Multatuli.online

[19 september 1867
Van den Rijn (LXII)]

19 september 1867

Bijdrage van Multatuli in de Opregte Donderdagsche Haarlemsche Courant, no. 221.

Van den Rijn, 17 September.

Het nummer der Kölnische-Zeitung van 30 Julij, dat in beslag was genomen wegens het gispen van eenige door de Regering in de nieuwe provincien toegepaste maatregelen, is dezer dagen vrijgegeven.

- In eene beschouwing over de dusgenaamde privaat-docenten aan de duitsche en inzonderheid aan de pruissische hoogescholen klaagt de Kölnische-Zeitung, dat het gouvernement te weinig voor die geleerden doet; hen vaak eerst op te gevorderden leeftijd tot eigenlijk gezegde hoogleeraren aanstelt, en hen daarna die betrekking veel te lang laat vervullen. De Kölnische-Zeitung wijst op Nederland, waar elk hoogleeraar, die den ouderdom van 70 jaren bereikt heeft, op eervolle wijze wordt gepensioneerd. Soortgelijke bepaling behoorde ook in Pruissen te bestaan, en zelfs zou de 70jarige leeftijd, in het belang der academische lessen, nog met vijf of tien jaar verminderd moeten worden. Voor het overige is de Kölnische-Zeitung met de instelling van het corps privaat-docenten zeer ingenomen, en schrijft zij aan den ijver dier mannen voor een niet gering gedeelte de superioriteit van het hooger-onderwijs in Duitschland toe. ‘Wie zich van het nut der privaat-docenten overtuigen wil (schrijft zij), behoeft zich slechts naar landen te begeven, waar zij niet bestaan. Men vergelijke, bij voorbeeld, den staat van troostelooze stagnatie, waarin de hoogescholen in Engeland en Holland verkeeren, met het frissche intellectuële leven aan de zoo veel kleinere en onbemiddelder universiteiten van Zwitserland, - waar de instelling der privaat-docenten sedert lang van het naburige en aanverwante Duitschland overgenomen is, - en ook de eigenzinnigste tegenstander zal van zijne antipathie genezen worden.’

- Te Kassel heeft eene bijeenkomst plaats gehad van bierbrouwers, hoofdzakelijk uit Noord-Duitschland, om te overleggen, wat zou kunnen gedaan worden tegen de voorgenomen verandering in de belasting op de brouwerijen. Men besloot tot het schrijven eener memorie, die, zoo mogelijk door al de betrokkenen op het gebied van het Tolverbond geteekend, aan de Regering zou worden aangeboden.

- Men schrijft uit Frankfort: ‘H.M. Koningin Augusta heeft aan de Frankforter Dombouw-Vereeniging (opgerigt na den brand, die onlangs plaats had) eene som van 1000 fl. doen toekomen, en den stadspastoor Thissen verzocht, haar als lid dier Vereeniging te doen inschrijven.

- Volgens een berigt in de Kreuz-Zeitung, zou het voornemen bestaan, voor de provincie Nassau een afzonderlijke consistorie, of kerkelijk-overheidscollegie, te benoemen. - In overeenstemming met vroegere hertogelijke besluiten, is het den onderwijzers in de genoemde provincie verboden geworden, zich eene jagt-acte aanteschaffen, of zelfs deeltenemen aan eene jagt. Ook verzoeken om bijzondere vergunning, in het belang der gezondheid, zullen afgewezen worden, ‘daar onderwijzers wel op andere wijze, zonder nadeelige gevolgen voor hun beroep, de noodige gelegenheden tot ligchaamsoefening vinden kunnen.’ De Mainzer-Zeitung vraagt, waarom zoo in het bijzonder de nassausche onderwijzers worden uitgesloten van een genoegen, hetwelk overal elders, en voor ieder zonder onderscheid, tegen betaling der wettelijke belasting, te verkrijgen is? ‘Het staat een ander (aldus spreekt zij) evenmin vrij, als eenen onderwijzer, zijn beroep te verwaarloozen, en wij zoeken tevergeefs naar de oorzaak, die de Regering beweegt, zoo school-meesterlijk omtegaan met schoolmeesters. Wij hadden gehoopt, dat zulke zotternijen zouden verdwenen zijn, tegelijk met het régime, waaraan zij haar aanzijn te wijten hebben.’

- In het regeringsdistrict Trier wordt zeer veel werk gemaakt van het planten van boomen langs de groote wegen. In het vorige jaar zijn 19,000 boomen geplant, waarvan twee derde gedeelten uit vruchtboomen bestaan.