Multatuli.online

Ideën, derde bundel

Ideeën, derde bundel

541.

542.

543.

544.

545.

546.

547.

548.

549.

550.

551.

552.

553.

554.

555.

556.

557.

558.

559.

560.

561.

562.

563.

564.

565.

566.

567.

568.

569.

570.

571.

572.

573.

574.

575.

576.

577.

578.

579.

580.

581.

582.

583.

584.

585.

586.

587.

588.

589.

590.

591.

592.

593.

594.

595.

596.

597.

598.

599.

600.

601.

602.

603.

604.

605.

606.

607.

608.

609.

610.

611.

612.

613.

614.

615.

616.

617.

618.

619.

620.

621.

622.

623.

624.

625.

626.

627.

628.

629.

630.

631.

632.

633.

634.

635.

636.

637.

638.

639.

640.

641.

642.

643.

644.

645.

646.

647.

648.

649.

650.

651.

652.

653.

654.

655.

656.

657.

658.

659.

660.

661.

662.

663.

664.

665.

666.

667.

668.

669.

670.

671.

672.

673.

674.

675.

676.

677.

678.

679.

680.

681.

682.

683.

684.

685.

686.

687.

688.

689.

690.

691.

692.

693.

694.

695.

696.

697.

698.

699.

700.

701.

702.

703.

704.

705.

706.

707.

708.

709.

710.

711.

712.

713.

714.

715.

716.

717.

718.

719.

720.

721.

722.

723.

724.

725.

726.

727.

728.

729.

730.

731.

732.

733.

734.

735.

736.

737.

738.

739.

740.

741.

742.

743.

744.

745.

746.

747.

748.

749.

750.

751.

752.

753.

754.

755.

756.

757.

758.

759.

760.

761. Vervolg: publieke voordrachten.

762.

763.

764.

765.

766.

767. De algemeenheid van wanbegrip (541)

768.

769.

770.

771.

772.

773.

774.

775.

776.

777.

778.

779.

780.

781.

782.

783.

784. Raden en oordelen in verband met kansrekening. (541)

785.

786.

787.

788. Wysbegeerte een roeping van allen. (542)

789.

790.

791.

792.

793.

794.

795.

795a. Afkeer van arithmetische juistheid

796. Meeting te Batavia in mei 1848

797. Zekere theologieën. (554)

798.

799. Iemand die in zichzelf de nodige geschiktheid heeft. (554)

800.

801.

802.

803.

804.

805. Likdoorns

806.

807.

808.

809.

810.

811.

812.

813.

814.

815.

816.

817.

818.

819.

820.

821.

822.

823.

824. De onzedelykheid van de beloon-theorie in de opvoeding (561)

825.

826.

827.

828. Het onderwys (561, vlgg.)

829.

830.

831.

832.

833.

834.

835.

836.

837.

838.

839.

840.

841.

842.

843.

844.

845.

846.

847.

848.

849.

850.

851.

852.

853.

854.

855.

856.

857.

858.

859.

860.

861.

862.

863.

864.

865.

866.

867.

868.

869.

870.

871.

872.

873.

874.

875.

876.

877.

878.

879.

880.

881.

882.

883.

884.

885.

886. De schepping werd in weinig regels afgedaan. (563)

887.

888.

889.

890.

891.

892.

893.

894.

895.

896.

897.

898.

899. Het zyn liegt niet. (574)

900.

901.

902.

903.

904.

905.

906.

907.

908.

909.

910.

911.

912.

913. Vervolg: Onderwys, in verband met het godsbegrip en met de studie van den aard der dingen.

914.

915.

916.

917.

918.

919.

920.

921.

922. Het beoordelen der zedelykheid (589).

923.

924.

925.

926.

927.

928.

Naschrift bij den tweeden druk

Naschrift by den derden druk

Aantekeningen


631.

Ei zie, daar nadert onze Zeuxis. Hy kauwt pruilend op z'n spons, en komt ons vragen of er niet wat valt af te dingen van 't vonnis dat hem relegeert in 't hoekje der stenografen en koddebeiers?

Gewis! Al zy er geen Kunst in z'n schuim, er was schuimende drift ván Kunst in de woede over 't mislukken van z'n pogen. En daartoe was oorzaak. Want het was hem niet te doen een voorstelling te geven van 'n klomp adem, gevangen tussen milliarden zeszydige vlakken, vlokkig afdruipend van den lip des Bucefaals... dat schuim moest spreken! 't Moest verhalen van Alexanders hartstocht, van z'n eerzucht, van ongetemden moed en teugelloze begeerte. Het moest een epos dichten over de macedoonse furie, een heldendicht zingen op Arbela... een profetischen lykzang tevens op 't onvermydelyk slot van dit alles: op het liederlyk óndergaan in Persepolis!

En dáárom - al geloven we niet aan de waarheid van de sponssage, als feit - wáár is het, dat de Natuur zulke lessen geeft aan den kunstenaar die zich gewoon maakte haar te verstaan. ‘Doe 'n beetje woede in uw schuim, o tobbende Zeuxis!’ kan ze hem hebben toegeroepen, en vóór z'n oordeel gereed was met het waarderen van dien raad, voerde z'n sidderende arm uit, wat de geëerbiedigde meesteres aan z'n zenuwen bevolen had.

Nog eens, het sprookje kan onwaar zyn: de betekenis blyft! Wie 't verzon, moet dergelyke worpen gedaan hebben.

Dat er knoeiers opstonden, die 't voorbeeld aangrepen van verkeerden kant, en poseerden als artist omdat ze 't gooien en smyten konden nadoen, spreekt vanzelf. Zo zyn er, die zich schilder wanen, omdat zy - als Apelles - fouten maken in 'n bottine. Anderen roepen 't: anch' io sono pittore! als er bleek dat ze hun wagenschot kochten by den fineerzager die plankjes leverde aan Michel Ange. Enz.

Lieve Zeuxis, zyt ge tevreden? Ge wist toch wel, nietwaar, dat ik u niet hulpeloos overlaten zou aan de ploertige zelfverheffing van Kappelman, die - altyd even bedaard - nooit smeet met andere dingen dan mensenwaarde?