Volledige Werken. Deel 22. Brieven en dokumenten uit de jaren 1882-1883
Het jaar 1882 (na de verschijning van de circulaire ‘Landgenoten’)
[16 maart 1882 Briefkaart van D.J. Korteweg aan F. van der Goes]
[17 maart 1882 Brief van Multatuli aan E. Douwes Dekker]
[maart 1882 Brief van R.J.A. Kallenberg van den Bosch aan A.S. Kok]
[19 maart 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[19 maart 1882 Brief van Multatuli aan Woest & Co.]
[20 maart 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Middelburgsche Crt.]
[20 maart 1882 Briefkaart van A. Gorter aan F. van der Goes]
[20 maart 1882 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]
[20 maart 1882 Briefkaart van H.C. Wolff aan F. van der Goes]
[21 maart 1882 Brief van J. de Meester aan F. van der Goes]
[21 maart 1882 Briefkaart van Multatuli aan J. Waltman Jr.]
[21 maart 1882 Circulaire en redaktioneel kommentaar in het Algemeen Handelsblad]
[21 maart 1882 Brief van G.L. Funke aan F. van der Goes]
[21 maart 1882 Brief van J. Nieuwenhuis aan M.T.H. Perelaer]
[21 maart 1882 Briefkaart van M.J. de Witt Hamer aan F. van der Goes]
[22 maart 1882 Brief van R. Horst aan de Huldeblijk-kommissie]
[22 maart 1882 Briefkaart van A. Gorter aan F. van der Goes]
[22 maart 1882 Brief van A. Gorter aan F. van der Goes]
[22 maart 1882 Brief van J.H. Geraerts aan de Huldeblijk-kommissie]
[22 maart 1882 Brief van G.M. Calisch aan F. van der Goes]
[22 maart 1882 Brief van Multatuli aan S.E.W. Roorda van Eysinga]
[23 maart 1882 Brief van M.T.H. Perelaer aan F. van der Goes]
[23 maart 1882 Artikel inzake huldeblijk in het Dagblad van Zuid-Holland en 's-Gravenhage]
[23 maart 1882 Brief van Multatuli aan J. Waltman Jr.]
[23 maart 1882 Brief van J. de Meester aan F. van der Goes]
[23 maart 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Kamper Crt.]
[23 maart 1882 Brief van H.C. Muller aan V. Bruinsma]
[23 maart 1882 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[24 maart 1882 Briefkaart van J. de Koo aan V. Bruinsma]
[24 maart 1882 Briefkaart van C. Vosmaer aan F. van der Goes]
[24 maart 1882 Brief van J.W.E. Duitz aan V. Bruinsma]
[24 maart 1882 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[24 maart 1882 Twee artikeltjes in het Rotterdamsch Nieuwsblad]
[25 maart 1882 Advertentie inzake huldeblijk in Het Vaderland]
[25 maart 1882 Brief van W.L. Penning aan C. Vosmaer]
[25 maart 1882 Briefkaart van J. van der Pauwert aan V. Bruinsma]
[25 maart 1882 Briefkaart van J.J. van Rappard aan V. Bruinsma]
[25 maart 1882 Brief van Edu aan A.S. Kok(?)]
[25 maart 1882 Artikel T.H. de Beer in De Portefeuille]
[maart 1882 Brief van A.C. Loffelt aan Huldeblijk-kommissie]
[25 maart 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]
[26 maart 1882 Brief van J. Nieuwenhuis aan F. van der Goes]
[26 maart 1882 Advertentie in het Algemeen Handelsblad]
[26 maart 1882 Brief van H.C. de Wolff aan F. van der Goes]
[26 maart 1882 Brief van J. de Vonk aan V. Bruinsma]
[26 maart 1882 Artikel inzake huldeblijk in L'Indépendance Belge]
[26 maart 1882 Artikel inzake het huldeblijk in De Amsterdammer]
[26 maart 1882 Brief van J.A. van den Broek aan V. Bruinsma]
[26 maart 1882 Artikel inzake het huldeblijk in De Amsterdammer]
[27 maart 1882 Briefkaart van Multatuli aan E. Douwes Dekker]
[27 maart 1882 Brief van W.G.F.A. van Sorgen aan P.A. Tiele]
[27 maart 1882 Briefkaart van Multatuli aan J. Waltman Jr.]
[27 maart 1882 Ingezonden Stuk in het Rotterdamsch Nieuwsblad]
[28 maart 1882 Briefkaart van J.J. de Vries aan V. Bruinsma]
[28 maart 1882 Brief van A. Collard aan A.S. Kok]
[maart 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]
[29 maart 1882 Briefkaart van D.J. Korteweg aan F. van der Goes]
[29 maart 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]
[29 maart 1882 Briefkaart van M.J. de Witt Hamer aan F. van der Goes]
[30 maart 1882 Briefkaart van J. Versluys aan F. van der Goes]
[30 maart 1882 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]
[30 maart 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Kamper Crt.]
[30 maart 1882 Briefkaart van J. de Koo aan V. Bruinsma]
[30 maart 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Stichtsche Crt.]
[maart 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]
[31 maart 1882 Artikel in het Dagblad van Zuid-Holland en 's-Gravenhage]
[31 maart 1882 Artikel A.J. Levy in het Algemeen Handelsblad]
[maart 1882 Intekenlijst voor het huldeblijk]
[1 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in De Hervorming]
[1 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in Recht voor allen]
[1 april 1882 Ingezonden Brief in Recht voor allen]
[1 april 1882 Mededeling in De Nederlandsche Spectator]
[april 1882 Brief van een dokter aan V. Bruinsma]
[april 1882 Brief van G. Emmerts aan V. Bruinsma]
[1 april 1882 Brief van Multatuli aan Vluchtig]
[1 april 1882 Bericht inzake huldeblijk in De Nederlandsche Spectator]
[april 1882 Aantekeningen inzake Tandem van C. Vosmaer]
[1 april 1882 Brief van Mimi aan M.C. van der Hoeven-Meyer]
[2 april 1882 Brief van J. Manuel Engelbrecht aan V. Bruinsma]
[2 april 1882 Artikel en ingezonden brief van W.B. Bergsma in het Algemeen Handelsblad]
[2 april 1882 Briefkaart van J. de Vonk aan V. Bruinsma]
[2 april 1882 Artikel in De Amsterdammer]
[2 april 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]
[april 1882 Herinnering van V. Bruinsma]
[3 april 1882 Briefkaart van J. Buist aan V. Bruinsma]
[3 april 1882 Briefkaart van G.P. Rouffaer aan V. Bruinsma]
[3 april 1882 Brief van J. Nieuwenhuis aan F. van der Goes]
[3 april 1882 Brief van H.C. de Wolff aan F. van der Goes]
[april 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]
[4 april 1882 Brief van E. Douwes Dekker Pzn. aan F. van der Goes]
[4 april 1882 Briefkaart van M.J. de Witt Hamer aan F. van der Goes]
[4 april 1882 Brief van Haagse sub-comité aan hoofdcomité Huldeblijk]
[4 april 1882 Briefkaart van J. Versluys aan F. van der Goes]
[4 april 1882 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]
[4 april 1882 Brief van A.A. van Elk aan V. Bruinsma]
[5 april 1882 Ingezonden Stuk van J. Versluys in het Algemeen Handelsblad]
[5 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in De Tijd]
[6 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in De Maasbode]
[6 april 1882 Brief van J. de Meester aan F. van der Goes]
[6 april 1882 Brief van M. Lamberts aan V. Bruinsma]
[6 april 1882 Advertentie huldeblijk in het Algemeen Handelsblad]
[6 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Stichtsche Crt.]
[6 april 1882 Briefkaart van Multatuli aan W.A. Paap]
[7 april 1882 Briefkaart van L. aan V. Bruinsma]
[7 april 1882 Brief van J. Manuel Engelbrecht aan V. Bruinsma]
[7 april 1882 Brief van J.W.E. Duitz aan V. Bruinsma]
[7 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in het Rotterdamsch Nieuwsblad]
[7 april 1882 Koncept-brief van A.D. de Vries aan J.P. Amersfoort]
[8 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in De Portefeuille]
[8 april 1882 Brief van C. van Deventer aan F. van der Goes]
[8 april 1882 Brief van H.C. de Wolff aan F. van der Goes]
[8 april 1882 Brief van J.P. Amersfoort aan A.D. de Vries]
[8 april 1882 Brief van A.C. Kruseman aan A.D. de Vries]
[8 april 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]
[8 april 1882 Artikel in Uilenspiegel]
[9 april 1882 Briefkaart van D.J. Korteweg aan A.S. Kok]
[9 april 1882 Artikel in De Amsterdammer]
[9 april 1882 Briefkaart van E. Douwes Dekker Pzn. aan F. van der Goes]
[9 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Delftsche Crt.]
[9 april 1882 Ingezonden Brief P.F. Abell in De Amsterdammer]
[9 april 1882 Ingezonden Brief De Bree in De Amsterdammer]
[10 april 1882 Briefkaart van A.S. Kok aan D.J. Korteweg]
[11 april 1882 Briefkaart van G.L. Funke aan F. van der Goes]
[11 april 1882 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]
[12 april 1882 Vertrouwelijke circulaire aan ondertekenaars]
[Bijlage: Gedrukt inschrijvingsbiljet]
[12 april 1882 Brief van Multatuli en Mimi aan G.L. Funke]
[13 april 1882 Brief van J.M. Haspels aan J. Versluys]
[14 april 1882 Briefkaart van J.M. Haspels aan F. van der Goes]
[14 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Prov. en Utrechtsche Crt.]
[14 april 1882 Artikel in de Soerabaya Crt.]
[15 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Kerkelijke Crt.]
[15 april 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]
[15 april 1882 Brief van P.F. Abell aan F. van der Goes]
[april 1882 Brief van T. Bokma aan V. Bruinsma]
[16 april 1882 Ingezonden Stuk J.A. van den Broek en redaktioneel kommentaar in de Delftsche Crt.]
[17 april 1882 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]
[17 april 1882 Brief van Mimi aan G.L. Funke]
[18 april 1882 Brief van L. van Hulst aan F. van der Goes]
[18 april 1882 Briefkaart van D.J. Korteweg aan P.A. Tiele]
[18 april 1882 Brief van J.J. de Vries aan V. Bruinsma]
[18 april 1882 Briefkaart van J.W. van Wijhe aan V. Bruinsma]
[19 april 1882 Brief van G.L. Funke aan Mimi]
[20 april 1882 Brief van A.J. Duymaer van Twist aan W.B. Bergsma]
[20 april 1882 Briefkaart van C.A. Lobry de Bruijn aan V. Bruinsma]
[20 april 1882 Brief van Mimi aan G.L. Funke]
[22 april 1882 Briefkaart van H.C. de Wolff aan F. van der Goes]
[22 april 1882 Artikel van P.A. Daum inzake huldeblijk in De Locomotief]
[22 april 1882 Brief van J.J. de Vries aan V. Bruinsma]
[22 april 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]
[22 april 1882 Ingezonden Stuk J. de Meester in De Portefeuille]
[23 april 1882 Ingezonden Brief van H.C. de Wolff in De Amsterdammer]
[23 april 1882 Brief van F.S. Vening aan V. Bruinsma]
[24 april 1882 Artikel inzake huldeblijk in de Soerabaya Crt.]
[25 april 1882 Brief van A.W. Tresling aan V. Bruinsma]
[26 april 1882 Brief van N.P. van den Berg aan D.J. Korteweg]
[26 april 1882 Ingezonden Stuk en berichten in de Soerabaya Crt.]
[27 april 1882 Briefkaart van W.A. Paap aan F. van der Goes]
[27 april 1882 Brief van Mimi aan W.A. Paap]
[28 april 1882 Brief van P. van der Zee aan D.J. Korteweg]
[29 april 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]
[29 april 1882 Briefkaart van Mimi aan J. Waltman Jr.]
[30 april 1882 Brief van R.J.A. Kallenberg van den Bosch aan A.S. Kok]
[1 mei 1882 Brief van P. van der Zee aan D.J. Korteweg]
[mei 1882 Brief van H. Oosterling aan V. Bruinsma]
[1 mei 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[6 mei 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]
[6 mei 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]
[7 mei 1882 Briefkaart van S.J. Bouberg Wilson aan G.H. van Soest]
[7 mei 1882 Briefkaart van W. Paap aan F. van der Goes]
[7 mei 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[7 mei 1882 Briefkaart van W.A. Paap aan A.S. Kok]
[8 mei 1882 Artikel in de Soerabaya Crt.]
[9 mei 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma (?)]
[9 mei 1882 Verschijning 2e dr. Nog eens vrye arbeid]
[9 mei 1882 Brief van J.M. Rosskopf aan D.J. Korteweg]
[11 mei 1882 Brief van Germania aan D.J. Korteweg]
[12 mei 1882 Artikel van P. Brooshooft in de Soerabaya Crt.]
[12 mei 1882 Brief van D.J. Korteweg aan P.A. Tiele]
[Bijlage: Voorbedrukte kwitantie]
[12 mei 1882 Ingevulde kwitanties]
[13 mei 1882 Brief van J. Versluys aan P.A. Tiele(?)]
[13 mei 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[14 mei 1882 Brief van P. Brooshooft aan D.J. Korteweg]
[14 mei 1882 Koncept-brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]
[15 mei 1882 Artikel inzake huldeblijk in De Locomotief]
[16 mei 1882 Artikel inzake huldeblijk in De Locomotief]
[16 mei 1882 Brief van M. Lamberts aan V. Bruinsma]
[17 mei 1882 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan een intekenares huldeblijk]
[18 mei 1882 Briefkaart van J. Versluys aan F. van der Goes]
[20 mei 1882 Bericht in De Locomotief]
[20 mei 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]
[20 mei 1882 Artikel van T.H. de Beer in De Portefeuille]
[mei 1882 Berekening P.A. Tiele huldeblijk-gelden]
[mei 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[23 mei 1882 Briefkaart van D.J. Korteweg aan P.A. Tiele]
[24 mei 1882 Brief van D. de Lange aan D.J. Korteweg]
[26 mei 1882 Brief van S. de Jager aan P.A. Tiele]
[26 mei 1882 Ingevulde kwitantie]
[31 mei 1882 Brief van J. Versluys aan J.A. Roessingh van Iterson]
[31 mei 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[juni 1882 Bespreking 5e dr. Max Havelaar in Het Leeskabinet]
[2 juni 1882 Ingezonden Stuk met antwoord in de Soerabaya Crt.]
[4 juni 1882 Intekenlijst uit Suriname inzake huldeblijk]
[5 juni 1882 Brief van G.A.G.P. Diest Lorgion-van Hoëvell en dochter aan Multatuli]
[7 juni 1882 Briefkaart van J. Versluys aan F. van der Goes]
[8 juni 1882 Twee reçubewijzen overboeking P.A. Tiele]
[8 juni 1882 Brief van P. Brooshooft aan D.J. Korteweg]
[15 juni 1882 Briefkaart van Multatuli aan J.M. Haspels]
[16 juni 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[18 juni 1882 Brief van H.C. Muller aan V. Bruinsma]
[20 juni 1882 Brief van J.W.E. Duitz aan V. Bruinsma]
[20 juni 1882 Brief van D.J. Korteweg aan F. van der Goes]
[22 juni 1882 Polis op het leven van Multatuli]
[24 juni 1882 Brief van Multatuli aan J. Versluys]
[27 juni 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]
[juni 1882 Brief van H. Oosterling aan V. Bruinsma]
[1 juli 1882 Brief Germania aan D.J. Korteweg en J. Versluys]
[2 juli 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[3 juli 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]
[4 juli 1882 Brief van J.M. Haspels aan G.C. de Haas-Hanau]
[7 juli 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[9 juli 1882 Uittreksel notulen De Dageraad]
[14 juli 1882 Polis op het leven van Mimi]
[juli 1882 Brief van H. Oosterling aan V. Bruinsma]
[18 juli 1882 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[18 juli 1882 Brief Germania aan D.J. Korteweg en J. Versluys]
[19 juli 1882 Brief van D.J. Korteweg aan P. Brooshooft]
[juli 1882 Brief van Mimi aan Marie Anderson]
[21 juli 1882 Brief met bijlage van G. Luttenberg aan D.J. Korteweg en J. Versluys]
[22 juli 1882 Ingekomen gelden huldeblijk in Recht voor allen]
[juli 1882 Brief van J. en M. Versluys aan V. en H. Bruinsma]
[24 juli 1882 Brief van H. Oosterling aan V. Bruinsma]
[24 juli 1882 Bericht opbrengst huldeblijk in het Algemeen Handelsblad]
[24 juli 1882 Brief van P.F. Abell aan V. Bruinsma]
[25 juli 1882 Brief van Multatuli aan een neef]
[28 juli 1882 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]
[juli 1882 Artikel van J.G. ten Bokkel in De Dageraad]
[juli 1882 Bijzondere bepalingen inzake polissen]
[5 augustus 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[13 augustus 1882 Briefkaart van Multatuli aan E. Douwes Dekker]
[17 augustus 1882 Brief van Mimi en Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]
[20 augustus 1882 Briefkaart van A.C. Wertheim aan F. van der Goes]
[augustus 1882 Brief van Multatuli aan A.C. Wertheim]
[27 augustus 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[augustus 1882 Beschouwing over Minnebrieven in De Dageraad]
[2 september 1882 Brief van J.W.E. Duitz aan V. Bruinsma]
[4 september 1882 Briefkaart van J. Versluys aan F. van der Goes]
[september 1882 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]
[8 september 1882 Brief van J.C. de Vos aan D.J. Korteweg]
[8 september 1882 Telegram van W.A. Paap aan comité-Huldeblijk]
[9 september 1882 Brief van D.J. Korteweg aan J.C. de Vos]
[12 september 1882 Briefkaart van J. Versluys aan F. van der Goes]
[20 september 1882 Brief van J.A. Roessingh van Iterson aan D.J. Korteweg]
[21 september 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[september 1882 Brief van Multatuli aan H.C. de Wolff]
[24 september 1882 Brief van J.K. Anschütz aan V. Bruinsma]
[24 september 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[24 september 1882 Briefkaart van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[24 september 1882 Briefkaart van Multatuli aan D.J. Korteweg]
[september 1882 Aantekeningen D.J. Korteweg]
[26 september 1882 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]
[27 september 1882 Brief van D.J. Korteweg aan F. van der Goes]
[27 september 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[27 september 1882 Kladbrief van D.J. Korteweg aan Multatuli]
[27 september 1882 Verslag van D.J. Korteweg]
[29 september 1882 (Koncept-)brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]
[29 september 1882 Brief van J.C. de Vos aan D.J. Korteweg]
[29 september 1882 Briefkaart van G.L. Funke aan Multatuli]
[30 september 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[30 september 1882 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[30 september 1882 Brief van J. Versluys aan D.J. Korteweg]
[1 oktober 1882 Kladbrief van D.J. Korteweg aan J.C. de Vos]
[1 oktober 1882 Kladbrief van D.J. Korteweg aan Multatuli]
[6 oktober 1882 Kwitantie voor D.J. Korteweg]
[6 oktober 1882 Briefkaart van Multatuli aan V. Bruinsma]
[7 oktober 1882 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]
[7 oktober 1882 Brief van D.J. Korteweg aan Multatuli]
[8 oktober 1882 Briefkaart van Multatuli aan J.H. de Haas]
[8 oktober 1882 Gedrukte mededeling H.C. Muller]
[9 oktober 1882 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]
[9 oktober 1882 Brief van J.W.E. Duitz aan V. Bruinsma]
[9 oktober 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[10 oktober 1882 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]
[11 oktober 1882 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[12 oktober 1882 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]
[12 oktober 1882 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]
[12 oktober 1882 Overlijdensadvertentie Jan Singer]
[14 oktober 1882 Brief van Multatuli aan N. Braunius Oeberius]
[16 oktober 1882 Brief van J. Versluys aan V. Bruinsma]
[oktober 1882 Gedicht van Multatuli in poëzie-album Lientje de Haas]
[18 oktober 1882 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[19 oktober 1882 Brief van N. Braunius Oeberius aan V. en H. Bruinsma]
[20 oktober 1882 Twee kwitanties inzake polissen]
[21 oktober 1882 Brief van V. Bruinsma aan N. Braunius Oeberius]
[21 oktober 1882 Brief van Multatuli aan Lina de Haas]
[21 oktober 1882 Brief van J.W.E. Duitz aan V. Bruinsma]
[21 oktober 1882 Briefkaart van Multatuli aan J.J.A. Goeverneur]
[22 oktober 1882 Beschikking D.J. Korteweg en J. Versluys inzake polissen]
[23 oktober 1882 Brief van Multatuli aan J.F. Snelleman]
[23 oktober 1882 Brief van Mimi aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]
[23 oktober 1882 M.J. de Witt Hamer betaalt Tandem-bijdrage]
[25 oktober 1882 Briefkaart van G. Heymans aan V. Bruinsma]
[25 oktober 1882 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[27 oktober 1882 Brief van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]
[27 oktober 1882 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[27 oktober 1882 Briefkaart van Multatuli aan D.J. Korteweg]
[29 oktober 1882 Brief van N. Braunius Oeberius aan V. Bruinsma]
[8 november 1882 Brief van G. Heymans van V. Bruinsma]
[8 november 1882 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[8 november 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[9 november 1882 Brief van Multatuli aan G.J.P. de la Valette]
[11 november 1882 Brief van J.F. Snelleman aan Multatuli]
[12 november 1882 Ingezonden Brief met reaktie F. v.d. Goes in De Amsterdammer]
[14 november 1882 Brief van J. Eekhof aan F. van der Goes]
[15 november 1882 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[25 november 1882 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[26 november 1882 Koncept-brief van D.J. Korteweg aan Multatuli]
[26 november 1882 Album deelnemers huldeblijk]
[26 november 1882 Brief van Mimi aan Wouter]
[27 november 1882 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenbergh van den Bosch]
[28 november 1882 Verslag voordracht H.C. Muller in Het Nieuws van den Dag]
[29 november 1882 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[30 november 1882 Briefkaart van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[4 december 1882 Brief van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]
[13 december 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[16 december 1882 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[december 1882 Aantekeningen in het Memoriaal]
[17 december 1882 Brief van Multatuli aan H. de Vries]
[19 december 1882 Koncept-brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]
[21 december 1882 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[21 december 1882 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[23 december 1882 Artikel over voordracht H.C. Muller in De Vrijheid]
[23 december 1882 Brief van J.M. Haspels aan G.C. de Haas-Hanau]
[24 december 1882 Brief van Multatuli aan H. Hemkes Kz.]
[december 1882 Brochure van H.C. Muller verschijnt]
[28 december 1882 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan H.C. Muller]
[31 december 1882 Brief van J.M. Haspels aan G.C. de Haas-Hanau]
[11 januari 1883 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[12 januari 1883 Briefkaart van Multatuli van V. Bruinsma]
[12 januari 1883 Brief van Multatuli aan H. de Vries]
[januari 1883 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[16 januari 1883 Brief van G.J.P. de la Valette aan Multatuli]
[22 januari 1883 Brief van J.H. Anschütz aan V. Bruinsma]
[30 januari 1883 A.K. von Gugel overlijdt]
[januari 1883 Artikel van J. Hobbel in De Dageraad]
[januari 1883 Notitie van P. Westra]
[1 februari 1883 Brief van A. Arnould aan Mimi]
[3 februari 1883 Brief van Multatuli aan E. Bernhold]
[4 februari 1883 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]
[5 februari 1883 Brief van E. Bernhold aan Multatuli]
[februari 1883 Artikel van P. Westra in De Dageraad]
[februari 1883 Antwoord van H.C. Muller in De Dageraad]
[februari 1883 Dupliek van P. Westra in De Dageraad]
[12 februari 1883 Brief van Multatuli aan H. de Vries]
[19 februari 1883 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]
[19 februari 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]
[19 februari 1883 Briefkaart van Multatuli aan J.H. de Haas]
[23 februari 1883 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[26 februari 1883 Briefkaart van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau.]
[maart 1883 Artikel van C.B. Spruyt in De Tijdspiegel]
[2 maart 1883 Verjaarsgroet uit Rotterdam]
[8 maart 1883 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[11 maart 1883 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]
[11 maart 1883 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[13 maart 1883 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]
[17 maart 1883 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[4 april 1883 Brief van Multatuli aan H. de Vries]
[6 april 1883 Briefkaart van Multatuli aan J.M. Haspels]
[8 april 1883 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[11 april 1883 Brief van G.P. Rouffaer aan Multatuli]
[14 april 1883 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[22 april 1883 Dagboekaantekeningen mevr. A.C.C.G. Vosmaer]
[22 april 1883 Dagboekaantekeningen C. Vosmaer]
[23 april 1883 C. Vosmaer tekent Mimi en Wouter]
[april 1883 Koncept-brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]
[25 april 1883 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[29 april 1883 Briefkaart van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[april 1883 Redaktioneel kommentaar in De Dageraad]
[1 mei 1883 Brief van Multatuli aan T.H. de Beer]
[3 mei 1883 Ingezonden tekst van Multatuli t.b.v. J.L. Wertheim]
[mei 1883 Twee fragmenten uit brieven van Multatuli aan een of meer onbekenden]
[6 mei 1883 Brief van Multatuli aan N. Braunius Oeberius]
[6 mei 1883 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[8 mei 1883 Brief van Mimi aan W.A. Paap]
[12 mei 1883 Brief van Multatuli aan A. Merens]
[mei 1883 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[20 mei 1883 Briefkaart van Multatuli aan H. de Vries]
[23 mei 1883 Brief van T.H. de Beer aan Multatuli]
[29 mei 1883 Verschijning Een onkruidzaaier van H.M. van Andel]
[10 juni 1883 Artikel over Een onkruidzaaier in De Amsterdammer]
[31 mei 1883 Brief van Multatuli aan N. Braunius Oeberius]
[juni 1883 Redaktioneel kommentaar in De Dageraad]
[2 juni 1883 Brief van G.P. Rouffaer aan Multatuli]
[juni 1883 Brief van Multatuli aan H. de Vries]
[12 juni 1883 Briefkaart van Multatuli aan T.H. de Beer]
[18 juni 1883 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[19 juni 1883 Brief van Multatuli aan H. de Vries]
[21 juni 1883 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[22 juni 1883 Brief van Multatuli en Wouter aan G.C. de Haas-Hanau]
[8 juli 1883 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]
[10 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]
[12 juli 1883 Briefkaart van Multatuli aan G.L. Funke]
[13 juli 1883 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]
[15 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]
[18 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]
[19 juli 1883 Brief van Multatuli en Mimi aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]
[19 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]
[20 juli 1883 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]
[20 juli 1883 Briefkaart van Multatuli aan J.H. de Haas]
[22 juli 1883 Brief van G.P. Rouffaer aan Multatuli]
[22 juli 1883 Briefkaart van Multatuli aan J.H. de Haas]
[23 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]
[25 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer Snelleman]
[26 juli 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]
[30 juli 1883 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[juli 1883 Aantekeningen in het Memoriaal]
[6 augustus 1883 Brief van Multatuli aan P.A. Tiele]
[6 augustus 1883 Brief van Mimi aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]
[7 augustus 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]
[7 augustus 1883 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]
[7 augustus 1883 Brief van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]
[8 augustus 1883 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[11 augustus 1883 Brief van Multatuli aan A.D. Baron van Verschuer]
[11 augustus 1883 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[11 augustus 1883 Brief van Multatuli aan J.F. Snelleman en J.H. Dupont]
[12 augustus 1883 Bespreking van Een onkruidzaaier in De Amsterdammer]
[12 augustus 1883 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[14 augustus 1883 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[16 augustus 1883 Brief van A. van Daehne van Varick aan Multatuli]
[18 augustus 1883 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]
[19 augustus 1883 Brief van C.H. de Jong aan Multatuli]
[21 augustus 1883 Brief van Multatuli aan J.G. Robbers]
[22 augustus 1883 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]
[24 augustus 1883 Brief van C.H. de Jong aan Multatuli]
[25 augustus 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]
[26 augustus 1883 Advertentie Multatuliana in het Algemeen Handelsblad]
[26 augustus 1883 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]
[26 augustus 1883 Bericht Multatuliana in de Nieuwe Rotterdamsche Crt.]
[27 augustus 1883 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]
[28 augustus 1883 Briefkaart van A. van Daehne van Varick aan Multatuli]
[30 augustus 1883 Advertentie Multatuliana in het Algemeen Handelsblad]
[30 augustus 1883 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[30 augustus 1883 Brief van Multatuli aan A.J.F. Clant van der Myll-Piepers]
[1 september 1883 Brief van P.A. Tiele aan Multatuli]
[11 september 1883 Brief van A. van Daehne van Varick aan Multatuli]
[11 september 1883 Brief van Mimi aan mevr. C. Bremer-Snelleman]
[13 september 1883 Briefkaart van A. van Daehne van Varick aan Multatuli]
[13 september 1883 Brief van Multatuli aan D.J. Korteweg]
[18 september 1883 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]
[18 september 1883 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]
[21 september 1883 Briefkaart aan J.H. de Haas]
[22 september 1883 Uitgave van Kraketau]
[24 september 1883 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[28 september 1883 Brief van Multatuli aan A. Douwes Dekker]
[30 september 1883 Brief van A. van Daehne van Varick aan Multatuli]
[26 oktober 1883 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[28 oktober 1883 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]
[30 oktober 1883 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[13 november 1883 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[16 november 1883 Brief van Multatuli aan J. Zürcher]
[24 november 1883 Artikel van F. Domela Nieuwenhuis in Recht voor allen]
[25 november 1883 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[11 december 1883 Verzending van een boek naar Multatuli]
[11 december 1883 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[16 december 1883 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[20 december 1883 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[3 februari 1883
Brief van Multatuli aan E. Bernhold]
3 februari 1883
Brief van Multatuli aan E. Bernhold. Twee foliovellen, waarvan blz. 1-7 beschreven. De vellen zijn ietwat bros, waardoor enig tekstverlies is opgetreden. Op blz. 1 is een formuliertje geplakt. (M.M.)
Eingeschrieben
Herrn Major E. Bernhold
Bataillons Commandeur
Erlangen
Nieder-Ingelheim 3 febr. 1883
Sehr geehrter Herr Major.
Ganz unerwartet empfingen wir heute die Nachricht dass Frau von Gugel die Mutter unseres Pflegekindes den 30. Januar in Wiesbaden gestorben ist. Wir halten es nun für unsere Pflicht die Ansprüche des kleinen Eduard (den wir Walter - holländisch Wouter - nennen) auf den ihm gesetzlich zukommenden Theil der mütterlichen Erbschaft zur Geltung zu bringen, damit uns nicht später der Vorwurf treffe des lieben Kindes Interesse vernachlässigt zu haben. Da also, um gerichtlich auftreten zu können eine gehörige Legitimation erförderlich ist, nehmen wir die Freiheit Sie zu bitten uns von den Curatel [behörde] [1.] Behörde: hierbij tekent Multatuli in de marge aan: De hier bedoelde Curatelbehörde is het Landgericht Gerolshofen bei Schweinfurt. eine dazu streckende Vollmacht aushandigen zu lassen.
Unsere Namen sind: Eduard Douwes Dekker, Rentner Maria Cornelia Frederika Hamminck Schepel, Eheleute, beide in Nieder-Ingelheim wohnhaft.
Um nun etwaiges periculum in morā [4.] periculum in morā: (juridische term) gevaar dat door vertraging ontstaat (lat.) vorzubeugen, kommt es uns erwünscht vor diese Sache möglichst zu beschleunigen, weshalb ich Sie höflich bitte mir umgehend zu benachrichtigen ob Sie diesen Brief richtig erhalten haben, damit wir so bald möglich wissen ob wir das erfórderliche Dokument in wenigen Tage entgegen sehen können? Ich würde Sie mit dieser Angelegenheit nicht belästigt haben, wenn ich nicht fürchtete dass eine Bitte meinerseits an die Behörde in Gerolshofen, wenig fruchten würde da ich diesen Herren eine unbekannte Persönlichkeit bin und ich nicht weiss ob sie die Verhältnisse kennen.
Was den lieben Jungen selbst anbetrift, ich habe von ihm nur Gutes und Freudiges zu sagen. Er ist uns ein wahrer Schatz, und hat wahrhaftig keine mutterliche Erbschaft nöthig um unser Liebling zu sein. Vor etwa sechs Monate ist er an diphtheritis erkrankt. Unsere Angst war unbeschreiblich, doch glücklicherweise war der Krisis in wenigen Tage überstanden. Tüchtige artzliche Hülfe und sehr sorgfältige Verpflegung haben ihn gerettet. Auch die Spuren der Krankheit verschwanden ziemlich schnell, so dass er wieder ward, was er immer war: ein Musterbild des Wohlbefindens und des Glücks. Es macht einem Freude den lieben Jungen in seinem Thun und Treiben zu beobachten. Lieber Herr Bernhold, gönnen Sie sichselbst doch einmal das Vergnügen davon Zeuge zu sein! Freuen Sie uns doch einmal mit Ihrem Besuch! An Logisgelegenheit fehlt es uns nicht, und Sie werden immer herzlich willkommen sein.
Heute ist der kleine Taugenichts mit ‘Mama’ und seinem Onkel [2.] Onkel: Albert Hamminck Schepel. (meiner Frau Bruder, der bei uns logirt) nach Mainz. Sie kommen gegen sechs Uhr zurück. Das ganze Haus kommt mir als ausgestorben vor, weil ich sein gewöhnliches Jauchsen nicht höre. Denn Jauchsen ist die allgemeine Kundgebung seines Daseins. Da wir ihm ungerne die Ingelheimer Dorfsschule besuchen sahen, bekommt er, seitdem er den 25 Januar 1882 schulpflichtig wurde, von einem tüchtigen Lehrer Hausunterricht, doch hauptsächlich lehrt ihm meine Frau. Für das Klavier scheint er gute Anlagen zu haben. Die Arithmethik habe ich für meine Rechnung genommen. Sein Gedachtnis lässt zu wünschen übrig (d.h. für Schulsachen, vielleicht weil das Abstracte ihm weniger anspricht) doch seine Intelligenz ist sehr scharf. Vor alles aber ist er liebenswürdig. Und wie er seine ‘Mama’ liebt! Es ist mir ein trostender Gedanken dass sie bei meinem Todte (ich bin jetzt 63!) nicht allein stehen wird. Das Bewusstsein seines Bedürfnisses an ihre Sorge und Liebe wird sie starken in allen Lebensumständen, und also ist der liebe Jungen schon jetzt, statt ein Last eine wahre moralische Stütze. Darum auch, lieber Herr Bernhold soll nie, weder Ihrerseits noch von ihm, die Rede von Dankbarkeit sein. Wir sind Ihnen Dank schuldig für was Sie während der zwei ersten Lebensjahre des von seiner Mutter verstossenen Kindes für ihn gethan haben. Was würde von unserm Liebling geworden sein, wenn Sie eben so wenig Herz gehabt hätten wie Frau von Gugel? Wie dem sei, kein Tag ist seit nun fünf Jahre vorbeigegangen ohne freudiges Zurückdenken an den Augenblick als der liebe damals zweijähriger Knabe zu uns gebracht wurde. Wie Sie sich erinnern, war meine Frau Hauptperson in der Sache. Sie fing es ohne mein Vorwissen an, da ich damals in Holland war, und anfänglich war ich nur halb mit ihrem Vorsatz eingenommen. Doch der kleine Schelm wusste mich sehr schnell zu eroberen, und was meine Frau angeht, nie wurde ein edler Antrieb herrlicher belohnt.
Ich kann der Versuchung nicht widerstehen sein Bildchen hier einzuschliessen obschon ich Sie freundlichst bitten muss es mir zurück zu schicken, da es das letzte ist das mir von einer Aufnahme im Februar 1882 übrig blieb. Die vielen anderen Exemplare sind mir von besuchenden Freunde und Familie abgeschmeichelt. Also lieber Herr Bernhold, schicken Sie es mir gf [3.] gf: gefälligst. zurück, oder besser noch, bringen Sie es selbst!
Nach freundlichem Gruss bleibe ich
Ihr ergebener
DD
Sie entschuldigen doch dass mein Brief so lang wurde? Wenn Walter nicht nach Mainz wäre, würde ich mich kürzer haben fassen müssen denn er lässt mir gewöhnlich wenig Ruhe. Immer hat er etwas zu fragen oder zu bestellen bei ‘papa’. Kommen Sie doch einmal. Es ist ein Vergnügen den lieben Jungen anzusehen.
Het op blz. 1 geplakte formulier vermeldt:
| Post-Einlieferungsschein. | |
| Dass am heutigen Tage | |
| Gegenstand | Br. [1.] Ingevuld in duitse schrijfletters. |
| Werthangabe | Eingeschrieben [1.] Ingevuld in duitse schrijfletters. |
| Gewicht | - |
| Empfänger | E. Bernhold [1.] Ingevuld in duitse schrijfletters. |
| Bestimmungsort | Erlangen [1.] Ingevuld in duitse schrijfletters. |
| zur Beförderung mit den Post eingeliefert worden, wird bescheinigt | |
| Nieder-Ingelheim den 3. Febr 1883 [1.] Ingevuld in duitse schrijfletters. | |
| Post-Annahme [Onleesbaar] [1.] Ingevuld in duitse schrijfletters. |
Vertaling:
Aangetekend
De heer Majoor E. Bernhold
Bataljonskommandant
Erlangen
Nieder-Ingelheim 3 febr. 1883
Zeer geachte Heer Majoor,
Geheel onverwachts ontvingen we vandaag het bericht dat mevrouw Von Gugel, de moeder van ons pleegkind, op 30 januari in Wiesbaden gestorven is. Wij achten het nu onze plicht de aanspraken van de kleine Eduard (die wij Walter - nederlands: Wouter - noemen) op het hem juridisch toekomende deel van zijn moeders nalatenschap aanhangig te maken, opdat ons niet later het verwijt zou treffen het belang van het kind te hebben verwaarloosd. Aangezien daarom een passende legitimatie vereist is teneinde juridisch te kunnen optreden, nemen wij de vrijheid U te verzoeken ons door de Raad van Voogdij een daartoe strekkende volmacht te doen toekomen.
Onze namen luiden Eduard Douwes Dekker, zonder beroep, Maria Cornelia Frederika Hamminck Schepel, echtgenoten, beiden woonachtig in Nieder-Ingelheim.
Om nu een eventueel periculum in mora te voorkomen, lijkt het ons wenselijk deze zaak zoveel mogelijk te bespoedigen, reden waarom ik U beleefd verzoek mij per omgaande te berichten of U deze brief in goede orde hebt ontvangen zodat wij zo gauw mogelijk weten of wij het benodigde dokument binnen enkele dagen tegemoet kunnen zien. Ik zou U met deze kwestie niet lastig gevallen hebben, als ik niet vreesde dat een verzoek van mijn kant aan het betreffende bureau in Gerolshofen weinig vruchtbaar zou zijn omdat ik voor de Heren van het Bestuur een onbekende ben en niet weet of ze van de zaak op de hoogte zijn.
Wat de lieve jongen zelf betreft, van hem kan ik alleen maar goede en vreugdevolle berichten sturen. Hij is voor ons werkelijk een schat en heeft werkelijk geen moederlijk erfdeel nodig om onze lieveling te zijn. Ongeveer een half jaar geleden heeft hij aan diphteritis geleden. Wij waren onbeschrijfelijk bang, maar gelukkig was de krisis binnen enkele dagen bezworen. Bekwame hulp van een dokter en zeer zorgvuldige verpleging hebben hem gered. Ook de sporen van de ziekte verdwenen tamelijk snel, zo dat hij weer werd wat hij steeds was: een toonbeeld van welvaren en geluk. Het is een vreugde de jongen in zijn doen en laten te observeren. Mijn beste heer Bernhold, gunt U zich toch eens het genoegen daar getuige van te zijn! Doet U ons eens een plezier met Uw bezoek! Wij hebben geen gebrek aan logeerruimte en U bent altijd hartelijk welkom.
Vandaag is de kleine rekel met ‘Mama’ en zijn oom (een broer van mijn vrouw die bij ons logeert) naar Mainz. Ze komen tegen zes uur terug. Het hele huis lijkt wel uitgestorven, omdat ik zijn gebruikelijke juichende stemgeluid niet hoor. Want juichen is de gewone manier om zijn bestaan kenbaar te maken.
Omdat we hem niet graag op de Ingelheimer dorpsschool wilden doen, krijgt hij sedert 25 januari 1882 toen hij leerplichtig werd, huisonderwijs van een kundige docent, maar het voornaamste leert hij van mijn vrouw. Hij schijnt een goede aanleg voor pianospelen te hebben. De rekenkunst heb ik voor mijn rekening genomen. Zijn aandacht laat te wensen over (dat wil zeggen voor schoolse zaken, misschien omdat het abstrakte hem nog weinig zegt) maar zijn intelligentie is heel goed ontwikkeld.
Maar bovenal is hij beminnelyk. En hij is dol op zijn ‘mama’! Voor mij is het een troostrijke gedachte dat zij bij mijn dood (ik ben nu 63!) niet alleen zal komen te staan. Omdat zij zich ervan bewust is dat hij behoefte heeft aan haar zorg en liefde zal dit haar kracht geven in alle omstandigheden en nu al is de lieve jongen een werkelijke morele steun voor haar in plaats van een last. Daarom moet er ook, beste mijnheer Bernhold, noch van Uw kant noch van de zijne ooit sprake zijn van dankbaarheid. Wij moeten U juist dankbaar zijn voor alles wat U gedurende de eerste twee levensjaren van het door zijn moeder verstoten kind gedaan hebt. Wat zou er van onze schat geworden zijn, als U even harteloos geweest zou zijn als mevrouw Von Gugel? Hoe dit zij, sinds vijf jaar is er geen dag voorbijgegaan zonder dat wij met vreugde terugdachten aan het ogenblik dat de lieve toen twee jaar oude jongen bij ons gebracht werd. U zult zich wel herinneren dat mijn vrouw de hoofdrol speelde in deze kwestie, zij was er zonder mijn voorkennis aan begonnen omdat ik destijds in Holland was, en in het begin was ik maar half te spreken over haar plan. Maar de kleine deugniet wist mij heel gauw voor zich te winnen en wat mijn vrouw aangaat, nooit is een nobele bedoeling met meer vreugde beloond.
Ik kan de verleiding niet weerstaan een kiekje van hem hier bij te sluiten, ook al moet ik U vriendelijk verzoeken het my terug te sturen omdat het de laatste afdruk is die over is gebleven van een opname in februari van het vorige jaar. Heel wat andere exemplaren zijn mij door smeekbeden van bezoekers vrienden en familieleden afhandig gemaakt. Dus mijn beste heer Bernhold, stuurt U het mij alstublieft terug, of - nog beter - brengt U het zelf!
Met vriendelijke groet blijf ik
Uw U toegewyde
DD
U neemt mij toch niet kwalijk dat mijn brief zo lang is geworden? Als Wouter niet in Mainz was, zou ik me bondiger hebben moeten uitdrukken, want hij laat mij gewoonlijk nauwelijks met rust. Altijd heeft hij iets te vragen of wil hij iets loskrijgen van ‘papa’. Komt U alstublieft eens bij ons. Het is gewoon een plezier die lieve jongen bezig te zien.
Bewijs van ter post bezorging:
Vandaag werd aangeboden
| voorwerp: | brief |
| waarde: | aangetekend |
| gewicht: | - |
| geadresseerde: | E. Bernhold |
| plaats van bestemming: | Erlangen |
om verzonden te worden; waarvan dit bewijsstuk getuigt
Nieder-Ingelheim de 3 februari 1883
Postbeambte [onleesbaar]