Volledige Werken. Deel 9. Brieven en dokumenten uit de jaren 1846-1857
[27 juli 1846 Dekker benoemd tot lid van een verpondingscommissie]
[Bijlage I betreffende de residentie Bagelen]
[Bijlage II betreffende de residentie Bagelen]
[19 augustus 1846 Brief van Abr. des Amorie van der Hoeven]
[30 september 1846 Gouvernementsbesluit inzake gelden]
[7 november 1846 Dekker dient een declaratie in]
[9 november 1846 Verkoopakte van het huis van Dekkers vader]
[15 december 1846 Gouvernementsbesluit inzake vergoeding van verplaatsingskosten]
[Bijlage betreffende de rivier Bogowonto]
[Bijlage betreffende de residentie Bagelen in 1846]
[1847 Conduite-beoordeling over Dekker]
[15 maart 1847 Missive van de Ass.-Res. van Krawang aan de Res. van Bagelen]
[24-28 juli 1847 Bezoek van G.-G. Rochussen aan Poerworedjo]
[13 augustus 1847 Dekker neemt het ambt van Secretaris waar]
[25 november 1847 Missive van de Res. van Bagelen aan de G.-G.]
[Bijlage betreffende een overstroming]
[11 december 1847 Gedicht van Dekker voor Keesje de Mooij]
[16 december 1847 Missive van de Res. van Bagelen aan de Dir.-Gen. van Financiën]
[25 januari 1848 Besluit van de G.-G. inzake een gratificatie]
[3 februari 1848 Rekest van Dekker aan de G.-G.]
[13 februari 1848 Rekest van Dekker aan de G.-G., inzake het radikaal]
[14 februari 1848 Apostil van de Res. van Bagelen bij Dekkers rekest]
[20 maart 1848 Abr. des Amorie van der Hoeven overlijdt]
[31 juli 1848 Rekest van Dekker aan de G.-G. inzake verlof]
[11 augustus 1848 Besluit van de G.-G. inzake een maand verlof]
[16 september 1848 Besluit van de G.-G. inzake verlengd verlof]
[19 oktober 1848 Dekker wordt lid van een onderwijscommissie]
[27 oktober 1848 Dekker benoemd tot Secretaris van de residentie Menado]
[27 oktober 1848 Akte van benoeming]
[17 december 1848 K.B. inzake het radikaal]
[2 januari 1849 Dispositie inzake storting van contributies]
[8 april 1849 Besluit van de G.-G. inzake het radikaal]
[Bijlage betreffende de residentie Menado]
[28 april 1849 Aantekeningen van Dekker in een Memoriaal]
[september 1849 Aantekening onder een Maleise brief]
[17 september 1849 Dekkers broer Jan hertrouwt]
[september-december 1849 Aantekeningen in het Memoriaal]
[5 oktober 1849 Dekker wordt lid van een onderwijscommissie]
[november 1849 Aantekeningen bij een brief]
[7 december 1849 Dekkers zuster Catharina overlijdt]
[december 1849 Aantekening bij een brief]
[1849 Aantekeningen van Dekker in het Memoriaal]
[28 januari 1850 Akte, door Dekker opgemaakt als notaris]
[maart 1850 Dekker koopt een klein landgoed]
[Bijlage inzake een slavenveiling]
[28 juni 1850 Brief van Dekker aan Tine]
[29 juni 1850 Brief van Dekker aan Tine]
[30 juni 1850 Brief van Dekker aan Tine]
[25 juli 1850 Overlijdensakte van Dekkers vader]
[25 juli 1850 Overlijdensadvertentie van Dekkers vader]
[Bijlage Testament van Dekkers vader]
[augustus 1850 Advertentie inzake de boedel van Dekkers vader]
[oktober 1850 Brief van Dekker aan Tine]
[december 1850 Dekker verhuist]
[1850 Aantekeningen van Dekker in het Memoriaal]
[15 januari 1851 Brief van Dekker aan zijn broer Pieter]
[22 januari 1851 Missive, door Dekker ontworpen]
[22 februari 1851 Missive, door Dekker ontworpen]
[24 februari - 6 mei 1851 Brief van Dekker aan Kruseman]
[1 april 1851 Publikatie aan de bevolking van Menado]
[3 april 1851 Tine's grootmoeder overlijdt]
[3 april 1851 Verbaal betreffende de matroos Watts]
[1 mei 1851 Missive, door Dekker ontworpen]
[2 mei 1851 Verklaring van matrozen]
[8 mei 1851 Missive, door Dekker ontworpen]
[12 mei 1851 G.-G. Duymaer van Twist aanvaardt zijn ambt]
[13 mei 1851 De publikatie van 1 april wordt verzonden]
[28 mei 1851 Missive, door Dekker ontworpen]
[30 mei 1851 Missive, door Dekker ontworpen]
[30 mei 1851 Missive, door Dekker ontworpen]
[20 juni 1851 Ontslag van een Hoofd]
[20 juni 1851 Missive, door Dekker ontworpen]
[27 juni 1851 Missive, door Dekker ontworpen]
[17 juli 1851 Missive, door Dekker ontworpen]
[17 juli 1851 Aantekening van Dekker]
[20 juli 1851 Verslag over Menado, 1849]
[20 juli 1851 Verslag over Menado, 1850, fragment]
[23 juli 1851 Briefje van Dekker aan Tine]
[26 juli 1851 Voorstel om Dekker te benoemen tot ass.-res.]
[4 augustus 1851 Rekest van Dekker betreffende eventuele benoeming tot resident]
[8 oktober 1851 Dekker benoemd tot ass.-res. van Amboina]
[15-22 november 1851 Brief aan Kruseman]
[22-24 november 1851 Aantekeningen van Dekker in het Memoriaal]
[1851 Aantekeningen van Dekker in het Memoriaal, inzake inkomsten per kwartaal]
[februari 1852 Aantekeningen van Dekker in het Memoriaal inzake gelden]
[Bijlage inzake de toestanden op Amboina]
[Bijlage met tekening, inzake Dekkers woning]
[1-9 maart 1852 Aantekeningen van Dekker in het Memoriaal]
[25 maart 1852 Rapport van de sergeant van de wacht]
[26 maart 1852 Missive aan de Gouverneur]
[8 april 1852 Missive aan de Gouverneur]
[april 1852 Missive aan de Gouverneur]
[april 1852 Aantekening van Dekker in het Memoriaal]
[26 april 1852 Dekker ontvangt een prospectus]
[12 juni 1852 Missive aan de Gouverneur]
[14-16 juni 1852 Besluit van Dekker]
[22 juni 1852 Missive aan Van Eijbergen]
[22 juni 1852 Missive aan Van Eijbergen]
[22 juni 1852 Missive aan Van Eijbergen]
[22 juni 1852 De Gouverneur verleent Dekker verlof]
[25 juni 1852 Missive van de Gouverneur aan de G.-G.]
[5 juli 1852 Aantekeningen van Dekker in het Memoriaal]
[7 juli 1852 Aantekeningen van Dekker in het Memoriaal]
[20-23 juli 1852 Aantekeningen van Dekker in het Memoriaal]
[21 juli 1852 Missive van de Gouverneur]
[24 juli 1852 Versje van Dekker]
[24 juli 1852 Vertrek van Dekker]
[juli 1852 Dekker op Banda. Aantekeningen in het Memoriaal
[1 augustus 1852 Besluit van de G.-G. inzake twee jaar verlof]
[7 september 1852 Certificaat van ophouding van betaling]
[7 september 1852 De rekenkamer belast Dekker met f360]
[11 september 1852 Brief van Dekker aan Kruseman]
[september 1852 Aantekeningen van Dekker in het Memoriaal]
[15 september 1852 Gouvernementsbesluit inzake Dekkers opvolging]
[19 september 1852 Aantekeningen van Dekker in het Memoriaal]
[september-oktober 1852 Aantekeningen van Dekker in het Memoriaal]
[27 oktober 1852 Missive van de G.-G. aan de Min. van Koloniën]
[11 november 1852 Aantekeningen in het Memoriaal, inzake St. Helena]
[november-december 1852 Aantekeningen in het Memoriaal na St. Helena]
[30 december 1852 Brief van Dekker aan Kruseman]
[30 december 1852 Aantekeningen van Dekker in het Memoriaal]
[18 januari 1853 Besluit van de Minister van Koloniën]
[januari 1853 Brief van Mevrouw A.J. Kerkhoven-van der Hucht]
[januari 1853 Aantekening van dezelfde]
[11 februari 1853 Brief van Dekker aan Tine]
[17 februari 1853 Dekker ontvangt Leidse studenten]
[20 februari 1853 Brief van Johannes Bosscha]
[Bijlage inzake de ontvangst van de Leidse studenten]
[23 februari 1853 Besluit van de Minister van Koloniën]
[maart 1853 Brief van Dekker aan zijn broer Jan]
[april 1853 Dekker lid van de vrijmetselaarsloge te Gorinchem]
[Bijlage betreffende Dekkers aansluiting bij de vrijmetselaars]
[Bijlage betreffende Dekkers aansluiting bij de vrijmetselaars]
[11 augustus 1853 Dekker in Culemborg]
Overlijdensdata van Tine's familieleden
Dokumenten betreffende het vermogen van Tine's familie
[8 september 1853 Rekest van Dekker aan de Min. van Koloniën]
[12 september 1853 Beslissing van de Minister van Koloniën]
[17 november 1853 Brief van Dekker aan de Minister van Koloniën]
[17 november 1853 Rekest van Dekker aan de Minister van Koloniën]
[21 november 1853 Missive van de Secr.-Gen. van Koloniën aan Dekker]
[3 december 1853 Brief van Dekker aan de Secr.-Gen. van Koloniën]
[8 december 1853 Beslissing van de Minister van Koloniën]
[1 januari 1854 Geboorte van Dekkers zoon]
[2 januari 1854 Advertentie inzake de geboorte van Dekkers zoon]
[2 januari 1854 Brief van Dekker aan A.C. Kruseman]
[23 maart 1854 Dekker opgenomen als Rozekruiser]
[16 april 1854 Rekest van Dekker aan de Minister van Koloniën]
[16 april 1854 Geneeskundige verklaring betreffende Dekker]
[22 april 1854 Beslissing van de Minister van Koloniën]
[2 mei 1854 Medisch rapport betreffende Dekker]
[6 mei 1854 Beslissing van de Minister van Koloniën]
[juni 1854 Brief van Dekker aan C.S. van der Pool]
[juni 1854 Brief van Dekker aan C.S. van der Pool]
[juni 1854 Brief van Dekker aan C.S. van der Pool]
[27 september 1854 Nota aan de Minister van Koloniën]
[4 oktober 1854 Beslissing van de Minister van Koloniën]
[6 oktober 1854 Rekest van Dekker aan de Minister van Koloniën]
[7 oktober 1854 Ambtelijke aantekeningen betreffende Dekker]
[7 oktober 1854 Beslissing van de Minister van Koloniën]
[31 oktober 1854 Rekest van Dekker aan de Minister van Koloniën]
[8 november 1854 Beslissing van de Minister van Koloniën]
[18 november 1854 Rekest van Dekker aan de Minister van Koloniën]
[20 november 1854 Aantekening bij het rekest]
[20 november 1854 Tweede aantekening]
[20 november 1854 Beslissing van de Minister van Koloniën]
[januari 1855 Dekker op reis naar Duitsland]
[23 januari 1855 Brief van Dekker aan Tine]
[28 februari 1855 Ambtelijke aantekeningen]
[7 maart 1855 Missive van de Secretaris-Generaal]
[8 maart 1855 Brief van Dekker aan de Minister van Koloniën]
[12-17 maart 1855 Drie aantekeningen]
[21 maart 1855 Rekest van Dekker aan de Minister van Koloniën, met bijlage]
[24 maart 1855 Beslissing van de Minister van Koloniën]
[25 maart 1855 Rekest van Dekker aan de Minister van Koloniën]
[3 april 1855 Twee aantekeningen inzake Dekkers rekest]
[4 april 1855 Beslissing van de Minister van Koloniën]
[6 april 1855 Brief van Dekker aan de Minister van Koloniën]
[8-12 april 1855 Drie aantekeningen]
[11 april 1855 Rekest van Dekker aan de Minister van Koloniën]
[12 april 1855 Twee aantekeningen]
[13 april 1855 Missive van de Secretaris-Generaal]
[16 april 1855 Rekest van Dekker aan de Minister van Koloniën]
[17 april 1855 Aantekening van Minister Pahud]
[18 april 1855 Beslissing van de Minister van Koloniën]
[19 april 1855 Adres van Dekker aan de Minister van Koloniën]
[20 april 1855 Missive van de Secretaris-Generaal]
[21 april 1855 Missive van de Secretaris-Generaal]
[21 april 1855 Missive van de Directeur van het Kabinet des Konings]
[21 april 1855 Missive van de Secretaris-Generaal]
[23 april 1855 Bericht van de rederij Van Hoboken]
[23 april 1855 Brief van Dekker aan de Secretaris-Generaal]
[24 april 1855 Besluit van de Minister van Koloniën]
[20 mei 1855 Vertrek van Dekker uit Hellevoetsluis]
[10 september 1855 Aankomst van Dekker in Batavia]
[23 oktober 1855 Besluit van de Rekenkamer]
[23 oktober 1855 Besluit van de Rekenkamer]
[26 oktober 1855 Besluit van de Rekenkamer]
[31 oktober 1855 Missive van de Directeur van Financiën]
[7 november 1855 Missive van de Directeur van Financiën]
[21 december 1855 Besluit van de Rekenkamer]
[1 januari 1856 Minister Pahud wordt benoemd tot G.-G.]
[4 januari 1856 Besluit van de Rekenkamer]
[4 januari 1856 Dekker benoemd tot assistent-resident van Lebak]
[4 januari 1856 Extract uit het benoemingsbesluit]
[4 januari 1856 Officiële akte van benoeming]
[Bijlage inzake Dekkers benoeming]
[11 januari 1856 Missive van de Directeur van Financiën]
[17 januari 1856 Brief van Resident Brest van Kempen aan Dekker]
[Bijlage I Missive van 14 juni 1852 inzake karbouwroof]
[Bijlage II Missive van 26 oktober 1852 inzake karbouwroof]
[Bijlage III Klachten van de mandoers, 5 juni 1854]
[Bijlage IV Missive van 12 juni 1854]
[Bijlage V Missive van 15 juni 1854]
[Bijlage VI Onderzoek van klachten, 18 juni 1854]
[Bijlage VII Onderzoek van klachten, 18 juni 1854]
[Bijlage VIII Missive van 27 juni 1854 van de Regent]
[Bijlage IX Missive van 7 februari 1855 aan de Regent]
[Bijlage X Missive van 16 februari 1855 aan de Regent]
[Bijlage XI Missive van 27 februari 1855 aan de Regent]
[Bijlage XII Missive van 1 maart 1855 betreffende de Regent]
[Bijlage XIII Missive van 2 maart 1855 betreffende de Regent]
[Bijlage XIV Missive van 11 maart 1855 aan de Regent]
[Bijlage XV Missive van 19 maart 1855 aan de Regent]
[Bijlage XVI Missive van 22 april 1855 inzake vendutie]
[Bijlage XVII Missive van 26 mei 1855 aan de Regent]
[Bijlage XVIII Missive van 28 mei 1855 aan de Regent]
[Bijlage XIX Missive van 31 mei 1855 aan de Regent]
[Bijlage XX Missive van 4 juni 1855 aan de Regent]
[Bijlage XXI Extract uit de Agenda, 17 juli 1855]
[Bijlage XXII Missive van 21 juli 1855 betreffende personen zonder pas]
[Bijlage XXIII Missive van 28 juli 1855 betreffende beroving]
[Bijlage XXIV Missive van 31 juli 1855 aan de Regent]
[Bijlage XXV Missive van 1 augustus 1855 inzake arbitraire handelingen]
[Bijlage XXVI Missive van 20 augustus 1855 inzake bestraffing]
[Bijlage XXVII Missive van 22 augustus 1855 inzake bestraffing]
[Bijlage XXVIII Missive van 22 augustus 1855 aan de Regent]
[Bijlage XXIX Missive van 27 augustus 1855 aan de Regent]
[Bijlage XXX Missive van 6 september 1855 inzake bestraffing]
[Bijlage XXXI Nota van C.E.P. Carolus]
[Bijlage XXXII Nota van C.E.P. Carolus]
[22 januari 1856 Dekker aanvaardt zijn ambt in Lebak]
[26 januari 1856 Missive van de Directeur van Financiën]
[28 januari 1856 Aantekeningen van Dekker in zijn Memoriaal]
[5 februari 1856 Aantekeningen van Dekker in zijn Memoriaal]
[7 februari 1856 Notities van Dekker in het kopieboek]
[12 februari 1856 Lijst van 42 vragen aan de Regent]
[februari 1856 Brief van de Regent aan Dekker inzake bezoek]
[februari 1856 Brief van Dekker aan de Regent]
[februari 1856 Brief van de Regent aan Dekker inzake geld]
[februari 1856 Brief van Dekker aan de Regent]
[18 februari 1856 Lijst van vier vragen aan de Regent]
[18 februari 1856 Missive van Brest van Kempen aan Dekker]
[19 februari 1856 Dekker zendt de beantwoorde vragen aan de Controleur]
[19 februari 1856 Dekker zendt de beantwoorde vragen aan de Controleur]
[20 februari 1856 Briefje van de Controleur]
[20 februari 1856 Dekker zendt de grassnijders terug]
[20 februari 1856 Brief van de Regent aan Dekker betreffende de grassnijders]
[22 februari 1856 Missive van de Controleur aan Dekker inzake herendienst]
[23 februari 1856 Brief van de Regent van Tjiandjoer aan Dekker]
[februari 1856 Ontwerp van een missive van Dekker aan Brest van Kempen]
[24 februari 1856 Missive van Dekker aan Brest van Kempen (Aanklacht)]
[24 februari 1856 Afschrift van de voorgaande missive]
[25 februari 1856 Brief van Brest van Kempen aan Dekker]
[25 februari 1856 Missive van Dekker aan Brest van Kempen]
[25 februari 1856 Afschrift van de voorgaande missive]
[25 februari 1856 Geschrapt gedeelte]
[26 februari 1856 Brief van de Regent aan Dekker]
[26 februari 1856 Conferentie van Dekker met Brest van Kempen]
[26 februari 1856 Missive van Brest van Kempen aan Dekker]
[27 februari 1856 Brief van Dekker aan de Regent inzake paarden]
[28 februari 1856 Missive van Dekker aan Brest van Kempen]
[29 februari 1856 Missive van Dekker aan de G.-G.]
[29 februari 1856 Nota van Dekker onder een missive]
[29 februari 1856 Brief van de Regent aan Dekker inzake bezoek]
[29 februari 1856 Missive van Brest van Kempen aan de G.-G.]
[5 maart 1856 Missive van Dekker aan de Controleur inzake prijzen]
[7 maart 1856 Missive van de Controleur aan Dekker inzake voedselgebrek]
[10 maart 1856 Brief van de Regent aan Dekker inzake geld]
[11 maart 1856 Advies van de Raad van Indië betreffende Dekker]
[12 maart 1856 Brief van de Regent aan Dekker inzake geld]
[maart 1856 Aantekeningen van Dekker over de toestanden in Lebak]
[maart 1856 Rapport inzake buffelroof]
[15 maart 1856 Missive van Dekker aan de Controleur inzake prijzen]
[17 maart 1856 Missive van de Controleur aan Dekker, inzake prijzen]
[18 maart 1856 Missive van Dekker aan Brest van Kempen, inzake prijzen]
[18 maart 1856 Concept-besluit van de G.-G. betreffende Dekker]
[22 maart 1856 Aantekeningen van Dekker in zijn Memoriaal]
[23 maart 1856 Besluit van de G.-G. betreffende Dekker]
[23 maart 1856 Kabinetsmissive betreffende Dekker]
[27 maart 1856 Missive van Brest van Kempen aan Dekker]
[27 maart 1856 Brief van Brest van Kempen aan Dekker]
[28 maart 1856 Staat van personen in hechtenis]
[29 maart 1856 Brief van Dekker aan Brest van Kempen]
[29 maart 1856 Dekker ontvangt de Kabinetsmissive]
[29 maart 1856 Dekker ontvangt het officiële besluit van overplaatsing]
[29 maart 1856 Dekker ontvangt een brief van Hoogeveen]
[29 maart 1856 Dekker ontvangt de Javasche Courant]
[29 maart 1856 Concept van Dekkers ontslagaanvrage]
[29 maart 1856 Rekest van Dekker aan de G.-G. inzake ontslag]
[29 maart 1856 Ontslagaanvrage van Dekker en missive aan Brest van Kempen]
[29 maart 1856 Vraagpunten aan de Controleur]
[30 maart 1856 Brief van Brest van Kempen aan Dekker]
[30 maart 1856 Brief van Brest van Kempen aan Dekker]
[31 maart 1856 Concept-antwoord van Dekker aan Brest van Kempen]
[31 maart 1856 Missive van Brest van Kempen aan de G.-G.]
[1 april 1856 Brief van de Regent aan Dekker betreffende de grassnijders]
[3 april 1856 Brief van Brest van Kempen aan Dekker]
[4 april 1856 Besluit van de G.-G. inzake Dekkers ontslag]
[april 1856 Aantekeningen voor een memorandum aan de G.-G.]
[april 1856 Aantekeningen voor een memorandum aan de G.-G.]
[9 april 1865 Ontwerp van een memorandum aan de G.-G.]
[april 1856 Overzicht van bewijsstukken]
[14 april 1856 Missive van Dekker aan Brest van Kempen]
[15 april 1856 Missive van Dekker aan de Controleur inzake klachten]
[16 april 1856 Besluit van Brest van Kempen]
[17 april 1856 Brief van Brest van Kempen aan Dekker]
[26 april 1856 Missive van de Controleur aan Brest van Kempen]
[26 april 1856 Brief van Van Hemert aan Dekker]
[6 mei 1856 Brief van Van Hemert aan Dekker]
[9 mei 1856 Ontwerp van een brief van Dekker aan de G.-G.]
[10 mei 1856 Brief van Van Hemert aan Dekker]
[22 mei 1856 G.-G. Pahud aanvaardt zijn ambt]
[23 mei 1856 Ontwerp van een brief aan Duymaer van Twist]
[30 mei 1856 Missive van Brest van Kempen aan de Proc. Generaal]
[23 juni 1856 Ontwerp van een brief van Dekker aan G.-G. Pahud]
[1856 Aantekeningen van Dekker]
[25 juli 1856 Missive van de Rekenkamer]
[18 augustus 1856 Besluit van de G.-G. inzake belastingen]
[25 augustus 1856 Brief van Ds. P. Douwes Dekker]
[20 september 1856 Missive van Brest van Kempen aan de G.-G.]
[13 oktober 1856 Missive van de Dir. der Kultures aan de G.-G.]
[28 oktober 1856 Brief van Dekker aan Tine]
[29 oktober 1856 Brief van Dekker aan Tine]
[5 november 1856 Brief van Dekker aan Tine]
[9 november 1856 Brief van Dekker aan Tine]
[10-13 november 1856 Brief van Dekker aan Tine]
[11 november 1856 Beslissing van de G.-G. inzake een rekest van borgen]
[14 november 1856 Missive van de Raad van Indië aan de G.-G.]
[16 november 1856 Brief van Dekker aan Tine]
[28 november 1856 Besluit van de G.-G. inzake belastingen]
[2 december 1856 Missive van de Rekenkamer]
[11 december 1856 Besluit van de G.-G. inzake Lebak]
[20 december 1856 Missive van de Rekenkamer]
[18 februari 1857 Missive van de Dir. van Financiën]
[25 februari 1857 Antwoord van de Resident van Batiava]
[28 maart 1857 Missives van de Dir. van Financiën]
[2 april 1857 Antwoord van de Resident van Soerabaja]
[10 april 1857 Missive van de Dir. van Financiën]
[15 april 1857 Mededeling in de Javasche Courant inzake Dekkers vertrek]
[20 mei 1857 Antwoord van de Resident van Soerabaja]
Twee Maleise gedichten
Onder de dokumenten van het Multatuli-Museum bevinden zich een paar Maleise gedichten in handschrift van Eduard Douwes Dekker. Ze hebben hem in 1859 stellig gediend bij het schrijven van het verhaal over Saïdjah en Adinda, in de Max Havelaar, en speciaal voor de twee liederen die daarin voorkomen. (Werken I, blz. 241 en 248). In 1940 schreef E. du Perron hierover een artikel, dat aanvankelijk gepubliceerd werd in het ‘Tijdschrift voor Indische Taal-, Land- en Volkenkunde’ (jaargang 1940, aflevering I), en in datzelfde jaar herdrukt als bijlage II in ‘De bewijzen uit het pak van Sjaalman’ (A.A.M. Stols-Rijswijk (Z.H.) z.j.). De teksten zijn aldaar echter niet geheel diplomatisch weergegeven.
Uit welke periode van Dekkers Indische loopbaan deze teksten afkomstig zijn valt moeilijk te beslissen; er is zelfs geen absolute noodzaak om te menen, dat beide teksten uit eenzelfde tijd dateren, ofschoon er een zekere overeenkomst ligt het feit, dat er op elk papier Arabische karakters staan. Het is duidelijk dat handschrift B moet zijn ontstaan na en zelfs naar aanleiding van handschrift A.
De tekst van handschrift A bevat een Maleis gedicht in voortreffelijke Arabische karakters; dit gedicht kan daarom noch door Dekker vervaardigd, noch zó door hem overgeschreven zijn. Alle gedeelten echter in Latijnse letters: de transcriptie, de woordverklaringen, de vertaling, zijn geheel van Dekkers hand. Het dokument maakt door inkt en indeling de indruk van op éen tijd te zijn ontstaan, d.w.z. door samenwerking van Dekker met een ons onbekende persoon.
Het gedicht van handschrift B is wel door Dekker vervaardigd, hetgeen niet enkel valt af te leiden uit kleine verbeteringen in de tekst, maar ook uit mededelingen in de Max Havelaar (Werken I, blz. 248, 314 en 363). Voor de datering komen vier pe-rioden in aanmerking: Sumatra 1842-1844, Bagelen 1846-1848, Menado 1849-1852 en Lebak 1856. De tijd in Natal en Padang valt m.i. te vroeg in Dekkers loopbaan om te kunnen geloven dat hij toen al voldoende Maleis kende om het te gebruiken zoals in handschrift B, niet feilloos maar toch met vaardigheid. Van de jaren in Poerworedjo is in literair opzicht nauwelijks iets bekend. De aard en de duur van Dekkers verblijf in Lebak maken het ontstaan van een Maleis gedicht aldaar minder waarschijnlijk. Wellicht komt Menado dus nog het meest in aanmerking. De mededeling van Mimi, dat Dekker dit Maleise gedicht in 1858 of 1859 te Kassel zou hebben geschreven (Brieven III blz. 17; Brieven WB III, blz. 8), moet op een misverstand berusten.
Daar het tweede lied van Saïdjah een zeer vrije bewerking is van handschrift B, leek het gewenst hiervan een woordelijke vertaling op te nemen om de vergelijking gemakkelijker te maken.
G.S.
Handschrift A
Enkel vel folio, middendoor gevouwen en aan de voorzijde in twee kolommen beschreven: links een gedicht in Arabische karakters, rechts een transcriptie daarvan in Latijnse letters; onder deze beide teksten een dubbele rij woorden, telkens eerst in Arabische, daarachter in Latijnse tekens, en tenslotte de Nederlandse vertaling.
Van de keerzijde is de bovenste helft gebruikt voor het voortzetten van deze woordenlijst. De benedenhelft bevat een vrije vertaling van de tekst op de voorzijde.
Zowel in de transcriptie, als in de woordenlijst, alsook in de laatstgenoemde vertaling zijn enkele plaatsen open gelaten. In de hieronder afgedrukte tekst, die volledig en diplomatisch is op de Arabische karakters na, is dit door een reeks punten aangegeven.
Voorzijde, rechterkolom
kapada adinda,
Saija berdoedoek di pinggier soengie.
menengar jambang berboenji rami,
djantan menangis di kaijoe djatie;
soedahlah lama beroesak hatie.
diatas goenong, di bawa langit
memandang hoetan, meliehat boekit
saleikor boerong di tangkap orang
tjelaka saija poen tidakh koerang
gielang, gomilang baris sirih
meninggal sahaija s'aorang dirie
di tjioemlah orang djadie chialie
aorangl'ah saijang sakalie kalie
berpagar bintang bertjaja tjaija
adinda poelang kapada saija
handakhlah sjems terlaloe soeka
mendapat saija hilang doeka
maka dhoeloe adalah......
dimana sekarang berdjalan......
melatie dhoeloe haroemlah bawoe
angien tioplah melatie laijoe
dimana boelan boelan pernama
djanganlah boelan bermejga lama.
djikaloe boelan menîmboel poela
djika adinda...... bermoela.
Voorzijde, benedenstrook
| gambang. | (gamelang) Inl: speeltuig |
| berboenji. | galmen, klinken |
| boenji. | galm, klank |
| ramih, rameh. | aangenaam, liefelijk. &c (ook: gezamenlijk, &c) |
| djantan. | mannetje (van dieren- |
| djintan | komijnzaad. |
| memandang | aanschouwen. |
| van pandang. - | |
| beroesakh | bekommerd zijn (?) |
| (van soesah?) | |
| tiedakh | neen, niet |
| gielang | } schitteren, glinsteren. |
| gomilang | } schitteren, glinsteren. |
| baris sirih (?) | laan van sirieboomen (? |
| memanggal. | uittrekken, afleggen |
| menaggala. | ploegen |
| meningal | verlaten, sterven (blijven?) |
Keerzijde, bovenste helft
| chaijalie | denkbeeldig, - bedwelmd |
| saijang | medelijden &c. (ontroerd |
| bertjaja. | schitteren, glinsteren |
| handakh | willen, begeeren, |
| sjems | (Ar:) de zon. |
| hilangh | verliezen |
| doeka | smart |
| ...... | |
| ...... | |
| hoaroemlah | welriekend, rieken |
| bawoe, bau | geur |
| tiop | blazen, spelen (van de wind) |
| lajoe | verwelken, |
| purnama | het volle der maan |
| bermejga | bewolkt. |
| mejga | wolk |
| djikaloe | als, wanneer |
| menimbol | (timbol) drijven, aan de kim verrijzen, uit het water opkomen &c. |
| poela | weder, nog eens. |
| djika | als wanneer |
| bagie | (bagitoe) zóó, als |
| bermoela | eerst, het eerst, |
| adinda | vorstelijke jonger broeder of zuster. |
| (meisjesnaam?) |
Keerzijde, benedenhelft
Aan Adinda
Ik zit aan den oever van de rivier, ik hoor de speeltuigen vrolijk klinken, de mannetjes(-vogels) klagen (weenen) in de djatie-bosschen, (en) reeds lang is mijn hart bedroefd; boven de bergen (en) onder den hemel zie (ik) de bosschen en aanschouw ik de heuvelen; een enkele vogel (is) door den mensch gevangen, (en) er ontbreekt niets aan mijn verdriet. De laan der betelboomen schittert en glinstert en ik vertoef (hier) geheel alléén; de mensch wordt (ik word) bedwelmd (geraak in verrukking) door kussen, en men wordt (ik word) (daardoor) hevig aangedaan (heb daar-mede medelijden). De sterren schitteren door de heggen, Adinda, kom (toch) bij mij, ik begeer (zoo) zeer hevig een' schat (opdat) ik mijne droefheid verlieze;......
En vroeger was er...... waar nu...... loopt, (en) de Melattie waassemde vroeger deszelfs geuren uit, (maar) (nú) speelt de wind (met) de verwelkte bladen. - Wanneer de maan vol (zal wezen), blijf (dan toch) o maan, niet lang bewolkt, (want) wanneer de maan wederom uit de kim zal rijzen, dan eerst (zal) Adinda eveneens (wederkomen).
Handschrift B
Dubbel vel papier, waarvan alleen de eerste en tweede bladzijde beschreven, steeds op de linker helft. Op blz. 1 rechts boven bevinden zich enkele oefeningen in Arabische karakters, waarschijnlijk van Dekkers hand. De tekst heeft op enige plaatsen een doorhaling en een verbetering. Hieronder in de laatste versie weergegeven.
Upi Adinda!
Hati ku paija!
Nanti,
Bernanti,
Pangil,
Memangil,
Tjari,
Mentjari,
Tungu,
Menungu,
Hatiku paija,
Upi Adinda!
Liat lah badjing tjari pengidupan
Naik turon klappa, main kiri kanan
Putar, melompat, djato, naik, turon,
Sajabnja tida - tjepat kai burong.
Ontong terlalu, badjingku slamat,
Pasti njang tjari pengidupan dapat!
Saija sendiripun di hutang djati
Duduk, bernanti pengidupan hati.
Sudahlah perutnja badjingku kinjang -
Sudahlah lama masok di sarang,
Tapi slamanja djiwanja saija,
Hatiku paija - upi Adinda!
nanti,
bernanti
pangil &c.
Liatlah kupu kupu kuliling,
Kai kambang warnu saijab gemiling.
Hatinja tjinta boenga kenari
Pasti kesaijangan harum di tjari.
Ontong terlalu, kupuku slamat
Apa njang tjari, tantuken dapat!
Saija sendiripun di utang djati
Duduk bernanti kesaijangan hati.
Sudahlah lama tjium kupu kupu
Bunga kenari tjinta terlalu
Tapi slamanja djiwanja saija
Hatiku paija - Upi adinda!
nanti,
bernanti,
pangil &c
Liat mathari tjahaija tingie,
Tingie diatas bukit waringie.
Pannas terlalu turun di minta,
Tidor di lahut kaija bini dit tjinta.
Ontong terlalu mathari slamat,
Apa njang tjari tantuken dapat!
Saija sendiripun di hutang djati
Duduk bernanti diamlah hati.
Sudahlah lama turun mathari
tidor di lahut - trang sudah lari
Tapi slamanja djiwanja saija
Hatiku paija - upi adinda!
nanti,
bernanti,
pangil &c
Kalu tralagie kupu kuliling
Kalu tralagie bintang gemiling
Kalu tralagie harum melatti.
Kalu tralagie kerasahan hati,
Kalu mathari djalanga salah,
Kulon dan wetan bulan di lupa -
Kalu di hutang tralagie binatang
Kalu adinda belom lagie datang, -
Nanti bidari saijabnja gellang
Turon di bumi tjari njang korang -
Nanti ketingalan badangnja saija
Hatiku paija - upi adinda!
nanti,
bernanti,
pangil &c
Nanti bangkehku di liat bidari,
Pada sudarah menundjuk djari.
‘Liat di lupa saorang mati,
Mulutnja kaku tjium boenga melati,
Mari kit'angkat ia di soarga,
Njang sampeh matti nanti adinda
Djanganlah sungoh tingal di situ
Njang punja hati tjinta bagitu’. -
Dan lagi skali mulutku buka
Pangil adinda njang hatiku suka;
Tjium lagi sekali melati bunga
Dia njang kassi - upi adinda!
nanti
bernanti,
pangil
memangil
tjari
mentjari
tungu
menungu.
Hatiku paija.
Upi adinda!
Woordelijke vertaling van het vorenstaande. De woorden tussen haakjes zijn toevoegingen, nodig voor de zinsbouw; de cursieve woorden zijn varianten in de vertaling.
Adinda,
Mijn hart is diep-bedroefd!
Wachten,
Steeds wachten,
Roepen
En roepen,
Zoeken
En zoeken,
Verwachten
En verwachten,
Mijn hart is diep-bedroefd,
Adinda!
Zie toch de eekhoorn voedsel zoeken,
Klimmend, dalend (langs) de klapperboom, dartelend van links naar rechts,
Draaiend, springend, vallend, stijgend, dalend,
Zonder vleugels, snel als een vogel.
(Ge zijt) wel zeer gelukkig (fortuinlijk), mijn eekhoorn, (ik wens u) heil,
Stellig, wie voedsel zoekt, die krijgt het!
Ik, alleen in het djatibos,
Zit wachtend (op) het voedsel voor mijn hart.
Reeds is het buikje van mijn eekhoorn verzadigd -
Reeds lang (is hij) het nest ingegaan,
Maar voortdurend (immer) is mijn ziel
(En) mijn hart diep-bedroefd - Adinda!
Wachten,
Steeds wachten,
Roepen enz.
Zie toch de vlinder rondfladderen,
Als een waroebloem schitteren zijn vleugels.
Zijn hart bemint de kenaribloesem,
Stellig is het de liefde van de geur, die hij zoekt.
(Ge zijt) wel zeer gelukkig (fortuinlijk), mijn vlinder, (ik wens u) heil
Wat ge zoekt, zult ge zeker krijgen!
Ik, alleen in het djatibos,
Zit wachtend (op) wat mijn hart liefheeft.
Reeds lang heeft de vlinder gekust
De kenaribloesem, zo zeer bemind,
Maar voortdurend (immer) is mijn ziel
(En) mijn hart diep-bedroefd - Adinda!
Wachten,
Steeds wachten,
Roepen enz.
Zie de zon, (die) hoge gloed,
Hoog boven de waringie-heuvel.
Het is te warm, (en) te dalen wordt (door haar) gevraagd
Om te slapen in de zee als een echtgenote die bemind wordt.
(Ge zijt) wel zeer gelukkig (fortuinlijk), zon, (ik wens u) heil,
Wat ge zoekt, zult ge zeker vinden!
Ik, alleen in het djatibos,
Zit wachtend, het hart heel stil.
Reeds lang is de zon ondergegaan,
(En) slaapt in de zee, het licht is gevlucht.
Maar voortdurend (immer) is mijn ziel
(En) mijn hart diep-bedroefd - Adinda!
Wachten,
Steeds wachten,
Roepen enz.
Als de vlinder niet meer rondfladdert,
Als de sterren niet meer schitteren,
Als de melattie niet meer geurt,
Als het hart geen gevoel meer heeft,
Als de zon verkeerd zou gaan,
De maan west en oost zou vergeten,
Als er in het woud geen beesten meer zijn,
Als mijn Adinda dan nog niet gekomen is,
Zal een engel, zijn vleugels schitterend,
Op de aarde neerdalen en zoeken naar al wat tekortkwam -
Dan zal mijn lichaam overgebleven zijn,
Mijn hart is diep-bedroefd - Adinda!
Wachten,
Steeds wachten,
Roepen enz.
Dan zal mijn lijk (cadaver) door de engel gezien worden,
Aan zijn broeders zal hij (het) met de vinger wijzen.
‘Kijk, daar is een dode vergeten,
Zijn verstijfde mond kust een melattiebloem;
Kom, laten wij hem ten hemel dragen
Die tot hij dood was op zijn Adinda gewacht heeft,
Laat waarlijk (hem) daar niet achter
Die een hart bezat dat zó liefhad.’
Dan zal mijn mond zich nog eenmaal openen,
Roepen mijn Adinda, die mijn hart zo bemint,
Nog eenmaal kussen de melattiebloem
Die zij mij heeft gegeven - Adinda!
Wachten,
Steeds wachten,
Roepen
En roepen
Zoeken
En zoeken,
Verwachten
En verwachten,
Mijn hart is diep-bedroefd,
Adinda!