Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 17. Brieven en dokumenten uit de jaren 1874-1875

Voorbericht

Nota

[1 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[1 oktober 1874 Brief van Vosmaer aan Van Hall]

[2 oktober 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[2 oktober 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[2 oktober 1874 Edu int 200 Lire]

[2 oktober 1874 Brief van Stéphanie aan Potgieter]

[3 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[3 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[4 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[4 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Versluys]

[4 oktober 1874 Brief van Mimi aan Funke]

[4 oktober 1874 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[5 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[5 oktober 1874 Brief van Edu aan Fischer]

[5 oktober 1874 Artikel in Het Nieuws van den Dag]

[7 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[7 oktober 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[9 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[11 oktober 1874 Brief van Vosmaer aan De Dageraad]

[13 oktober 1874 De brochure van A.B. Cohen Stuart verschijnt]

[14 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[14 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[14 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Ten Brink]

[17 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[17 oktober 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[18 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[21 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[21 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[24 oktober 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[24 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[25 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Vosmaer]

[25 oktober 1874 Artikel in Onze Tolk]

[27 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[27 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 oktober 1874 Ideën IV, tweede druk, verschijnt]

[28 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[29 oktober 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[30 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[31 oktober 1874 Aantekening in Memoriaal]

[oktober 1874 Artikel van J.N. van Hall]

[2 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[2 november 1874 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[4 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[5 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 november 1874 Brief van Multatuli aan Bruinsma]

[7 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[9 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[9 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[9 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[9 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[10 november 1874 Ideën VII, tweede stuk, verschijnt]

[10 november 1874 Brief van Versluys aan Bruinsma]

[11 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[11 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[11 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[11 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[12 november 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[13 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[13 november 1874 Telegram aan Multatuli]

[13 november 1874 Brief van Mimi en Multatuli aan Mina Krüseman]

[14 november 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[15 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[15 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[15 november 1874 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[15 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[Bijlage Programma van De Echtscheiding]

[16 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 november 1874 Brief van Mimi en Multatuli aan Mina Krüseman]

[17 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Louise]

[18 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[18 november 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[18 november 1874 Briefkaart van Feringa aan Bruinsma]

[19 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[19 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[19 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[19 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Elize Baart]

[21 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[21 november 1874 Artikel in de Zaanlandsche Courant]

[23 november 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[23 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[23 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan haar vader]

[24 november 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[24 november 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[24 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[24 november 1874 Artikel van J. van Vloten in Het Schoolblad]

[24 november 1874 Antikritiek door Versluys]

[25 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[25 november 1874 Brief van Bruinsma aan Multatuli]

[26 november 1874 Inleiding Mina Krüseman]

[28 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[28 november 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[28 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[30 november 1874 Brief van Multatuli aan Bruinsma]

[30 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[november 1874 Artikel van J.N. van Hall over Mina Krüseman]

[1 december 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[1 december 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[1 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[2 december 1874 Brief van Bruinsma aan zijn vrienden]

[3 december 1874 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[3 december 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[4 december 1874 Brief van Multatuli aan Van Asperen]

[december 1874 Brief van Bruinsma aan Multatuli]

[6 december 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[6 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[6 december 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 december 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[Bijlage Drie wissels]

[8 december 1874 Ideën IV, tweede druk, verschijnt]

[8 december 1874 Weerwoord door J. van Vloten]

[8 december 1874 Slotwoord door J. Versluys]

[10 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[11 december 1874 Brief van Multatuli aan Versluys]

[11 december 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[12 december 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[12 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[12 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[14 december 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[15 december 1874 Multatuli over spelling in Het Schoolblad]

[15 december 1874 Bericht van J. van Vloten in Het Schoolblad]

[december 1874 Circulaire van Funke]

[16 december 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[16 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[18 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[21 december 1874 Brief van Van Asperen aan Multatuli]

[22 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[24 december 1874 Bericht over een borstbeeld van Multatuli]

[28 december 1874 Brief van Versluys aan Bruinsma]

[29 december 1874 Artikel van Van Vloten]

[31 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[31 december 1874 Brief van Bruinsma aan Vosmaer]

[1 januari 1875 Edu wordt eenentwintig]

[1 januari 1875 Brief van Multatuli en Mimi aan Mina Krüseman]

[1 januari 1875 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[2 januari 1875 Brief van Vosmaer aan Bruinsma]

[3 januari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[3 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli en Mimi]

[3 januari 1875 Artikel van J. van Vloten in Onze Tolk]

[4 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[5 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[5 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[9 januari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[10 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[10 januari 1875 Artikel van J. Schippers in Onze Tolk]

[10 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Holl. Schouwburg]

[11 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[11 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[11 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Le Gras c.s.]

[11 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan de heer en mevrouw E.]

[12 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[13 januari 1875 Brief van Mimi aan Funke]

[13 januari 1875 Verklaring van Albregt en Van Ollefen]

[14 januari 1875 Brief van Holl. Schouwburg aan Mina Krüseman]

[16 januari 1875 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[16 januari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[16 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[16 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli en Mimi]

[17 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[17 januari 1875 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[17 januari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[17 januari 1875 Onkruid onder de tarwe I in Onze Tolk]

[18 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[18 januari 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[19 januari 1875 Artikel van Versluys in Het Schoolblad]

[20 januari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 januari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[20 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[21 januari 1875 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[21 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[21 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[21 januari 1875 Artikel in het Rederijkers Weekblad]

[21 januari 1875 Bericht in Het Vaderland]

[22 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[22 januari 1875 Ideën I herdrukt. Eerste aflevering]

[22 januari 1875 Eredoctoraten Leidse universiteit]

[23 januari 1875 Brief van Versluys aan Bruisma]

[23 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[24 januari 1875 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[24 januari 1875 Onkruid onder de tarwe II in Onze Tolk]

[24 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Vosmaer]

[24 januari 1875 Brief van Multatuli aan N.]

[25 januari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[26 januari 1875 Brief van Vosmaer aan Bruinsma]

[27 januari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[28 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[28 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[29 januari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[29 januari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[29 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[29 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[29 januari 1875 Brief van Le Gras aan Mina Krüseman]

[31 januari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[31 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Vosmaer]

[31 januari 1875 Onkruid onder de tarwe III in Onze Tolk]

[1 februari 1875 Brief van Edu aan Potgieter]

[2 februari 1875 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[2 februari 1875 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[2 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[3 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[3 februari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[3 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[3 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[3 februari 1875 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[4 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Vosmaer]

[4 februari 1875 Bericht van Potgieters overlijden]

[5 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[5 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[5 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[5 februari 1875 Artikel over Potgieter in Het Nieuws vd Dag]

[februari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[6 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 februari 1875 Bericht in de Nederlandsche Spectator]

[februari 1875 Briefkaart van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[7 februari 1875 Onkruid onder de tarwe IV in Onze Tolk]

[8 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[8 februari 1875 Bericht in Algemeen Handelsblad]

[9 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[9 februari 1875 Brief van Le Gras c.s. aan Mina Krüseman]

[9 februari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[Bijlage Aantekening van Mina Krüseman]

[10 februari 1875 Bericht in de Nederlandsche Kunstbode]

[10 februari 1875 Prospectus nieuwe uitgave Vorstenschool]

[11 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[11 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[11 februari 1875 Bericht in de Middelburgsche Courant]

[11 februari 1875 Bericht in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[12 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[12 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[12 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Nieuwe Rott. Courant]

[12 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[13 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[13 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[14 februari 1875 Bericht in het Algemeen Handelsblad]

[14 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[14 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan haar vader]

[14 februari 1875 Onkruid onder de tarwe V in Onze Tolk]

[14 februari 1875 Boekbeschrijving van Dozy]

[februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[15 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[15 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[16 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[16 februari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[16 februari 1875 Bericht in Het Vaderland]

[17 februari 1875 Brief van Multatuli aan Bruinsma]

[februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[17 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[18 februari 1875 Brief van Multatuli aan A. van der Ghinst]

[18 februari 1875 Briefkaart van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[19 februari 1875 Brief van P. van Asperen aan V. Bruinsma]

[19 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[19 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[19 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[19 februari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[20 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 februari 1875 Brief van Multatuli aan een onbekende jonge vrouw]

[Bijlage Herinneringen van Mina Krüseman]

[20 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[februari 1875 Brief van Multatuli aan J. Haspels]

[21 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[21 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[21 februari 1875 Onkruid onder de tarwe VI in Onze Tolk]

[22 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[Bijlage Herinneringen van D. Haspels]

[22 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[22 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[22 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[22 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan haar vader]

[23 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[Bijlage Herinneringen van Manta van Nieuwland]

[23 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[23 februari 1875 Afzonderlijke uitgave Vorstenschool]

[23 februari 1875 Advertentie opvoering Vorstenschool]

[24 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[24 februari 1875 Brief van Funke aan Mimi]

[24 februari 1875 Advertentie in het Utrechtsch Dagblad]

[Bijlage Herinneringen van Esther de Boer-van Rijk]

[25 februari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[25 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[25 februari 1875 Artikel in het Utrechtsch Dagblad]

[25 februari 1875 Artikel in Asmodée]

[25 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Elise H.]

[25 februari 1875 Circulaire inzake Vorstenschool]

[25 februari 1875 Bericht in de Nederlandsche Kunstbode]

[25 februari 1875 Advertentie in het Leidsch Dagblad]

[25 februari 1875 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[26 februari 1875 Brief van Mimi aan Funke]

[26 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[26 februari 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[27 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[27 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[27 februari 1875 Vlugmare van Vosmaer in De Nederlandsche Spectator]

[28 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Elise H.]

[28 februari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[28 februari 1875 Onkruid onder de tarwe VII in Onze Tolk]

[1 maart 1875 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[Bijlage Verhaal van Mina Krüseman]

[1 maart 1875 Opvoering van Vorstenschool te Utrecht]

[1 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[1 maart 1875 Brief van H. de Wolff aan Lien de Haas]

[1 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[1 maart 1875 Brief van Marie Anderson aan Multatuli]

[2 maart 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[2 maart 1875 Artikel in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[2 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Michiels]

[2 maart 1875 Recensie Vorstenschool in Utrechtsch Dagblad]

[2 maart 1875 Advertentie in het Utrechtsch Dagblad]

[2 maart 1875 Artikel in het Leidsch Dagblad]

[3 maart 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[3 maart 1875 Recensie Vorstenschool in Het Nieuws van den Dag]

[3 maart 1875 Recensie Vorstenschool in het Algemeen Handelsblad]

[3 maart 1875 Bericht in het Algemeen Handelsblad]

[3 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[3 maart 1875 Artikel in het Leidsch Dagblad]

[3 maart 1875 Recensie van Van Hall in Het Vaderland]

[4 maart 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[4 maart 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[4 maart 1875 Recensie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[4 maart 1875 Artikel in Het Vaderland]

[4 maart 1875 Bericht in Arnhemsche Courant]

[4 maart 1875 Twee berichten in De Rotterdamsche Gids]

[4 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[4 maart 1875 Twee berichten in het Algemeen Handelsblad]

[4 maart 1875 Bericht in het Leidsch Dagblad]

[5 maart 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[5 maart 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[5 maart 1875 Recensie in de Leidsche Courant]

[5 maart 1875 Bericht in de Leidsche Courant]

[6 maart 1875 Brief van Multatuli aan Korteweg]

[6 maart 1875 Recensie in het Utrechtsch Dagblad]

[6 maart 1875 Artikel in Sneeker Courant]

[7 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[7 maart 1875 Onkruid onder de tarwe VIII in Onze Tolk]

[8 maart 1875 Brief van Multatuli aan J. Waltman]

[8 maart 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[8 maart 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[8 maart 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[9 maart 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[9 maart 1875 Vorstenschool verschijnt afzonderlijk]

[9 maart 1875 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[10 maart 1875 Uitschrijving Burgerlijke Stand Den Haag]

[10 maart 1875 Bericht in de Nederlandsche Kunstbode]

[maart 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[11 maart 1875 Brief van Multatuli aan D. Haspels]

[11 maart 1875 Artikel in de Schager Courant]

[11 maart 1875 Inschrijving Burgerlijke Stand Rotterdam]

[12 maart 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[12 maart 1875 Brief van Korteweg aan Multatuli]

[12 maart 1875 Bericht in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[12 maart 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[Bijlage Intekenlijst Delftsch Studentencorps]

[12 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[12 maart 1875 Advertentie in Het Vaderland]

[12 maart 1875 Artikel in het Utrechtsch Dagblad]

[13 maart 1875 Artikel in De Nederlandsche Spectator]

[13 maart 1875 Artikel in de Zaanlandsche Courant]

[13 maart 1875 Artikel in de Sneeker Courant]

[14 maart 1875 Onkruid onder de tarwe IX in Onze Tolk]

[15 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Cohen Stuart]

[maart 1875 Aanbiedingscirculaire Max Havelaar]

[16 maart 1875 Brief van Korteweg aan Multatuli]

[16 maart 1875 Advertentie in de Dordrechtsche Courant]

[maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Cohen Stuart]

[17 maart 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 maart 1875 Bericht in de Arnhemsche Courant]

[18 maart 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[18 maart 1875 Brief van Vosmaer aan Mina Krüseman]

[19 maart 1875 Advertentie lezing in Delftsche Courant]

[19 maart 1875 Brief van Multatuli aan Korteweg]

[20 maart 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 maart 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[21 maart 1875 Verslag in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[21 maart 1875 Brief van Multatuli aan J. Waltman]

[21 maart 1875 Onkruid onder de tarwe X in Onze Tolk]

[21 maart 1875 Twee artikelen in Het Nederlandsch Tooneel]

[22 maart 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[22 maart 1875 Verslag in Het Vaderland]

[22 maart 1875 Artikel in Het Nieuws van den Dag]

[23 maart 1875 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[23 maart 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[23 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[23 maart 1875 Bericht in de Dordrechtse Courant]

[24 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Elize Baart]

[24 maart 1875 Brief van Le Gras c.s. aan Mina Krüseman]

[24 maart 1875 Bericht in de Dordrechtsche Courant]

[24 maart 1875 Ingezonden Stuk in de Dordrechtsche Courant]

[24 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[25 maart 1875 Artikel in de Nederlandsche Kunstbode]

[25 maart 1875 Artikel in het Rederijkers Weekblad]

[25 maart 1875 Bericht in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[26 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Elize Baart]

[26 maart 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[27 maart 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 maart 1875 Ingezonden Stuk in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[27 maart 1875 Artikel in de Sneeker Courant]

[27 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[28 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan fam. E.]

[maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw Bosch]

[28 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[28 maart 1875 Recensie Vorstenschool in Dordrechtsche Courant]

[28 maart 1875 Onkruid onder de tarwe XI in Onze Tolk]

[28 maart 1875 Bericht in Onze Tolk]

[29 maart 1875 Brief van Margadant aan Mina Krüseman]

[29 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Margadant]

[30 maart 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[30 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Le Gras c.s.]

[1 april 1875 Huwelijk van Multatuli en Mimi]

[Huwelijksbijlagen]

[1 april 1875 Twee brieven van Multatuli aan Margadant]

[1 april 1875 Brief van Margadant aan Mina Krüseman]

[1 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[2 april 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[2 april 1875 Mina Krüseman te Antwerpen]

[april 1875 Artikel in De Gids]

[april 1875 Artikel van J.W.T. Cohen Stuart in De Banier]

[3 april 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[4 april 1875 Onkruid onder de tarwe XII in Onze Tolk]

[4 april 1875 Briefkaart van Vosmaer aan Kok]

[4 april 1875 Brief van Mina Krüseman aan Margadant]

[4 april 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[4 april 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[5 april 1875 Huwelijksadvertentie in de Opregte Haarlemsche Crt.]

[5 april 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[5 april 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[5 april 1875 Multatuli spreekt te Rotterdam]

[6 april 1875 Advertentie in het Algemeen Handelsblad]

[7 april 1875 Multatuli-souper te Amsterdam]

[7 april 1875 Advertentie in het Utrechtsch Dagblad]

[7 april 1875 Verslag van de voordracht te Rotterdam]

[7 april 1875 Advertentie in Het Vaderland]

[8 april 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[8 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[9 april 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[9 april 1875 Recensie in de Amsterdamsche Courant]

[9 april 1875 Recensie in Het Nieuws van den Dag]

[9 april 1875 Recensie in het Algemeen Handelsblad]

[9 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[10 april 1875 Advertentie in de Dordrechtsche Courant]

[11 april 1875 Een modern Geuzenlied in Het Nieuws van den Dag]

[11 april 1875 Artikel in De Rotterdamsche Gids]

[11 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[12 april 1875 Multatuli spreekt te Utrecht]

[13 april 1875 Verslag in Utrechtsch Dagblad]

[13 april 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[13 april 1875 Brief van Margadant aan Mina Krüseman]

[13 april 1875 Brief van Mina Krüseman aan Cosijn]

[13 april 1875 Telegram van Le Gras c.s. aan Mina Krüseman]

[13 april 1875 Telegram van Elize Baart aan Mina Krüseman]

[13 april 1875 Multatuli spreekt te 's-Gravenhage]

[14 april 1875 Brief van Elize Baart aan Mina Krüseman]

[14 april 1875 Telegram van Elize Baart aan Mina Krüseman]

[14 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[15 april 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[15 april 1875 Verslag in Het Vaderland]

[15 april 1875 Multatuli spreekt te Dordrecht]

[15 april 1875 Circulaire inzake Verspreide stukken]

[15 april 1875 Ingezonden Stuk in de Dordrechtsche Courant]

[17 april 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[17 april 1875 Brief van Mina Krüseman aan Margadant]

[18 april 1875 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[18 april 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[18 april 1875 Telegram van Le Gras aan Mina Krüseman]

[18 april 1875 Onkruid onder de tarwe XIII in Onze Tolk]

[19 april 1875 Artikel in de Arnhemsche Courant]

[19 april 1875 Brief van Multatuli aan H.J.J. Bos]

[22 april 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[24 april 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[25 april 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[25 april 1875 Telegram van Margadant aan Mina Krüseman]

[25 april 1875 Onkruid onder de tarwe XIV in Onze Tolk]

[25 april 1875 Reactie Brooshooft in Onze Tolk]

[26 april 1875 Brief van Le Gras c.s. aan Mina Krüseman]

[28 april 1875 Telegram van Elize Baart aan Mina Krüseman]

[28 april 1875 Telegram van Le Gras aan Mina Krüseman]

[28 april 1875 Brief van Mina Krüseman aan Cohen Stuart]

[28 april 1875 Advertentie lezing in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[29 april 1875 Brief van Multatuli en Mimi aan Funke]

[29 april 1875 Advertentie in de Middelburgsche Courant]

[30 april 1875 Verslag in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[30 april 1875 De vierde druk van Verspreide Stukken verschijnt]

[1 mei 1875 Multatuli spreekt te Goes]

[1 mei 1875 Bericht in de Sneeker Courant]

[2 mei 1875 Onkruid onder de tarwe XIV (vervolg) in Onze Tolk]

[3 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw L.]

[3 mei 1875 Brief van Margadant aan Mina Krüseman]

[4 mei 1875 Artikel in de Middelburgsche Courant]

[mei 1875 Verslag van Multatuli's voordracht te Goes]

[4 mei 1875 Exploit van Spoor aan Mina Krüseman]

[5 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw L.]

[5 mei 1875 Circulaire inzake Multatuli's portret]

[5 mei 1875 Ingezonden Stuk in het Dagblad voor Zuid-Holland]

[7 mei 1875 Brief van d'Ablaing van Giessenburg aan Funke]

[7 mei 1875 Advertentie in de Leeuwarder Courant]

[9 mei 1875 Bericht in Onze Tolk]

[11 mei 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[12 mei 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[13 mei 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[13 mei 1875 Brief van Multatuli aan Haspels]

[14 mei 1875 Brief van Mimi aan Funke]

[14 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan Damstee]

[14 mei 1875 Twee advertenties in de Leeuwarder Courant]

[15 mei 1875 Advertentie in de Middelburgsche Courant]

[15 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw S.]

[16 mei 1875 Recensie in de Leeuwarder Courant]

[16 mei 1875 Bericht in de Bredasche Courant]

[16 mei 1875 Onkruid onder de tarwe XV in Onze Tolk]

[17 mei 1875 Programma Vorstenschool te Middelburg]

[19 mei 1875 Recensie inzake de opvoering van Vorstenschool te Middelburg]

[20 mei 1875 Recensie inzake de opvoering van Vorstenschool te Breda]

[21 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan heer en mevrouw E.]

[21 mei 1875 Het portret van Multatuli verschijnt]

[25 mei 1875 Verslag van de voordracht door J.A. Alberdingk Thijm]

[29 mei 1875 J.C.P. Hotz overlijdt]

[5 juni 1875 Advertentie in de Dordrechtse Courant]

[juni 1875 Artikel van Mina Krüseman]

[19 juni 1875 Vlugmaren in De Nederlandsche Spectator]

[23 juni 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[23 juni 1875 Bericht in het Algemeen Handelsblad]

[24 juni 1875 Lidmaatschap Maatschappij der Nederlandse Letterkunde]

[25 juni 1875 Onkruid onder de tarwe verschijnt]

[25 juni 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[25 juni 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[26 juni 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[29 juni 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[30 juni 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[juni 1875 Beoordeling van Vorstenschool in Dietsche Warande]

[5 juli 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[juli 1875 Recensie van Vorstenschool in De Vlaamsche Kunstbode]

[juli 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[juli 1875 Aart Admiraal in De Tijdspiegel]

[15 juli 1875 Briefkaart van Multatuli aan J. Waltman]

[16 juli 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 juli 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[18 juli 1875 Bericht in Onze Tolk]

[22 juli 1875 Brief van Multatuli aan J. Verdam]

[23 juli 1875 Advertentie in de Leeuwarder Courant]

[27 juli 1875 Brief van Multatuli aan Tiele]

[27 juli 1875 Recensie in Leeuwarder Courant]

[2 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Pik]

[4 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Tiele]

[6 augustus 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[10 augustus 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[12 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[12 augustus 1875 Bericht in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[13 augustus 1875 Brief van Mimi en Multatuli aan Merens]

[15 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Pik]

[23 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Tiele]

[27 augustus 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[30 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[31 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

Biografische aantekeningen


[25 april 1875
Reactie Brooshooft in Onze Tolk]

25 april 1875

Reactie van P. Brooshooft op Van Vloten over Multatuli's tweede huwelijk in Onze Tolk, no. 30. (U.B. Amsterdam; fotokopie M.M.)

Een halm teveel uitgetrokken

Het was mij bijzonder aangenaam, Dr. van Vloten in zijn voorgaand artikel, het verzoek tot mij te zien richten, mijne opmerking omtrent Onkruid onder de Tarwe no. XIII te motiveeren. Zonder dat verzoek toch zou ik geaarzeld hebben, als redakteur der Tolk een polémiek - want dat dient het toch min of meer te zijn - te openen met een harer meest op prijs gestelde medewerkers. Thans echter schik ik mij gaarne naar Dr. van Vloten's verstandige, en voor beide partijen aangename, verhouding tusschen medewerker en redakteur.

Om te beginnen dan moet ik den wieder van het onkruid op eene kleine onjuistheid opmerkzaam maken waar hij zegt, dat in een vorig nummer der Tolk tot hem de vraag zou zijn gericht, wat hij, in verband met zijne beschouwingen, van Multatuli's tweede huwelijk wel zeggen zou. Die vraag is nergens gedaan. De woorden, waarop Dr. van Vloten doelt, zijn te vinden onder het ‘letterkundig nieuws’ van nummer 26, en luiden als volgt: ‘Zonderling treft Dr. van Vloten's oordeel over Multatuli's liefde in Onze Tolk van de vorige week samen met den ondertrouw van E. Douwes Dekker met Mej. Schepel, die dezer dagen te Rotterdam plaats had.’ Het is mij niet duidelijk, hoe de schrijver uit Bloemendaal daarin eene uitnodiging heeft kunnen zien om zijn oordeel over dat huwelijk kenbaar te maken. De woorden zelve zouden reeds voldoende het onjuiste van die opvatting bewijzen. Maar door een bijzondere omstandigheid kan ik daaromtrent duidelijker opheldering geven. De opmerking was mij namelijk toegezonden, en hij die ze maakte had er de hoop bij uitgedrukt, dat de pers zich over de zaak geen indiscreete uitlatingen zou veroorlooven, aangezien het bijzonder leven van een publiek persoon, volgens stellers meening, geen publiek eigendom was. Ik liet dat bijvoegsel weg, omdat het opgevat kon worden als een zijdelingsche afkeuring van Dr. van Vloten's voorgaande artikelen over Multatuli, met welke afkeuring ik mij - zooals nader zal blijken - niet zou kunnen vereenigen. Dat echter de inzender zelf zijne opmerking van dien wensch deed vergezeld gaan, bewijst duidelijk genoeg dat er geen sprake kan zijn van de bedoeling om Dr. van Vloten's oordeel over het bedoelde huwelijk uit te lokken. En inderdaad, de woorden, zooals zij daar staan, geven ook niets anders te kennen dan dat de aankondiging van Multatuli's tweede huwelijk, op het oogenblik waarin zijn eerste zoo breedvoerig besproken werd, min of meer toevallig mocht heeten.

Ik kom nu tot mijne bewering zelve, dat namelijk, 1o. Douwes Dekker's tweede huwelijk eerder prijzenswaardig dan belachelijk is - want zoo luidde de eerste, aan Dr. van Vloten medegedeelde, lezing van mijne opmerking, en ik houd mij daar gaarne aan - en 2o. dat het in allen gevalle een zaak is, die D.D. slechts voor zichzelven te verantwoorden heeft.

Ad primum. Nemen wij alles aan wat Dr. van Vloten zoo breedvoerig in 't licht heeft gesteld waarvan de slotsom is, dat Multatuli gedurende zijn eerste huwelijk in betrekking stond tot een andere vrouw, terwijl hij voor het publiek zijn huwelijksliefde beschreef als een soort van ideaal. Dat nu eenmaal vast staande, zou Dr. van Vloten het dan beter hebben gevonden, indien M. die tweede vrouw ook had bedrogen en haar omgang slechts had gezocht als een soort van tijdverdrijf? Wordt deze geheele verhouding - afgescheiden van die laffe sentimentaliteit tegenover het publiek, die hiermede nu niets te maken heeft - wordt, zeg ik, die geheele verhouding niet begrijpelijk, ja, voor iemand die rekening houdt met den mensch zooals hij is en niet zooals hij zijn moest, bijna verschoonbaar, wanneer zij waarachtige liefde van M. voor die andere vrouw ten grondslag had? En wat bewijst dit tweede huwelijk anders? Is het niet een blijk van achting en van liefde, dat hij Mej. Schepel geeft? Is het als zoodanig niet prijzenswaardig? Zou Dr. van Vloten liever gezien hebben, dat hij nu ook deze vrouw aan haar lot overliet? Neen, het valt gemakkelijk, met zulke zaken den draak te steken; maar naar mijne meening pleit dit tweede huwelijk van M. evenzeer voor zijn karakter als zijne behandeling van Tine er tegen getuigde.

Wat de tweede quaestie betreft vraag ik: Wat heeft aan Dr. van Vloten het recht gegeven tot iets, dat ook hij in gewone omstandigheden zeker als zeer onkiesch zal beschouwen, namelijk zich op publieke wijze te mengen in iemands huiselijk leven, het te bespreken, om en om te draaien, van alle kanten te bekijken, totdat het huis geen huis meer is, totdat de muren zijn weggevallen en al wat daar binnen voor ieders oog verborgen moest blijven open en bloot zichtbaar ligt voor die nieuwsgierige, kleingeestige, zich in zoogenaamde schandalen verkneukelende menigte, die inderdaad zulk een groot deel uitmaakt van hetgeen men gewoon is het publiek te noemen? Dat recht werd door Multatuli zelf aan Dr. van Vloten en ieder ander gegeven. Ik ben het in dat opzicht met den wieder van het onkruid volkomen eens, en ik heb mij dan ook wel gewacht, eenige opmerking te maken omtrent zijne vorige artikelen. Wanneer men gaat gluipen en gluren om iemands gebreken en dwalingen op te sporen, dan is men een ellendeling. Maar wanneer zoo iemand u tot vervelens toe aan het oor komt malen met ‘ach ik ben toch zoo lief en zoo goed en zoo braaf’, [*] Hetgeen Multatuli deed wat aangaat zijne betrekking tot Tine; in andere opzichten weder verhoovaardigt hij zich op zijne gebreken. u voor uw genoegen op den koop nog eenige scheldwoorden naar het hoofd smijtende, en dat alles terwijl gij weet dat er op 's mans verzekeringen heel wat valt af te dingen, dan kan zelfs de zoogenaamde Christelijke zedeleer het u niet ten kwade duiden wanneer gij hem antwoordt: ‘Kerel, wien denk je wel dat je voor hebt? Denk je dat ik geboren ben om jou 't pleizier te geven, mij voor den gek te houden? Ik zal je eens precies zeggen, hoe het naar mijne meening met al die lievigheid en goedheid en braafheid van je staat, en ga dan verder als je blieft je praatjes aan een ander verkoopen.’

Dat derhalve Multatuli ons aan de haren er bij heeft gesleept om zijne verhouding tot Tine te bekijken, dat geeft ons volkomen het recht, ze ook goed op te nemen en te zeggen, wat wij er van denken. Maar - hier komt de cardo quaestionis - met zijne verhouding tot zijne tegenwoordige echtgenoote heeft hij ons nooit lastig gevallen. Dat hij het tegenover ‘publiek’ altijd heeft doen voorkomen alsof er van zulk eene betrekking geen quaestie was, dat moest immers juist zijne liefde op het papier voor Tine bewijzen, dat moest, met andere woorden, juist de goochelarij in 't leven roepen, waarvan Dr. van Vloten hem zulk een scherp verwijt maakt. Welnu, dan bestaat ook het recht van beoordeeling dat wij over Multatuli's eerste huwelijk hadden, met betrekking tot het tweede niet. Was Tine door hem al tot een publiek persoon gemaakt - de tegenwoordige Mevrouw Douwes Dekker is het niet. Die vrouw en hare betrekking tot Multatuli moeten gerespecteerd worden zooals ieder onzer zal wenschen, dat zijne wettige echtgenoote zal geëerbiedigd worden. Aan den band, waardoor deze twee menschen zich aan elkander hebben willen verbinden heeft het publiek niet het recht te tornen, het sluiten van dien band hebben zij slechts elkander en zichzelven te verantwoorden. Ziedaar de nadere explicatie der opmerking, die ik omtrent onkruid onder de Tarwe No. XIII maakte. Wat de verdere kritiek van Dr. van Vloten over Multatuli's werken en streven aangaat, kan ik niet nalaten, mij te rangschikken onder hen die er hem hunne instemming meê hebben betuigd. Natuurlijk zijn mij daaromtrent ook wel eenige minder sympathetische bedenkingen voor den geest gekomen (zoo vind ik b.v. dat Dr. v. Vloten tegenover de schaduwzijden de lichtzijden - de schoone, ja heerlijke denkbeelden van Multatuli - niet genoeg doet uitkomen). Maar ik bedacht toen ook dat de bedoeling niet was, den oogst binnen te halen, maar het onkruid uit te wieden. Dat dit met zulk een scherpen blik, door zulk een bekwame, vaste hand wordt gedaan, dat zal, hoop ik een krachtig geneesmiddel zijn tegen de waarlijk bestaande Multatuli-vergoding (dom en stuitend zoals iedere vergoding) en ik acht het een voorrecht voor Onze Tolk, dat hij daarvoor het veld van bearbeiding mag zijn.

P. Brooshooft.