Multatuli.online

Volledige Werken. Deel 15. Brieven en dokumenten uit de jaren 1872-1873

Voorbericht

Nota

[5 augustus 1871 Beoordeling van Specialiteiten door Busken Huet]

[1 januari 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[2 januari 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[3 januari 1872 Brief van Multatuli aan Huisman]

[4 januari 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 januari 1872 Brief van Tine aan Potgieter]

[7 januari 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[9 januari 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[12 januari 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[14 januari 1872 Beoordeling van Millioenen-studiën]

[26 januari 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[27 januari 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[28 januari 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[28 januari 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[29 januari 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[29 januari 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[29 januari 1872 Brief van Stéphanie aan Potgieter]

[31 januari 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[31 januari 1872 Tine int 200 francs]

[31 januari 1872 Brief van Tine aan Potgieter]

[2 februari 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[7 februari 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[9 februari 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[9 februari 1872 Artikel over Max Havelaar als toneelstuk]

[10 februari 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[11 februari 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[12 februari 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[12 februari 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[14 februari 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[16 februari 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[18 februari 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[19 februari 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[20 februari 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[21 februari 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[21 februari 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[23 februari 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[24 februari 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[24 februari 1872 Ironisch artikel over Atjeh in de Sneeker Courant]

[26 februari 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[26 februari 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[27 februari 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[28 februari 1872 Brief van Edu aan Potgieter]

[29 februari 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[29 februari 1872 Brief van Van Helden aan Multatuli en Mimi]

[1 maart 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[1 maart 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[1 maart 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[2 maart 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[3 maart 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[3 maart 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[4 maart 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[4 maart 1872 Circulaire van Funke]

[5 maart 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[7 maart 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[7 maart 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[8 maart 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[8 maart 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[8 maart 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[12 maart 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[14 maart 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[15 maart 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[15 maart 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[19 maart 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 maart 1872 Brief van Multatuli aan Utrechts Studentendispuut]

[21 maart 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[21 maart 1872 Artikel in de Schager Courant]

[22 maart 1872 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[22 maart 1872 Bericht over Jacob de Vletter]

[23 maart 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[25 maart 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[25 maart 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[26 maart 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[26 maart 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 maart 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[27 maart 1872 Ingezonden Stuk van Bergsma over J. de Vletter]

[28 maart 1872 Bericht over Jacob de Vletter]

[29 maart 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[30 maart 1872 Bericht over Jacob de Vletter]

[1 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[april 1872 Brief van Van Plettenberg aan Waltman]

[4 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[5 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[5 april 1872 Ingezonden Stuk van Bergsma]

[6 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 april 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[6 april 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[8 april 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[9 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[10 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[10 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[10 april 1872 Brief van Van Plettenberg aan Waltman]

[11 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[11 april 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[12 april 1872 De Bruid daarboven vierde druk verschijnt]

[13 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[13 april 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[14 april 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[16 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[17 april 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[18 april 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[19 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 april 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[Bijlage Sierlijk Maleisch door Roorda van Eysinga]

[26 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[26 april 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[28 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[28 april 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[30 april 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[30 april 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[3 mei 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[3 mei 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[6 mei 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[8 mei 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[8 mei 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[12 mei 1872 Brief van Busken Huet aan Potgieter]

[13 mei 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[mei 1872 Kwitantie van Van Plettenberg]

[15 mei 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[16 mei 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[17 mei 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 mei 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[20 mei 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[21 mei 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[23 mei 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[24 mei 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 mei 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[28 mei 1872 Beoordeling van Ideën III in De Vrije Gedachte]

[31 mei 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[4 juni 1872 Brief van Multatuli aan Feringa]

[4 juni 1872 Thorbecke overlijdt]

[5 juni 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[6 juni 1872 Beoordeling van De Bruid daarboven]

[8 juni 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[10 juni 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[10 juni 1872 Brief van Tine aan Potgieter]

[11 juni 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[11 juni 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[25 juni 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 juni 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[28 juni 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[28 juni 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[28 juni 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[29 juni 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[Bijlage Mededelingen van Mimi over Dr. Riecke]

[29 juni 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[30 juni 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[1 juli 1872 Brief van Tine aan Stéphanie]

[3 juli 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[5 juli 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[5 juli 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[5 juli 1872 Tine int tweehonderd francs]

[6 juli 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[6 juli 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[6 juli 1872 Jacob de Vletter overlijdt te Rotterdam]

[Bijlage Multatuli's oordeel over De Vletter]

[8 juli 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[9 juli 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[11 juli 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[12 juli 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[12 juli 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[13 juli 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[13 juli 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[15 juli 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 juli 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 juli 1872 Tine int tweehonderd francs]

[22 juli 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[22 juli 1872 Funke in Wiesbaden]

[26 juli 1872 Brief van Multatuli aan Van Plettenberg]

[26 juli 1872 Brief van Van Plettenberg aan Waltman]

[27 juli 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 juli 1872 Brief van Multatuli aan Quack e.a.]

[27 juli 1872 Brief van Blaauw aan Waltman]

[28 juli 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[29 juli 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[31 juli 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[31 juli 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[1 augustus 1872 Kwitantie van Van Plettenberg]

[3 augustus 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[5 augustus 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 augustus 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[7 augustus 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[8 augustus 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[10 augustus 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[15 augustus 1872 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[17 augustus 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[21 augustus 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[21 augustus 1872 Brief van Multatuli aan De Geyter]

[21 augustus 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[23 augustus 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[25 augustus 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[25 augustus 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[25 augustus 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[26 augustus 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[26 augustus 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[augustus 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[1 september 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[1 september 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[1 september 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[1 september 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[3 september 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[8 september 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[9 september 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[9 september 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[10 september 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[10 september 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[13 september 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[13 september 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[15 september 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[15 september 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[16 september 1872 Brief van Tine aan Potgieter]

[17 september 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[Bijlage Herinneringen van Multatuli aan Natal]

[september 1872 Herinnering aan de jaren '40]

[17 september 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[18 september 1872 Advertentie inzake de Multatuli-Commissie]

[18 september 1872 Multatuli schrijft de Brief aan den Koning]

[19 september 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[19 september 1872 Brief van Mimi aan Funke]

[20 september 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[21 september 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[21 september 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[21 september 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[22 september 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[24 september 1872 Brief aan den Koning en Ideën IV verschijnen]

[24 september 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[26 september 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[26 september 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[26 september 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[26 september 1872 Kritiek in Algemeen Handelsblad]

[27 september 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[27 september 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[28 september 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[29 september 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[30 september 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[30 september 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[1 oktober 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[1 oktober 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[1 oktober 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[3 oktober 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[4 oktober 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[4 oktober 1872 Brief van Multatuli aan Van Helden]

[4 oktober 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[5 oktober 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 oktober 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[7 oktober 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[9 oktober 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[10 oktober 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[10 oktober 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[11 oktober 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[12 oktober 1872 Bespreking van Vorstenschool in NRC]

[13 oktober 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[14 oktober 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[15 oktober 1872 Ideën I, vijfde druk, verschijnt]

[oktober 1872 Beoordeling van De bruid daarboven]

[oktober 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[oktober 1872 Kritiek op de Brief aan den Koning in Leeskabinet]

[19 oktober 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[19 oktober 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[21 oktober 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[22 oktober 1872 Ideën IV, tweede stuk, verschijnt]

[24 oktober 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[24 oktober 1872 De Arnhemsche Courant over Vorstenschool]

[28 oktober 1872 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[28 oktober 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[oktober 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[30 oktober 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[2 november 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[2 november 1872 Onze Tolk over Vorstenschool]

[5 november 1872 Ideën I, vijfde druk, verschijnt]

[november 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[7 november 1872 De Brief aan den Koning in De Locomotief]

[9 november 1872 Busken Huet over Vorstenschool in de Javabode]

[13 november 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[15 november 1872 Ideën II en III, vijfde druk, verschijnen]

[november 1872 Artikel van D. Post in Vox Studiosorum]

[16 november 1872 Bericht in Het Vaderland]

[20 november 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[22 november 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[22 november 1872 Brief van Multatuli aan D. Post]

[22 november 1872 Brief van Multatuli aan D. Post]

[22 november 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[22 november 1872 Ideën II, vijfde druk, verschijnt]

[23 november 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[23 november 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[23 november 1872 Onze Tolk over Vorstenschool]

[23 november 1872 Vosmaer over Vorstenschool in Ned. Spectator]

[24 november 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[25 november 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[26 november 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[26 november 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[26 november 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[26 november 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[26 november 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[26 november 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[27 november 1872 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[27 november 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[28 november 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[28 november 1872 Brieven over letterkunde in De Locomotief]

[29 november 1872 Brief van Multatuli aan Waltman]

[29 november 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[29 november 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[30 november 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[30 november 1872 Vosmaer over Vorstenschool in Ned. Spectator]

[2 december 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[3 december 1872 Millioenen-studiën, 2e en 3e stuk, verschijnt]

[5 december 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[5 december 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[6 december 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 december 1872 Brief van Stéphanie aan Potgieter]

[7 december 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[9 december 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[11 december 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[11 december 1872 Brief van Potgieter aan Van Vloten]

[12 december 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[14 december 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[14 december 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[15 december 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[15 december 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[16 december 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[16 december 1872 Brief van Tine aan Potgieter]

[19 december 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[19 december 1872 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[20 december 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 december 1872 Brief van Funke aan Multatuli]

[21 december 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[21 december 1872 Aantekeningen in het Memoriaal]

[22 december 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[22 december 1872 Kritiek op Ideën in Onze Tolk]

[23 december 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[23 december 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[24 december 1872 Brief van Multatuli aan Funke]

[24 december 1872 Ideën IV, derde stuk, verschijnt]

[24 december 1872 Brief van Cohen Stuart aan Multatuli]

[26 december 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[26 december 1872 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[27 december 1872 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[27 december 1872 Bericht in de Deventer Courant]

[december 1872 Brief van Multatuli aan Cohen Stuart]

[30 december 1872 Opvoering Vorstenschool te Deventer]

[1 januari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[1 januari 1873 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[1 januari 1873 Brief van Stéphanie aan Potgieter]

[2 januari 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[2 januari 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[3 januari 1873 Ideën IV, derde aflevering, verschijnt]

[4 januari 1873 Brief van Wintgens aan Multatuli]

[4 januari 1873 Brief van Vosmaer aan Funke]

[5 januari 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[5 januari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[6 januari 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[6 januari 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[6 januari 1873 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[7 januari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[7 januari 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[7 januari 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[8 januari 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[9 januari 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[9 januari 1873 Bericht in Asmodée]

[10 januari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[11 januari 1873 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[12 januari 1873 Brief van Multatuli aan Waltman]

[12 januari 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[12 januari 1873 Brief van Tine aan Potgieter]

[15 januari 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[17 januari 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[22 januari 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[23 januari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[24 januari 1873 Brief van Multatuli aan Van der Ghinst]

[24 januari 1873 Brief van Multatuli aan Post]

[24 januari 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[27 januari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[28 januari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[28 januari 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[29 januari 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[29 januari 1873 Brief van Stéphanie aan Potgieter]

[30 januari 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[30 januari 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[31 januari 1873 Brief van Multatuli aan Waltman]

[31 januari 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[31 januari 1873 Bericht over verkoop Max Havelaar]

[1 februari 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[4 februari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[4 februari 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[6 februari 1873 Huisman overlijdt]

[6 februari 1873 Het publiek en het genie in Nieuws v.d. Dag]

[6 februari 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 februari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[7 februari 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[7 februari 1873 Brief van Multatuli aan Waltman]

[7 februari 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[8 februari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[8 februari 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[8 februari 1873 Aanbiedingscirculaire]

[9 februari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[9 februari 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[9 februari 1873 Bericht in de Amsterdamsche Courant]

[10 februari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[10 februari 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[12 februari 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[15 februari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[15 februari 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[februari 1873 Artikel in Stemmen van de Waarheid]

[17 februari 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[19 februari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[19 februari 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[20 februari 1873 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[21 februari 1873 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[22 februari 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[22 februari 1873 Brief van D. Los aan Funke]

[23 februari 1873 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[25 februari 1873 Brief van Kallenberg vd Bosch aan Potgieter]

[28 februari 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[28 februari 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[februari 1873 Multatuli, de Natie en Thorbecke in Vox]

[1 maart 1873 Artikel in de Sneeker Courant]

[2 maart 1873 Brief van Mimi aan Funke]

[3 maart 1873 Artikel betreffende Atjeh in Het Vaderland]

[4 maart 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[4 maart 1873 Artikel betreffende Atjeh in Het Vaderland]

[5 maart 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[5 maart 1873 Aantekeningen in Memoriaal]

[5 maart 1873 Brief van Cohen Stuart aan Multatuli]

[5 maart 1873 Artikel betreffende Atjeh in Het Vaderland]

[maart 1873 Beoordeling van Vorstenschool door Van Hall]

[6 maart 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[Bijlage Brief van Aaltje Duursma aan Funke]

[6 maart 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[6 maart 1873 Artikel in Asmodée]

[7 maart 1873 Brief van Funke aan Multatuli en Mimi]

[8 maart 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[10 maart 1873 Brief van Multatuli aan Waltman]

[11 maart 1873 Brief van Multatuli aan Van Hall]

[13 maart 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[15 maart 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[Bijlage Brief van Aaltje Duursma aan Funke]

[maart 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[maart 1873 Multatuli, de Natie en Thorbecke in Vox]

[17 maart 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[18 maart 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[18 maart 1873 Brief van Multatuli aan Waltman]

[20 maart 1873 Brief van A.C. Wertheim aan Multatuli]

[21 maart 1873 Ideën V, eerste aflevering, verschijnt]

[22 maart 1873 Brief van Multatuli aan Waltman]

[23 maart 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[23 maart 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[23 maart 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[23 maart 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[Bijlage Brief van Aaltje Duursma aan Funke]

[24 maart 1873 Ingezonden Stuk van Mina Krüseman]

[24 maart 1873 Advertentie Ingezonden Stuk van Mina Krüseman]

[24 maart 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[25 maart 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[25 maart 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[maart 1873 Huishoudelijke aantekeningen]

[26 maart 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[27 maart 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[27 maart 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[27 maart 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[27 maart 1873 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[28 maart 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[29 maart 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[maart 1873 Multatuli schrijft aan Mina Krüseman]

[maart 1873 Rekening-courant]

[1 april 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[5 april 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[5 april 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[5 april 1873 Brief van Mina Krüseman aan Multatuli]

[9 april 1873 Veroverings-politiek in Sneeker Courant]

[11 april 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[april 1873 Beoordeling van Ideën IV in Leeskabinet]

[15 april 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[15 april 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[16 april 1873 Aantekeningen in Mimi in Dagboek]

[17 april 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[19 april 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[19 april 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[20 april 1873 Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

[23 april 1873 Artikel in de Sneeker Courant]

[24 april 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[25 april 1873 Ideën V, tweede aflevering, verschijnt]

[27 april 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[1 mei 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[4 mei 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[5 mei 1873 Brief van Multatuli aan Waltman]

[5 mei 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[5 mei 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[7 mei 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[7 mei 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 mei 1873 Hart en koffie in Sneeker Courant]

[9 mei 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[9 mei 1873 Brief van Mina Krüseman aan Mevrouw K.]

[12 mei 1873 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[12 mei 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[12 mei 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[12 mei 1873 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[13 mei 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[Bijlage Brief van D. Los aan Funke]

[14 mei 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[14 mei 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[14 mei 1873 Artikel in het Studenten Weekblad]

[15 mei 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[17 mei 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[18 mei 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[19 mei 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[20 mei 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[20 mei 1873 Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

[21 mei 1873 Twee artikelen in Studenten Weekblad]

[26 mei 1873 Brief van Multatuli aan Gerdessen]

[28 mei 1873 Aantekeningen in het Memoriaal]

[29 mei 1873 Brief van Multatuli aan Rademacher]

[30 mei 1873 Ideën V, derde aflevering, verschijnt]

[31 mei 1873 Brief van Roorda van Eysinga aan Multatuli]

[31 mei 1873 Vlugmaren in de Ned. Spectator]

[mei 1873 Rekening-courant]

[4 juni 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[5 juni 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[6 juni 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

[7 juni 1873 Brief van Multatuli aan Funke]

[11 juni 1873 Brief van Funke aan Multatuli]

Notities over taal

Biografische aantekeningen

In memoriam Henri A. Ett Rotterdam, 4 augustus 1908 - Delft 6 oktober 1982


[1 januari 1873
Brief van Multatuli aan Roorda van Eysinga]

*1 januari 1873

Brief van Multatuli aan S.E.W. Roorda van Eysinga, begonnen op oudjaar 1872. (RvE, blz. 229-235).

Van deze brief is slechts een klein gedeelte in handschrift bewaard gebleven, nl. éen vel met bovenaan een strookje papier waarop Mimi iets heeft genoteerd dat kennelijk een voorafgaande passage samenvat. Hoewel de keerzijde door een groot kruis is doorgestreept, heeft zij de tekst onverkort afgedrukt. Het handschriftelijke fragment begint met cône is van éen familie en eindigt met niet roeren kan. Voor dat gedeelte volgt de onderstaande tekst uiteraard de autograaf.

Wiesbaden 31 Dec. 1872.

Beste Roorda! Ik ontving uwe brieven van 23 en 26. De laatste bracht me dat confidentiëele stuk van den Weledelen Heer Katz. Uw antwoord is flink en waardig. Nu ja, maar nu hebt ge om mynentwil eene... relatie verloren! Ik zou eigenlyk heel gaarne dat vreeselyke derde stuk van u lezen, om daaruit te zien wat dan voor dien Telegraaf zoo ondrukbaar kan geweest zyn? Zit het hem in camaraderie voor den N. Rotterdammer?

Aan overtuiging, conscientie, moraal in krantenschryvers geloof ik niet. De zaak is niets dan industrie. Maar ook als zoodanig vat ik niet wat ze tot leiddraad nemen. Ik begryp dan nog beter den vuilen Asmodee, die zich aan de roomschen schynt verkocht te hebben. Die kerel heeft le courage de son métier.

Ik ben weer in een bui van lettermisselykheid. Een stemming van: och, al dat geschryf en gewryf! - En... van dat geschryf moet ik leven! M'n eigen werk komt me voor als vervelend gezeur. Laat me eerst uw beide brieven doorloopen.

In zeer hoogen zin is gevoel en verstand één. Dat eenzyn is (byna?) overal de conclusie, niet alleen van 't divergerende, maar zelfs van 't schynbaar disparate. ↑ ↑ zoowel als ← →. En dat ook fysieke gevoeligheid eenigszins samengaat met intelligentie en vatbaarheid voor geestelyke aandoening zal wel waar zyn. We lezen telkens van gemartelden die zich goed hielden. Ik kan niet gelooven dat daarvan in onzen tyd zooveel voorbeelden zouden zyn. Ook beweert men dat vrouwen beter bestand zyn tegen pyn dan mannen.

Eene andere vraag is of niet fysieke gevoeligheid in evenredigheid staat met verbeelding. Het besef der continuïteit verzwaart de pyn. Een dier heeft dat besef niet, of althans niet in die hooge maat. Wy lyden, behalve door 't oogenblikkelyke, ook (of meer) door de herinnering aan 't vorige, en den angst voor wat er volgt omdat we ons dat levendiger dan brutes voorstellen. Daarin zyn zonderlinge onevenredigheden. Velen zyn meer bevreesd voor 't splyten van een nagel dan voor 'n grooten wond. Ik byv. ben minder bang voor 'n houw dan voor 'n steek, en 't meest voor 'n diepte. Het trekken van een kies gaat by my vergezeld van iets aangenaams. Wie zal zoo-iets verklaren?

Die overgang van a in å is maar 'n onderdeel van die verwisselingen. Alles gaat over in alles.

a in ê. (paard = peerd. mama = mem.)
aa in ôâ. vlaamsch en overal.
e in a. kersen karsen.
y in a. (vlaamsch: Amsterdam ligt aan het Aa.)
Juist een der oudste benamingen van water aoea, aqua, oea wa, wad, oeëd oeäs was wasser, wad.
a in i. wasschen = wisschen.
waage (weegschaal) wieg, (t begrip van schommelen) band, binden, finden, fand.

au in ooi. gau = gooi.
ou in ooi. kouw = kooi
etc etc. etc.

Voltaire (meen ik) heeft gezegd en fait d'étymologie, les voyelles ne signifient rien du tout, et les consonnes peu de chose.

Myn liefste studie zou ‘taal’ zyn, nam: het opsporen der Geschiedenis van 't mensdom uit de (darwinsche) ontwikkeling der uitingsmiddelen. Ik zie duidelyk de sporen van een urtaal. Het begrip: water speelt daarin een groote rol. Evenals de gehuchten en steden zich kristalliseerden om 'n punt aan 't water, heeft zich ook alöm de taal uitgebreid om den klank heen die men van water had afgeluisterd. 't Maleische ayer is 't zelfde woord als Ahr. Het fransche cône is van een familie met ons kunnen en koning. De uitgang van onzen comparatief is dezelfde r die aa tot aar of Ahr maakte, en die als interjectie: hra! (hoerah, hurrah) vormde. Ook beduidde ze 't heerschap: ŭr, er, her, ser (Belsa-sĕr. Nebukadnesăr (= nabi Kadna sar, de gewyde heer, Kandjieng toewan Chadna) tserclaas de Tilly. Czaar Sire Cezar Keizer-

Claas = claus is zelf: heer, d.i. de toewan gedoeng, de man in 't gesloten huis.

Dat ĕr of sĕr hebben we in meer en zeer goed bewaard.-

En de superlatief: st! D.i. niet verder met die beweging aanduidende r.

Meer = ‘maha-r’ = ga wat verder in grootte. Meest = maha = st = stop! Die st. is ook in kun-st = het toppunt van kunnen. 't Engelsche cunning gaat minder ver.

Och, ik had er zoo'n lust in my geheel aan die studie te wyden! Maar ik zou jaren noodig hebben voor ik iets leveren kon dat op iets als 'n geheel leek. En dat kan niet! Hoe zou ik leven gedurende dien tyd. De kennis der talen is bedorven door de ‘letteren’. Indien tien personen een klank hooren die ze nooit in letters zagen uitgedrukt, zullen ze waarschynlyk tien manieren kiezen om by benadering voortestellen wat ze vernamen. (Zie tokkèh = gèkko. Nadowessiër = Sioux! De franschen verstonden uit iets als: nadow'ssi'ou alleen den laatsten klank. Onlangs moest me een française den naam van 'n Duitscher overbrengen. Ik meende heel mooi te verstaan en schreef Klikli of Kleklis. De man heette Glücklich! Enz. Zoo heb ik duidelyk joe verstaan in 't duitsche ihr.-

Ja, de consonanten wisselen even makkelyk als de vokalen. Cimbren, Kimbren, Cambre, Sambre, (Kamer, Zimmer) Samelen, komen, commun, gemeen. Kameraad, Si-Kamber (= sir Kamber) al die woorden zyn van één URsprong. (Ook ur beduidt water. Sprong beduidt: pentjoeran. Eng.: spring = de tyd van vloeibaar worden = lente.

Haupt en kop of kopf is één woord! 't Is de gesubstantiveerde uitdrukking van de interjectie: h...u...u...p! (Op, up, naar boven). Verwant met heffen en hoog. Dat h...u...u...p! nu is natuurgeluid, en staat in verband met de wyze van adem inhalen (longen etc.) als men tezamen iets wil opligten. Tot zulke primitieve natuurgeluiden meen ik alles te kunnen terugbrengen. Is 't niet jammer dat ik geen tyd heb? - In een land als 't onze is studie onmogelyk. Men moet toch leven! Wie betaalt de moeite die er zou noodig zyn om 'n klein boekje te leveren vol bronnen studie? 't Spreekt vanzelf dat alles licht & dicht gemaakt wordt.

Uw Marietje is snoepig met haar: ben ik uw kind? 't Lykt wel of niets meer gelykt op uitgeleerde courtisanerie, dan onschuld. Ja, dat is zoo!-

Of ik verhuizen ga? Binnen eenige maanden zal 't wel moeten. Maar ik weet nog niet hoe en waarheen. 't Hoe hangt af van werken. Ik moet 'n beetje achterstand aangezuiverd hebben en wat in de hand. En waarheen? Ik weifel tusschen... Holland en Italie. De keus is pynlyk. Ik moet hard werken en dat heen en weer zenden van drukproeven is zoo lastig. Bovendien correspondentie (met 'n uitgever bedoel ik nu) geeft zooveel aanleiding tot misverstand. En als ik dan vér van honk m'n uitgever kwyt raakte, zat ik in den brand. Aan den anderen kant heb ik in Holland een moeielijk leven. Ik kan daar geen wandeling doen zonder den eersten den besten in de gelegenheid te stellen my aantespreken. Ik heb daar verdrietige ondervinding van! Toen ik in Amsterdam dat kamertje by d'Ablaing had, ging ik 's middags naar een koffihuis om 2 of 3 couranten te lezen. Dat is in Holland ‘niet fatsoenlyk’. Wist ge dat? Iemand die zich respecteert, moet lid van 'n fatsoenlyke Societeit wezen, of de couranten aan huis ontvangen. En dan dat vervloekte: ‘ik ken hem perfect!’ van iemand die eens ergens met my in één locaal is geweest!

Wat verhuizen aangaat, weet ik dus nog niet wat ik doen zal. Maar in allen geval, ik moet eerst 'n vel of... 30 gewerkt hebben! Voor dien tyd is 't ydel kiezen, omdat ik me toch niet roeren kan. Als Vorstenschool gespeeld werd, wou ik 't graag zien. (De Natie zal dien wensch heel onbescheiden vinden!) Ik verneem dat men den 30sten (gister dus) te Deventer de tweede acte zou opvoeren. Dat is de rederykerskamer Demosthenes. (Wat 'n naam voor 'n reciteerclubje!) Nu, Demosthenes heeft me geen kennis gegeven. Ik vernam 't van Schook en Funke. Van opvoering elders hoor ik niets. Zouden de troepen te Amsterdam en den Haag er politiek bezwaar in zien? Dat is wel mogelyk! Wat 'n verdrietig arbeiden in zoo'n land.

't Zal me benieuwen wat Huet uitvoert met z'n nieuw blad. In eene annonce in 't Nieuws noemt hy zich ‘eigenaar en redacteur’. Ik zou 't wel willen lezen, maar fl. 40 kan ik er niet voor offeren.

En Feringa!

1 Januari 1873.

Daar bleef ik gister steken. Ik zit waarlyk met hem in den brand, zoowel wat z'n schryvery aangaat, als ten opzichte van z'n stryd met u. Daarby komt m'n algemeene stemming. Al dat gewurm met letters, frazen en ideën hangt me de keel uit! Ik kan dien gemoedstoestand niet goed beschryven. De Girardinsche uitdrukking: ‘spreken en schryven baat niet’ is onjuist. Dit weet ik wel. Maar wát er dan eigenlyk aan mankeert kan ik niet helder krygen. Een uitwegje is: nu ja, 't baat niet oogenblikkelyk, maar (misschien!) later! Ook dit is niet uitgemaakt. Soms ook blykt er dat schryven wél terstond invloed heeft. Soms! Ik - schryver, godbetert! - moest weten: wanneer! En hoe! Elk ander industrieel schynt te weten wat, wanneer en hoe hy z'n waar moet leveren. Dat hoort by 't vak! Daar ik dit niet weet, blykt er dat ik m'n vak niet versta. Dit maakt moedeloos.

Zou men byv. niet meenen dat uw beide stukken in den Telegraaf aanleiding hadden moeten geven tot repliek? Tot wryving? Niets daarvan. Nog eens, indien ge de zaak voortzet, en (ik wou het!) daarover gekapitteld wordt, endosseer dan uw dupliek s.v.p. op my. Ik zou er pleizier in hebben. Ik wou dat de NRC. u erg uitschold. Zóó, meen ik, dat hy een zeer bar antwoord wettigde. Dan heb ik 'n goede gelegenheid om u eens flink te verdedigen. Ik wou u dan behandelen als type tegenover type. Gy partytrekkende voor recht, de ander levende van onrecht. Gy: gebannen, outlaw, hy: polemiseerend, litterariseerend, kritiseerend met byhang van dividend.

Maar... ook dát zou weer smoren in den modder!

En ik wou u over Feringa schryven! In den laatsten tyd ontving ik drie brieven, waaruit me blykt dat hy zich 't onwel zyn met u zeer aantrekt. Dit bevalt me. Het is minder dor dan anders zou optemaken zyn uit zekere wouldbe stoïsche stellingen. Let er op, hem geen aanleiding te geven tot de meening dat... hoe zal ik zeggen. Ik bedoel: overbrievery met al de vervelende gevolgen. (Hy zei, en toe zei zy, en toen heeft hy weer gezegd etc.). Dat maakt 'n niets tot gif. En ik wou de gif er uit hebben. Eigenlyk haat ik publiek te zeer om hem 't genoegen te gunnen u te zien kibbelen. Dit zal ik hém ook schryven. Ge wondt u voor 't pleizier van beroerdelingen.

Maar... afgescheiden hiervan zit ik in den brand met zyn publicistery! Ze smaakt me niet. Maar ik heb geen lust daarover lange redenaties te houden. Wat geeft het of ik nu beanalyseer wat me daarin niet bevalt, en waarom? En brusk afkeuren staat meesterachtig. M'n blaadje is vol. Hartelyk gegroet, gy en de uwen, ook van Mimi.

Uw vriend

D.D.