Volledige Werken. Deel 4. Een en ander over Pruisen en Nederland. Causerieën. De maatschappij tot nut van den Javaan. Ideeën, derde bundel
Een en ander over Pruisen en Nederland
De Maatschappy tot Nut van den Javaan
761. Vervolg: publieke voordrachten.
767. De algemeenheid van wanbegrip (541)
784. Raden en oordelen in verband met kansrekening. (541)
788. Wysbegeerte een roeping van allen. (542)
795a. Afkeer van arithmetische juistheid
796. Meeting te Batavia in mei 1848
797. Zekere theologieën. (554)
799. Iemand die in zichzelf de nodige geschiktheid heeft. (554)
824. De onzedelykheid van de beloon-theorie in de opvoeding (561)
828. Het onderwys (561, vlgg.)
886. De schepping werd in weinig regels afgedaan. (563)
899. Het zyn liegt niet. (574)
913. Vervolg: Onderwys, in verband met het godsbegrip en met de studie van den aard der dingen.
922. Het beoordelen der zedelykheid (589).
Naschrift bij den tweeden druk
Een en ander over Pruisen en Nederland
789.
Deze achteruitgang van den individu, ten gevolge der verdeling van den arbeid, is niet alleen van toepassing op hand- of fabriekwerk. In den handel, in wetenschap en kunst, in bestuurszaken, alom ontwaren wy uitbreiding van algemeen werkende mechanische kracht, ten koste der ontwikkeling van byzondere personen.
Men verdeelt, verdeelt, verdeelt...
Ik voorzie den tyd dat ieder zich een bepaald atoom zal kiezen tot voorwerp van studie of behandeling. Ja zelfs een fragment daarvan...
‘Dat weet ik niet’, antwoordde my eens een hoofd ambtenaar by 't Ministerie van Koloniën, toen ik hem om zekere inlichting verzocht, ‘ik ben by delegatiën’.
De man hield boek van de in Indië door officieren en ambtenaren ten behoeve hunner Hollandse verwanten gestorte gelden - een diepzinnig vak! - en grondde daarop het recht op volslagen onwetendheid in alle andere dingen.
Ook zo'n delegatie-specialiteit had ik gaarne eens in aanraking gezien met Aristoteles.