Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 17. Brieven en dokumenten uit de jaren 1874-1875

Voorbericht

Nota

[1 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[1 oktober 1874 Brief van Vosmaer aan Van Hall]

[2 oktober 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[2 oktober 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[2 oktober 1874 Edu int 200 Lire]

[2 oktober 1874 Brief van Stéphanie aan Potgieter]

[3 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[3 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[4 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[4 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Versluys]

[4 oktober 1874 Brief van Mimi aan Funke]

[4 oktober 1874 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[5 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[5 oktober 1874 Brief van Edu aan Fischer]

[5 oktober 1874 Artikel in Het Nieuws van den Dag]

[7 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[7 oktober 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[9 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[11 oktober 1874 Brief van Vosmaer aan De Dageraad]

[13 oktober 1874 De brochure van A.B. Cohen Stuart verschijnt]

[14 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[14 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[14 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Ten Brink]

[17 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[17 oktober 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[18 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[21 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[21 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[24 oktober 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[24 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[25 oktober 1874 Brief van Mina Krüseman aan Vosmaer]

[25 oktober 1874 Artikel in Onze Tolk]

[27 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[27 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 oktober 1874 Ideën IV, tweede druk, verschijnt]

[28 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[29 oktober 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[30 oktober 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[31 oktober 1874 Aantekening in Memoriaal]

[oktober 1874 Artikel van J.N. van Hall]

[2 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[2 november 1874 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[4 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[5 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 november 1874 Brief van Multatuli aan Bruinsma]

[7 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[9 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[9 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[9 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[9 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[10 november 1874 Ideën VII, tweede stuk, verschijnt]

[10 november 1874 Brief van Versluys aan Bruinsma]

[11 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[11 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[11 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[11 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[12 november 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[13 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[13 november 1874 Telegram aan Multatuli]

[13 november 1874 Brief van Mimi en Multatuli aan Mina Krüseman]

[14 november 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[15 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[15 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[15 november 1874 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[15 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[Bijlage Programma van De Echtscheiding]

[16 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 november 1874 Brief van Mimi en Multatuli aan Mina Krüseman]

[17 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Louise]

[18 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[18 november 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[18 november 1874 Briefkaart van Feringa aan Bruinsma]

[19 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[19 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[19 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[19 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Elize Baart]

[21 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[21 november 1874 Artikel in de Zaanlandsche Courant]

[23 november 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[23 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[23 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan haar vader]

[24 november 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[24 november 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[24 november 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[24 november 1874 Artikel van J. van Vloten in Het Schoolblad]

[24 november 1874 Antikritiek door Versluys]

[25 november 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[25 november 1874 Brief van Bruinsma aan Multatuli]

[26 november 1874 Inleiding Mina Krüseman]

[28 november 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[28 november 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[28 november 1874 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[30 november 1874 Brief van Multatuli aan Bruinsma]

[30 november 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[november 1874 Artikel van J.N. van Hall over Mina Krüseman]

[1 december 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[1 december 1874 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[1 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[2 december 1874 Brief van Bruinsma aan zijn vrienden]

[3 december 1874 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[3 december 1874 Brief van Multatuli aan Bientjes]

[4 december 1874 Brief van Multatuli aan Van Asperen]

[december 1874 Brief van Bruinsma aan Multatuli]

[6 december 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[6 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[6 december 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 december 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[Bijlage Drie wissels]

[8 december 1874 Ideën IV, tweede druk, verschijnt]

[8 december 1874 Weerwoord door J. van Vloten]

[8 december 1874 Slotwoord door J. Versluys]

[10 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[11 december 1874 Brief van Multatuli aan Versluys]

[11 december 1874 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[12 december 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[12 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[12 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[14 december 1874 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[15 december 1874 Multatuli over spelling in Het Schoolblad]

[15 december 1874 Bericht van J. van Vloten in Het Schoolblad]

[december 1874 Circulaire van Funke]

[16 december 1874 Brief van Multatuli aan Funke]

[16 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[18 december 1874 Brief van Funke aan Multatuli]

[21 december 1874 Brief van Van Asperen aan Multatuli]

[22 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[24 december 1874 Bericht over een borstbeeld van Multatuli]

[28 december 1874 Brief van Versluys aan Bruinsma]

[29 december 1874 Artikel van Van Vloten]

[31 december 1874 Brief van Multatuli aan Switzar]

[31 december 1874 Brief van Bruinsma aan Vosmaer]

[1 januari 1875 Edu wordt eenentwintig]

[1 januari 1875 Brief van Multatuli en Mimi aan Mina Krüseman]

[1 januari 1875 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[2 januari 1875 Brief van Vosmaer aan Bruinsma]

[3 januari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[3 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli en Mimi]

[3 januari 1875 Artikel van J. van Vloten in Onze Tolk]

[4 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[5 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[5 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[9 januari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[10 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[10 januari 1875 Artikel van J. Schippers in Onze Tolk]

[10 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Holl. Schouwburg]

[11 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[11 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[11 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Le Gras c.s.]

[11 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan de heer en mevrouw E.]

[12 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[13 januari 1875 Brief van Mimi aan Funke]

[13 januari 1875 Verklaring van Albregt en Van Ollefen]

[14 januari 1875 Brief van Holl. Schouwburg aan Mina Krüseman]

[16 januari 1875 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[16 januari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[16 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[16 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli en Mimi]

[17 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[17 januari 1875 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[17 januari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[17 januari 1875 Onkruid onder de tarwe I in Onze Tolk]

[18 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[18 januari 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[19 januari 1875 Artikel van Versluys in Het Schoolblad]

[20 januari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 januari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[20 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[21 januari 1875 Brief van Multatuli aan C. Vosmaer]

[21 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[21 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[21 januari 1875 Artikel in het Rederijkers Weekblad]

[21 januari 1875 Bericht in Het Vaderland]

[22 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[22 januari 1875 Ideën I herdrukt. Eerste aflevering]

[22 januari 1875 Eredoctoraten Leidse universiteit]

[23 januari 1875 Brief van Versluys aan Bruisma]

[23 januari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[24 januari 1875 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[24 januari 1875 Onkruid onder de tarwe II in Onze Tolk]

[24 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Vosmaer]

[24 januari 1875 Brief van Multatuli aan N.]

[25 januari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[26 januari 1875 Brief van Vosmaer aan Bruinsma]

[27 januari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[28 januari 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[28 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[29 januari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[29 januari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[29 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[29 januari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[29 januari 1875 Brief van Le Gras aan Mina Krüseman]

[31 januari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[31 januari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Vosmaer]

[31 januari 1875 Onkruid onder de tarwe III in Onze Tolk]

[1 februari 1875 Brief van Edu aan Potgieter]

[2 februari 1875 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[2 februari 1875 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[2 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[3 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[3 februari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[3 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[3 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[3 februari 1875 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[4 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Vosmaer]

[4 februari 1875 Bericht van Potgieters overlijden]

[5 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[5 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[5 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[5 februari 1875 Artikel over Potgieter in Het Nieuws vd Dag]

[februari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[6 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 februari 1875 Bericht in de Nederlandsche Spectator]

[februari 1875 Briefkaart van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[7 februari 1875 Onkruid onder de tarwe IV in Onze Tolk]

[8 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[8 februari 1875 Bericht in Algemeen Handelsblad]

[9 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[9 februari 1875 Brief van Le Gras c.s. aan Mina Krüseman]

[9 februari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[Bijlage Aantekening van Mina Krüseman]

[10 februari 1875 Bericht in de Nederlandsche Kunstbode]

[10 februari 1875 Prospectus nieuwe uitgave Vorstenschool]

[11 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[11 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[11 februari 1875 Bericht in de Middelburgsche Courant]

[11 februari 1875 Bericht in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[12 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[12 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[12 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Nieuwe Rott. Courant]

[12 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[13 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[13 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[14 februari 1875 Bericht in het Algemeen Handelsblad]

[14 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[14 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan haar vader]

[14 februari 1875 Onkruid onder de tarwe V in Onze Tolk]

[14 februari 1875 Boekbeschrijving van Dozy]

[februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[15 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[15 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[16 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[16 februari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[16 februari 1875 Bericht in Het Vaderland]

[17 februari 1875 Brief van Multatuli aan Bruinsma]

[februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[17 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[18 februari 1875 Brief van Multatuli aan A. van der Ghinst]

[18 februari 1875 Briefkaart van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[19 februari 1875 Brief van P. van Asperen aan V. Bruinsma]

[19 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[19 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[19 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[19 februari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[20 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 februari 1875 Brief van Multatuli aan een onbekende jonge vrouw]

[Bijlage Herinneringen van Mina Krüseman]

[20 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[februari 1875 Brief van Multatuli aan J. Haspels]

[21 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[21 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[21 februari 1875 Onkruid onder de tarwe VI in Onze Tolk]

[22 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[Bijlage Herinneringen van D. Haspels]

[22 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[22 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[22 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[22 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan haar vader]

[23 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[Bijlage Herinneringen van Manta van Nieuwland]

[23 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[23 februari 1875 Afzonderlijke uitgave Vorstenschool]

[23 februari 1875 Advertentie opvoering Vorstenschool]

[24 februari 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[24 februari 1875 Brief van Funke aan Mimi]

[24 februari 1875 Advertentie in het Utrechtsch Dagblad]

[Bijlage Herinneringen van Esther de Boer-van Rijk]

[25 februari 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[25 februari 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[25 februari 1875 Artikel in het Utrechtsch Dagblad]

[25 februari 1875 Artikel in Asmodée]

[25 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Elise H.]

[25 februari 1875 Circulaire inzake Vorstenschool]

[25 februari 1875 Bericht in de Nederlandsche Kunstbode]

[25 februari 1875 Advertentie in het Leidsch Dagblad]

[25 februari 1875 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[26 februari 1875 Brief van Mimi aan Funke]

[26 februari 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[26 februari 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[27 februari 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Mimi]

[27 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw B.]

[27 februari 1875 Vlugmare van Vosmaer in De Nederlandsche Spectator]

[28 februari 1875 Brief van Mina Krüseman aan Elise H.]

[28 februari 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[28 februari 1875 Onkruid onder de tarwe VII in Onze Tolk]

[1 maart 1875 Brief van Mimi aan Mina Krüseman]

[Bijlage Verhaal van Mina Krüseman]

[1 maart 1875 Opvoering van Vorstenschool te Utrecht]

[1 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[1 maart 1875 Brief van H. de Wolff aan Lien de Haas]

[1 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[1 maart 1875 Brief van Marie Anderson aan Multatuli]

[2 maart 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[2 maart 1875 Artikel in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[2 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Michiels]

[2 maart 1875 Recensie Vorstenschool in Utrechtsch Dagblad]

[2 maart 1875 Advertentie in het Utrechtsch Dagblad]

[2 maart 1875 Artikel in het Leidsch Dagblad]

[3 maart 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[3 maart 1875 Recensie Vorstenschool in Het Nieuws van den Dag]

[3 maart 1875 Recensie Vorstenschool in het Algemeen Handelsblad]

[3 maart 1875 Bericht in het Algemeen Handelsblad]

[3 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[3 maart 1875 Artikel in het Leidsch Dagblad]

[3 maart 1875 Recensie van Van Hall in Het Vaderland]

[4 maart 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[4 maart 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[4 maart 1875 Recensie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[4 maart 1875 Artikel in Het Vaderland]

[4 maart 1875 Bericht in Arnhemsche Courant]

[4 maart 1875 Twee berichten in De Rotterdamsche Gids]

[4 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[4 maart 1875 Twee berichten in het Algemeen Handelsblad]

[4 maart 1875 Bericht in het Leidsch Dagblad]

[5 maart 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[5 maart 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[5 maart 1875 Recensie in de Leidsche Courant]

[5 maart 1875 Bericht in de Leidsche Courant]

[6 maart 1875 Brief van Multatuli aan Korteweg]

[6 maart 1875 Recensie in het Utrechtsch Dagblad]

[6 maart 1875 Artikel in Sneeker Courant]

[7 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[7 maart 1875 Onkruid onder de tarwe VIII in Onze Tolk]

[8 maart 1875 Brief van Multatuli aan J. Waltman]

[8 maart 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[8 maart 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[8 maart 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[9 maart 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[9 maart 1875 Vorstenschool verschijnt afzonderlijk]

[9 maart 1875 Advertentie in Het Nieuws van den Dag]

[10 maart 1875 Uitschrijving Burgerlijke Stand Den Haag]

[10 maart 1875 Bericht in de Nederlandsche Kunstbode]

[maart 1875 Brief van A. van der Linde aan Multatuli]

[11 maart 1875 Brief van Multatuli aan D. Haspels]

[11 maart 1875 Artikel in de Schager Courant]

[11 maart 1875 Inschrijving Burgerlijke Stand Rotterdam]

[12 maart 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[12 maart 1875 Brief van Korteweg aan Multatuli]

[12 maart 1875 Bericht in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[12 maart 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[Bijlage Intekenlijst Delftsch Studentencorps]

[12 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[12 maart 1875 Advertentie in Het Vaderland]

[12 maart 1875 Artikel in het Utrechtsch Dagblad]

[13 maart 1875 Artikel in De Nederlandsche Spectator]

[13 maart 1875 Artikel in de Zaanlandsche Courant]

[13 maart 1875 Artikel in de Sneeker Courant]

[14 maart 1875 Onkruid onder de tarwe IX in Onze Tolk]

[15 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Cohen Stuart]

[maart 1875 Aanbiedingscirculaire Max Havelaar]

[16 maart 1875 Brief van Korteweg aan Multatuli]

[16 maart 1875 Advertentie in de Dordrechtsche Courant]

[maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Cohen Stuart]

[17 maart 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 maart 1875 Bericht in de Arnhemsche Courant]

[18 maart 1875 Brief van Multatuli aan Switzar]

[18 maart 1875 Brief van Vosmaer aan Mina Krüseman]

[19 maart 1875 Advertentie lezing in Delftsche Courant]

[19 maart 1875 Brief van Multatuli aan Korteweg]

[20 maart 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 maart 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[21 maart 1875 Verslag in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[21 maart 1875 Brief van Multatuli aan J. Waltman]

[21 maart 1875 Onkruid onder de tarwe X in Onze Tolk]

[21 maart 1875 Twee artikelen in Het Nederlandsch Tooneel]

[22 maart 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[22 maart 1875 Verslag in Het Vaderland]

[22 maart 1875 Artikel in Het Nieuws van den Dag]

[23 maart 1875 Brief van Multatuli aan Mina Krüseman]

[23 maart 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[23 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[23 maart 1875 Bericht in de Dordrechtse Courant]

[24 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Elize Baart]

[24 maart 1875 Brief van Le Gras c.s. aan Mina Krüseman]

[24 maart 1875 Bericht in de Dordrechtsche Courant]

[24 maart 1875 Ingezonden Stuk in de Dordrechtsche Courant]

[24 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[25 maart 1875 Artikel in de Nederlandsche Kunstbode]

[25 maart 1875 Artikel in het Rederijkers Weekblad]

[25 maart 1875 Bericht in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[26 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Elize Baart]

[26 maart 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[27 maart 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 maart 1875 Ingezonden Stuk in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[27 maart 1875 Artikel in de Sneeker Courant]

[27 maart 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[28 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan fam. E.]

[maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw Bosch]

[28 maart 1875 Bericht in het Utrechtsch Dagblad]

[28 maart 1875 Recensie Vorstenschool in Dordrechtsche Courant]

[28 maart 1875 Onkruid onder de tarwe XI in Onze Tolk]

[28 maart 1875 Bericht in Onze Tolk]

[29 maart 1875 Brief van Margadant aan Mina Krüseman]

[29 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Margadant]

[30 maart 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[30 maart 1875 Brief van Mina Krüseman aan Le Gras c.s.]

[1 april 1875 Huwelijk van Multatuli en Mimi]

[Huwelijksbijlagen]

[1 april 1875 Twee brieven van Multatuli aan Margadant]

[1 april 1875 Brief van Margadant aan Mina Krüseman]

[1 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[2 april 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[2 april 1875 Mina Krüseman te Antwerpen]

[april 1875 Artikel in De Gids]

[april 1875 Artikel van J.W.T. Cohen Stuart in De Banier]

[3 april 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[4 april 1875 Onkruid onder de tarwe XII in Onze Tolk]

[4 april 1875 Briefkaart van Vosmaer aan Kok]

[4 april 1875 Brief van Mina Krüseman aan Margadant]

[4 april 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[4 april 1875 Advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[5 april 1875 Huwelijksadvertentie in de Opregte Haarlemsche Crt.]

[5 april 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[5 april 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[5 april 1875 Multatuli spreekt te Rotterdam]

[6 april 1875 Advertentie in het Algemeen Handelsblad]

[7 april 1875 Multatuli-souper te Amsterdam]

[7 april 1875 Advertentie in het Utrechtsch Dagblad]

[7 april 1875 Verslag van de voordracht te Rotterdam]

[7 april 1875 Advertentie in Het Vaderland]

[8 april 1875 Bericht in Het Nieuws van den Dag]

[8 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[9 april 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[9 april 1875 Recensie in de Amsterdamsche Courant]

[9 april 1875 Recensie in Het Nieuws van den Dag]

[9 april 1875 Recensie in het Algemeen Handelsblad]

[9 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[10 april 1875 Advertentie in de Dordrechtsche Courant]

[11 april 1875 Een modern Geuzenlied in Het Nieuws van den Dag]

[11 april 1875 Artikel in De Rotterdamsche Gids]

[11 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[12 april 1875 Multatuli spreekt te Utrecht]

[13 april 1875 Verslag in Utrechtsch Dagblad]

[13 april 1875 Brief van Multatuli aan Margadant]

[13 april 1875 Brief van Margadant aan Mina Krüseman]

[13 april 1875 Brief van Mina Krüseman aan Cosijn]

[13 april 1875 Telegram van Le Gras c.s. aan Mina Krüseman]

[13 april 1875 Telegram van Elize Baart aan Mina Krüseman]

[13 april 1875 Multatuli spreekt te 's-Gravenhage]

[14 april 1875 Brief van Elize Baart aan Mina Krüseman]

[14 april 1875 Telegram van Elize Baart aan Mina Krüseman]

[14 april 1875 Advertentie in de Amsterdamsche Courant]

[15 april 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[15 april 1875 Verslag in Het Vaderland]

[15 april 1875 Multatuli spreekt te Dordrecht]

[15 april 1875 Circulaire inzake Verspreide stukken]

[15 april 1875 Ingezonden Stuk in de Dordrechtsche Courant]

[17 april 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[17 april 1875 Brief van Mina Krüseman aan Margadant]

[18 april 1875 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[18 april 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[18 april 1875 Telegram van Le Gras aan Mina Krüseman]

[18 april 1875 Onkruid onder de tarwe XIII in Onze Tolk]

[19 april 1875 Artikel in de Arnhemsche Courant]

[19 april 1875 Brief van Multatuli aan H.J.J. Bos]

[22 april 1875 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[24 april 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[25 april 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[25 april 1875 Telegram van Margadant aan Mina Krüseman]

[25 april 1875 Onkruid onder de tarwe XIV in Onze Tolk]

[25 april 1875 Reactie Brooshooft in Onze Tolk]

[26 april 1875 Brief van Le Gras c.s. aan Mina Krüseman]

[28 april 1875 Telegram van Elize Baart aan Mina Krüseman]

[28 april 1875 Telegram van Le Gras aan Mina Krüseman]

[28 april 1875 Brief van Mina Krüseman aan Cohen Stuart]

[28 april 1875 Advertentie lezing in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[29 april 1875 Brief van Multatuli en Mimi aan Funke]

[29 april 1875 Advertentie in de Middelburgsche Courant]

[30 april 1875 Verslag in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[30 april 1875 De vierde druk van Verspreide Stukken verschijnt]

[1 mei 1875 Multatuli spreekt te Goes]

[1 mei 1875 Bericht in de Sneeker Courant]

[2 mei 1875 Onkruid onder de tarwe XIV (vervolg) in Onze Tolk]

[3 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw L.]

[3 mei 1875 Brief van Margadant aan Mina Krüseman]

[4 mei 1875 Artikel in de Middelburgsche Courant]

[mei 1875 Verslag van Multatuli's voordracht te Goes]

[4 mei 1875 Exploit van Spoor aan Mina Krüseman]

[5 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw L.]

[5 mei 1875 Circulaire inzake Multatuli's portret]

[5 mei 1875 Ingezonden Stuk in het Dagblad voor Zuid-Holland]

[7 mei 1875 Brief van d'Ablaing van Giessenburg aan Funke]

[7 mei 1875 Advertentie in de Leeuwarder Courant]

[9 mei 1875 Bericht in Onze Tolk]

[11 mei 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[12 mei 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[13 mei 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[13 mei 1875 Brief van Multatuli aan Haspels]

[14 mei 1875 Brief van Mimi aan Funke]

[14 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan Damstee]

[14 mei 1875 Twee advertenties in de Leeuwarder Courant]

[15 mei 1875 Advertentie in de Middelburgsche Courant]

[15 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan mevrouw S.]

[16 mei 1875 Recensie in de Leeuwarder Courant]

[16 mei 1875 Bericht in de Bredasche Courant]

[16 mei 1875 Onkruid onder de tarwe XV in Onze Tolk]

[17 mei 1875 Programma Vorstenschool te Middelburg]

[19 mei 1875 Recensie inzake de opvoering van Vorstenschool te Middelburg]

[20 mei 1875 Recensie inzake de opvoering van Vorstenschool te Breda]

[21 mei 1875 Brief van Mina Krüseman aan heer en mevrouw E.]

[21 mei 1875 Het portret van Multatuli verschijnt]

[25 mei 1875 Verslag van de voordracht door J.A. Alberdingk Thijm]

[29 mei 1875 J.C.P. Hotz overlijdt]

[5 juni 1875 Advertentie in de Dordrechtse Courant]

[juni 1875 Artikel van Mina Krüseman]

[19 juni 1875 Vlugmaren in De Nederlandsche Spectator]

[23 juni 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[23 juni 1875 Bericht in het Algemeen Handelsblad]

[24 juni 1875 Lidmaatschap Maatschappij der Nederlandse Letterkunde]

[25 juni 1875 Onkruid onder de tarwe verschijnt]

[25 juni 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[25 juni 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[26 juni 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[29 juni 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[30 juni 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[juni 1875 Beoordeling van Vorstenschool in Dietsche Warande]

[5 juli 1875 Brief van Multatuli aan Waltman]

[juli 1875 Recensie van Vorstenschool in De Vlaamsche Kunstbode]

[juli 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[juli 1875 Aart Admiraal in De Tijdspiegel]

[15 juli 1875 Briefkaart van Multatuli aan J. Waltman]

[16 juli 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 juli 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[18 juli 1875 Bericht in Onze Tolk]

[22 juli 1875 Brief van Multatuli aan J. Verdam]

[23 juli 1875 Advertentie in de Leeuwarder Courant]

[27 juli 1875 Brief van Multatuli aan Tiele]

[27 juli 1875 Recensie in Leeuwarder Courant]

[2 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Pik]

[4 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Tiele]

[6 augustus 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[10 augustus 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[12 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[12 augustus 1875 Bericht in de Nieuwe Rotterdamsche Courant]

[13 augustus 1875 Brief van Mimi en Multatuli aan Merens]

[15 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Pik]

[23 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Tiele]

[27 augustus 1875 Brief van Funke aan Multatuli]

[30 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Vosmaer]

[31 augustus 1875 Brief van Multatuli aan Funke]

Biografische aantekeningen


[27 februari 1875
Vlugmare van Vosmaer in De Nederlandsche Spectator]

27 februari 1875

Vlugmare van C. Vosmaer in De Nederlandsche Spectator, nr. 9. (K.B. 's-Gravenhage; fotokopie M.M.)

Vlugmaren.

Van den zevenden bundel Ideën van Multatuli zijn in den loop van 1874 noch twee afleveringen verschenen.

De Woutergeschiedenis, in dit blad meer dan eens opzettelijk besproken, wordt daarin voortdurend behandeld. Wie 't alleen om den prikkel eener verwikkeling, samenknooping en ontknooping te doen is, gevoelt zich te leur gesteld. Uitwendige verwikkeling had ik eigenlijk moeten zeggen, want verwikkeling is er, maar zij is inwendig, zij bestaat in het samenweefsel van zielsaandoeningen en zielsontwikkelingen. De ziele-anatoom vorscht steeds met de grootste ervaring en de fijnste bespiegeling de evolutiën van het menschworden na. Diepte in het doorgronden, nauwkeurigheid in het teekenen, fijnheid in de waarneming, deze zijn de groote eigenschappen van welke de denkende kunstenaar hier schitterende blijken geeft. Bij de vele fazen die een belangwekkende menschenziel in zich zelve doorloopt, zijn de uitwendige omstandigheden waaronder dat plaats heeft, niet daarom belangrijk omdat zij in, zoogenaamd, hooge sfeeren liggen. De ontwikkeling eener ziel in hofkringen is op zich zelf niet gewichtiger dan eene in de lagere schichten der maatschappij. De hoogere maatschappij brengt niet op haar zelve reeds en om haar zelve hoogere belangrijkheid mede. Het hooge en lage ligt in de beteekenis van de toestanden zelven en in de wijze van behandeling. Ja zelfs, om het schijnbaar gewone zoo te schilderen dat het belang wekt en zelfs dichterlijk hoog wordt; daartoe behoort vaak meer kunst dan om datgene te schilderen wat zelf reeds een voorrecht van aangenomen belangrijkheid heet mede te brengen. In Zwitserland is Jan Alleman er op bedacht wat grootsch en schoons te zullen aantreffen, maar alleen de ervarene ziet in een hollandsche achterbuurt of een eenvoudig plat stuk land de schoonheid die er in even groote mate aanwezig is.

De schrijver gaf reeds in den zesden bundel daaromtrent zeer juiste aanwijzingen.

‘Ik meen, zegt hij, dat zekere ongevoeligheid voor 't verschil tusschen groot en klein, tusschen hoog en laag, tot de kenmerken van het dichterschap behoort, en wel voor zoo-ver dit schynbaar gebrek aan besef van onderscheid dienen kan tot het onbeschroomd aandurven van 't zoogenaamd verhevene, en tot het adelen van 't zoogenaamd geringe. - De dichter kent het onderscheid wel, maar hij acht het niet.’

Onder de allerbelangrijkste wenken over de kunst des dichters die hiermede in verband worden gebracht, tref ik noch een gezegde aan, dat weder zoo opmerkelijk waar is. Ofschoon buiten het verband van wat ik hier slechts kort kan meedeelen, wil ik de uitdrukking aanstippen, omdat ze licht werpt op Multatuli's werk. ‘Maagdelykheid van indruk moet bewaard blyven in weerwil van veel leed en ondanks aanhoudende oefening in denken.’

De welwillende en voelende lezer van deze geschiedenis zal vaak hebben bespeurd hoe zeer hier aan dezen eisch wordt beantwoord. Doch, om tot mijn voorafgaanden gedachtenloop terug te keeren, ziehier noch eene opmerkenswaardige uitspraak die hier te pas komt: ‘Noch hutten, noch grove beddelakens, noch achterkamers, noch paleizen, noch zelfs.... de puistjens van 'n Palatine, bedingen - dat is veroorzaken of weren - de poëzie! Voor haar is dit alles gelyk. Zy zoekt en vindt haar voedsel in 't schynbaar geringe, niet meer - maar vooral niet minder ook! - dan in voornaamheid. Gelyk 'n godin - dit is ze, en... de eenige - alles overziend, alles waardeerend op juisten prys, alles vervormend naar haar beeld, alles behoudend, samenvoegend en gebruikend voor haar doel, de ongelyksoortigste bestanddeelen overgietend met háar kleur, heft ze alles gelykmakend tot zich op, zonder aanzien van persoon, standpunt of omgeving. Dit is haar roeping, haar behoefte, haar wezen.

Een ieder die de kunst beoefent, hij zij schrijver, beeldhouwer, bouwmeester, musicus of schilder, mits hij kunstenaar zij, zal de juistheid hiervan gevoelen.

Wouter is noch altijd bij Kopperlith, - in gedrukte katoentjes. Deze lieden worden geteekend met een nauwkeurigheid waarvan een Amsterdammer zeker de waarde zal schatten. Daarna krijgen wij eene beschrijving van de Jodenbuurt, waar hij een ‘smerig papiertje’ moest gaan inkasseeren. De St. Anthonie-breedstraat van Amsterdam - nooit sedert Rembrandt is ze geschilderd zoo als Multatuli dat hier deed.

‘Nog altyd heerschte in die buurt de orde of wanorde van 'n volksstam, zwervend in de woestyn. Het lynwaad der tenten was hout en steen geworden, en voor 't zand der heide - want als hei vertoont zich de Sahara - vergenoegden zich de tot staan gebrachte nomaden met straatkeien en klinkers. Nog altyd was die straat zelf, en niet de tent van kalk en steen hun geliefd domicilie.’ - En dan de handelaars en hun handelsvoorwerpen! En wat vreemde handel! En wie koopt toch die nietswaardige dingen, die evenwel waarde schijnen te hebben? En hoe komen zij aan 't geld om ze te koopen, zij die zelf weer prullen moeten verkocht hebben - aan wie? - eer ze een cent winst hebben!

‘Van bokken en kalverdienst is hier geen spraak nu, op den ritus na van dat éene kalf... 't gouden dat ‘in effekten is.’ ‘De aanbidding van andere goden heeft uit.’ Maar, waarom bestryden hun rabbi's, hun theologen, hun denkers, de christelijke godsdienst niet? Jehova smacht sedert jaren naar 'n bepleiter van zyn goed recht. Hoe is dit? De pers is vry. De gewetens ook. De geloovery ook. Waarom zwygt gy, Israëlieten? En - er staat geschreven: ‘om de zeven jaar zult ge alle schuld kwytschelden, en gy scheldt niets kwyt. Er staat geschreven dat er geen huurprys mag gevorderd worden van geleend geld, en gy zet kapitalen uit tegen de hoogst bedingbare rente. Er staat geschreven... Waar zou ik eindigen, o Israëlieten, indien ik vers voor vers die titels uit uw wetboek vergeleek met dat wat ge verricht en nalaat?’

Een schat van denkbeelden wordt in deze wereld opgewekt.

Maar er is meer dan bespiegeling, er is ook schildering. En ik noemde reeds Rembrandt's naam. Hem waard is het oude vrouwtje met zure augurken en vijgen, met het kindje dat haar eten brengt; en vooral het binnenhuis, waaruit Rembrandt eene geschiedenis der aartsvaders zou getooverd hebben. Andere tijden, andere vormen. Multatuli geeft het binnenhuisje om zich zelf, in zijne werkelijkheid, maar met zijne kunst van voorstelling wordt het toch poëzie.

Wouter ontving daar boven bij Roebens voor zijn ‘smerig papiertje’ klinkende munt, en hij vergat.... hij, klein dichtergemoed dat van alles zoo vele en diepe indrukken kreeg, bij het teekenen van de quitantie... z'n krul te zetten.

In dit gedeelte was alles gloed, koloriet, kleur.

Maar in de volgende aflevering krijgen we minder poëtische en kleurrijke tafereelen. We krijgen weer de Kopperlith's. Ook deze tusschentinten zijn noodig. Enkel licht en kracht zou het effekt vernietigen. En dat is juist zeer moeielijk goed te doen. De zaak is aldus gesteld:

In een schilderwerk is een groote schaal van licht, van 't hoogste licht tot de sterkste schaduw, - een aantal van graden. Maar die laten zich terugbrengen tot drie groepen: schaduw - tusschentinten - licht. De tusschentinten zijn de middelaars van de twee anderen. Nu zijn die twee anderen het gemakkelijkst, daarin is men gewoonlijk 't meest op zijn dreef. Maar het lastigst zijn de vele overgangen en tusschentinten. Daarbij verliest men - gelief de vergelijking overtezetten in letterkunst - zijn verve, zijn aanhoudende gestemdheid. Die partijen, die er moeten zijn, maar die of ondergeschikt, of in halfdonker of nauwelijks zichtbaar moeten wezen, die zijn moeilijk. Die nu zijn hier behandeld. Er zijn tal van tusschentinten in Wouter's gemoedsstemming gekomen, overgangen enz. en die zijn hier met fijnen takt gelukkig weder gegeven. Voor 't groote publiek doen zich die dingen niet opmerken als iets bijzonders, maar de practicus weet hoe ze betrekkelijk moeielijker zijn dan de effekt- of krachtpartijen.

De geheele Kopperlith-geschiedenis nu telt vele bladzijden waarop dit van toepassing is, ja zelfs is zij in haar geheel iets dergelijks, vergeleken bij het licht en de kracht die het Wouterepos elders aanbiedt.

Wat onzen kleinen held aangaat, ik geloof dat wij thans een heel eind in zijne zielsontwikkeling zijn gevorderd. Doch er komt noch veel. Er komt ook noch, weest gerust beminnaars van hoog gezelschap, er komen noch prinsen en prinsessen. Maar wie weet of zij niet naar onderen gaan en Woutertje naar boven, altijd hooger op, tot hij eenmaal de prins wordt waarvan hij droomde, of... beter noch.

t.t.

Flanor.