8 maart 1882
Brief van Multatuli aan W.A. Paap. Twee enkele gevouwen velletjes postpapier, waarvan blz. 1-5 en 7-8 beschreven. De bewaard gebleven envelop is geadresseerd aan WEDGHeer Willem Paap. Quellynstraat, 15 Amsterdam. (M.M.)
N. Ingelh. 8 (9?) Maart 82
Beste Paap! Ik haast my U meetedeelen dat m'n vrees voor den afloop der ‘Vergadering’ niet gegrond is op iets konkreets. Niemand schreef er my over. Ware dìt het geval geweest, dan zou ik Ul. hebben gewaarschuwd.
Myn opmerkingen zyn gegrond op ondervinding. 't Is 'n zielkundige onmogelykheid dat er onder 63 personen niet eenigen zyn die aanleiding zullen geven (of bewerken) dat de boel in 't riet wordt gestuurd.
By onderscheiden gelegenheden is my gebleken dat menigeen tot zoo-iets toetrad met de arrière pensée [1.] arrière pensée: verzwegen bijgedachte (fr.) er zich zoo spoedig mogelyk aan te onttrekken. Neen, dit is onjuist gezegd. Ik had geen bewys dat dit plan reeds by 't aanvankelyk ‘toetreden’ bestond, maar wel dat het werd opgevat en doorgezet terstond nadat deze of gene den toetreder gevraagd had ‘behoort gy ook onder dezen?’ Dan speelde men den afvalligen Petrus. (minus 't berouw, natuurlyk!)
Vraagpunten als: ‘hoe men het voor 'n huldeblyk byeengebrachte besteden zou?’ (ik begryp er niets van!) leveren overvloedige aanleiding om de zaak zóó te draaien dat de inderdaad wèlmeenenden genoodzaakt zyn uitdrukkelyk neen te zeggen, om te voorkomen dat ik neen zeg! Die wèlmeenenden (dit geloof ik) zyn in de meerderheid, en de geslagen voorsteller trekt zich met 'n air van miskende wyzigheid terug, liefst niet zonder 'n beetjen opspraak. Dáárom was het juist te doen. -
Ge zegt: er kunnen onmogelyk veel personen tegenwoordig zyn, en alzoo is de kansrekening die op 63 assessoren [2.] assessoren: (hier) aanwezigen. berust, onjuist.’ Wel, dit verhoogt weer de kans dat er geprotesteerd wordt door de niet-aanwezigen.
Ook na uw gister avend ontvangen mededeelingen blyf ik (met U en den heer Z. [3.] Z: Zürcher.) niet begrypen waartoe die Vergadering dient. Iets zeer eenvoudigs wordt er gekompliceerd door. -
Meen echter niet dat ik in 't minst Uwlieder - reeds zoo lastig - werk wil belemmeren. Ik schryf u alleen om te voorkomen dat ge dezen of genen verdenkt. Zonder van iemand buiten U, iets van de zaak vernomen te hebben kan ik den loop berekenen uit analogie. Gy zult verbaasd staan over de zonderlinge voorstellen die ge te hooren krygt! ‘Men’ kan geen eenvoud verdragen. Iets glads iets flinks gaat door voor onbedaardheid, onbezadigheid. Als Van Speyk in febr. 31 z'n plan om de boot in de lucht te laten vliegen onderworpen had aan 't oordeel van 'n ‘Vergadering’ zouden er geweest zyn, die ‘behoudens de meest hartelyke instemming - o zeker! - met het voornemen... bezwerende dat men niets ontzien zou om het te doen gelukken... dat men... dat men... Nu ja, alles precies naar den zin van den braven Van Speyk. Maar... ‘wat zou je'r van zeggen als we 't kruit eerst nat maakten?’ ‘Hm, daar zeg je zoo wat!’ roepen minstens een kwart van de leden der Vergadering, die zich verkneuteren in hun ook thans weer gebleken nederlandsche ‘voorzichtigheid.’
(Dat woord ‘voorzichtigheid’ is van 't Handelsblad zooals je weet.)
Als ik U de staaltjes vertelde [4.] vertelde: oorspr. gevolgd door waarmee. van de zotternyen waarmee men pogingen als de Uwen heeft weten te verydelen, zoudt ge de parabel van't natte kruit niet overdreven vinden -
Ik ben zeer zwak [5.] zeer zwak: oorspr. voorafgegaan door wat onwel en.. 't Minste vermoeit me. Nu al dit briefje.
Hartelyk gegroet
tt Dek