Volledige Werken. Deel 6. Ideeën, vierde bundel. Ideeën, vyfde bundel
975.
Ernstig, lezer, meent ge inderdaad dat het behandelen van de publieke zaak op de wyze zoals dit naar aanleiding onzer Kieswet tegenwoordig geschiedt, een goeden invloed heeft, of zelfs hebben kán, op ons Staatsbestuur?
Dan nodig ik u ernstig uit tot twee opmerkingen. De eerste betreft een Verkiezing. De andere: de Verkiezingen.
De stryd is tussen X en Y. Alle man is in de weer. ‘Als X gekozen wordt, zal er dat en dit gebeuren, zeggen de Ymensen. Kies dus myn kandidaat.’
‘Als ge Y kiest, staat u dit en dat voor de deur, verzekeren de bewonderaars van die andere letter, houdt u dus aan den alleenzaligmakenden X.’
Y wint.
Waar blyven nu de beloofde ditten, en de datten waarmee gedreigd werd? Xmensen, wat hebt ge verloren? Ylieden, waar is uw overwinning?
Of... X wint.
Ik doe dezelfde vragen in omgekeerde richting.
Om den lezer op den weg te helpen, raad ik hem aan, eens te letten op de keuskoorts van 'n dame die 'n kleed koopt:
Ze weifelt, zucht, besluit... ziet om, en... weifelt weder.
Nu bidt ze God om moed, eer elke kracht haar faalt,
En, door de hoop gesterkt, die van den Hemel daalt...
kiest ze 't rode... of 't blauwe... of 't gele... neen, toch 't groene, of... wat anders. Maar zie, zodra 't nieuwe kleed goed en wel zitting heeft genomen, voelt ze zich geen grein gelukkiger, noch dan haar vriendin die zich haar Volksvertegenwoordigers liet afsnyden van 'n anderen lap, nóch dan zyzelf zou geweest zyn, als ze ‘toch maar dat paarsje had gekozen’. Ze voelt zich vooral hierom niet gelukkiger, wyl de hele embarras de choix glad uit haar geheugen gegaan is.
De andere opmerking waartoe ik den lezer wens op te wekken betreft den uitslag der kiezery - dat is: van dat fameuze ‘opgewekt publieke leven’ - in 't algemeen.
Me dunkt dat er wat gekozen is, sedert '48! 't Aantal stofjes dat overhoop werd gehaald in de distriktswinkeltjes, kan niet meer geteld worden. 't Werd de dame die kiezen moest, groen en geel voor ogen. En - nu ga ik verder dan in de eerste opmerking, die slechts van negatieve betekenis was - hoe heeft ze zich nu tenslotte in de Kamer gestoken? Zó, dat de - óók door haarzelf gekozen! - kamenier, om 't kiezende mens wat moed in te spreken, haar verzekeren moet, dat ze met al haar tachtig gekozen japonnen, dit laatste jaar niet helemaal naakt heeft gelopen!