18 augustus 1883
Brief van Multatuli aan H.C. Muller. Enkel gevouwen velletje postpapier, geheel beschreven. (M.M.)
N. Ingelheim, 18 aug 83
beste Muller! Ja, kom terug, en blyf langer. Ge zult ons zeer welkom zyn. Dit eens-vooral.-
Ik schreef u twee maal al 'n veel te langen brief. (W & g. ‘wodan’ & ‘god’ en: Dageradiana.) Maar beide keeren werden zy te uitvoerig, en telkens werden zy te uitvoerig om niet nog meer breedte te eischen ter voorkoming van misverstand. Daarom laat ik alles liggen, en bepaal me tot deze paar regels. Groet den geheelen [1.] den geheelen: oorspr. stond er alle. Dageraad. Ik brand van verlangen U allen meetedeelen in welke punten ik van U verschil. Ik voorzie: verwondering = afkeuring = verwyt, en gelyk: beschuldiging van afval. Daar tegen wil ik protesteeren. Maar 't eischt 'n breedvoerigheid waartoe ik thans geen tyd heb. Ik moet vertellinkjes schryven die geldwaarde hebben voor Jan Rap & ZED maat. De (meer of min)-gelyk gezinden hadden moeten zorg dragen meer nut van me te trekken. Maar dit is nu eenmaal te laat. Even als [2.] Even als: oorspr. stond er Als. Jezus zeg ik: ‘gyl. hebt niet gewild!’ of hy recht had tot die klacht weet ik niet.
Bedank den hartelyken De Vries voor z'n poeders!-
Dag beste kerel, kom terug. Wy beiden groeten u heel vriendelyk
Dek
Büchners [3.] Büchner: Ludwig Büchner (1824-1899), duitse arts en materialistische filosoof, schrijver van Kraft und Stoff (1855). wegschuilen achter de z.g. n beteekenis van de α privans [4.] α privans: de ontkennende a in verbindingen als asymmetrisch, amoreel etc. (bezoek by Darwin) is subtiel, specieus [5.] spécieus: gezocht (naar het fr.), kleingeestig en... onjuist! Ook zegt hy veel over Darwin ('t voornaamste!) [6.] ('t voornaamste): naderhand ingevoegd. dat ik vierkant tegenspreek. De (zeer beminnelyke, zachtmoedige, achtenswaardige) Darwin was juist niet wählerisch [7.] wählerisch: kieskeurig (du.) in 't voor wáár houden van feiten. Hy laat zich telkens foppen door kwakzalverige specialisten, o! o!