20 februari 1887
Brief van Mimi aan J.H. de Haas en mevr. G.C. de Haas-Hanau. Dubbel velletje postpapier, waarvan blz. 1-2 en 3 (⅓) beschreven. (M.M.) De brief is onvoltooid gebleven.
Zondag morgen half 12.
Beste Haas! Je weet het dus. De goede beste is dood. We verwachten [1.] verwachten: kennelijke verschrijving. het niet. de klokken gaan nog die hy opwond, voor van avond (zondag) had hy nog een nieuw spel beraamd. hy dacht er niet aan te sterven. Maar donderdag kreeg hy een aanval van asthma - waaraan geen eind kwam! eerst vrydag zei hy dit is geen bui hieraan ga ik weg! de laatste nacht was vreesselyk. morphine had de vorige nacht niet geholpen. nu nam hy chloral [2.] chloral: (of chloraal), een verbinding van chloor en waterstof, werd veel als slaapmiddel gebruikt.. de dokter zei later saturdag morgen [3.] saturdag morgen: deze twee woorden naderhand toegevoegd. ze te zwak was geweest hy had weinig gerust en was heel zwak, maar zyn pols was nog vry goed, en hy liep nr zyn kamer. hy lag op de sofa daar en sprak van heengaan. Toen de dokter kwam hield hy toch vol dek nog wat beter kon worden. hy zou hem sterkere chloral geven en na wat rust zou hy zich beter voelen. Ik smeekte den dokter hem liever wat anders te geven om 't lyden kort te maken. ik weet niet, of - enfin hy nam het om te slaapen. sliep van half 3 tot 5 en hield toen eensklaps op te ademen. het was uit! arme arme lieveling. geleden heeft hy alleen die 3 laatste dagen. daar voor was hy nog goed en kalm opgeruimd.-
En nu wat volgt! ik moet... Beste Hazen kun je me geld leenen voor de begrafenis. - leenen. dat in elk geval. Of bitte vraag het voor my aan Wolf - maar ik vind niet aangenaam nu aan hem te schryven daar wy altyd aan u deden [4.] deden: nl. het schrijven van brieven.. ik heb 1000 mark noodig - voor de crematie te Gotha [5.] Gotha: Duitse stad, 200 km ten noordoosten van Mainz; destijds een van de twee hoofdsteden van het hertogdom Saksen-Koburg-Gotha, meer dan 200 km van Ingelheim vandaan. Multatuli werd daar inderdaad, als eerste Nederlander, gecremeerd op 23 februari 1887.. Telegrafeer als ge niet helpen kunt. dan zal ik het elders vragen. Ik kàn hem niet laten begraven. De liefste beste! hy zelf trok dit ook voor.-
Daar komen nog schaakzetten voor hem - vrydag verzond hy er nog een het is niet in te denken of te voelen.
Lien, heb je dokter de Vries dan al eens gesproken? Op dien elfden toen hy hier was voelde hy dek de pols en zei - O, dat is heel goed. En daarop zei dek, met de rechter knie op de ander, heel eenvoudig en met de meeste nadruk
- Je bent 'n kerel! Jy weet het! Jy hebt gelyk! De dr hier, maakte háár (op my wyzende) ongerust en zei dat myn pols een polsje was, maar hy vergist zich. jy hebt gelyk - het is niet waar dat myn pols slecht is ik ben heel wel!-
Denk toch eens hoe vreesselyk. het is me een booze droom soms - die ik nog niet geloof
Al zyn citroenkruidjes leven. Ook de stokjes die hy zelf zette.
(....)