Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 4. Een en ander over Pruisen en Nederland. Causerieën. De maatschappij tot nut van den Javaan. Ideeën, derde bundel

Een en ander over Pruisen en Nederland

Een en ander over Pruisen en Nederland

Aantekeningen

Notities in handschrift

Causerieën

Causerieën

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

XIII

XIV

XV

XVI

XVII

XVIII

De Maatschappy tot Nut van den Javaan

De Maatschappy tot Nut van den Javaan

Ideeën, derde bundel

Ideeën, derde bundel

541.

542.

543.

544.

545.

546.

547.

548.

549.

550.

551.

552.

553.

554.

555.

556.

557.

558.

559.

560.

561.

562.

563.

564.

565.

566.

567.

568.

569.

570.

571.

572.

573.

574.

575.

576.

577.

578.

579.

580.

581.

582.

583.

584.

585.

586.

587.

588.

589.

590.

591.

592.

593.

594.

595.

596.

597.

598.

599.

600.

601.

602.

603.

604.

605.

606.

607.

608.

609.

610.

611.

612.

613.

614.

615.

616.

617.

618.

619.

620.

621.

622.

623.

624.

625.

626.

627.

628.

629.

630.

631.

632.

633.

634.

635.

636.

637.

638.

639.

640.

641.

642.

643.

644.

645.

646.

647.

648.

649.

650.

651.

652.

653.

654.

655.

656.

657.

658.

659.

660.

661.

662.

663.

664.

665.

666.

667.

668.

669.

670.

671.

672.

673.

674.

675.

676.

677.

678.

679.

680.

681.

682.

683.

684.

685.

686.

687.

688.

689.

690.

691.

692.

693.

694.

695.

696.

697.

698.

699.

700.

701.

702.

703.

704.

705.

706.

707.

708.

709.

710.

711.

712.

713.

714.

715.

716.

717.

718.

719.

720.

721.

722.

723.

724.

725.

726.

727.

728.

729.

730.

731.

732.

733.

734.

735.

736.

737.

738.

739.

740.

741.

742.

743.

744.

745.

746.

747.

748.

749.

750.

751.

752.

753.

754.

755.

756.

757.

758.

759.

760.

761. Vervolg: publieke voordrachten.

762.

763.

764.

765.

766.

767. De algemeenheid van wanbegrip (541)

768.

769.

770.

771.

772.

773.

774.

775.

776.

777.

778.

779.

780.

781.

782.

783.

784. Raden en oordelen in verband met kansrekening. (541)

785.

786.

787.

788. Wysbegeerte een roeping van allen. (542)

789.

790.

791.

792.

793.

794.

795.

795a. Afkeer van arithmetische juistheid

796. Meeting te Batavia in mei 1848

797. Zekere theologieën. (554)

798.

799. Iemand die in zichzelf de nodige geschiktheid heeft. (554)

800.

801.

802.

803.

804.

805. Likdoorns

806.

807.

808.

809.

810.

811.

812.

813.

814.

815.

816.

817.

818.

819.

820.

821.

822.

823.

824. De onzedelykheid van de beloon-theorie in de opvoeding (561)

825.

826.

827.

828. Het onderwys (561, vlgg.)

829.

830.

831.

832.

833.

834.

835.

836.

837.

838.

839.

840.

841.

842.

843.

844.

845.

846.

847.

848.

849.

850.

851.

852.

853.

854.

855.

856.

857.

858.

859.

860.

861.

862.

863.

864.

865.

866.

867.

868.

869.

870.

871.

872.

873.

874.

875.

876.

877.

878.

879.

880.

881.

882.

883.

884.

885.

886. De schepping werd in weinig regels afgedaan. (563)

887.

888.

889.

890.

891.

892.

893.

894.

895.

896.

897.

898.

899. Het zyn liegt niet. (574)

900.

901.

902.

903.

904.

905.

906.

907.

908.

909.

910.

911.

912.

913. Vervolg: Onderwys, in verband met het godsbegrip en met de studie van den aard der dingen.

914.

915.

916.

917.

918.

919.

920.

921.

922. Het beoordelen der zedelykheid (589).

923.

924.

925.

926.

927.

928.

Naschrift bij den tweeden druk

Naschrift by den derden druk

Aantekeningen

Verantwoording

Verantwoording

Een en ander over Pruisen en Nederland

Causerieën

De Maatschappy tot Nut van den Javaan

Ideeën, derde bundel

Alphabetische lijst van verklaringen


630.

Ik zei dat de tiende rang ut alii desint, zo héél laag niet stond. Eilieve, Liszt en Rossini komponeren op keizerlyken last hymnen, symfonieën en verdere kakofonieën...

- Kompliment van Z.M. aan...

- Aan den maestro? vraagt de lakei...

- Pardon! aan mevrouw Liszt. (Aan mevrouw Rossini.) Z.M. doet weten dat... de vrede gesloten is. (Dat... hy zal gekroond worden te Pest.) Ter opluistering der feestelykheid die er zal plaats hebben by die solemnele gebeurtenis, wenste Z.M. den sleep van z'n mantel te doen dragen door vier kinderen van drie tot zeven jaar, gevaccineerd, rosblond, flink onderwezen in 't een of ander waar geloof, maar overigens van 'n gezond gestel en aangenaam uiterlyk. En Z.M. ‘overwegende’ de grote verdienste van maestra Rossini (of Liszt) in 't vak van kinderenvoortbrengen... overwegende dat Multatuli's Idee 219 onzin is, heeft goedgevonden:

gezegde dame te bevelen, binnen één maand de vier benodigde kindertjes - expresselyk voor de festiviteit vervaardigd - gereed te hebben. De maat der wichtjes wordt genadiglyk overgelaten aan de leverancierster, mits zy zorg drage dat het te fabriceren kroost precies de ruimte vulle tussen 't drie-en-dertigste kanonschot, en 't inbrünstig: salvum fac imperatorem... dat elders besteld is. Zr Ms verlichte kunstzin staat borg voor 'n fatsoenlyk honorarium, in evenredigheid met de alom erkende handigheid der fabrikante... enz.

Gelukkig, dat Liszt en Rossini geen vrouwen hádden, naar ik hoor. Het stond anders waarachtig te vrezen dat die dames - na langen omgang met haar egaas-artisten - onbeschaamd genoeg wezen zouden... om toch eens te proberen! Ze zagen immers dagelyks, hoe hun producerende kostwinners uit de ziel haalden, wat er niet in zat? Zou 't zoveel meer onnatuur vorderen, lenden te verkrachten tot ontydigen vrouwendienst, dan er nodig is om herendienst af te persen aan hart en genie?

Halt, dames! Dat is geen hart, dat is geen genie!

En... wat uw gemaals leverden... 't was geen kunst: het waren kunstjes!

Op die wyze zoudt ook gy kunnen leveren, niet wat Z.M. verlangt, maar wat hy en ‘Publiek’ voor 't verlangde houden zullen. Er hoeft geen ziel te zitten in de bestelde kinderfonieën. Koopt 'n paar poppen, dames, verbergt ze onder sjaal of schort tot op 't bepaalde ogenblik, en... bevalt! Sufficit voor zó'n kunstkeizer, voor zó'n kunstpubliek.

En uw echtgenoten... ik ben hun dank schuldig. Zaagt ge niet, hoe broederlyk ze my te hulp kwamen met hun afschrikkend voorbeeld, toen ik zoiets nodig had in deze filippica tegen onechte kunst?

Inspiratie, gloed, genie... de par l'Empereur?

O Fancy!