Multatuli.online

Verantwoording

Overeenkomstig de plannen, door E. du Perron kort voor zijn dood ontworpen, zijn in deze uitgave de volledige werken van Multatuli opgenomen in chronologische volgorde; hetzelfde systeem zal worden gevolgd voor de brieven en documenten. Zoals in de bibliografische opgaven hierna staat aangegeven, werden alle bij het leven van de auteur verschenen edities vergeleken, en is telkens die versie welke in literair-historisch en stilistisch opzicht de voorkeur verdiende, als grondslag gekozen voor deze herdruk. Ingeval woorden of wendingen in enige ándere druk een verbetering betekenden, werden zij in de tekst opgenomen; van de ontelbare varianten, die Multatuli's werken opleveren, zijn alleen déze hierachter vermeld.

De aantekeningen die de auteur zelf in latere uitgaven van zijn geschriften heeft toegevoegd, hetzij als inleiding of nabetrachting, hetzij als voetnoten, werden gezamenlijk achter ieder werk afgedrukt, met toevoeging van het desbetreffende jaartal. Om de leesbaarheid niet te schaden door verwijzingscijfers in de tekst, is eventuele nummering vervangen door een aanduiding van bladzijde en regel.

De spelling werd door schrapping van e, o en ch, en door enkele kleine veranderingen méér, in overeenstemming gebracht met de thans gevolgde schrijfwijze. Wij meenden hiertoe te eer gerechtigd te zijn, daar Multatuli zelf omstreeks 1865 een eigen spelling toepaste, die in grote lijnen aan de onze gelijk is. Het feit, dat hij deze later prijsgaf, had een praktische, geenszins een principiële grond. Zowel de door Multatuli geschreven -n, die niet zelden als overgangsklank bedoeld is, als ook zijn curieuze y, bleven gehandhaafd. Ook de Indonesische woorden en plaatsnamen zijn, wat hun spelling betreft, enigermate gemoderniseerd, al was het onmogelijk hierin consequent te zijn zonder Multatuli's tekst aan te tasten. Terwille van de Nederlandse lezers bleef ook de oude spelling van de oe-klank behouden. De typografie, die destijds bij namen, titels en citaten dikwijls werkte met cursieve, gespatieerde, of in klein kapitaal gedrukte woorden, is naar nieuwere stijl vereenvoudigd.

Vele uitdrukkingen van Multatuli en vele toespelingen op personen en gebeurtenissen uit zijn tijd vereisen voor latere lezers enige opheldering. Zonder naar volledigheid te streven, hebben wij getracht de talrijke moeilijkheden op te lossen; onze dank gaat uit naar allen die daarbij behulpzaam zijn geweest.

Om een strikte scheiding te handhaven tussen Multatuli's teksten en onze verklaringen, zijn deze laatste opgenomen in een alphabetisch register, achter in ieder deel.

G. Stuiveling’