[3 oktober 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli]
[9 oktober 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli]
[Bijlage Mededelingen van Mimi inzake Bloemlezing]
[10 oktober 1865 Boekbeschouwing in De Omnibus]
[oktober 1865 Open brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[29 oktober 1865 Vergadering van De Dageraad]
[31 oktober 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli]
[1 november 1865 Brief van Multatuli aan Huet]
[Bijlage Aantekeningen van Mimi]
[november 1865 Opdracht van Multatuli aan Versnaeyen]
[5 november 1865 Vergadering van De Dageraad]
[9 november 1865 Brief van Multatuli aan een onbekende]
[12 november 1865 Vergadering van De Dageraad]
[15 november 1865 Multatuli spreekt voor De Dageraad]
[15 november 1865 De Geyter over de Bloemlezing]
[16 november 1865 Advertentie inzake werken van Multatuli]
[16 november 1865 Brief van Tine aan Stéphanie]
[19 november 1865 Vergadering van De Dageraad]
[19 november 1865 Brief van Van der Valk aan Van Vloten]
[20 november 1865 Brief van d'Ablaing aan Broens]
[21 november 1865 Advertentie in De Omnibus]
[24 november 1865 Advertentie in het Handelsblad]
[26 november 1865 Vergadering van De Dageraad]
[29 november 1865 Ingezonden stuk betreffende Multatuli]
[30 november 1865 Advertentie inzake de Bloemlezing]
[1 december 1865 Multatuli bezoekt de Salon van Duport: de klap]
[5 december 1865 Advertentie inzake de klap]
[5 december 1865 Proces-verbaal inzake de klap]
[11 december 1865 Brief van Multatuli aan Tine]
[16 december 1865 Brief van Multatuli aan Tine]
[29 december 1865 Brief van Multatuli aan Tine]
[7 januari 1866 Vergadering van De Dageraad]
[9 januari 1866 Brief van Van der Valk aan Van Vloten]
[januari 1866 Advertentie in De Omnibus]
[14 januari 1866 Vergadering van De Dageraad]
[17 januari 1866 Multatuli verlaat Amsterdam]
[17 januari 1866 Proces-verbaal van de rechtszitting]
[18 januari 1866 Bericht in de Amsterdamsche Courant
[18 januari 1866 Vonnis inzake de klap]
[18 januari 1866 Vonnis inzake de klap]
[19 januari 1866 Bericht in de Amsterdamsche Courant
[19 januari 1866 Brief van Tine aan Stéphanie]
[januari 1866 Artikel in De Omnibus]
[28 januari 1866 Vergadering van De Dageraad]
[7 februari 1866 Brief van Braunius Oeberius aan d'Ablaing]
[10 februari 1866 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[19 februari 1866 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[februari 1866 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[Bijlage Mededeling van Mimi inzake de speelbank]
[maart 1866 Advertentie in De Omnibus]
[maart 1866 Artikel van De Geyter]
[17 maart 1866 Deurwaardersexploot inzake vonnis]
[20 maart 1866 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[22 maart 1866 Brief van De Geyter aan d'Ablaing]
[28 maart 1866 Brief van d'Ablaing aan De Geyter]
[29 maart 1866 Brief van Multatuli aan d'Ablaing]
[29 maart 1866 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[30 maart 1866 Tine verlaat Brussel]
[1 april 1866 Brief van Multatuli aan De Geyter]
[april 1866 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]
[4 april 1866 Brief van Multatuli aan Tine]
[4 april 1866 Brief van Multatuli aan Tine]
[4 april 1866 Brief van Multatuli aan De Geyter]
[4 april 1866 Brief van Tine aan Stéphanie]
[5 april 1866 Brief van Multatuli aan Kallenberg van den Bosch]
[7 april 1866 Brief van De Geyter aan d'Ablaing]
[7 april 1866 Brief van Tine aan De Geyter]
[8 april 1866 Brief van Tine aan De Geyter]
[april 1866 Artikel in De Vlaamsche School]
[17 april 1866 Brief van d'Ablaing aan Rogghé]
[23 april 1866 Brief van Tine aan Stéphanie]
[24 april 1866 Brief van d'Ablaing aan Scheefhals]
[2 mei 1866 Brief van Tine aan De Geyter]
[11 mei 1866 Brief van Kallenberg van den Bosch aan Van Vloten]
[15 mei 1866 Brief van Tine aan Kallenberg van den Bosch]
[15 mei 1866 Brief van Tine aan Van Vloten]
[16 mei 1866 Brief van Kallenberg van den Bosch aan Van Vloten]
[19 mei 1866 Brief van d'Ablaing aan Jhr. Salvador]
[20 mei 1866 Brief van Van der Valk aan Van Vloten]
[mei 1866 Circulaire ten behoeve van Tine]
[31 mei 1866 Brief van d'Ablaing aan Van der Tuuk]
[4 juni 1866 Brief van Tine aan Van Vloten]
[6 juni 1866 Brief van Kallenberg van den Bosch aan Van Vloten]
[16 juni 1866 Oorlog Oostenrijk-Pruisen]
[juni 1866 Multatuli en Mimi verlaten Frankfort]
[17 juni 1866 Brief van Tine aan Stéphanie]
[19 juni 1866 Brief van Tine aan Van Vloten]
[juni 1866 Brief van d'Ablaing aan Mosselman]
[26 juni 1866 Brief van Tine aan Van Vloten]
[26 juni 1866 Brief van Tine aan Stéphanie]
[27 juni 1866 Brief van Tine aan Stéphanie]
[29 juni 1866 Brief van Tine aan Van Vloten]
[29 juni 1866 Brief van d'Ablaing aan Raedt van Oldenbarnevelt]
[juni 1866 Honorarium van f 125 niet uitbetaald]
[1 juli 1866 Tine verlaat Amsterdam]
[2 juli 1866 Brief van Multatuli aan Tine]
[2 juli 1866 Brief van d'Ablaing aan mej Schepel]
[3 juli 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[4 juli 1866 Brief van Huet aan Multatuli]
[5 juli 1866 Brief van d'Ablaing aan Sietske Abrahamsz]
[6 juli 1866 Brief van Multatuli aan Tine]
[6 juli 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[9 juli 1866 Brief van Huet aan Multatuli]
[10 juli 1866 Van den Rijn (I)]
[12 juli 1866 Brief van Multatuli aan Tine]
[juli 1866 Brief van d'Ablaing aan Van Scherpenberg]
[15 juli 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[17 juli 1866 Van den Rijn (II)]
[19 juli 1866 Van den Rijn (III)]
[20 juli 1866 Brief van Huet aan Multatuli]
[20 juli 1866 Van den Rijn (IV)]
[22 juli 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[24 juli 1866 Brief van Multatuli aan Tine]
[24 juli 1866 Brief van d'Ablaing aan Feringa]
[27 juli 1866 Van den Rijn (V)]
[29 juli 1866 Brief van Tine aan Potgieter]
[30 juli 1866 Brief van Multatuli aan Tine]
[5 augustus 1866 Brief van Multatuli aan Kallenberg van den Bosch]
[6 augustus 1866 Brief van Huet aan Multatuli]
[9 augustus 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[11 augustus 1866 Brief van Huet aan Multatuli]
[14 augustus 1866 Brief van Willème aan Multatuli]
[15 augustus 1866 Brief van Huet aan Potgieter]
[15 augustus 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[17 augustus 1866 Brief van Huet aan Multatuli]
[19 augustus 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[21 augustus 1866 Brief van d'Ablaing aan Smith]
[22 augustus 1866 Brief van d'Ablaing aan Broens]
[23 augustus 1866 Oostenrijk en Pruisen beëindigen hun oorlog]
[24 augustus 1866 Van den Rijn (VI)]
[26 augustus 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[26 augustus 1866 Brief van Multatuli aan Kallenberg van den Bosch]
[26 augustus 1866 Vergadering van De Dageraad]
[29 augustus 1866 Brief van Huet aan Multatuli]
[29 augustus 1866 Van den Rijn (VII)]
[30 augustus 1866 Brief van Multatuli aan Kallenberg van den Bosch]
[4 september 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[4 september 1866 Brief van Multatuli aan Kallenberg van den Bosch]
[11 september 1866 Van den Rijn (VIII)]
[12 september 1866 Brief van Multatuli aan Tine]
[13 september 1866 Brief van d'Ablaing aan Erven Loosjes]
[14 september 1866 Van den Rijn (IX)]
[16 september 1866 Brief van Huet aan Multatuli]
[18 september 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[19 september 1866 Brief van Multatuli aan Mr. P. Mijer]
[24 september 1866 Bericht in de Opregte Haarl. Courant
[24 september 1866 Van den Rijn (X)]
[26 september 1866 Brief van Braunius Oeberius aan d'Ablaing]
[29 september 1866 Van den Rijn (XI)]
[3 oktober 1866 Brief van d'Ablaing aan Van Gelder Zonen]
[3 oktober 1866 Van den Rijn (XII)]
[4 oktober 1866 Van den Rijn (XIII)]
[4 oktober 1866 Manifest van De Dageraad]
[8 oktober 1866 Brief van Tine aan De Geyter]
[9 oktober 1866 Van den Rijn (XIV)]
[12 oktober 1866 Brief van d'Ablaing aan Akkeringa]
[13 oktober 1866 Van den Rijn (XV)]
[16 oktober 1866 Brief van Huet aan Multatuli]
[18 oktober 1866 Brief van d'Ablaing aan Toussaint Bokma]
[19 oktober 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[20 oktober 1866 Van den Rijn (XVI)]
[23 oktober 1866 Van den Rijn (XVII)]
[24 oktober 1866 Van den Rijn (XVIII)
[29 oktober 1866 Brief van Tine aan De Geyter]
[30 oktober 1866 Van den Rijn (XIX)
[31 oktober 1866 Brief van Bruining & Wijt aan d'Ablaing
[2 november 1866 Van den Rijn (XX)
[3 november 1866 Van den Rijn (XXI)]
[8 november 1866 Brief van Tine aan Potgieter]
[8 november 1866 Van den Rijn (XXII)
[12 november 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[14 november 1866 Brief van d'Ablaing aan Braunius Oeberius]
[14 november 1866 Van den Rijn (XXIII)]
[15 november 1866 Brief van Tine aan De Geyter]
[18 november 1866 Brief van Huet aan Multatuli]
[19 november 1866 Van den Rijn (XXIV)]
[22 november 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[Bijlage Aantekening van Mimi]
[22 november 1866 Brief van d'Ablaing aan Lacroix-Verboeckhoven]
[23 november 1866 Van den Rijn (XXV)]
[24 november 1866 Brief van Huet aan Multatuli]
[24 november 1866 Van den Rijn (XXVI)]
[27 november 1866 Brief van d'Ablaing aan Couvée]
[29 november 1866 Van den Rijn (XXVII)]
[4 december 1866 Van den Rijn (XXVIII)]
[11 december 1866 Van den Rijn (XXIX)]
[14 december 1866 Van den Rijn (XXX)]
[december 1866 Brief van Multatuli aan Huet]
[19 december 1866 Van den Rijn (XXXI)]
[21 december 1866 Brief van d'Ablaing aan Kiehl]
[24 december 1866 Van den Rijn (XXXII)]
[26 december 1866 Van den Rijn (XXXIII)]
[28 december 1866 Brief van d'Ablaing aan Van Loon]
[28 december 1866 Van den Rijn (XXXIV)]
[1 april 1866
Brief van Multatuli aan De Geyter]
* 1 april 1866
Brief van Multatuli aan J. de Geyter. (Brieven VII, blz. 173-180; Brieven WB VII, blz. 64-68)
'k Ben zeker dat-i spreken zal: citaat uit de Kruissprook; zie VW II, blz. 108.
minister van koloniën: I.D. Fransen van de Putte, in 1849 suikerplanter op Java en na zijn terugkeer, gefortuneerd, in 1862 lid van de Kamer, in 1863 minister in het tweede kabinet-Thorbecke.
Frankfort 1 April 1866.
Waarde Heer de Geyter, Niet voor eergister ontving ik uwe hartelyke letteren van 22 Maart, en wel hier in Frankfort waar ik sedert enigen tyd ben, omdat... omdat... ja waarom? Vraag aan 't warlend herfstblad waarom 't de storm daar... daar of daarheen voerde? Sedert jaren enigermate, sedert maanden nagenoeg geheel, gelyken myn handelingen meer op de onbewuste stuiptrekkingen van een stervende, dan op de zelfbewuste door keus bepaalde bewegingen van een gezonden mens.
Ik vrees dat de wreedaardige toeschouwers in 't nederlandsch amphitheater weldra hun lang verwacht ‘habet!’ zullen kunnen uitroepen. Ik word zwakker en zwakker! Als Julianus de pyl dien hy door christus gerigt waande, treffen my de triviale beslommeringen van 't leven hoe langer hoe dieper, en ik vrees... ik vrees!
Meermalen naar Brussel reizen? Och neen! Ik was daar niet sedert 17 December 1864. En waarom niet? Daar toch wonen myn vrouw en kinderen. Ik kon er niet heen uit armoede. Zó is het! Eens sedert dien tyd heb ik myn vrouw en jongste kind gezien, myn lieve nonni. 't Was toen ‘de bruid daarboven’ werd gespeeld (buiten myn bemoeienis en tegen myn wil byna, want gy begrypt dat ik die spelery uit myn jeugd afkeur.)
Goed,‘de bruid daarboven’ zou gespeeld worden, een jonge dame in Brussel wilde 't zien en nam myn vrouw en kinderen mede. Door dat gastvrye toeval zag ik myn dochtertje in Maart 1865. Maar sedert niet meer.
Maar wel zag ik myn kleinen Max! Want zie, thuis in Brussel, zou weldra geen brood meer zyn, en om myne vrouw te verligten, moesten wy er in toestemmen dat hy in Amsterdam by eene familie te logeren kwam. Dat zou tydelyk zyn, ja zelfs maar voor zeer korten tyd, want natuurlyk, wy kunnen toch vreemden niet op den duur belasten met de zorg voor ons kind. Maar sedert maanden reeds heb ik geen mogelykheid gevonden op andere wyze voor hem te zorgen.
Dat ik niet in Brussel komen kon was om de schulden die myne vrouw daar had moeten aangaan. Zy had niets en moest dankbaar zyn als men haar woning, voedsel, kleeren op crediet geven wou. Daarvoor werden acceptaties gegeven die my boven 't hoofd groeiden. Ik moest telkens nieuwe verbindtenissen aangaan om oude natekomen. Spaar my de mededeeling van die pynlyke geschiedenis.
Had ik als een werkman van de pen geregeld kunnen arbeiden, 't ware niets geweest. Maar ik ben geen schryver, geen boekemaker. Ik heb niets in myn hart dan verontwaardiging, en die vult geen vellen druks. 't Is een kort woord, een vloek over 't bedorven Holland! Al ware 't my mogelyk geweest meer schryvery te leveren, toch zou dat niet gebaat hebben want de hoedanigheid zou weldra zó geworden zyn dat ze myn eentonig geklaag niet ‘mooi’ zouden hebben gevonden. Dat is nu reeds het geval. Ze willen dat de bezwykende kampvechter hen vermake met een sterfliedje.
‘'k Ben zeker dat-i spreken zal aan 't kruis
De kind'ren gaan, om dat te hooren, mee.’
Juist! Dáárom gaan de kind'ren mee, en dáárom kopen de ouderen 't relaas van wat de man aan 't kruis gezegd heeft.
Maar nog eens, men vult geen vellen druks met eli sabachtani.
Dat 's een klaagbrief, dat is laf, onmannelyk, klein, onridderlyk... niet waar? Hoor eens, ik moest op uwen hartelyken brief aldus antwoorden, of lomp niet-antwoorden. Komen, gaan, schryven, antwoorden of zwygen... reken my niets toe. 't Is me gebeurd iemand boos te maken omdat ik hem na gemaakt bezoek, niet terugbezocht. Eilieve, de man wist niet, of veinsde niet te weten, dat ik geen behoorlyke schoenen had. In zoo'n geval moet men voor schuldig doorgaan of de oorzaak noemen. Men heeft dan te kiezen tusschen schyn van lompheid of onmannelyke klagt.
Had ik nu, in plaats van 't laatste te kiezen by U moeten doorgaan voor lomp? Dit ter verontschuldiging over myn klagen.
Versprei toch zooveel mogelyk uw oordeel over 't verschil tusschen antikatholieken en protestanten... ja zelfs ik geloof dat we verder kunnen gaan dan de protestanten onder de antikatholieken te stellen, ze staan waarachtig beneden de katholieken zelf. Het katholicisme is een dwaling, 't protestantisme is een pest. Ik heb daarop veel malen gedoeld. Laat toch nooit in België het denkbeeld veld winnen dat liberalisme één is met protestantery. Wy moeten voor ons zelf en onze kinderen streven naar waarheid, goed! En 't komt niet te pas te kiezen tusschen 2×2=5 of 2×2=3. Maar... als er keus tusschen leugen mogelyk ware, zie ik zou honderdmaal liever myn kleinen jongen misbediende of koorknaap zien, dan protestant. Want zie, 't protestantisme is geen dogmenzaak. Protestant zyn heet eigenlyk: voordeelbrengend fatsoen, effecten-soliditeit, droogstoppels-wysheid. Een protestant offert niet, hy bespot alle offer. Hy belacht kinderlyke dwaling, en mest zich met andere dwaling die beter genoteerd staat op de beurs. En, hoe ook gedeeld in soorten van gelooven, toch zyn de protestanten één, zoodra 't hun eigenlyk geloof geldt: voordeel. De eenstemmigheid waarmee men te velde trekt tegen ieder die opstaat tegen hun gouden kalf, heeft my overschreeuwd, of neen, schreeuwen doen zy niet. Dat zou een domme paus doen als men hem aantastte. De protestanten zwygen in 't publiek, lasteren in 't geheim, en smoren den vrydenker die zonder eer vergaat. Och 't is zo bitter dat men...
Ik kan niet voortschryven. Ik ontvang zooeven berigt dat myne vrouw is weggevlugt uit Brussel. Heden vervielen er acceptaties aan slagter en huisheer. 't Kon niet langer! Ze is in Amsterdam en zal daar 't zolderkamertje betrekken dat ik bewoonde by myn uitgever. Ik moet nu verder raadschaffen. Hoe, weet ik nog niet. Tyd om door geregelden arbeid iets te bereiken is er niet. En al ware de nood niet dringend, ik heb geen stemming tot arbeid. Ik weet niets, begryp niets. En wat zullen de welvarende Hollanders my slecht vinden dat ik de Brusselse wissels niet betaald heb!
Adieu, hartelyk gegroet. Ik moet er aan denken vanwaar myn vrouw en kind morgen eten zal bekomen. Daarom sluit ik, en als gy later niet van my hoort, denk dan maar dat zoo iets my bezighoudt.
Hartelyk gegroet, en gedankt voor uw deelneming
Douwes Dekker.
Meyer heeft my uw stuk gezonden uit het Tydschrift. Ik dank u. In Holland is de taktiek my nooit te noemen. Dat wint wederlegging uit.
Op 't budget van 1867 zal gebragt worden 3½ miljoen guldens voor verhooging der inkomsten van de Javaanse hoofden, om hun 't eerlyk zyn wat minder moeielyk te maken. De som is gering, maar de bedoeling zou goed kunnen zyn. Welnu, de bedoeling is niet goed. De hoofden zullen stelen en knevelen als vroeger, en de toeziende beambten zullen na myn voorbeeld, nog minder dan vroeger den moed hebben, zich daar tegen te verzetten. Die f 3½ miljoen is een huichelachtige afkoop van den schyn des onregts.
Zoo ook 't vrygeven van die weinige slaven in West-Indië (slechts 30.000 koppen). Tegen over die christelyke brave daad staat het feit dat de nederlandsche staat in Oost-Indië al zyn onderdanen d.i. 40.000.000 tot slaven maakt! Ja erger. Want slaven hadden aanspraak op voeding, Dat heeft de Javaan niet. By hongersnood in zyn vruchtbaar land ten gevolge van misbruik en wanbestuur, laat men hem sterven.
Als staaltje van den hollandschen geest kan dienen dat men een fortuinzoeker die in elf, twaalf jaren tyds 3 miljoen guldens uit den Javaan heeft weten te persen minister van Koloniën gemaakt heeft, ja zelfs chef van 't kabinet! Zó heeft Nederland geantwoord op den Max Havelaar! Het heeft openlyk party getrokken voor 't schandelykst onregt.
Is er niet huichelary in die nu toegestane f 3½ miljoen, als men in Indie, door zulke benoeming tot minister, duidelyk gezien heeft dat het brave Nederland niet wil dat misdaad gestraft worde? Is dàt geen premie zetten op roof?
Die minister erkende my eens niets van de zaken te weten. Hy had het altyd te druk gehad met money making, natuurlyk.
En attendant zwerf ik en de mynen rond, verlegen om een dak! Begrypt ge dat men bitter wordt? En toch klaag ik niet daarover op zich zelf Ik zocht geen loon. Maar ik klaag hierover dat die bitterheid my belet te arbeiden.
Vaarwel.