16 maart 1878
Brief van Multatuli aan T. Bokma. Enkel gevouwen velletje postpapier, waarvan blz. 1-3 en 4 (¾) beschreven. (M.M.)
Waarde Bokma, ik heb, als gewoonlyk, tot den morgenstond wakker gelegen, en schoon ik daarna tot ±½ 11 geslapen heb, stond ik zeer vermoeid op. En... 'n hoop werk! Ook dàt is afmattend tusschen de publieksprekery in, maar 't moet
Nu zal ik, daar 't al ½ 2 is, wel genoodzaakt zyn, te blyven zitten tot 4 uur. Op dat uur heb ik 't eten besteld, en daarnà kom ik even by U, ten einde van Uw huis af, naar de boot te gaan die ½ 6 naar Akkrum vertrekt. Dan ga ik naar Meppel waar ik den Zondag blyf ten einde me daar voortebereiden voor Arnhem waar ik helaas maandag avend spreken moet. ‘Helaas’ want de heele voordrachtery is me 'n gruwel. Waarom doe je 't dan, vraagt ge? Wel, omdat het 'n noodzakelykheid is. 't Is niet vereerend voor Nederland, maar 't is nu eenmaal zoo.
Ik moet U ernstig verzoeken me niet te spreken over de dingen die ge gister met 'n enkel woord hebt aangeroerd. Die zaken hebben 'n zóó treurigen invloed uitgeoefend op m'n leven, dat ik me daaraan niet nog op àndere wyze dan door het dragen van [1.] door het dragen van: later ingevoegd. de onvermydelyke rampzalige gevolgen mag laten herinneren. Ik heb m'n stemming noodig, zooals de handelaar z'n kapitaal. U ontviel gister 't (al te banale!) woord: wees kalm!
Ik zeg U, dat ik 'n onmensch wezen zou, minder dan 'n beest, indien ik kalm bleef by 't behandelen der gevolgen die bedoelde gebeurtenissen voor my gehad hebben. De martelende gevolgen moet ik blyven dragen, maar ik verkies niet me nog bovendien te laten pynigen door 't aanroeren daarvan. Bovendien zou 't me belet worden door den toestand van m'n keel. Om uitteleggen wàt my is aangedaan, had ik twee uren sprekens noodig, en zóóveel inspanning buiten 't boekje myner publ voordrachten, mag ik me niet veroorloven. Ik moet zeer economisch omgaan met m'n geringe middelen van lichaam en geest.
Wees alzoo tot ± ½ 5 heel vriendelyk gegroet van
tt
Douwes Dekker
Hot. Wynberg Saterdag.