22 april 1878
Brief van Multatuli aan Mimi. Dubbel velletje postpapier, geheel beschreven. (M.M.)
Rotterdam Maandag
4 uur lieve beste Mieske! M'n plan is Woensdag avend van hier naar Haarlem (Jeanne) te gaan, vandaar naar Amsterdam. Daar zoo gauw mogelyk afdoen en dan over Breda & Arnhem... [1.] De hele aanhef is naderhand doorgestreept.
deugt niet! Ik kan je niet zeggen wat 'n overleg ik noodig heb! Ik moet nog zooveel menschen spreken! Hoofdzaak is dat ik gauw thuis kon, maar ook dat ik niets verzuim. Ik wil niet in verlegenheid zitten, den heelen zomer, dat begryp je.-
Ik ontving daar je brief van Saterdag en gister. Haspels was juist by me. Over Coen zyn wy allebei 't met je eens. Hy moet naar school, zonder genade. En er moet strengheid worden toegepast. Die Nonni zit me dwars in de maag. Ze doet niets dan melken en bloedzuigen voor Edu ‘que j'aime tant!’ [2.] que j'aime tant: van wie ik zoveel houd (fr.) Als ik niet om myn eigen belang liet, schreef ik haar af, of althans ik zou haar niet vriendelyk schryven. Met eenige moeite heb ik haar dikwyls heel hartelyk geschreven. Haar antwoord is stereotiep: hartelyke woordjes en... geld vragen. Maar iets doen dat ik gaarne had daar komt niets van! Ik heb berouw van de vriendelyke woordjes die ik haar schreef. Het schynt alles in 'n put te vallen. En myn bluf dat m'n positie verbeterd is, heeft geen anderen invloed dan dat ze nòg onbeschaamder méér vraagt (altyd voor E) zonder ooit op 't idee te komen dat ze dan ook van haar kant &c. En ik voel dat ik, by de minste weigering zou worden uitgemaakt voor 'n vader die z'n kinderen verlaat! 't Is afschuwelyk. En ze vraagt telkens: wanneer ik nu te Munchen kom? Alsof ik dat beloofd had! En 't antwoord: wèl, kom jy by my, schikt me niet, daar ik haar nu niet meer by ons hebben wìl. En als ik haar dàt schryf, ben ik weer de vader die voor [3.] voor: later ingevoegd. z'n kind de deur sluit! Ik beef van kwaadheid over dat alles. Daarom stel ik 't antwoorden uit.-
In de brief van V. Helden naar Hoorn, die weg is, was een br. van Haarlem, dus van Jeanne. Zy kan gister gedacht hebben dat ik 'm had, en sprak er niet over. Misschien dacht ze dat myn komst 'n gevolg was van dien brief. Ik kan haar nu niet vragen pr telegr. of zy me geschreven heeft (‘van Haarlem’ zei V. Helden) daar Cl. [4.] Cl: Clant van der Myll, de man van Jeanne. om de paasch zeker te Haarlem is, en hy 't zeker niet weet dat ze my schreef. O, al die zaken met brieven is om gek te worden.
En van anderen. In 10 dagen slechts 3 of 4 br. ontvangen! Zóóveel kreeg ik minstens elken dag! Voelje hoe pynlyk dat is? -
En nu hier, zoo gehaast, bezoeken maken! Ik heb erg 't land.-
Begryp dat ik velen spreken moet. Ik had die zaak van Willlème &c uitgesteld tot nà de lezingen, rekenende 8, 10 dagen rust te hebben. De bezoeken te Amsterdam, Breda, &c had ik dan van hier uit, en telkens terug, en Arnhem op de route naar W.b. [5.] W.b.: oorspr. stond er huis. afgedaan. Ik had dan die excursies kunnen doen afloopen tegelyk met m'n zaken hier. Nu ik hier op de schop zit, is alles in de war. Men zou aan 'n duivel gaan gelooven. 't Is treiterachtig!-
Dat ik spoedig thuis kom, is zeker, maar ik kan den dag nog niet opgeven.-
't Ergste is de ongerustheid over m'n brieven. Is 't niet bitter dat ik die m'n heele tournée er zoo goed van heb afgebracht nu op 't laatste oogenblik zooveel ergernis moet hebben? En dat gemeene opzeggen van de kamer! Ik had er alles op aangelegd, hier 10 of 8 dagen rust te hebben! Ik had tot den laatsten gehuurd. Maar heb er geen bewys van. En bovendien, als ik hier blyvende pleiten moest, had ik er toch niets aan.
Maandag avend.
Ik ben van avend naar Truida gegaan en heb er thee gedronken. Dit is één ding achter den rug! Ik heb haar gezegd dat ik in eens onverwachts kon weggaan, en ben ook van plan dit te doen, d.i. zonder nog eens afscheid te nemen. Van haar historietjes & verhoudingen ben ik misselyk. Ook van de overdaad in haar huis. En ze schynt nog altijd verzot op V.Z. [6.] V.Z.: Van Zuylen, een der drie directeuren van het Rotterdams toneelgezelschap. die ook van zyn kant 'n luxe ten toonspreidt van belang.-
lieve, ik heb nog meer brieven te schryven en moet ze dan nog op de post brengen, omdat het zeker na elven zal worden. Daarom sluit ik nu. M'n streven is, gauw thuis te komen. Ik ben verdrietig over die brieven (????) en over de positie en 't gedrag van Edu. Ook over de onbeschaamdheid van Nonni. Ik weet waarachtig niet hoe ik daarmee handelen zal! Ze verdiende dat ik haar aan 'r lot verliet! En dat zou ik doen als 't niet was om de schadelyke gevolgen.
Schryf nog Rotterdam.