Volledige Werken. Deel 4. Een en ander over Pruisen en Nederland. Causerieën. De maatschappij tot nut van den Javaan. Ideeën, derde bundel
Een en ander over Pruisen en Nederland
De Maatschappy tot Nut van den Javaan
761. Vervolg: publieke voordrachten.
767. De algemeenheid van wanbegrip (541)
784. Raden en oordelen in verband met kansrekening. (541)
788. Wysbegeerte een roeping van allen. (542)
795a. Afkeer van arithmetische juistheid
796. Meeting te Batavia in mei 1848
797. Zekere theologieën. (554)
799. Iemand die in zichzelf de nodige geschiktheid heeft. (554)
824. De onzedelykheid van de beloon-theorie in de opvoeding (561)
828. Het onderwys (561, vlgg.)
886. De schepping werd in weinig regels afgedaan. (563)
899. Het zyn liegt niet. (574)
913. Vervolg: Onderwys, in verband met het godsbegrip en met de studie van den aard der dingen.
922. Het beoordelen der zedelykheid (589).
Naschrift bij den tweeden druk
Een en ander over Pruisen en Nederland
626.
Ik zei te geloven dat toneelspeelkunst boven andere kunst staat. Op den tegenovergestelden grens ligt, naar myn inzien, de toonzetting, de kompositie van muziek. Ik verdenk haar van iets zeer ergs, ja geloof dat ze nog lager staat dan 't handigheidje van verzenmaken, en dus beneden dansen en geldwinnen. Thans echter zal ik haar niet verder lastig vallen dan nodig is om even aan te tonen, hoe zelfs op dát terrein, brekebenen middel hebben gevonden om nóg lager te staan dan de ‘meesters’ in 't vak. Ik doel nu niet op de orkest-agamemnen, die potpourri's samenflansen...
Een ogenblik! Ik heb lust, ter afwisseling, zelf een potpourri te maken. 't Is avond. Ik ben treurig. Alles liep me dezer dagen tegen. Gister leed ik aan koorts. Nu heb ik hoofdpyn. Tegenover me speelt 'n juffrouw op de piano. Ik las 'n liberale courant. Opnieuw zyn me myn kinderen afgenomen... zal ik ze weerzien? De juffrouw begint weer... Martha, Norma, Trouvère, Carneval de Vénise... en de rest! En by dit alles... ik ben Hollander en suf...
Is dát de potpourri?
Neen, lezer, 't is 'n schets van de stemming waarin men zulke dingen maken kan, 'n kunststemming! 't Produkt daarvan krygt ge later misschien.
Myn potpourri is kant en klaar. Ik zal hem opdragen aan den gewezen koning van Beieren, die ‘kunst’ beschermde, en waterige verzen maakte... volgens Safir, wiens verzen zich ook niet te buiten gaan aan onmatig gebruik van alkohol.