19 juli 1883
Brief van Multatuli aan J.H. de Haas. Dubbel velletje postpapier, waarvan blz. 1-2 en 3 (⅕) beschreven. (M.M.)
Donderdag
beste Haas! Gister verzuimde ik te antwoorden op de vraag of Lientje tusschen Keulen en Ingelheim van trein moet wisselen? Neen.
Toen Lina my in haar eersten brief over Lientjes reis, dit vroeg, was ik zoo in 't vast idee haar te Keulen te komen afhalen, dat die vraag toen geen antwoord noodig had. Maar nu wel.
Vergeet niet dat wy nog altyd heel graag te Keulen komen, of verder als 't noodig was. By de minste verhindering van uw zyde is één woord genoeg.
Zonder nader bericht zyn wy Zondag avend 7-56 hier aan de Station.
Hartelyk gegroet allemaal
Dek
Het idee van trein wisselen komt dikwyls voor, en ten-onrechte. Het ontstaat uit de noodzakelykheid om te Bingen een nieuw billet te nemen. Juist omdat men zitten blyft, moet men dat vóór Bingen (te Bingerbrück, byv) den kondukteur opdragen.
Gister zond ik spoorboekje. Hebt ge dat ontvangen.
Betsy (M's zuster) heeft eens in de meening dat ‘nieuw billet’ nieuwen trein beteekende, haar plaats verlaten, en is van Bingen toen met rytuig hier gekomen, natuurlyk heel laat.-
Hé, daar komt my in den zin dat gy - als ge te Keulen, en niet te Rotterdam, Lientjes plaats neemt, misschien wèl 'n billet voor Ingelheim krygen kunt. In dat geval heeft ze den Schaffner niets te vragen. Misschien is 't slechts in Holland dat men maar tot Bingen plaats geeft.
De trein te Keulen is Königlich Links-Rheinisch [1.] Königlich Links-Rheinisch: de Koninklijke Links van de Rijn; naam van de betrokken spoorwegmaatschappij.. Te Bingen begint: Hessische Ludwigsbahn. Maar daar die twee autoriteiten elkaars wagens gebruiken, zullen ze toch ook wel billetten geven voor de stations waar die wagens halt houden.