Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 12. Brieven en dokumenten uit de jaren 1867-1868

Voorbericht

Nota

Het jaar 1867

Brieven en dokumenten

[2 januari 1867 Van den Rijn (I)]

[3 januari 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[8 januari 1867 Van den Rijn (II)]

[9 januari 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[9 januari 1867 Advertentie Handelsblad]

[9 januari 1867 Brief van Huet aan Multatuli]

[10 januari 1867 Bericht in het Nieuwsblad voor den Boekhandel]

[10 januari 1867 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]

[10 januari 1867 Brief van d'Ablaing aan Lebègue]

[11 januari 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[15 januari 1867 Van den Rijn (III)]

[16 januari 1867 Brief van d'Ablaing aan Multatuli]

[17 januari 1867 Bericht in het Nieuwsblad voor den Boekhandel]

[18 januari 1867 Van den Rijn (IV)]

[20 januari 1867 Uitnodiging van De Geyter aan Multatuli]

[23 januari 1867 Van den Rijn (V)]

[24 januari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[26 januari 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[28 januari 1867 Brief van Baron van Dedem aan Van Vloten]

[29 januari 1867 Van den Rijn (VI)]

[3 februari 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[5 februari 1867 Van den Rijn (VII)]

[8 februari 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[8 februari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[8 februari 1867 Van den Rijn (VIII)]

[11 februari 1867 Brief van d'Ablaing aan Van Gelder Zonen]

[12 februari 1867 Van den Rijn (IX)]

[12 februari 1867 Brief van d'Ablaing aan Van Bommel]

[13 februari 1867 Brief van Multatuli aan Ris]

[15 februari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[19 februari 1867 Van den Rijn (X)]

[20 februari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[22 februari 1867 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[23 februari 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[25 februari 1867 Van den Rijn (XI)]

[25 februari 1867 Circulaire voordracht te Antwerpen]

[25 februari 1867 Aankondiging in Le Précurseur]

[27 februari 1867 Aankondiging in Het Handelsblad]

[27 februari 1867 Aankondiging in De Koophandel]

[27 februari 1867 Bericht in Le Précurseur]

[27 februari 1867 Ingezonden Stuk in de Sneeker Courant]

[28 februari 1867 Brief van A. de Vos aan Multatuli]

[28 februari 1867 Voordracht van Multatuli te Antwerpen]

[28 februari 1867 Bericht in het Nieuwsblad voor den Boekhandel]

[28 februari 1867 Verslag in de De Koophandel]

[2 maart 1867 Brief van Multatuli aan De Vos]

[2 maart 1867 Artikel in De Vlinder]

[2 maart 1867 Tweede voordracht van Multatuli in Antwerpen]

[2 maart 1867 Ingezonden stuk in de Sneeker Courant]

[3 maart 1867 Mededeling over Multatuli's voordrachten]

[4 maart 1867 Van den Rijn (XII)]

[6 maart 1867 Ingezonden stuk in de Sneeker Courant]

[7 maart 1867 Van den Rijn (XIII)]

[9 maart 1867 Van den Rijn (XIV)]

[9 maart 1867 Ingezonden stuk in de Sneeker Courant]

[12 maart 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[12 maart 1867 Brief van d'Ablaing aan Van Helden]

[13 maart 1867 Van den Rijn (XV)]

[14 maart 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[16 maart 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[16 maart 1867 Rond den Heerd over Multatuli]

[17 maart 1867 Artikel in De Vooruitgang]

[20 maart 1867 Van den Rijn (XVI)]

[21 maart 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[22 maart 1867 Bericht over derde voordracht]

[23 maart 1867 Brief van Multatuli aan Van Vloten]

[24 maart 1867 Derde voordracht van Multatuli in Antwerpen]

[25 maart 1867 Van den Rijn (XVII)]

[26 maart 1867 Van den Rijn (XVIII)]

[28 maart 1867 Multatuli naar Kinderdijk]

[31 maart 1867 Multatuli keert terug naar Keulen]

[1 april 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[3 april 1867 Van den Rijn (XIX)]

[4 april 1867 Van den Rijn (XX)]

[4 april 1867 Brief van Multatuli aan Flemmich]

[4 april 1867 Brief van Multatuli aan Flemmich]

[5 april 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[5 april 1867 Van den Rijn (XXI)]

[6 april 1867 Brief van Multatuli aan mevrouw Flemmich]

[7 april 1867 Kritiek op Multatuli's derde voordracht]

[8 april 1867 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[Bijlage Kopie van brief aan Multatuli, november 1866]

[april 1867 Nederland publiceert Huets beoordeling]

[9 april 1867 Mededeling postbeambte]

[9 april 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[10 april 1867 Van den Rijn (XXII)]

[11 april 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[12 april 1867 Brief van Multatuli aan Flemmich]

[14 april 1867 Brief van Multatuli aan mevrouw Flemmich]

[17 april 1867 Van den Rijn (XXIII)]

[20 april 1867 Van den Rijn (XXIV)]

[23 april 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[24 april 1867 Van den Rijn (XXV)]

[26 april 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[28 april 1867 Artikel over Multatuli in Het Vrije Woord]

[30 april 1867 Van den Rijn (XXVI)]

[1 mei 1867 Van den Rijn (XXVII)]

[2 mei 1867 Brief van De Vos aan Multatuli]

[6 mei 1867 Van den Rijn (XXVIII)]

[7 mei 1867 Van den Rijn (XXIX)]

[11 mei 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[11 mei 1867 Van den Rijn (XXX)]

[14 mei 1867 Van den Rijn (XXXI)]

[16 mei 1867 Van den Rijn (XXXII)]

[17 mei 1867 Van den Rijn (XXXIII)]

[21 mei 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[22 mei 1867 Van den Rijn (XXXIV)]

[27 mei 1867 Van den Rijn (XXXV)]

[28 mei 1867 Van den Rijn (XXXVI)]

[29 mei 1867 Van den Rijn (XXXVII)]

[31 mei 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[1 juni 1867 Artikel in The North British Review]

[3 juni 1867 Van den Rijn (XXXVIII)]

[6 juni 1867 Brief van Rooses aan De Geyter]

[7 juni 1867 Brief van J. van Lennep aan Multatuli]

[8 juni 1867 Van den Rijn (XXXIX)]

[10 juni 1867 Brief van Multatuli aan Van Lennep]

[14 juni 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[14 juni 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[14 juni 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[17 juni 1867 Van den Rijn (XL)]

[21 juni 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[22 juni 1867 Van den Rijn (XLI)]

[22 juni 1867 Brief van Rooses aan Multatuli]

[24 juni 1867 Brief van d'Ablaing aan Van Hall]

[25 juni 1867 Brief van d'Ablaing aan Koorn]

[28 juni 1867 Van den Rijn (XLII)]

[1 juli 1867 Van Vloten krijgt ontslag als hoogleraar]

[4 juli 1867 Van den Rijn (XLIII)]

[5 juli 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[6 juli 1867 Brief van Rooses aan De Geyter]

[10 juli 1867 Van den Rijn (XLIV)]

[22 juli 1867 Van den Rijn (XLV)]

[26 juli 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[27 juli 1867 Van den Rijn (XLVI)]

[29 juli 1867 Van den Rijn (XLVII)]

[29 juli 1867 Brief van d'Ablaing aan Scheurleer]

[1 augustus 1867 Artikel in de Revue Britannique]

[2 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[2 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[2 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Van Lennep]

[2 augustus 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[2 augustus 1867 Van den Rijn (XLVIII)]

[3 augustus 1867 Van den Rijn (XLIX)]

[9 augustus 1867 Van den Rijn (L)]

[10 augustus 1867 Van den Rijn (LI)]

[11 augustus 1867 Brief van J. van Lennep aan Multatuli]

[12 augustus 1867 Rondschrijven Van Crombrugghe's Genootschap]

[13 augustus 1867 Van den Rijn (LII)]

[14 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[14 augustus 1867 Van den Rijn (LIII)]

[14 augustus 1867 Programma van de feesten in Gent]

[17 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[17 augustus 1867 Aankondiging letterkundig feest]

[17 augustus 1867 Artikel in Het Volksbelang]

[19 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[19 augustus 1867 Programma feestavond]

[20 augustus 1867 Toespraak van Multatuli in het congres]

[20 augustus 1867 Verslag van Multatuli's toespraak]

[20 augustus 1867 Van den Rijn (LIV)]

[20 augustus 1867 Bericht in de Beurzencourant]

[21 augustus 1867 Multatuli op de derde Algemene Zitting]

[21 augustus 1867 Multatuli verdedigt De Geyter]

[21 augustus 1867 Multatuli aan het banket]

[21 augustus 1867 Van den Rijn (LV)]

[21 augustus 1867 Ingezonden brief van Rolin-Jaequemyns]

[21 augustus 1867 Verslag in Le commerce de Gand]

[21 augustus 1867 Bericht in Le Bien Public]

[21 augustus 1867 Bericht in Het Vlaemsche Land]

[22 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[22 augustus 1867 Verslag in de Gentsche Mercurius]

[22 augustus 1867 Artikel in Le Bien Public]

[23 augustus 1867 Bericht in de Beurzencourant]

[24 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[24 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[24 augustus 1867 Artikel in de Beurzencourant]

[24 augustus 1867 Artikel in Le Bien Public]

[26 augustus 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[26 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Vreede]

[26 augustus 1867 Brief van Multatuli aan Te Winkel]

[27 augustus 1867 Brief van Vreede aan Multatuli]

[27 augustus 1867 Van den Rijn (LVI)]

[27 augustus 1867 Ingezonden brief van Rolin-Jaequemyns]

[27 augustus 1867 Bericht Utrechtsch Dagblad]

[28 augustus 1867 Van den Rijn (LVII)]

[28 augustus 1867 Bericht Utrechtsch Dagblad]

[30 augustus 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[31 augustus 1867 Hoofdartikel in Het Volksbelang]

[augustus 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[3 september 1867 Van den Rijn (LVIII)]

[10 september 1867 Van den Rijn (LIX)]

[10 september 1867 Brief van d'Ablaing aan Koning]

[13 september 1867 Van den Rijn (LX)]

[september 1867 Brief van Multatuli aan redactie Handelingen]

[17 september 1867 Van den Rijn (LXI)]

[19 september 1867 Van den Rijn (LXII)]

[20 september 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[23 september 1867 Van den Rijn (LXIII)]

[24 september 1867 Van den Rijn (LXIV)]

[26 september 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[28 september 1867 Van den Rijn (LXV)]

[2 oktober 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[3 oktober 1867 Van den Rijn (LXVI)]

[4 oktober 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[8 oktober 1867 Van den Rijn (LXVII)]

[10 oktober 1867 Van den Rijn (LXVIII)]

[12 oktober 1867 Brief van Multatuli aan Rooses]

[14 oktober 1867 Van den Rijn (LXIX)]

[14 oktober 1867 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[16 oktober 1867 Van den Rijn (LXX)]

[17 oktober 1867 Van den Rijn (LXXI)]

[19 oktober 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[19 oktober 1867 Bericht Sneeker Courant]

[23 oktober 1867 Van den Rijn (LXXII)]

[24 oktober 1867 Van den Rijn (LXXIII)]

[29 oktober 1867 Van den Rijn (LXXIV)]

[30 oktober 1867 Van den Rijn (LXXV)]

[1 november 1867 De Revue moderne publiceert Max Havelaar]

[5 november 1867 Van den Rijn (LXXVI)]

[8 november 1867 Brief van d'Ablaing aan De Mol van Otterloo]

[12 november 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[12 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[12 november 1867 Van den Rijn (LXXVII)]

[14 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[18 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[18 november 1867 Van den Rijn (LXXVIII)]

[19 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[21 november 1867 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[22 november 1867 Van den Rijn (LXXIX)]

[23 november 1867 Feuilleton van H. de Pène]

[27 november 1867 Brief van Multatuli aan Rochussen]

[28 november 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[29 november 1867 Van den Rijn (LXXX)]

[30 november 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[3 december 1867 Van den Rijn (LXXXI)]

[6 december 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[7 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[7 december 1867 Van den Rijn (LXXXII)]

[10 december 1867 Van den Rijn (LXXXIII)]

[12 december 1867 Van den Rijn (LXXXIV)]

[13 december 1867 Rekest van Multatuli aan de Koning]

[13 december 1867 Van den Rijn (LXXXV)]

[14 december 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[15 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[15 december 1867 Huet schrijft een voorbericht]

[18 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[Bijlage De verkladde blaadjes]

[Bijlage Mededeling van C.Th. van Deventer]

[18 december 1867 Brief van Tine aan Potgieter]

[19 december 1867 De Minister van Justitie schrijft de Proc. Gen.]

[20 december 1867 Van den Rijn (LXXXVI)]

[21 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[23 december 1867 Brief van Huet aan Multatuli]

[24 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[24 december 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[24 december 1867 President Rechtbank schrijft Off. v. Justitie]

[27 december 1867 Van den Rijn (LXXXVII)]

[30 december 1867 Advies van de Officier van Justitie inzake rekest]

[31 december 1867 Brief van Multatuli aan Huet]

[31 december 1867 Brief van Multatuli aan Tine]

[31 december 1867 Van den Rijn (LXXXVII)]

Het voorjaar van 1868

Brieven en dokumenten

[1 januari 1868 De Revue moderne publiceert Max Havelaar]

[3 januari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[3 januari 1868 Besluit tot Kamerontbinding]

[4 januari 1868 Wintgens minister van Justitie]

[7 januari 1868 Rappel van de Minister van Justitie]

[8 januari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[8 januari 1868 Van den Rijn (I)]

[8 januari 1868 Advies van de Rechtbank te Amsterdam]

[9 januari 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[9 januari 1868 Rapport van de Procureur-generaal]

[10 januari 1868 Rapport van de Minister van Justitie]

[11 januari 1868 Van den Rijn (II)]

[11 januari 1868 Besluit van de koning inzake gratie]

[11 januari 1868 Bericht aan de Procureur-generaal]

[12 januari 1868 Brief van Nahuijs aan d'Ablaing]

[13 januari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[14 januari 1868 Brief van d'Ablaing aan Nahuijs]

[16 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[16 januari 1868 Van den Rijn (III)]

[17 januari 1868 Van den Rijn (IV)]

[18 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[18 januari 1868 Brief van Nahuijs aan d'Ablaing]

[18 januari 1868 Brief van Nahuijs aan d'Ablaing]

[19 januari 1868 Brief van d'Ablaing aan Nahuijs]

[21 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[22 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[22 januari 1868 Verkiezingen Tweede Kamer]

[24 januari 1868 Van den Rijn (V)]

[25 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[25 januari 1868 Van den Rijn (VI)]

[25 januari 1868 Brief van Tine aan Stéphanie]

[29 januari 1868 Van den Rijn (VII)]

[30 januari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[1 februari 1868 Van den Rijn (VIII)]

[februari 1868 De Engelse vertaling van de M.H. verschijnt]

[4 februari 1868 Van den Rijn (IX)]

[6 februari 1868 Brief van Tine aan Stéphanie]

[8 februari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[8 februari 1868 Brief van Rochussen aan Multatuli]

[10 februari 1868 Brief van Multatuli aan Rochussen]

[10 februari 1868 Beoordeling in de Daily News]

[12 februari 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[12 februari 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[14 februari 1868 Van den Rijn (X)]

[14 februari 1868 Beoordeling in de Evening Star]

[15 februari 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[17 februari 1868 Van den Rijn (XI)]

[19 februari 1868 Van den Rijn (XII)]

[20 februari 1868 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[25 februari 1868 Van den Rijn (XIII)]

[3 maart 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[3 maart 1868 Multatuli gaat naar Den Haag]

[4 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[4 maart 1868 Van den Rijn (XIV)]

[6 maart 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[7 maart 1868 Artikel van Nahuijs in de Ned. Spectator]

[9 maart 1868 Brief van Multatuli aan Rochussen]

[9 maart 1868 Brief van Rochussen aan Van Zuylen]

[10 maart 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[10 maart 1868 Brief van Tine aan Stéphanie]

[11 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[12 maart 1868 Koninklijk besluit inzake opdracht Huet]

[13 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[14 maart 1868 Artikel in de Sneeker Courant]

[16 maart 1868 Artikel in de Friesche Courant]

[16 maart 1868 Brief van Tine aan Potgieter]

[18 maart 1868 Brief van Multatuli aan Hasselman]

[19 maart 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[22 maart 1868 Brief van De Geyter aan d'Ablaing]

[23 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[23 maart 1868 Brief van Multatuli aan Hasselman]

[23 maart 1868 Artikel in de Friesche Courant]

[24 maart 1868 Van den Rijn (XV)]

[26 maart 1868 Onderhoud met Hasselman]

[26 maart 1868 Artikel in de Friesche Courant]

[27 maart 1868 Brief van Multatuli aan Hasselman]

[28 maart 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[29 maart 1868 Voordracht van Multatuli in Utrecht]

[31 maart 1868 Bericht over Multatuli's voordracht]

[31 maart 1868 Van den Rijn (XVI)]

[1 april 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[1 april 1868 Beoordeling in The British Quaterly Review]

[1 april 1868 Beoordeling in The Westminster Review]

[1 april 1868 Beoordeling in The Contemporary Review]

[3 april 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[3 april 1868 Tine int een wissel]

[5 april 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[5 april 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[6 april 1868 Brief van Multatuli aan Hasselman]

[6 april 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[11 april 1868 Het zwarte boek I in de Sneeker Courant]

[15 april 1868 Het zwarte boek II]

[april 1868 Opinions of the Press]

[17 april 1868 Van den Rijn (XVII)]

[17 april 1868 Brief van Huet aan Multatuli]

[18 april 1868 Het zwarte boek III in de Sneeker Courant]

[19 april 1868 Brief van Multatuli aan Huet]

[21 april 1868 Van den Rijn (XVIII)]

[22 april 1868 Brief van Multatuli aan Tine]

[24 april 1868 Brief van De Geyter aan d'Ablaing]

[24 april 1868 L.A. te Winkel overlijdt]

[25 april 1868 Van den Rijn (XIX)]

[25 april 1868 Het zwarte boek IV in de Sneeker Courant]

[28 april 1868 Begroting van Buitenlandse Zaken verworpen]

[29 april 1868 Van den Rijn (XX)]

Biografische aantekeningen


[11 januari 1868
Van den Rijn (II)]

11 januari 1868

Bijdrage van Multatuli in de Opregte Zaturdagsche Haarlemsche Courant, no. 10.

Van den Rijn, 9 Januarij.

De Karlsruher-Zeitung neemt in hare kolommen een door verscheidene leden der badensche Kamers onderteekend stuk op, hetwelk over het Tol-parlement handelt, en waarin o.a. het volgende gezegd wordt: ‘Het Tol-parlement vertegenwoordigt de staathuishoudelijke eenheid van Duitschland tegenover het buitenland. In het voormalige Zoll-Verein, hetwelk den 16den Mei 1865 vernieuwd is, bestond geene eenheid van rigting. Destijds hielden alleen in bijzondere gevallen afgezanten van de verbonden Regeringen conferentien, en trachtten zij dan gemeenschappelijke maatregelen te nemen door het sluiten van verdragen; hetgeen echter slechts zelden gelukte, daar het niet-toetreden van één enkelen Staat het nemen van een besluit kon verijdelen. Werd evenwel met algemeene stemmen een besluit genomen (iets, hetwelk bijna alleen in tijden van dringenden nood geschiedde), dan moest zulk een besluit, om van kracht te kunnen zijn, eerst nog behandeld en goedgekeurd worden door twee maal zoo vele Kamers als er Staten tot het Verbond behoorden. Voor die stroeve inrigting, die de belangen van Duitschland tegenover het buitenland slechts zeer onvoldoende behartigen kon, is nu eene andere regeling, die van de Tol-vereeniging (Zoll-Union), in de plaats gekomen. De duitsche Zoll-Union kan inderdaad wetten geven, en zorgen voor de staathuishoudelijke belangen van Duitschland. De taak der namens Baden naar het Tol-parlement afgevaardigde personen zal zeer belangrijk zijn; want, behalve dat zij zullen moeten medewerken tot vaststelling der wetten van de Zoll-Union, en zij de belangen van Baden, in overeenstemming met die van geheel Duitschland, zullen moeten behartigen, heeft het Tolparlement ook nog de volgende punten in het oog te houden: 1o De onderlinge goede verstandhouding tusschen Noord- en Zuid-Duitschland te bevorderen, even als de persoonlijke toenadering en gedachtenwisseling tusschen de twee deelen van het gemeenschappelijk vaderland; - 2o te bewerken, dat de Zoll-Union, welker bestaan nu slechts tot 1877 verzekerd is, eene permanente Vereeniging worde, dewijl dit voordeelig werken zou op Duitschlands nijverheid en handel; terwijl het tijdelijk karakter van zoodanig ligchaam, in stede van voordeel, nadeel berokkent, al ware het alleen door de periodieke ondermijning van het openbaar crediet; - 3o te trachten, dat ook die Staten van het Noordduitsch-Verbond, welke nog niet tot de Zoll-Union toegetreden zijn, zoo spoedig mogelijk binnen de tolgrenzen worden getrokken; - 4o de middelen te beramen, waardoor de Zoll-Union, en dus ook het Tol-Parlement, bevorderlijk kan zijn aan vrijzinnige regeling der bepalingen op: reizen, domicilie en uitoefening van bedrijf (Freizügigkeit, Heimaths- en Niederlassungs-Verhältnisse); het paswezen; de kolonisatie; de landverhuizing; de wetten op handels- en wisselregt; het gemeenschappelijk stelsel van maten, munten en gewigten; de patenten op uitvindingen; de scheepvaart; de consulaten; de aansluiting van spoorwegen; de posten, telegrafen en dergelijke gemeenschappelijke belangen van staathuishoudelijken en maatschappelijken aard.’

- De Kölnische-Zeitung wijdt een hoofdartikel aan het sedert eergisteren weder bijeengekomen Huis der Afgevaardigden te Berlijn. Bij veel, hetwelk behandeld moet worden, acht zij de onderhandelingen over het budjet, juister gezegd over de financiële kwestie, het gewigtigste. ‘Indien (zegt zij) de beraadslagingen toegenomen zijn in omvang, door de grootere uitgestrektheid van Pruissen, dan staat daartegenover, dat verscheidene takken van wetgeving niet meer in onze Kamers zullen worden behandeld, daar zij thans behooren tot de attributen van het Noord-duitsch-Verbond. Maar de Kamer zal te beslissen hebben over de verhoogde dotatie der Kroon; over het overnemen der staatsschulden van de geannexeerde landen; over het schadeloosstellen der onttroonde Vorsten, en over het aanvaarden van het deficit der Vorstendommen Waldeck en Pyrmont. De Regering is (vervolgt de Kölnische-Zeitung), wat de behandeling der financiële kwestie aangaat, op eenen weg van ongehoorde grootmoedigheid, die haar echter, onzes inziens, indien hij niet spoedig wordt verlaten, zonder twijfel voeren zal naar den afgrond van geldelijken ondergang.’

- Aan de Coblenzer-Zeitung wordt uit Ottweiler geschreven: ‘Wij vernemen van eene goed onderrigte zijde, dat onze stad gekozen is om aldaar een evangelisch onderwijzers-seminarium voor de Rijnprovincie te vestigen, en dat het stadsbestuur het noodige terrein (10 morgen) kosteloos voor dat doel heeft afgestaan.’

- Men verneemt uit Thuringen, dat al de zich in die streken ophoudende officieren, onverschillig bij welk leger zij gediend hebben, eene oproeping hebben bekomen, om zich bij den hoogstaanwezenden landweer-officier van het district, waar zij gevestigd zijn, aantemelden, ten einde eene verklaring afteleggen, of zij, in geval van oorlog, genegen zouden zijn, dienst te nemen bij het Noordduitsch-Verbond, en voor welken graad zij zich in dat geval geschikt zouden achten? De meeste hebben zich bereid verklaard, in bedoelde dienst te treden; vele echter onder voorbehoud, dat de oorlog niet zou gevoerd worden tegen Oostenrijk, of tegen bondgenooten van dat Rijk.

- Men schrijft uit Wiesbaden: ‘Gelijk men weet, hebben de Afgevaardigden van het voormalige Hertogdom Nassau, bij monde van den heer Braun, eenstemmig den wensch der nassausche bevolking kenbaar gemaakt, om niet met de Rijnprovincie, maar liever met Keurhessen in provinciaal verband te worden gebragt. Tot heden namelijk heeft de provinciale verdeeling nog niet plaats gehad. Ook Frankfort staat nog geheel op zich zelf, ofschoon die stad zal behooren tot het district Wiesbaden. Pruissens vijanden beweren, dat deze exceptionele toestand, juist in de streken, die bij een eventuëlen oorlog het meest zijn blootgesteld, hieraan is toeteschrijven, dat men nog altijd geen vertrouwen stelt in de stevigheid van den nieuwen stand van zaken. Een provinciaal verband, zoo als in Hannover en in Sleeswijk-Holstein is ingevoerd, ontbreekt hier geheel. Dat deze onzekerheid verderfelijk is, blijkt reeds hieruit, dat onze grootduitsch-nassausche partij den wensch onzer Afgevaardigden ijverig tegenwerkt; zij houdt, in talrijke correspondentien vol, dat het eenig doel dier Afgevaardigden geweest is, den regeringspresident von Diest ten val te brengen.’

- Volgens een gerucht, zou de uitvoering der werken voor de waterleiding der stad Keulen op eenige zwarigheden stuiten, - zou eene omwerking der ontworpen plannen noodzakelijk zijn, en zouden de kosten minstens 100,000 th. meer bedragen dan geraamd is. Dewijl echter het plan dezer zaak zeer lang in overweging is geweest, en de ontwerper, de heer J. Moore, volkomen in de gelegenheid is gesteld om al hetgeen daarop betrekking heeft behoorlijk te bestuderen, hoopt men nog altijd, dat de vrees voor mislukking blijken zal, ijdel geweest te zijn.

- Uit Essen wordt gemeld, dat het door den heer Krüpp aan Koning Wilhelm aangeboden monster-kanon zich weder in de werkplaatsen van den vervaardiger bevindt. Er zullen namelijk met dat vermaarde stuk geschut, voordat het naar de plaats zijner bestemming (de haven van Kiel) vervoerd wordt, nog eene reeks proeven genomen worden.

- Aan de bevoegde autoriteiten in de Rijnprovincie is uit Berlijn kennis gegeven, dat in Belgie en in Nederland op nieuw gevallen van runderpest voorgekomen zijn, zoodat de epidemie niet als geweken kan beschouwd worden en maatregelen van voorzorg hoogst raadzaam blijven. De dagbladen zijn uitgenoodigd, het publiek op een en ander opmerkzaam te maken.

- Uit Mecklenburg-Schwerin wordt gemeld, dat, krachtens de met 1o Januarij ook in dien Staat in werking getreden Bondswet op de vrijheid van nederzetting, zich in de eerste dagen dezer maand te Rostock een Israëliet is komen vestigen. Tot hiertoe mogten in de twee mecklenburgsche havensteden, waarvan Rostock eene is, geene Israëlieten wonen.

- Te Hamburg wordt door eene partij, welke grootendeels uit handelaren bestaat, sterk aangedrongen op de aansluiting van Hamburg aan het Tolverbond. In eene autografische correspondentie, door die partij in het licht gegeven, wordt beweerd, dat in den laatsten tijd niet minder dan 80 firma's, handel drijvende in manufacturen, ijzer en andere duitsche artikelen, Hamburg verlaten en zich naar het holsteinsche (thans pruissische) dorp Ottensen verplaatst hebben. Anderen, zoo wordt beweerd, begeven zich naar Harburg, in het voormalige Hannover; nog andere naar Lubeck, Kiel, Itzehoe, Berlijn en Leipzig. Men voorspelt, dat Hamburg zich weldra genoodzaakt zal zien, zijn vrijhavenstelsel te laten varen.