Volledige Werken. Deel 23. Brieven en dokumenten uit de jaren 1884-1886
[1 januari 1884 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]
[2 januari 1884 Brief van Multatuli aan een onbekende]
[3 januari 1884 M.J. de Witt Hamer betaalt voor Tandem]
[januari 1884 Verschijning van Meer licht]
[8 januari 1884 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]
[9 januari 1884 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas en G.C. de Haas-Hanau]
[11 januari 1884 Briefkaart van Multatuli aan Omer Wattez]
[11 januari 1884 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[12 januari 1884 Brief van Multatuli aan J.H. Rothmeyer]
[13 januari 1884 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[januari 1884 Voorwoord 2de druk Een Zaaier]
[januari 1884 Deel brief van Multatuli aan een onbekende]
[17 januari 1884 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[23 januari 1884 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[25 januari 1884 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[26 januari 1884 Brieffragment van Multatuli aan een onbekende]
[30 januari 1884 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[30 januari 1884 Briefkaart van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]
[5 februari 1884 Brief aan Multatuli van de Nederlandsche Schrijversbond i.o.]
[5 februari 1884 Ontwerptekst Statuten van de Schrijversbond]
[6 februari 1884 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]
[februari 1884 Brief van Multatuli aan de Nederlandsche Schrijversbond i.o.]
[9 februari 1884 Brief van Multatuli aan G.C. de Haas-Hanau]
[11 februari 1884 Briefkaart van Multatuli aan H.J.J. Bos]
[12 februari 1884 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]
[15 februari 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[19 februari 1884 Brief van Multatuli en Mimi aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]
[22 februari 1884 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[26 februari 1884 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]
[27 februari 1884 Briefkaart van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[1 maart 1884 Brief van T.H. de Beer aan Multatuli]
[1 maart 1884 Gedicht van Wouter voor Multatuli]
[5 maart 1884 Brief van Multatuli aan M. Zürcher]
[5 maart 1884 Brief van Multatuli aan F. Domela Nieuwenhuis]
[8 maart 1884 Brief van Multatuli aan H. de Vries]
[8 maart 1884 Briefkaart van Multatuli aan J.B.H. Bremer]
[11 maart 1884 Brief van Multatuli aan A. Merens en C.J.J. Merens-Hamminck Schepel]
[16 maart 1884 Brief van Multatuli aan C.J.J. Merens-Hamminck Schepel]
[16 maart 1884 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]
[maart 1884 Herinnering van F. Domela Nieuwenhuis]
[22 maart 1884 Briefkaart van Multatuli aan F. Domela Nieuwenhuis]
[23 maart 1884 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[24 maart 1884 Bericht in Het Nieuws van den Dag]
[28 maart 1884 Brief van G.C. de Haas-Hanau aan Mimi]
[1884 Wilde Halmen van H. Cosman verschijnt]
[13 april 1884 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]
[april 1884 Artikel van J. Hobbel in De Dageraad]
[21 april 1884 Brief van W.A. Paap aan C. Vosmaer]
[6 mei 1884 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]
[14 mei 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[22 mei 1884 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[22 mei 1884 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[22 mei 1884 Briefkaart van Multatuli aan W.A. Paap]
[24 mei 1884 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]
[24 mei 1884 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]
[27 mei 1884 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[31 mei 1884 Brief van Multatuli aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]
[juni 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[3 juni 1884 Mededeling van J. Hobbel in De Dageraad]
[10 juni 1884 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[12 juni 1884 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]
[17 juni 1884 Brief van Multatuli aan W.A. Paap]
[29 juni 1884 Brief van Mimi aan C. Bremer-Snelleman]
[Zomer 1884 Herinneringen van F. van Eeden]
[12 juli 1884 Konceptbrief van J.B.H. Bremer aan Mimi]
[18 juli 1884 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]
[20 juli 1884 Brief van Mimi aan J.B.H. Bremer en C. Bremer-Snelleman]
[20 juli 1884 Briefkaart van Multatuli aan J.M. Haspels]
[22 juli 1884 Konceptbrief van C. Bremer-Snelleman aan Mimi]
[16 augustus 1884 Brief van Multatuli aan F.C. Günst]
[17 augustus 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[september 1884 Fragmenten uit Macht tegen recht]
[4 september 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[14 september 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[18 september 1884 Brief van J.J.A. Gouverneur aan A.W.C.M. Verhuell]
[20 september 1884 Bericht in De Protestant]
[30 september 1884 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[1 oktober 1884 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]
[4 oktober 1884 Bericht in De Protestant]
[13 oktober 1884 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]
[18 oktober 1884 Bericht in De Protestant]
[8 november 1884 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[11 november 1884 Brief van het Brussels Studentenkongres aan Multatuli]
[november 1884 Artikel van J. Hobbel in De Dageraad]
[16 november 1884 Brief van Multatuli aan het Brussels Studentenkongres]
[16 november 1884 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]
[22 november 1884 Brief van H. Cosman aan Multatuli]
[23 november 1884 Brief van Multatuli aan F.C. Günst]
[23 november 1884 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]
[25 november 1884 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]
[25 november 1884 Ingezonden Brief van Multatuli in De Amsterdammer]
[29 november 1884 Bericht in De Protestant]
[2 december 1884 Kroniek in Het Nieuws van den Dag]
[2 december 1884 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]
[6 december 1884 Artikel in De Protestant]
[13 december 1884 Artikel in De Nederlandsche Spectator]
[13 december 1884 Ingezonden Brief van J. Hobbel in De Protestant]
[13 december 1884 Bericht in De Protestant]
[december 1884 Bericht in De Dageraad]
[17 december 1884 Brief van Multatuli aan J. Hobbel]
[21 december 1884 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[23 december 1884 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[24 december 1884 Kaartje van Multatuli voor Wouter]
[27 december 1884 Artikel in De Nederlandsche Spectator]
[29 december 1884 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[26 januari 1885 Kroniek in Het Nieuws van den Dag]
[30 januari 1885 Brief van M. Breunissen Troost-Coenders aan Multatuli]
[4 februari 1885 Skriptie van H. Gorter]
[5 februari 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[12 februari 1885 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]
[12 februari 1885 Verslag in Het Nieuws van den Dag]
[februari 1885 Artikel van J. de Gruyter in De Dageraad met Kommentaar van J. Versluys]
[17 februari 1885 Brief van Mimi aan J.H. de Haas]
[18 februari 1885 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[februari 1885 M.J. de Witt Hamer betaalt voor Tandem]
[19 februari 1885 Gedicht van W.L. Penning jr]
[20 februari 1885 Brief van J.J.A. Gouverneur aan A.W.C.M. Verhuell]
[24 februari 1885 Brief van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[26 februari 1885 Gedicht van J.J.A. Gouverneur voor Multatuli]
[2 maart 1885 Briefkaart van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]
[2 maart 1885 Gedicht van C. van der Zeyde voor Multatuli]
[5 maart 1885 Brief van Multatuli aan de Groninger Werklieden]
[6 maart 1885 Brief van Multatuli aan de Groninger Werklieden]
[10 maart 1885 Brief van J.J.A. Gouverneur aan A.W.C.M. Verhuell]
[19 maart 1885 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]
[21 maart 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[22 maart 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[28 maart 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]
[15 april 1885 Opdracht van J. de Geyter aan Multatuli]
[17 april 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[17 april 1885 Briefkaart van G.L. Funke aan Multatuli]
[18 april 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[23 april 1885 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]
[24 april 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[27 april 1885 Brief van G.L. Funke aan Multatuli]
[3 mei 1885 Brief van M. Breunissen Troost-Coenders aan Multatuli]
[9 mei 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[10 mei 1885 Brief van Multatuli aan H.C. de Wolff]
[18 mei 1885 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[20 mei 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[20 mei 1885 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]
[28 mei 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. Ten Brink]
[28 mei 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[4 juni 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[6 juni 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[9 juni 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]
[10 juni 1885 Brief van C. Busken Huet aan G.L. Funke]
[11 juni 1885 Briefkaart van Multatuli aan F.C. Günst]
[17 juni 1885 Brief van Multatuli S.E.W. Roorda van Eysinga]
[17 juni 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]
[19 juni 1885 Brief van Multatuli aan S.E.W. Roorda van Eysinga]
[20 juni 1885 Artikel van S.E.W. Roorda van Eysinga]
[21 juni 1885 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]
[23 juni 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[23 juni 1885 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]
[27 juni 1885 Brief van G.L. Funke aan Multatuli en Mimi]
[27 juni 1885 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]
[1 juli 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]
[5 juli 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]
[7 juli 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[20 juli 1885 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]
[25 juli 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[27 juli 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]
[7 augustus 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]
[10 augustus 1885 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]
[15 augustus 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[16 augustus 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[18 augustus 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[24 augustus 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]
[25 augustus 1885 Briefkaart van Multatuli aan C. Vosmaer]
[25 augustus 1885 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[28 augustus 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[28 augustus 1885 Brief van Multatuli aan G.L. Funke]
[30 augustus 1885 Brief van Multatuli aan Haspels]
[augustus 1885 Herinneringen van M. Berdenis van Berlekom]
[4 september 1885 Brief van Mimi aan C. Vosmaer]
[6 september 1885 Brief van J. ten Brink aan C. Vosmaer]
[9 september 1885 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]
[14 september 1885 Brief van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]
[19 september 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[3 oktober 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]
[4 oktober 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]
[8 oktober 1885 Brief van Multatuli aan Tj. van Holkema]
[11 oktober 1885 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[12 oktober 1885 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]
[12 oktober 1885 Biografische schets door C. Busken Huet I]
[16 oktober 1885 Biografische schets door C. Busken Huet II]
[16 oktober 1885 Reaktie van Mimi]
[17 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet III]
[18 oktober 1885 G.L. Funke overlijdt]
[20 oktober 1885 Telegram van Multatuli aan J. Funke]
[20 oktober 1885 In Memoriam G.L. Funke in Het Nieuwsblad voor den Boekhandel]
[21 oktober 1885 Brief van C. Busken Huet aan J. ten Brink]
[21 oktober 1885 Brief van Edu aan W. Kloos]
[22 oktober 1885 Herinnering van J. Funke]
[22 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet IV]
[23 oktober 1885 Verslag van de begrafenis van G.L. Funke]
[25 oktober 1885 Brief van Multatuli aan Wouter]
[27 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet V]
[27 oktober 1885 Brief van Multatuli aan T. Kouwenaar]
[29 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet VI]
[30 oktober 1885 Brief van Multatuli aan Wouter]
[31 oktober 1885 Biografische schets van C. Busken Huet VII]
[2 november 1885 Biografische schets van C. Busken Huet VIII]
[8 november 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[9 november 1885 Brief van Y. Braunius Oeberius-Meyer aan V. en H. Bruinsma]
[18 november 1885 Brief van Multatuli aan C.F. Günst-Schrijver]
[18 november 1885 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]
[november 1885 Brief van M. Breunissen Troost-Coenders aan Multatuli]
[20 november 1885 Artikel over Busken Huet en Multatuli in De Portefeuille]
[20 november 1885 Artikel over Busken Huet en Multatuli in het Algemeen Handelsblad]
[20 november 1885 Brief van Multatuli aan J.F. Snelleman]
[21 november 1885 Brief van Multatuli aan J.F. Snelleman]
[22 november 1885 Brief van Multatuli aan C.F. Günst-Schrijver]
[1 december 1885 Kroniek van W. Kloos in De Nieuwe Gids]
[2 december 1885 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]
[december 1885 Ledenlijst van de Nederlandschen Schaakbond]
[13 december 1885 Brief van Mimi aan M. Berdenis van Berlekom]
[16 december 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[16 december 1885 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]
[18 december 1885 Brief van J.W.C.A. Zürcher aan G.C. de Haas-Hanau]
[18 december 1885 Koncept-brief van G.C. de Haas-Hanau aan J.W.C.A. Zürcher]
[23 december 1885 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]
[27 december 1885 Artikel over Busken Huet en Multatuli in Het Vaderland]
[29 december 1885 Artikel over Busken Huet en Multatuli in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]
[29 december 1885 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[1885 Aantekeningen in het Memoriaal]
[1885 Aantekeningen in het Memoriaal]
[1 januari 1886 Brief van Y. Braunius Oeberius-Meyer aan G.C. de Haas-Hanau]
[5 januari 1886 Brief van Multatuli aan J.W.C.A. Zürcher]
[8 januari 1886 Brief van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]
[8 januari 1886 Brief van Multatuli aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch]
[11 januari 1886 Aantekeningen van Mimi in het Dossier Bernhold]
[17 januari 1886 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]
[18 januari 1886 Briefkaart van Multatuli aan D.R. Mansholt]
[21 januari 1886 Brief van Multatuli aan M.C. Funke-de Koning]
[22 januari 1886 Brief van Multatuli aan M.C. Funke-de Koning]
[28 januari 1886 Brief van Multatuli aan T.H. de Beer]
[januari 1886 Bespreking van Onze hedendaagsche letterkundigen in De Gids]
[7 februari 1886 Brief van Multatuli aan J.W.C.A. Zürcher]
[9 februari 1886 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]
[24 februari 1886 Brief van Multatuli aan J.W.C.A. Zürcher]
[maart 1886 Verschijning van La Restauration de la Royauté van A. von Daehne van Varick]
[16 maart 1886 Brief van M.J. de Witt Hamer aan M. Berdenis van Berlekom]
[1 april 1886 Brief van Multatuli en Mimi aan M. Berdenis van Berlekom]
[3 april 1886 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[5 april 1886 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[14 april 1886 Brief van Y. Oeberius-Meijer aan G.C. de Haas-Hanau]
[20 april 1886 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]
[25 april 1886 Brief van Multatuli aan M.C. Funke-de Koning]
[30 april 1886 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[1 mei 1886 C. Busken Huet overlijdt]
[mei 1886 Artikel van M.C. Piepers in De Indische Gids]
[8 mei 1886 Brief van Multatuli aan H.C. de Wolff]
[9 mei 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]
[12 mei 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[13 mei 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]
[mei 1886 Bezoek van F. van Eeden aan Multatuli]
[mei 1886 Brief van C. [Vernée-]Schuitemaker aan Mimi]
[mei 1886 Brief van Y. Oeberius-Meijer aan G.C. de Haas-Hanau]
[24 mei 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]
[25 mei 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[4 juni 1886 Kommentaar van T.H. de Beer in De Portefeuille]
[10 juni 1886 Brief van Mimi aan E. Bernhold]
[juni 1886 Artikel van Albert Verwey in De Nieuwe Gids]
[22 juni 1886 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]
[23 juni 1886 Brief van F. van Eeden aan Multatuli]
[24 juni 1886 Brief van Multatuli aan H.C. de Wolff]
[29 juni 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]
[6 juli 1886 Briefkaart van J. Baarslag aan Multatuli]
[9 juli 1886 Briefkaart van B. de Jong aan Multatuli]
[12 juli 1886 Brief van E. Bernhold aan Mimi]
[20 juli 1886 Brief van Mimi aan J.H. de Haas]
[zomer 1886 Herinneringen van P.H. Ritter Jr]
[31 juli 1886 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]
[2 augustus 1886 Briefkaart van Multatuli aan J.F. Snelleman]
[augustus 1886 Herinneringen van H.C. Muller]
[augustus 1886 Herinneringen van H.C. Muller]
[4 augustus 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]
[5 augustus 1886 Briefkaart van Multatuli aan J.F. Snelleman]
[6 augustus 1886 Brief van Multatuli aan J.H. de Haas]
[12 augustus 1886 Brief van Mimi aan J.F. Snelleman]
[14 augustus 1886 Brief van P.H. Ritter aan Multatuli]
[15 augustus 1886 Brief van P.H. Ritter aan Multatuli]
[15 augustus 1886 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]
[16 augustus 1886 Brief van P.H. Ritter aan Multatuli]
[16 augustus 1886 Schaaknotitie van Multatuli]
[17 augustus 1886 Brief van Multatuli en Mimi aan M. Anderson]
[18 augustus 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]
[20 augustus 1886 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]
[zomer 1886 Herinneringen van F. Domela Nieuwenhuis]
[21 augustus 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]
[21 augustus 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]
[22 augustus 1886 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]
[22 augustus 1886 Herinneringen van W. de Bom]
[22 augustus 1886 Herinneringen van W. de Bom]
[23 augustus 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]
[23 augustus 1886 Brief van Multatuli aan S.E.W. Roorda van Eysinga]
[23 augustus 1886 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Mimi]
[24 augustus 1886 Brief van Multatuli aan J.M. Haspels]
[26 augustus 1886 Brieffragment van Multatuli aan J.G. Robbers]
[26 augustus 1886 Brieffragment van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]
[30 augustus 1886 Brief van Multatuli en Mimi aan J.F. Snelleman]
[30 augustus 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli]
[30 augustus 1886 Artikel van A. van Assen in Het Vaderland]
[31 augustus 1886 Briefkaart van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]
[1 september 1886 Brief van Multatuli aan V. Bruinsma]
[2 september 1886 Bericht in Het Nieuws van den Dag]
[2 september 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]
[3 september 1886 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
[5 september 1886 Brief van Multatuli aan H.C. Muller]
[5 september 1886 Briefkaart van Multatuli aan J.F. Snelleman]
[18 september 1886 Brief van C. [Vernée-]Schuitemaker aan Mimi]
[20 september 1886 Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan F. Domela Nieuwenhuis]
[23 september 1886 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Mimi]
[28 september 1886 Brief van Mimi aan J.F. Snelleman]
[13 oktober 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[oktober 1886 Drie briefpassages van Multatuli aan Mimi]
[19 oktober 1886 Brief van Multatuli aan Wouter]
[20 oktober 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]
[24 oktober 1886 Toegangskaart voor de Rotterdamsche Diergaarde]
[25 oktober 1886 Briefkaart van Multatuli aan W.J.C.A. Zürcher]
[oktober 1886 Brief van H.C. Muller aan Multatuli]
[9 november 1886 Bericht in Het Vaderland]
[9 november 1886 Bericht in Het Rotterdamsch Nieuwsblad]
[9 november 1886 Briefkaart van Multatuli aan P.H. Ritter]
[11 november 1886 Twee advertenties in Het Nieuws van den Dag]
[12 november 1886 Ingezonden mededeling van Multatuli]
[12 november 1886 Herinnering van J.A. Nieuwenhuis]
[13 november 1886 Bericht in De Nederlandsche Spectator]
[13 november 1886 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Multatuli]
[15 november 1886 Bericht in Het Rotterdamsch Nieuwsblad]
[16 november 1886 Bericht in Het Vaderland]
[18 november 1886 Artikel van Apan in De Wageningsche Courant]
[19 november 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]
[19 november 1886 Brief van C. [Vernée-]Schuitemaker aan Mimi]
[20 november 1886 Bericht van J. Hobbel in Het Rotterdamsch Nieuwsblad]
[20 november 1886 Bericht in De Nederlandsche Spectator]
[20 november 1886 Brief van Mimi aan mevr. G.C. de Haas-Hanau]
[20 november 1886 Bericht in het Groninger Weekblad]
[22 november 1886 Briefkaart van Multatuli aan P.H. Ritter]
[23 november 1886 Brief van Multatuli aan M.J. de Witt Hamer]
[23 november 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]
[25 november 1886 Briefkaart van N. Braunius Oeberius aan G.C. de Haas-Hanau]
[28 november 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]
[29 november 1886 Ingezonden mededeling in Recht voor Allen]
[29 november 1886 Briefkaart van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[1 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]
[1 december 1886 Ingezonden mededeling in Recht voor Allen]
[6 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]
[7 december 1886 Briefkaart van Multatuli aan Marie Berdenis van Berlekom]
[7 december 1886 Brief van F. Domela Nieuwenhuis aan Mimi]
[8 december 1886 Briefkaart van Mimi aan M. Anderson]
[10 december 1886 Brief van Multatuli aan M. Berdenis van Berlekom]
[12 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]
[15 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]
[15 december 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[18 december 1886 Briefkaart van Multatuli aan H.C. Muller]
[21 december 1886 Verschijning J.J. van Laars Register op de Ideën]
[23 december 1886 Brief van Mimi aan G.C. de Haas-Hanau]
[23 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]
[27 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]
[31 december 1886 Briefkaart van H.C. Muller aan Multatuli]
[31 december 1886 Brief van Mimi aan M.C. Funke-de Koning]
[31 december 1886 Brief van P.H. Ritter aan Multatuli]
[31 december 1886 Artikel van H.C. Muller in het Groninger Weekblad]
[31 december 1886 Herinnering van Mimi aan Oudejaarsdag 1886]
[11 oktober 1885
Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]
11 oktober 1885
Brief van Multatuli aan C. Vosmaer. Drie dubbele velletjes postpapier, geheel beschreven. (M.M.)
Nieder-Ingelheim, 11 Oktober 1885
beste Vos. Och wat spyt het me dat Gy en Uw vrouw zooveel gemaal hebben over dat citroenplantje. En ik weet wat het inheeft [1.] inheeft: oorspr. stond er is., te doen te hebben met postwyzighedens en ambtelyk geseur! Ik ben er altyd onwel van als ik iets te verzenden heb. En dat inpakken volgens pedante voorschriften! (die N.B. zeer dikwyls niet eens doeltreffend zyn, e.g. [2.] e.g.: exempli gratia; bijvoorbeeld (lat.) 't malle verzegelen zonder zekerheid dat het pakket kan geopend worden zonder die zegels te breken, evenmin dat de c.q. [3.] c.q.: casu quo; eventueel (lat.) gebroken zegels niet door heel andere worden vervangen!) Ja, ik ben er altyd wee van. En zulke moeite hebt Gy en Uw vrouw U nu om mynentwil op den hals gehaald. Het spyt me heel erg. 't pakketje is nog niet aangekomen. Misschien kryg ik voor 't verzenden van deze brief bericht dat het te Mainz is. Want dáár moet het geopend en nagekeken worden. Zal er dan nooit 'n beweging komen tegen die ellendige, onpraktische, tydroovende, indelikate, finantieel-nadeelige Inke Rechten? [4.] Inke Rechten: inkomende rechten, invoerrechten (= belasting). Ook moreel werken ze infaam. Béranger [5.] Béranger: Pierre-Jean de Béranger (1780-1857), populair schrijver van Franse liedteksten. zei:
Près de la borne ou chaque état commence
Aucun épi n'est pur de sang humain
[*]
Vertaling:
Dichtbij de grenspaal waar elke staat begint is nooit een sprietje vrij van mensenbloed.
Mooi uitgedrukt, en (in proza overgezet) precies waar! Doch erger nog is 't bederf der bevolking cis & citra [6.] cis et citra: aan deze en gene zijde van (lat.) alle grenzen. Elk land is omboord met 'n zelfkant van schavuiten. Waar Rechten van dien aard worden geheven wordt gesmokkeld. Waar gesmokkeld wordt, wordt gestolen en... gemoord. Dat alles is 'n broeischool van ongerechtigheid. 't Personeel zelf dat aangesteld wordt om 't smokkelen te beletten moet uit den aard der zaak uit schelmen bestaan, uit ‘geestverwanten’ van de gecontroleerden. - 't Afschaffen van zùlke dingen zou de ware politiek zyn. In plaats dáárvan verknipt Mr Heemskerk 'n kiesdistrikkie [7.] Toespeling op de herziening van de kieswet onder het ministerie Heemskerk (1883-1888), genoemd naar Jan Heemskerk Azn (1818-1897), Nederlands staatsman en twee maal minister-president.. C'est à se pâmer d'aise [8.] C'est à se pâmer d'aise: het is om te bezwijmen van vreugde (fr.) daarover meetepraten, voor onze Volksvertegenwoordigers. En over de vraag of smeerkaarsen by 't gewicht of naar de waarde zullen belast worden? En over 't suikergehalte van ulevelletjes. (Hm, de chocolaad die tegenwoordig in den handel is wordt nog altyd behandeld alsof ze van cacao was gemaakt - quod nego: [9.] quod nego: wat ik ontken (lat.) - men schynt niet meer te weten wat chocolaad eigenlyk is. dat de mengsels van Van Houten, Blooker en zeer velen naar cacao rieken, stem ik toe. Maar dat is àlles gezegd.-
Ik moet en wil U nog schryven over 't Museum. Zeker vergist ge U over de soort van mn redeneeringen. In 'n voorigen brief zeidet ge: ‘bouwkundigen’ hebben my hun instemming met m'n stukken betuigd. Hm, dit zou 'n leek, 'n niet-bouwkundige bang maken. En toch ben ik niet bang er over mee te spreeken. Ten eerste is 't ongeoorloofd leek te zyn in gezond verstand, en dááraan is de bouwkunde onderworpen. Maar aan de doornige kwestie van bevoegdheid hoef ik me niet te wagen. Ik breng nl. de zaak op heel ander gebied, op de vraag: waarom we zyn overgeleverd aan de katholieke apenkooi van Mons. Cuypers & consorten?
Overgeleverd aan de professorale wysheid van Alb. Thym die 'n toon aanneemt alsof hy uw met zorg, studie, blyken van kennis, en in zoo schoonen styl geschreven stukken mir nichts dir nichts [10.] mir nichts dir nichts: zomaar, zonder komplimenten (du.); in Duitse schrijfletters. te niet doet. Zie, 't onderzoek naar de oorzaken van zùlke toestanden heeft met bouwkundige kennis niets te maken. Caracalla (of Caligula?) benoemde z'n paard tot consul [11.] Volgens Suetonius wilde keizer Caligula (in funktie van 37 tot 41 n. Chr.) zijn paard de waardigheid van consul geven.. Was er akademische bevoegdheid noodig om dat aftekeuren? Of moest men daartoe zyn opgeleid in 'n stoetery?-
De toestand is verrot! Ziet ge dat niet? Ziet men dat niet? 't Schynt wel. De staatkundige (!) hansworsten die van deze blindheid profiteeren lachen in hun vuistje. Sedert weken loop ik met de ge-dachte 'n ‘Brief aan den Koning’ te publiceeren. Of de vent lezen kan weet ik niet.
(Wat heeft hy zich onlangs te F. fort weer bezopen aangesteld!) [12.] Van 17 t/m 21 juli 1885 bezocht koning Willem III, samen met Emma en Wilhelmina, Frankfurt. Over dit bezoek zijn geen verdere details bekend. (Mededeling van de Dienst van het Koninklijk Huis.) ...maar 't Volk zal lezen wat ik hèm te zeggen heb.
'T Volk! Alsof dàt beter lezen kon dan de onzinnige woesteling die zich laat betalen - in (niet te veel) geld, maar te veel distinctie, om aan 't hoofd te staan van de natie. De malle fictie van Koninklyke Onverantwoordelykheid accepteer ik niet. En zy die wèl schermen met dien engelschen onzin behoorden, om konsekwent te zyn, dan toch de verantwoordelykheid der ministers te handhaven. Ook dit doet men niet. Afgetreden, tegenwoordige en toekomende ministers vormen met ‘geachte leden’ één clique, als diefje met diefjesmaat. 'n aardig voorbeeld was onlangs de benoeming van De Brauw [13.] De Brauw: Jhr. Willem M. de Brauw (1838-1898), Nederlands bewindsman, minister van koloniën van 1881 tot 1883. Hij moest aftreden omdat hij de wederrechtelijke verlenging van de tinkoncessie door de Gouverneur-Generaal had goedgekeurd. In 1889 werd hij Kommissaris des Konings in Zeeland. (Zie V.W. XXII, blz. 453). tot Komms d. K. in (Zeeland, meen ik) om hem schadeloos te stellen voor 't droevig mislukken van den voorgenomen tin diefstal. Dien poging tot diefstal had ik voorzien. Ik schreef er vóór 's Jacobs vertrek over aan Roorda. De benoeming van dien 's Jacob tot G.G. was ad hoc. En ze mislukte! Wonder genoeg, meent men? Ja en neen. De ongewone eerlykheid der Kamer was fabriekswerk van van Rees [14.] Van Rees: Otto van Rees (1823-1892), was achtereenvolgens resident van Kedoe (1856), van Bagelen (1857) en Soerabaya (1860). Was in 1879 minister van Koloniën en van 1884 tot 1888 Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië. die 's Jacobs plaats wou innemen. (Tot m'n verwondering zag ik onlangs uit 'n paar stukken in de Samarangsche Locomotief dat ik met deze meening eens niet alleen sta. De schryver van die stukken geeft blyk Van Rees te kennen. Ook ik ken hem!
Aan den Koning schryven om te worden gelezen door 't Volk? Eilieve dat Volk wil bedrogen zyn. Ik ben moedeloos.
Weet ge hoe 't te Atjeh toegaat? Onze soldaten worden daar vermoord. ‘Vermoord’ zeg ik, heel iets anders dan te ‘sneuvelen op 't slagveld’ met zoogenn krygsmans eer. De briefschryvers uit die streek klagen over de ‘doodsverachting’ der vyanden, ja: klagen! En de soldaat vreest hun klewang. Dit wordt letterlyk gezegd, ik geef 't niet als feilbaar resultaat van opmerkingen. En... die vrees is dezer dagen officieel erkend. Om de ‘doodsverachting’ van den vyand te verzwakken zullen voortaan de hoofden dergenen die men in handen krygt worden afgehakt en op palen worden ten toon gesteld. Men hoopt hierdoor te bewerken dat ze wat minder dapper zullen zyn daar hun ‘doodsverachting’ (de minder aanzienlyk klinkende vertaling van: ‘heldenmoed’) gegrond is op 't geloof dat 'n lichaam zonder kop, of 'n kop zonder lichaam niet in 't paradys komt, waar op anders ieder die tegen kafirs [15.] kafir: ongelovige (mal.) vechtende sterft, aanspraak heeft. Zie daar nu in die kopafhakkende taktiek den Gipfel [16.] Gipfel: toppunt (du.); in Duitse schrijfletters. der akademisje krygskunst! Die domme Atjehers niet waar? Ze hebben niet eens 'n mil. akademie & nooit lazen ze iets van Clausewitz [17.] Clausewitz: Karl von Clausewitz (1780-1831), Pruisisch generaal en befaamd strateeg, auteur van Hinterlassene Werke über Krieg und Kriegführung (1832-1837, in tien delen). of generaal Knoop [18.] Deze zin is naderhand toegevoegd. Willem Jan Knoop (1811-1894), Nederlands luitenant-generaal en auteur van leerboeken over strategie, o.m. Krijgskundige beschouwingen (1855)..
En hoe staat het met de ‘doodsverachtende’ geloovery van luî die stryden onder de banier van Neerlands God?-
't Blad dat die splinternieuwe hoogstbeschaafde taktiek als 'n nieuwtje meedeelt, voegt er by: ‘Dat had men eer moeten doen!’ - Waar is de verantwoordelykheid van den gauwdief die Nederland tot zoo'n barbaarsch uiterste dreef? En van de dozynen medehelpers, d.i. van al wat sedert 25 jaar in de Kamers zitting had en niet protesteerde?-
Schryven aan den Koning? Maar men kan niet lezen! Is er iets aftedingen op m'n betoog in 't Naschrift op ‘Nog eens Vr. Arb.’ dat de Ministers by 't opgeven der oorzaken van den Atjehschen oorlog de Natie bedrogen? Ook van U kryg ik op zulke vragen geen antwoord. Meen toch niet dat ge onbevoegt [27.] Kennelijke verschrijving. zyt omdat het 'n kwestie geldt waarmee ge niet gewoon zyt U te bemoeien. 't Is 'n kwestie van logica. Lees die passage eens, s.v.p.-
O, die Kassandra [19.] Kassandra: Trojaanse prinses, die de gave van voorspellen had, maar wier profetieën door een vloek nooit werden geloofd.-rol! Weet men dan niet dat er byna overal millioenen worden gestolen van zoogend weldadige inrichtingen? Dat het Grootboek der N. Schuld 'n roofhol is? Dat de Nederl. Bank, onder wettelyke sanctie [20.] onder wettelyke sanctie: oorspr. stond er wettelyk gesanctioneerd. onwettig beschikt over de rente van vele millioenen ten bate van de aandeelhouders en ten-laste van de Natie? Weet men niet dat er onder zóóveel overledenen (ik bereken dat het cyfer tusschen 20 en 30 dobbert) [21.] tusschen 20 en 30: (bedoeld) 3 à 5% van de Nederlandse bevolking. één vergiftigd is? Weet men niet dat er voortdurend kinderen worden ter dood gebracht (of dat men ze sterven laat) om 'n sommetje te trekken uit begrafenisfondsen?
(Ja, dìt weet men. Ik zie dat ook anderen dit opmerkten, maar daarby blyft het!)
Weet men niet dat onze akedemien prulprodukten afleveren in àlle fakulteiten? (Als ik begin aan't staaltjes leveren, komt er geen eind aan.) Weet men niet dat de Landbouw bedorven wordt door Mejufvr. de wetenschap met hED kunstmest? Het ontwikkelend onderwys door 'n heel leger schoolmeesters? (Lees je wel eens 'n ‘Schoolblad’?, ‘Bête comme un maître d'école’ [22.] bête comme un maître d'école: stom als een schoolmeester (fr.) moet men met 'n kleinen variant Musset [23.] Musset: Alfred de Musset (1809-1880), Frans romantisch dichter. Het citaat stamt uit zijn Namouna II, 9. nazeggen. Hy zegt: ‘ignorant’ [24.] ignorant: onwetend (fr.) Nu ‘bête’ is juister.)
Weet men niet dat onze ‘Krygskundigen’ elkaar voorby streven in 't uitvinden van manieren om 't land overtegeven aan den vyand? Weet men niet dat onze Marine geen dienst kan doen? Dat onze rechtspleging - Enfin, misschien zeg je dien Utrechtschen president na: ‘Wy zyn ook student geweest,’ d.i. wy vinden 't vermoorden van 'n vrouw zoo erg niet. Wèl erg - ongepast zelfs - vinden wy 't dat de man der vermoorde, de heeren daders aanduidt met het woord: ‘die kerels!’ Dat is afschuwelyk!-
Neen, neen, in 'n land waar dat alles zwygend wordt aangezien is voor my geen plaats. 't Sprookje van Kassandra is niet uit. Ze werd slechts niet geloofd. 't Ware eind van de zaak was - ik weet het uit familiepapieren - dat ze zich de tong afbeet en dat nutteloos ding inslikte.-
Ik heb heusch al 't voorgaande niet geschreven met het doel om neertekomen op wat nu volgt. Wezenlyk niet. Maar m'n gemoed is nu eenmaal vol bitterheid over den treurigen toestand van de algemeene zaak. Ik heb de eer daarin meer op Jezus dan op Ot van Rees te gelyken. Jezus weende over Jeruzalem. Die ander zou gehuild hebben als 't hem niet gelukt was zich optewerken tot h. priester - om 't even of de stad by 't ware geloof bleef dan of ze in handen van de Romeinen viel. Ja, ik ben bitter en bitter bedroefd. Nu dan, ik schreef een en ander dáárom! 't Binnenhouden is me moeielyk, onmogelyk. Dáárom, en waarlyk niet om neertekomen op 't heel beiläufig verzoekje over die melk theorie. Ge zegt te zullen beproeven ‘er 'n mouw aantepassen.’ Wel, er valt niet te passen. Mouw en kleed zyn voor elkaar geknipt, vind ik. ‘Doe 't dan zelf’ zeg je! Ik schreef u reeds dat al wat daarover te zeggen valt uit myn mond 'n verkeerden indruk maakt. Een apotheose van 't zienerschap tegenover... allerlei jeweetwellers, och, dat gaat niet. Gy zyt daarin even goed betrokken als ik en voelt u niet belemmerd door zooveel bitterheid. Gelukkige die niet hoeft te schelden!
En Huet wil myn leven beschryven? De man weet er niets van, althans op verre na 't voornaamste niet. Maar... ça ne doute de rien! [26.] ça ne doute de rien: ze slikken alles (fr.) Wat phrase, wat ‘manier’, wat slingerslag van zinsneden, wat gewrongen antithesen, wat maar's, indien's, echter's, even-wels, alles doorspekt met 'n beetje verminkte feiten, en...: Publiek slikt het. Zonder H te noemen (ik wist niet of ik uw mededeeling gebruiken mocht) schreef ik aan Holkema die m'n autograaf en portret vroeg [25.] Vanaf dit punt is de tekst dwars door de laatste, twaalfde pagina heen geschreven., dat niemand de noodige gegevens had om myn leven te beschryven. En aan zulk maakwerk meedoen door levering van m'n autograaf, doe ik niet. Hy zegt dat gy hem myn portret hebt gegeven. Dat hoefde niet. 't Is helaas in den handel.
Hartelyk gegroet, tt Dek
Neemt gy er genoegen mee dat ten Brink U gebruikt voor z'n kopieleverantie?
Als ge kans ziet dezen br. te verliezen in de buurt van iemand die er mee naar 'n drukkery loopt... my wèl!