21 mei 1872
Brief van Multatuli aan G.L. Funke. Dubbel velletje postpapier, tot het midden van blz. 4 beschreven. (M.M.)
Wiesbaden 21 Mei 1872
Waarde Heer Funke, Ik begin weer wat opteknappen, en maak daarvan gebruik om eindelyk Uwen brief van 8 dezer te beantwoorden. Toen ik dien ontving, begon juist dat geseur met dien wissel. Plett. kon het niet helpen. Eerst had 'n bankier hem gezegd dati na accie discompteeren zou, en toen t zoo ver was, maakte men zwarigheid. Intusschen had ik, rekenende op de eerste mededeeling, over dat geld beschikt, en toen er niets kwam, stond ik daar als 'n leugenaar. Ik trok my dit zeer aan. En ook hinderde 't my zoo, dat uwe welwillendheid zoo in 't water viel. Ik heb tien, twaalf dagen verloren, en dat kan ik niet missen.
De heer Wertmuller v. Elgg schreef me namens U. Vriendelyk dank. Ik heb nu maar éen ding voor me: werken! Maar op m'n dreef ben ik nog niet.
En ook gy hebt het druk. Dat kan ik op m'n vingers narekenen. Hartelyk dank voor Uw fideelen & oprechten brief. Dat ‘vrienden’ halt zeggen, begryp ik. Maar zonder vriendschap, moesten geldmannen kapitaal in uwe zaak steken. 't Is waar, ze nemen liever aandeelen in Russ. & Amerik. spoorwegen of asphaltbronnen in Egypte!
Toch zou ik op Uwen brief veel te antwoorden hebben, en ik zal daarop dan ook wel terugkomen. Maar nummer één is nu, dat we de zaken doen afloopen, die nu gaande zyn.
Ik namelyk had juist plannen om de Ideën sneller te doen verschynen, ten-einde beter actualiteiten te kunnen behandelen, die nu oudbakken worden voor ze 't licht zien. Daartoe echter is noodig, dat wy beiden ons behoorlyk kunnen roeren niet alleen, maar ook dat we er op kunnen rekenen dat we ons zullen kunnen roeren. Eene annonce byv. dat er geregeld maandelyks zóóveel vellen zullen verschynen (byv. zes) zou kwaad doen, als we dat dan ook niet stipt deden. Maar áls dat kon, zou het uw débouché waarschynlyk geregelder en daardoor grooter maken.
We zyn nog zoo ver niet, en dus de nummer eens! (Herdruk & IV bundel, en 't állereerste is, dat gy gedekt moet zyn voor uw f300.) - Ik heb proef van vel 6 Vorstenschool, maar wacht op revisie van 5, omdat er op eerste blz. van 6 iets van 5 wordt overgezet. Vel 6 is prachtig mooi gedrukt, en daarin zyn geen noemenswaardige veranderingen. Om echter tyd te winnen, verzoek ik die tweede afdeeling van de IV acte, toch op 'n nieuwe blz. te doen beginnen. Het zal beter staan. Dat kunnen ze dan, in afwachting der correctie, al vast verzetten, omdat het invloed heeft op vel 7.-
Schoon vel 4 ontvangen, dank! Maar niet van den herdruk bundel I. - Naar Haarlem verzond ik successivelyk vel 11, 12, 1 & 2. Maar is 't nu absoluut noodzakelyk, by dezen herdruk de bundels te blyven splitsen in 2 deeltjes? Het wordt zoo lastig met citeeren.-
En waar blyft het Voorberichtje van V.S.?-
Hoor eens, 't is toch jammer, dat die drukkery te Haarlem zoo slecht van letters voorzien is! Vooral de k's kyken den lezer zoo gek aan. Gister moest ik iets nazien in 't naschrift op de Bruid, en t hinderde my. Voor dát stuk is 't nu minder, maar in de Ideën is 't een blyvende fout.-
Onlangs schreeft ge: ‘prys die drukkers niet te veel, dat verslapt de tucht.’ Ge hebt goed geraden. Als of 't spel sprak, zyn zy op-eens vry slordig geworden. In een vorige proef (vel 11 geloof ik) hadden ze by 't doen van correcties, telkens nieuwe fouten gemaakt. Dit nu kost tyd. Want het beneemt het vertrouwen, en ik zal nu dikwyls 'n proef moeten terugvragen, die anders afgedaan was. Maar vermoei gy u nu maar niet er iets over te zeggen. Misschien was 't 'n voorbygaande slaperigheid. Die menschen zullen ook wel eens verdrietelykheden hebben die nadeelig werken op hun arbeid.
Wees zeer vriendelyk gegroet. Ik zal u voorloopig niet meer schryven dan 't hoognoodige maar wel zal ik 't prettig vinden u eens te spreken. Dat uitstellen van 't verschynen der V.S. is me wel 'n beetje een streep door de rekening.
tav
DD