lijst van lezingen

Datum en plaats		Onderwerp en links
20 februari 1862 Amsterdam, Frascati, grote zaal		Over de redenen tot lezen (na de pause: Introductie tot Ideën) Aankondiging van de lezing in het Algemeen Handelsblad, 17 februari 1862.
6 maart 1862 Amsterdam, Frascati, grote zaal		Aansporing om de vrouw een groter aandeel te geven in het leven Aankondiging van de lezing in Nieuw Amsterdamsch handels- en effectenblad, 3 maart 1862. Bespreking van de lezing in Nieuw Amsterdamsch handels- en effectenblad, 8 maart 1862.
27 maart 1862 Amsterdam, Frascati, grote zaal		Over het noodzakelijke van dwaling en van de strijd daartegen Aankondiging van de voordracht in Nieuw Amsterdamsch handels- en effectenblad, 27 maart 1862.
3 april 1862 Amsterdam, Frascati, grote zaal		Een Vertelling Aankondiging van de voordracht in Nieuw Amsterdamsch handels- en effectenblad, 3 april 1862.
8 april 1862 Leiden, Stads-Gehoorzaal		Aankondiging van de voordracht in Nieuw Amsterdamsch handels- en effectenblad, 7 april 1862.
10 april 1862 Amsterdam, Frascati, grote zaal		Aankondiging van de voordracht in Nieuw Amsterdamsch handels- en effectenblad, 7 april 1862. Bespreking van de voordracht in Nieuw Amsterdamsch handels- en effectenblad, 12 april 1862.
17 april 1862 Amsterdam, Frascati, grote zaal		Over de verplichtingen van de Nederlandse Staat omtrent Indië Aankondiging van de voordracht in Nieuw Amsterdamsch handels- en effectenblad, 12 april 1862.
18 mei 1864 Amsterdam, Vereeniging (Warmoesstraat)		Over mevrouw Pruimers Vermelding van de voordracht over mevrouw Pruimers in Amsterdam (en Zwolle) in Java-bode : nieuws, handels- en advertentieblad voor Nederlandsch-Indie, 6 juli 1864.
26 mei 1864 Zwolle, Schouwburg Odeon		Over mevrouw Pruimers Vermelding van de voordracht over mevrouw Pruimers in Zwolle (en Amsterdam) in Java-bode : nieuws, handels- en advertentieblad voor Nederlandsch-Indie, 6 juli 1864.
31 mei 1864 Deventer, Schouwburgzaal		Aankondiging van de voordracht in de Davobode, 1 juni 1864.
3 juni 1864 Deventer, Schouwburgzaal		Naar aanleiding van Minnebrieven en Ideën Aankondiging van de voordracht in de Deventer Courant, 3 juni 1864.
13 juli 1864 Amsterdam, Lokaal der Vereeniging		Over een staatkundig onderwerp Toegangskaartje voor deze lezing.
19 juli 1864 Amsterdam, Vereeniging (Warmoesstraat)		Aankondiging van de voordracht in Algemeen Handelsblad, 18 juli 1864.
26 juli 1864 Amsterdam, Vereeniging (Warmoesstraat)		Over de geest van onze regering (Thorbecke) Aankondiging van de voordracht in Algemeen Handelsblad, 22 juli 1864.
13 augustus 1864 Amsterdam, (De Dageraad)		De ‘Elberfeldse’ en de ‘zeeziekte historie’
24 augustus 1864 Amsterdam, (De Dageraad)
7 september 1864 Amsterdam, (De Dageraad)
1 oktober 1864 Amsterdam, Koninklijk Paleis op de Dam		Over de toestand in onze koloniën en van de gruwelen door het Nederlands leger daar bedreven Bespreking van de voordracht in Dagblad van Zuidholland en 's-Gravenhage, 2 oktober 1864.
15 november 1865 Amsterdam, OZ Achterburgwal (De Dageraad)		Over de toestand van Java en de maatschappij aldaar (?) Lezersreactie op de lezing in een ingezonden stuk in het Algemeen Handelsblad, 29 november 1865.
28 februari 1867 Antwerpen, Roode Zaal van de Cercle		Het streven naar waarheid Verslag van de lezing in het Antwerpse dagblad De Koophandel, 1 maart 1867.
2 maart 1867 Antwerpen, Roode Zaal van de Cercle		De leugen van het huwelijk
24 maart 1867 Antwerpen, Roode Zaal van de Cercle		De leugen in de godsdienst
19 augustus 1867 Gent		Het recht om een gevoelen af te keuren
29 maart 1868 Utrecht, Utrechts studententoneelgezelschap Panta Noëta		Voordracht uit Vorstenschool Korte terugblik op de lezing in het tijdschrift Stemmen voor waarheid en vrede, jrg. 54, 1917
22 september 1868 Rotterdam, Scheepsmakershaven		Dramatische fragmenten (Vorstenschool) Aankondiging van de lezing in de Nieuwe Rotterdamsche Courant: staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad, 22 september 1868. Bespreking van de lezing in de Nieuwe Rotterdamsche Courant: staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad, 23 september 1868 en een bespreking in het Algemeen Handelsblad, 24 september 1868.
4 november 1868 Sneek, Concertzaal		Dramatische fragmenten (Vorstenschool) Bespreking van de lezing in de Provinciale Drentsche en Asser courant, 14 november 1868.
7 november 1868 Groningen, Concerthuis		Dramatische fragmenten (Vorstenschool) Aankondiging van de voordracht in Algemeen Handelsblad, 9 november 1868.
9 november 1868 Winschoten		Dramatische fragmenten (Vorstenschool)
20 november 1868 Delft, Stads-Doelen		Nog iets over Vrije Studie Aankondiging van de lezing in Delftsche Courant, 20 november 1868. Bespreking van de lezing in Delftsche Courant, 24 november 1868.
2 december 1868 Joure
3 december 1868 Bolsward, Den Doele		Aankondiging van de lezing in Leeuwarder Courant, 27 november 1868.
4 december 1868 Heerenveen, Groote Zaal bij Wed. Jorissen		Letterkundige lezing Aankondiging van de lezing in Leeuwarder Courant, 1 december 1868.
6 december 1868 Sneek, Concertzaal Amicitia		Voordracht uit Vorstenschool
7 december 1868 Leeuwarden, Groote Zaal IJ. Van der Wielen		Ideeën omtrent literatuur en dramtatische kunst, gevolgd door dramatische fragmenten Aankondiging van de lezing in Leeuwarder Courant, 4 december 1868. Bespreking van de lezing in de Leeuwarder Courant, 11 december 1868 en een ingezonden brief in de Leeuwarder Courant, 17 december 1868 naar aanleiding van deze lezing.
10 december 1868 Groningen, Concerthuis		Vrije Studie Aankondiging van de lezing in de Provinciale Drentsche en Asser courant, 3 december 1868. Bespreking van de lezing in Nieuwe Rotterdamsche Courant: staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad, 12 december 1868.
11 december 1868 Drachten, Logement De Feniks		Voordracht uit Vorstenschool
14 december 1868 Gorredijk
18 december 1868 Arum, Ten huize van dhr J.Meijer		Aankondiging van de lezing in Leeuwarder Courant, 15 december 1868.
23 december 1868 Franeker, Zaal van dhr. J.J. van Haagen		Dramatische fragmenten (Vorstenschool) Verslag van de lezing in het Franeker Nieuws- en Advertentieblad, 27 december 1868.
24 december 1868 Harlingen, Gebouw Harmonie		Dramatische fragmenten (Vorstenschool) Aankondiging van de lezing in Leeuwarder Courant, 22 december 1868. Een uitgebreide aankondiging van de lezing in de Harlinger Courant, 23 december 1868.
8 januari 1869 Arnhem, Musis Sacrum		Dramatische fragmenten (Vorstenschool) De lezing was eerst gepland op woensdag 6 januari 1869, maar wordt uitgesteld tot vrijdag 8 januari. Aankondiging van de lezing in Arnhemsche Courant, 31 december 1869, wanneer de datum nog niet bekend is. Op 5 januari staat in de Arnhemsche Courant nog een aankondiging voor de lezing op 6 januari. Op 7 januari in diezelfde krant een aankondiging van het verzetten van de lezing naar 8 januari 1869. Voorbespreking van de lezing in Arnhemsche Courant, 4 januari 1869. Een nabespreking in het Utrechtsch provinciaal en stedelijk dagblad: algemeen advertentieblad, 11 januari 1869 en een nabespreking in de Arnhemsche Courant, 11 januari 1869.
10 januari 1869 Amsterdam, (De Dageraad)		Dramatische fragmenten (Vorstenschool) Bespreking van de voordracht in het Notulenboek van De Dageraad, 10 januari 1869.
15 januari 1869 Maastricht
6 maart 1869 Delft, Stads Doelen		Iets over beschaving Aankondiging van de voordracht in de Delftsche Courant, 5 maart 1869.
14 april 1869 Hertogenbosch, Bovenzaal van dhr. Cordens		Vrije Studie Aankondiging van de voordracht in De Noord-Brabander: staat- en letterkundig dagblad, 8 april 1869. Bespreking van de voordracht in De Noord-Brabander: staat- en letterkundig dagblad, 17 april 1869. In een ingezonden brief in De Noord-Brabander: staat- en letterkundig dagblad van 22 april 1869 wordt hier weer op gereageerd. Twee dagen later is er nóg een reactie in dezelfde krant te lezen (De Noord-Brabander: staat- en letterkundig dagblad, 24 april 1869).
15 april 1869 Dordrecht, Concertzaal van dhr. J.D. van Peere		Vrije Studie Aankondiging van de lezing in de Dordrechtsche Courant, 10 april 1869.
16 april 1869 Nijmegen, Concordia		Vrije Studie Aankondiging van de voordracht in de Nieuwe Nijmeegsche Courant, 11 april 1869. Verslag van de lezing in de Nieuwe Nijmeegsche Courant, 22 april 1869.
17 april 1869 Zutphen, Concertzaal		Vrije Studie Aankondiging van de lezing in de Zutphensche Courant, 14 april 1869. Verslag van de lezing in de Zutphensche Courant, 21 april 1869.
18 april 1869 Breda, Bovenzaal koffiehuis het Gouden Kruis		Vrije Studie Aankondiging van de lezing in de Bredasche Courant, 18 april 1869. Korte bespreking van de lezing in de Amsterdamsche Courant, 23 april 1869.
24 april 1869 Gent, Sodaliteit		Vrije Studie Verslag van de lezing in Het Volksbelang, 1 mei 1869.
26 april 1869 Gent, Zaal van Van Crombrugghe-genootschap		Dramatische fragmenten (Vorstenschool) Korte bespreking van de lezing in de Gazette van Gent, 28 april 1869.
9 mei 1869 Rotterdam, Gezelligheid		Het algemeen stemrecht Verslag van de lezing in De Rotterdamsche Lantaren, Tweede Twaalftal, 21 mei 1869.
10 oktober 1869 Amsterdam, (De Dageraad)		Vrije Studie Aankondiging van de lezing in De Dageraad, Nieuwe serie - Eerste jaargang, No. 20, 9 oktober 1869. Verslag van de lezing in De Dageraad, Nieuwe serie - Eerste jaargang, 23 oktober 1869.
23 december 1869 Gent, Sodaliteit		Het liberalismus in het leven Aankondiging van de lezing in de Gazette van Gent, 24 december 1869. Verslag van de lezing in Het Volksbelang, 27 december 1869.
5 april 1875 Rotterdam, Gebouw der Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen		De poëzie Aankondiging van de lezing in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 27 maart 1875. Verslag van de lezing in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 7 april 1875.
12 april 1875 Utrecht, Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen		De poëzie Aankondiging van de lezing in Het Vaderland, 5 april 1875.
13 april 1875 Den Haag, Zaal Diligentia		Vorstenschool Bespreking van de voordracht in Dagblad van Zuid-Holland en 's-Gravenhage, 15 april 1875.
15 april 1875 Dordrecht, Lokaal van J.C. van der Horst		Aankondiging van de lezing in Het Vaderland, 10 april 1875. Bespreking van de voordracht in Dagblad van Zuid-Holland en 's-Gravenhage, 17 april 1875.
28 april 1875 Rotterdam, Nieuwe Rotterdamsche Schouwburg		De basis van ons zedelijk leven Bespreking van de voordracht in Leeuwarder Courant, 9 mei 1875. Nog een verslag van de voordracht in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 30 april 1875.
1 mei 1875 Goes, Schouwburgzaal		Idee 114: Elke deugd heeft onechte zusters, die de familie oneer aandoen Korte vermelding van de lezing in Dagblad van Zuidholland en 's-Gravenhage, 7 mei 1875. Een verslag van de lezing stond in de Goesche Courant, begin mei 1875.
6 februari 1878 Delft, Concertzaal Doele		Onze nationaliteit Aankondiging van de lezing in Delftsche Courant, 3 februari 1878. Bespreking van de lezing in Provinciale Drentsche en Asser Courant, 9 februari 1878. Een ander verslag van de lezing valt te lezen in het Algemeen Nederlands Studenten Weekblad Minerva, 13 februari 1878.
11 februari 1878 Rotterdam, Zaal der Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen		Een Duits rechtsgeding in het begin van de negentiende eeuw Aankondiging van de lezing in Het Vaderland, 29 januari 1878. Verslag van de lezing in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 13 februari 1878.
13 februari 1878 Utrecht		De moeilijkheid om de weg te wijzen tot geluk In het Algemeen Nederlands Studenten Weekblad Minerva stond een verslag in twee delen. Het eerste deel is te lezen in de publicatie van 20 februari, een tweede deel van het verslag van de voordracht staat in de publicatie van 27 februari 1878. Een ander verslag van de lezing valt te lezen in het Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk Dagblad, 14 februari 1878.
15 februari 1878 Amsterdam, Lokaal Maison Wackwitz (Keizerskroon)		Wat is poëzie? Aankondiging van de lezing in Het nieuws van den dag: kleine courant, 15 februari 1878. Bespreking van de voordracht in Provinciale Drentsche en Asser Courant, 19 februari 1878.
21 februari 1878 Leiden, Stadsgehoorzaal		Zedelijkheid en wetenschap Aankondiging van de voordracht in de Leidsche Courant, 19 februari 1878. Een bespreking van de voordracht in het Algemeen Nederlands Studenten Weekblad Minerva, 27 februari 1878. Een ander verslag van de voordracht staat in Vox Studiosorum, 28 februari 1878.
23 februari 1878 Den Haag, Diligentia		De zaligsprekingen in de bergrede Aankondiging van de lezing in Het Vaderland, 23 februari 1878. Bespreking van de lezing in het Dagblad van Zuidholland en 's-Gravenhage, 26 februari 1878.
25 februari 1878 Amsterdam, Lokaal Maison Wackwitz (Keizerskroon)		Wijsbegeerte Aankondiging van de voordracht in het Algemeen Handelsblad, 20 februari 1878. Verslag van de voordracht in de Amsterdamsche Courant, 27 februari 1878.
27 februari 1878 Dordrecht, Schouwburglokaal Van der Horst		Wijsbegeerte Aankondiging van de lezing in de Dordrechtsche Courant, 24 en 25 februari 1878.
1 maart 1878 Middelburg, Concertzaal		Waarheid in poëzie Aankondiging van de lezing in de Middelburgsche Courant, 26 februari 1878. Verslag van de lezing in de Middelburgsche Courant, 1 maart 1878.
2 maart 1878 Goes, Concertzaal		Wijsbegeerte Aankondiging van de voordracht in de Goesche Courant, 2 maart 1878. Verslag van de voordracht in de Goesche Courant, 5 maart 1878.
6 maart 1878 Delft, Concertzaal Doele		Onze nationaliteit (vervolg van 6 febr.) Aankondiging van de lezing in de Delftsche Courant, 6 maart 1878. Bespreking van de lezing in Het Vaderland, 8 maart 1878.
11 maart 1878 Groningen, Groote zaal der Vereeniging de Harmonie		Waarheid in poëzie Aankondiging van de lezing in de Provinciale Groninger Courant, 4 maart 1878. Verslag van de lezing in de Groninger Courant, 13 maart 1878.
13 maart 1878 Leeuwarden, Groote zaal Van der Wielen		Het soort publiek dat hij veracht; wijsbegeerte Aankondiging van de lezing in de Leeuwarder Courant, 10 maart 1878. Bespreking van de lezing in Leeuwarder Courant, 15 maart 1878.
15 maart 1878 Sneek, Concertzaal		De zaligsprekingen in de bergrede Aankondiging van de voordracht in de Sneeker Courant, 9 maart 1878. Verslag van de voordracht in de Sneeker Courant, 15 maart 1878.
18 maart 1878 Arnhem, Musis Sacrum		Genot is deugd Aankondiging van de lezing in de Arnhemsche Courant, 12 maart 1878. Bespreking van de lezing in de Arnhemsche Courant, 20 maart 1878.
20 maart 1878 Rotterdam, Zaal der Maatschapij tot Nut van 't Algemeen		Bijgeloof Aankondiging van de lezing in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 13 maart 1878.
21 maart 1878 Utrecht, Kleine Concertzaal van het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen		Zedelijkheid en wetenschap Aankondiging van de voordracht in het Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk Dagblad, 20 maart 1878. Verslag van de voordracht in het Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk Dagblad, 22 maart 1878.
23 maart 1878 Haarlem, Schouwburg		Horror vacui in de geestelijke en zedelijke wereld Aankondiging van de lezing in de Opregte Vrijdagsche Haarlemsche Courant, 23 maart 1878. Verslag van de lezing in de Opregte Vrijdagsche Haarlemsche Courant, 26 maart 1878.
26 maart 1878 Zierikzee, Concertzaal		Wijsbegeerte en poëzie Aankondiging van de lezing in de Zierikzeesche Courant, 13 maart 1878. Verslag van de lezing in de Zierikzeesche Nieuwsbode, 28 maart 1878.
28 maart 1878 Bergen op Zoom, Harmoniezaal		Aankondiging van de lezing in De Zoom, 28 maart 1878.
30 maart 1878 Breda, Hof van Holland		Waarheid in poëzie Aankondiging van de lezing in de Bredasche Courant, 28 maart 1878.
1 april 1878 Hertogenbosch, Casino		Spotvormen Aankondiging van de lezing in de Provinciale Noordbrantsche en 's-Hertogenbossche Courant, 28 maart 1878.
5 april 1878 Schoonhoven, Zaal van den heer Van Zessen		Horror vacui in de geestelijke en zedelijke wereld Verslag van de lezing in de Schoonhovensche Courant, 7 april 1878.
9 april 1878 Kampen, Concertzaal		Waarheid in poëzie Aankondiging van de lezing in de Kamper Courant, 7 april 1878. Verslag van de lezing in de Kamper Courant, 11 april 1878.
11 april 1878 Zutphen, Casinozaal		Bijgeloof Aankondiging van de voordracht in de Zutphensche Courant, 6 april 1878. Verslag van de voordracht in de Zutphensche Courant, 13 april 1878.
12 april 1878 Zwolle, Odeon		Wijsbegeerte Aankondiging van de lezing in Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant, 8 april 1878. Bespreking van de lezing in Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant, 15 april 1878.
13 april 1878 Meppel, Societeitszaal		Zedelijkheid en wetenschap Aankondiging van de lezing in Opregte Steenwijker Courant, 15 april 1878. Verslag van de lezing in de Meppeler Courant, 17 april 1878.
15 april 1878 Deventer, Foyer-Schouwburg		Zedelijkheid en wetenschap Aankondiging van de voordracht in de Deventer Courant, 12 april 1878. Verslag van de voordracht in de Deventer Courant, 19 april 1878.
12 februari 1879 Delft, De Doelen		Genot is deugd Aankondiging van de lezing in Het Vaderland, 11 februari 1879. Verslag van de lezing in het Nederlandsch Studenten Weekblad Minerva, 19 februari 1879.
13 februari 1879 Leiden, Stadsgehoorzaal		Genot is deugd Aankondiging van de lezing in het Leidsch Dagblad, 10 februari 1879. Bespreking van de lezing in Bataviaasch Handelsblad, 12 april 1879. Een ander verslag is te vinden in het Algemeen Nederlandsch Studenten Weekblad Minerva, 19 februari 1879.
14 februari 1879 Amsterdam, Lokaal Maison Wackwitz (Keizerskroon)		Genot is deugd Aankondiging van de lezing in Het nieuws van den dag: kleine courant, 14 februari 1879. Bespreking van de voordracht in Algemeen Handelsblad, 16 februari 1879.
17 februari 1879 Dordrecht, Lokaal Van der Horst		Aankondiging van de voordracht in de Dordrechtsche Courant, 17 februari 1879.
18 februari 1879 Haarlem, Nieuwen Schouwburg		Wijsbegeerte en poëzie Aankondiging van de lezing in de Opregte Donderdagsche Haarlemsche Courant, 13 februari 1879. Verslag van de lezing in de Opregte Donderdagsche Haarlemsche Courant, 20 februari 1879.
19 februari 1879 Den Haag, Diligentia		Wijsbegeerte en poëzie Aankondiging van de lezing in Dagblad van Zuidholland en 's-Gravenhage, 19 februari 1879 en een aankondiging in Het Vaderland, 12 februari 1879. Bespreking van de voordracht in Het Vaderland, 21 februari 1879.
24 februari 1879 Utrecht, Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen		Wijsbegeerte en poëzie Aankondiging van de lezing in het Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk Dagblad, 19 februari 1879. Verslag van de lezing in het Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk Dagblad, 25 februari 1879.
25 februari 1879 Arnhem, Musis Sacrum kleine zaal		Horror vacui in de geestelijke en zedelijke wereld Aankondiging van de lezing in Arnhemsche Courant, 26 februari 1879. Bespreking van de lezing in Arnhemsche Courant, 27 februari 1879.
26 februari 1879 Zutphen, Casino-zaal		Horror vacui in de geestelijke en zedelijke wereld Aankondiging van de lezing in de Zutphensche Courant, 21 februari 1879. Verwijzing naar de lezing in het Algemeen Handelsblad, 9 oktober 1880.
1 maart 1879 Zwolle, Odeon		Eenheid in de natuur Aankondiging van de lezing in Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant, 1 maart 1879. Bespreking van de lezing in Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant, 4 maart 1879.
3 maart 1879 Kampen, Grote Concertzaal		Eenheid in de natuur Korte aankondiging in Provinciale Drentsche en Asser Courant, 14 februari 1879. Ook een aankondiging in de Kamper Courant, 2 maart 1879. Bespreking van de lezing in de Kamper Courant, 6 maart 1879.
5 maart 1879 Deventer, Foyer van de schouwburg		Aankondiging van de lezing in de Deventer Courant, 28 februari 1879.
10 maart 1879 Zierikzee, Concertzaal		Eenheid in de natuur Aankondiging van de lezing in de Zierikzeesche Courant, 5 maart 1879. Korte bespreking van de lezing in het Rotterdamsch Nieuwsblad, 13 maart 1879. Een uitgebreider verslag staat in de Zierikzeesche Courant, 12 maart 1879.
11 maart 1879 Middelburg, Concertzaal		Aankondiging van de lezing in de Middelburgsche Courant, 3 maart 1879. Verslag van de voordracht in de Middelburgsche Courant, 13 maart 1879.
12 maart 1879 Bergen op Zoom, Nederlands Koffiehuis bij de heer Lemmers		Aankondiging van de lezing in De Zoom, Nieuws- en advertentieblad van Bergen op Zoom en Omstreken, 9 maart 1879.
13 maart 1879 Tilburg
14 maart 1879 Hertogenbosch, Kleine Casino-zaal		Waarom leven wij? Aankondiging van de lezing in Provinciale Noordbrabantsche en 's-Hertogenbossche Courant, 11 maart 1879.
15 maart 1879 Breda, Hof van Holland		Wat moet ik doen om gelukkig te worden? Aankondiging van de lezing in de Bredasche Courant, 6 maart 1879. Bespreking van de lezing in De Tijd: godsdienstig-staatkundig dagblad, 4 april 1879 en een bespreking in de Provinciale Drentsche en Asser Courant, 5 april 1879.
17 maart 1879 Rotterdam, Het Nut		Wat moet ik doen om gelukkig te worden? Aankondiging van de lezing in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 16 maart 1879. Bespreking van de lezing in De Maasbode, 20 maart 1879 en nog een verslag in het Rotterdamsch Zondagsblad, 22 maart 1879.
18 maart 1879 Gouda, Zaal Nut en Vermaak		Waartoe leven wij? Aankondiging van de lezing in de Goudsche Courant, 5 maart 1879. Verslag van de lezing in de Goudsche Courant, 21 maart 1879.
19 maart 1879 Amsterdam, Gebouw van 't Nut (Nutsgebouw)		Waartoe leven wij? Aankondiging van de lezing in Het nieuws van de dag: kleine courant, 18 maart 1879 en een aankondiging in Algemeen Handelsblad, 15 maart 1879. Bespreking van de voordracht in Java-bode: nieuws, handels- en advertentieblad voor Nederlandsch-Indië, 6 mei 1879 en een bespreking in Het nieuws van den dag: kleine courant, 21 maart 1879.
20 maart 1879 Amersfoort, Amicitia		Wijsbegeerte en poëzie Aankondiging van de lezing in de Amersfoortsche Courant, 18 maart 1879. Bespreking van de lezing in Dagblad van Zuidholland en 's-Gravenhage, 29 maart 1879.
24 maart 1879 Veendam
25 maart 1879 Groningen		De zaligsprekingen in de bergrede; wat moet ik doen om gelukkig te worden? Aankondiging van de lezing in Het nieuws van de dag: kleine courant, 21 maart 1879, onderaan de bespreking van de lezing op 19 maart in Amsterdam. Bespreking in de Provincialer Drentsche en Asser Courant, 1 april 1879.
26 maart 1879 Harlingen		Wat moet ik doen om gelukkig te worden? Aankondiging van de lezing in Het nieuws van de dag: kleine courant, 21 maart 1879, onderaan de bespreking van de lezing op 19 maart in Amsterdam.
27 maart 1879 Leeuwarden, Zaal van der Wielen		Aankondiging van de voordracht in de Leeuwarder Courant, 24 maart 1879. Ook een aankondiging van de lezing in Het nieuws van de dag: kleine courant, 21 maart 1879, onderaan de bespreking van de lezing op 19 maart in Amsterdam.
28 maart 1879 Sneek		Aankondiging van de lezing in Het nieuws van de dag: kleine courant, 21 maart 1879, onderaan de bespreking van de lezing op 19 maart in Amsterdam.
1 april 1879 Hoorn, Parkzaal		Filantropie Aankondiging van de voordracht in Hoornsche Courant, 30 maart 1879. Ook een aankondiging van de lezing in Het nieuws van de dag: kleine courant, 21 maart 1879, onderaan de bespreking van de lezing op 19 maart in Amsterdam. Bespreking van de voordracht in Hoornsche Courant, 6 april 1879. Zie ook 'Schrijver Multatuli en zijn binding met Hoorn' van Bertus Bakker in Oud Hoorn jrg 45 (2023) nr. 2.
2 april 1879 Alkmaar		Waarheid Vermelding van de lezing in Hoornsche Courant, 6 april 1879 (helemaal onderaan na de bespreking van de lezing in Hoorn). Zie ook column van Historische Vereniging Alkmaar op 4 januari 2024.
4 april 1879 Krommenie, Sociëteit ‘Ons genoegen’		De zaligsprekingen in de bergrede Aankondiging van de lezing in de Zaanlandsche Courant, 2 april 1879. Verslag van de lezing in De Zaanstreek, 6 april 1879.
7 april 1879 Rotterdam, Zaal ‘Nut van 't Algemeen’		Middelen ter herkenning der waarheid Aankondiging van de lezing in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 3 april 1879. Bespreking van de lezing in het Rotterdamsch Nieuwsblad, 9 april 1879.
8 april 1879 Nijmegen, Concertzaal de Harmonie		Waarom leven wij? Aankondiging van de voordracht in de Nijmeegsche Nieuwsbode, 1 april 1879. Verslag van de voordracht in de Nijmeegsche Nieuwsbode, 11 april 1879.
9 april 1879 Gorinchem, De Doelen		Waarom leven wij? Aankondiging van de lezing in Het nieuws van de dag: kleine courant, 21 maart 1879, onderaan de bespreking van de lezing op 19 maart in Amsterdam. Advertentie met aankondiging van de lezing in de Nieuwe Gorinchemsche Courant, 9 april 1879. Verslag van de lezing in de Nieuwe Gorinchemsche Courant, 12 april 1879.
10 april 1879 Tiel		Wat moet ik doen om gelukkig te worden? Aankondiging van de lezing in Het nieuws van de dag: kleine courant, 21 maart 1879, onderaan de bespreking van de lezing op 19 maart in Amsterdam.
15 april 1879 Zaandam, Bovenzaal ‘Café Suisse’		Filantropie Aankondiging van de voordracht in Zaanlandsche Courant, 12 april 1879. Verslag van de voordracht in De Zaanstreek, 20 april 1879.
16 april 1879 Koog aan de Zaan, Lokaal 'De Waakzaamheid'		Aankondiging van de lezing in de Zaanlandsche Courant, 12 april 1879.
17 april 1879 Purmerend, Lokaal ‘Nut & Genoegen’		Wijsbegeerte en poëzie Aankondiging van de voordracht in de Purmerender Courant, 13 april 1879. Verslag van de voordracht in de Nieuwe Purmerendse Courant, 24 april 1879.
30 april 1879 Brielle, Ten huize van den Heer van Reenen, hotel Verwoerd		Filantropie Aankondiging van de voordracht in het Weekblad voor Voorne, Putten, Overflakkee en Goedereede, 27 april 1879.
9 januari 1880 Rotterdam, Zaal Nut van 't Algemeen		Slechte tijden Aankondiging van de lezing in het Rotterdamsch Nieuwsblad, 19 december 1879. Verslag van de lezing in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 11 januari 1880.
12 januari 1880 Amsterdam, Gehoorzaal van het Nutsgebouw (Gebouw van 't Nut)		Iedere deugd heeft onechte zusters die de familie schande aandoen Aankondiging van de lezing in het Rotterdamsch Nieuwsblad, 19 december 1879, een aankondiging in het Algemeen Handelsblad, 2 januari 1880 en een aankondiging in het Algemeen Handelsblad, 3 januari 1880. Korte bespreking van de lezing in Arnhemsche Courant, 15 januari 1880 en een uitgebreider bespreking van de lezing in Het nieuws van den dag: kleine courant, 14 januari 1880.
13 januari 1880 Leiden, Gehoorzaal		Zestig jaar in leven en literatuur Aankondiging van de lezing in het Rotterdamsch Nieuwsblad, 19 december 1879 en een aankondiging van de lezing in het Leidsch Dagblad, 10 januari 1880. Verslag van de lezing in het Algemeen Nederlandsch Studenten Weekblad Minerva, 21 januari 1880.
14 januari 1880 Haarlem, Bovenzaal Societeit ‘Vereeniging’		Idealisme en realisme Aankondiging van de voordracht in de Opregte Maandagsche Haarlemsche Courant, 12 januari 1880. Verslag van de voordracht in de Opregte Maandagsche Haarlemsche Courant, 16 januari 1880.
15 januari 1880 Schiedam, Musis Sacrum		Slordig spreken leidt tot slordig denken Aankondiging van de lezing in de Schiedamsche Courant, 12 januari 1880. Verslag van de lezing in de Schiedamsche Courant, 17 januari 1880.
16 januari 1880 Delft, Concertzaal Doele		Idealisme en realisme Aankondiging van de lezing in het Rotterdamsch Nieuwsblad, 19 december 1879 en een aankondiging in de Delftsche Courant, 14 januari 1880.
21 januari 1880 Dordrecht, Lokaal Van der Horst		Aankondiging van de lezing in het Rotterdamsch Nieuwsblad, 19 december 1879.
22 januari 1880 Den Haag, Diligentia		Slordig spreken leidt tot slordig denken Aankondiging van de lezing in Het Vaderland, 23 december 1879, een aankondiging van de lezing in het Rotterdamsch Nieuwsblad, 19 december 1879 en een aankondiging in Het Vaderland, 14 januari 1880. Bespreking van de lezing in Het Vaderland, 24 januari 1880 en bespreking van de lezing in Tubantia, 28 januari 1880.
26 januari 1880 Arnhem, Grote Zaal van Nutsgebouw ('t Nut)		Zestig jaar in leven en literatuur Aankondiging van de lezing in Arnhemsche Courant, 19 januari 1880. Bespreking van de lezing in Arnhemsche Courant, 28 januari 1880 en een bespreking in De Graafschap-Bode, 7 februari 1880.
27 januari 1880 Nijmegen, Concertzaal ‘De Harmonie’		Idealisme en realisme Aankondiging van de lezing in de Nijmeegsche Nieuwsbode, 20 januari 1880. Verslag van de voordracht in de Nijmeegsche Nieuwsbode, 30 januari 1880.
29 januari 1880 Amersfoort, Zaal Amicitia		De woorden en hunne beteekenis Aankondiging van de voordracht in de Amersfoortsche Courant, 27 januari 1880. Kort verslag in de Nieuwe Amersfoortsche Courant, 31 januari 1880.
30 januari 1880 Zutphen, Casinozaal der Groote Societeit		Slordig spreken leidt tot slordig denken Aankondiging van de voordracht in de Zutphensche Courant, 27 januari 1880. Verslag van de voordracht in de Zutphensche Courant, 2 februari 1880.
31 januari 1880 Kampen, Concertzaal		Waartoe leven wij? Aankondiging van de lezing in Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant, 19 december 1879. Ook in de Kamper Courant van 25 januari 1880 staat een aankondiging van de lezing.
4 februari 1880 Amsterdam, Gehoorzaal van het Nutsgebouw (Gebouw van 't Nut)		De kortzichtigheid van kamerdienaars Aankondiging van de lezing in Het nieuws van den dag: kleine courant, 29 januari 1880 en een aankondiging in het Algemeen Handelsblad, 3 februari 1880.
5 februari 1880 Gouda, Nut en Vermaak		Idealisme en realisme Aankondiging van de voordracht in de Goudsche Courant, 25 januari 1880. Verslag van de voordracht in de Goudsche Courant, 8 februari 1880.
7 februari 1880 Velsen, Logement van den Heer Jaburg 'Hotel Apeldoorn'		Aankondiging van de lezing in de Opregte Vrijdagsche Haarlemsche Courant, 6 februari 1880. Bespreking van de lezing in De Zaanstreek, 15 februari 1880.
9 februari 1880 Rotterdam, Zaal Nut van 't Algemeen		De kortzichtigheid van Kamerdienaren Aankondiging van de lezing in het Rotterdamsch Nieuwsblad, 9 februari 1880. Bespreking van de lezing in het Rotterdamsch Nieuwsblad, 11 februari 1880.
12 februari 1880 Goes, Concertzaal		Zestig jaar in leven en literatuur Aankondiging van de voordracht in de Goesche Courant, 10 februari 1880. Verslag van de voordracht in de Goesche Courant, 14 februari 1880.
13 februari 1880 Middelburg, Concertzaal		Aankondiging van de voordracht in de Middelburgsche Courant, 9 februari 1880. Verslag van de voordracht in de Middelburgsche Courant, 16 februari 1880.
14 februari 1880 Zierikzee, Concertzaal		Idealisme en realisme Aankondiging van de voordracht in de Zierikzeesche Courant, 4 februari 1880. Verslag van de lezing in de Zierikzeesche Courant, 18 februari 1880. Een bespreking van de lezing staat in het Rotterdamsch Nieuwsblad, 17 februari 1880. Nog een bespreking van de lezing staat in het Algemeen Handelsblad, 25 februari 1880. Ook in de Hoornsche Courant van 29 februari 1880 staat een korte bespreking van deze lezing.
17 februari 1880 Hengelo, Beurs		Realisme en idealisme in levensopvatting Aankondiging van de lezing in Tubatia, 7 februari 1880. Bespreking van de lezing in Tubantia, 21 februari 1880.
19 februari 1880 Hoogezand, Hotel Roelfsema		Iedere deugd heeft onechte zusters die de familie schande aandoen Verslag van de lezing in de Nieuwe Groninger Courant, 23 februari 1880. Een ander verslag van de lezing in de Winschoter Courant, 25 februari 1880.
20 februari 1880 Veendam, Hotel De Leeuw		Zestig jaar in leven en literatuur Een bespreking van de lezing staat in De Maasbode, 26 februari 1880. Een andere bespreking staat in het Rotterdamsch Nieuwsblad, 27 februari 1880.
23 februari 1880 Assen, Zaal van de heeren De Bie en Schuurman		Slordig spreken leidt tot slordig denken Aankondiging van de lezing in de Provinciale Drentsche en Asser Courant, 17 februari 1880. Bespreking van de voordracht in Provinciale Drentsche en Asser Courant, 25 februari 1880.
24 februari 1880 Groningen, Zaal Harmonie		Idealisme en realisme Aankondiging van de lezing in de Provinciale Groninger Courant, 18 februari 1880. Verslag van de lezing in de Nieuwe Groninger Courant, 26 februari 1880.
25 februari 1880 Winschoten, Hôtel Wissemann		Genot is deugd Aankondiging van de voordracht in de Provinciale Groninger Courant, 11 februari 1880. Verslag van de voordracht in onbekende krant, 28 februari 1880.
26 februari 1880 Leeuwarden, Zaal Heer van der Wielen		Idealisme en realisme Aankondiging van de lezing in de Leeuwarder Courant, 23 februari 1880. Een bespreking van de lezing staat in de Leeuwarder Courant, 1 maart 1880.
27 februari 1880 Heerenveen, Zaal van T.P. de Vries		Aankondiging van de lezing in het Nieuw Advertentieblad Heerenveen, 18 februari 1880.
28 februari 1880 Sneek, Concertzaal van de heer Agema		Aankondiging van de lezing in de Sneeker Courant, 18 februari 1880.
3 maart 1880 Hertogenbosch
4 maart 1880 Breda, Schouwburg		Idealisme en realisme Verslag van de voordracht in de Bredasche Courant, 7 maart 1880.
5 maart 1880 Zaltbommel		Zestig jaar in leven en literatuur
8 maart 1880 Harlingen, Stadsschouwburg		Idealisme en realisme Aankondiging van de lezing in de Harlinger Courant, 3 maart 1880. Verslag van de lezing in de Harlinger Courant, 10 maart 1880.
9 maart 1880 Enkhuizen, Kolfbaan van den Heer J. Scholten		Slordig spreken leidt tot slordig denken Aankondiging van de lezing in de Enkhuizer Courant, 5 maart 1880. Verslag van de lezing in de Enkhuizer Courant, 14 maart 1880.
10 maart 1880 Hoorn, Parkzaal		Idealisme en realisme Aankondiging van de lezing in Hoornsche Courant, 7 maart 1880. Bespreking van de lezing in Hoornsche Courant, 14 maart 1880.
12 maart 1880 Schagen, Lokaal van A. Knikker		Aankondiging van de voordracht in de Schager Courant, 7 maart 1880. Verslag van de voordracht in de Schager Courant, 14 maart 1880.
13 maart 1880 Den Helder, Zaal Tivoli		Idealisme en realisme Aankondiging van de voordracht in 't Vliegend Blaadje, Kleine Courant voor Helder, Nieuwediep en Texel, 12 maart 1880. Bespreking van de voordracht in 't Vliegend Blaadje, Kleine Courant voor Helder, Nieuwediep en Texel, 16 maart 1880.
10 januari 1881 Rotterdam, Nutszaal		Strafrecht Aankondiging van de lezing in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 7 januari 1881. Bespreking van de lezing in De Tijd: godsdienstig-staatkundig dagblad, 17 januari 1881 en nog een bespreking van de lezing in Brielsche Courant of Weekblad voor Voorne, Putten, Overflakkee en Goedereede, 23 januari 1881.
12 januari 1881 Amsterdam, Gehoorzaal van het Nutsgebouw (Gebouw van 't Nut)		Strafrecht Aankondiging van de lezing in Het nieuws van den dag: kleine courant, 4 januari 1881 en nogmaals in dezelfde krant van 10 januari 1881. Bespreking van de lezing in Algemeen Handelsblad, 14 januari 1881 en een bespreking van de lezing in Rotterdamsch nieuwsblad, 12 januari 1881. Ook in een artikel in het Rotterdamsch nieuwsblad van 17 januari 1881 wordt naar de lezing verwezen. In Recht voor allen van 22 januari 1881 staat een recensie van de lezing.
13 januari 1881 Leiden, Bovenzaal der Stadszaal		De wording der dingen Aankondiging van de lezing in Het Vaderland, 27 december 1880. Verslag van de lezing in het Leidsch Dagblad, 15 januari 1881.
14 januari 1881 Delft, Concertzaal Stads Doele		Aankondiging van de lezing in Het Vaderland, 27 december 1880 en een aankondiging in de Delftsche Courant, 12 januari 1881.
18 januari 1881 Schiedam, Musis Sacrum		Levensbeschouwing Aankondiging van de lezing in de Schiedamsche Courant, 17 januari 1881. Verslag van de lezing in de Schiedamsche Courant, 20 januari 1881.
21 januari 1881 Haarlem, Bovenzaal der Vereniging		Wording der dingen Aankondiging van de voordracht in de Opregte Woensdagsche Haarlemsche Courant, 19 januari 1881. Verslag van de lezing in de Opregte Woensdagsche Haarlemsche Courant, 24 januari 1881.
22 januari 1881 Den Haag, Diligentia		Wording der dingen Aankondiging van de lezing in Het Vaderland, 27 december 1880. Bespreking van de lezing in Soerabaijasch Handelsblad, 5 maart 1881 en een bespreking in het Bataviaasch handelsblad, 18 maart 1881.
25 januari 1881 Breda, Comediezaal		Aankondiging van de voordracht in de Bredasche Courant, 16 januari 1881.
26 januari 1881 Hertogenbosch, Kleine Casino-zaal		Aankondiging van de lezing in de Provinciale Noordbrabantsche en 's-Hertogenbossche Courant, 22 januari 1881.
27 januari 1881 Middelburg, Concertzaal op de Groenmarkt		Wording der dingen Aankondiging van de lezing in de Middelburgsche Courant, 25 januari 1881. Bespreking van de lezing in de Middelburgsche Courant, 29 januari 1881.
4 februari 1881 Zaltbommel, Zaal van het Nutsgebouw		Aankondiging van de voordracht in de Tielsche Courant, 18 januari 1881.
7 februari 1881 Gouda		Studie der wording der dingen als hulpmiddel om wel te denken Verslag van de voordracht in de Goudsche Courant, 9 februari 1881.
9 februari 1881 Amersfoort, Amicitia		Levensbeschouwing Aankondiging van de lezing in de Amersfoortsche Courant, 8 februari 1881. Korte bespreking van de lezing in de Nieuwe Amersfoortsche Courant, 12 februari 1881.
10 februari 1881 Zutphen, Casino-zaal		Wording der dingen Aankondiging van de lezing in de Zutphense Courant, 3 februari 1881. Verslag van de lezing in de Zutphense Courant, 12 februari 1881. Een vervolg van de bespreking van de lezing staat in de Zutphense Courant van 14 februari 1881.
11 februari 1881 Hengelo, Beursgebouw		De studie van den aard der dingen Aankondiging van de lezing in Tubantia, 2 februari 1881. Bespreking van de lezing in Tubantia, 16 februari 1881.
12 februari 1881 Enschede, Concertzaal		De studie van den aard der dingen Aankondiging van de lezing in Tubantia, 9 februari 1881. Bespreking van de lezing in Tubantia, 16 februari 1881.
16 februari 1881 Dordrecht, Zaal van der Horst		Aankondiging van de voordracht in de Dordrechtsche Courant, 15 februari 1881.
21 februari 1881 Arnhem, Grote Zaal van Nutsgebouw ('t Nut)		Analogie Aankondiging van de lezing in de Arnhemsche courant, 18 februari 1881. Verslag van de lezing in de Arnhemsche courant, 23 februari 1881.
23 februari 1881 Harlingen, Stadsschouwburg		Wording der dingen Aankondiging van de voordracht in de Harlinger Courant, 21 februari 1881. Verslag van de voordracht in de Harlinger Courant, 25 februari 1881.
24 februari 1881 Leeuwarden, Zaal van der Wielen		Wording der dingen Aankondiging van de lezing in de Leeuwarder courant, 22 februari 1881. Verslag van de lezing in de Leeuwarder courant, 28 februari 1881.
25 februari 1881 Dokkum, De Harmonie		Wording der dingen Aankondiging van de voordracht in Oostergo, 19 februari 1881. Verslag van de voordracht in Oostergo, 26 februari 1881.
26 februari 1881 Sneek, Concertzaal		Aankondiging van de lezing in de Sneeker Courant, 19 februari 1881.
28 februari 1881 Groningen, Zaal Harmonie		Wording der dingen Aankondiging van de lezing in de Provinciale Groninger Courant, 24 februari 1881.
2 maart 1881 Sappemeer, Zaal van de heer Struvé		Levensbeschouwing Verslag van de voordracht in de Provinciale Groninger Courant, 8 maart 1881.
3 maart 1881 Veendam, Hôtel Everts		Wording der dingen Verslag van de voordracht in de Provinciale Groninger Courant, 7 maart 1881.
4 maart 1881 Stadskanaal
5 maart 1881 Scheemda		Levensbeschouwing Verslag van de voordracht in de Provinciale Groninger Courant, 10 maart 1881.
7 maart 1881 Winschoten, Hôtel Wissemann		Genot is deugd Aankondiging van de voordracht in de Provinciale Groninger Courant, 7 maart 1881. Verslag van de voordracht in de Winschoter Courant, 12 maart 1881.
8 maart 1881 Assen, Concerthuis		Levensbeschouwing Aankondiging van de lezing in de Provinciale Drentsche en Asser Courant, 1 maart 1881. Verslag van de voordracht in de Provinciale Drentsche en Asser Courant, 19 maart 1881.
9 maart 1881 Zwolle, Odeon		Wording der dingen Aankondiging van de lezing in Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant, 2 maart 1881. Bespreking van de lezing in Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant, 11 maart 1881.
10 maart 1881 Deventer, Foyer van de schouwburg		Specialiteiten Aankondiging van de lezing in de Deventer Courant, 4 maart 1881. Verslag van de lezing in de Deventer Courant, 11 maart 1881.
14 maart 1881 Nijmegen, Concertzaal de Harmonie		Aankondiging van de lezing in de Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant, 6 maart 1881.
16 maart 1881 Amsterdam, Gehoorzaal van het Nutsgebouw (Gebouw van 't Nut)		Specialiteiten Aankondiging van de lezing in het Algemeen Handelsblad, 11 maart 1881 en een aankondiging in Het nieuws van den dag: kleine courant, 13 maart 1881. Bespreking van de lezing in Algemeen Handelsblad, 18 maart 1881 en een bespreking in Het nieuws van den dag: kleine courant, 18 maart 1881.
17 maart 1881 Den Helder, Lokaal Tivoli		Aankondiging van de voordracht in t Vliegend Blaadje, Kleine Courant voor Helder, Nieuwediep en Texel, maart 1881.
18 maart 1881 Schagen, Zaal van Mej. de Wed. Knikker		Aankondiging van de voordracht in de Schager Courant, 3 maart 1881. Kort verslag van de lezing in de Schager Courant, 20 maart 1881.
19 maart 1881 Zaandijk, De Zwaan		Wording der dingen Aankondiging van de voordracht in de Zaanlandsche Courant, 12 maart 1881. Verslag van de voordracht in de Zaanlandsche Courant, 23 maart 1881.
21 maart 1881 Texel
23 maart 1881 Rotterdam, Nutszaal		Levensbeschouwing Aankondiging van de voordracht in de Nieuw Rotterdamsche Courant, 19 maart 1881. Verslag van de voordracht in de Brielsche Courant of Weekblad voor Voorne, Putten, Overflakkee en Goedereede, 3 april 1881.
28 maart 1881 Gorinchem, De Doelen		Levensbeschouwing Aankondiging van de lezing in de Nieuwe Gorinchemsche Courant, 27 maart 1881. Verslag van de lezing in de Nieuwe Gorinchemsche Courant, 31 maart 1881.
30 maart 1881 Sliedrecht
31 maart 1881 Tiel, Zaal Buiten-Sociëteit		Wording der dingen Aankondiging van de lezing in de Tielsche Courant, 18 maart 1881.