*9 november 1881
Brief van Multatuli aan G.J.P. de la Valette. (De Gids 1910, dl. II, blz. 395; fotokopie M.M.)
9 November '81.
(....) Ik begrijp niet, dat men bij de behandeling der eedskwestie de zaak niet vereenvoudigt, door niet zoozeer te spreken over den eed als over 'n verandering der eedsformule. Door die te veranderen in een ‘gerechtelijke verzekering’ of ‘gerechtelijke belofte’ zonder meer, ware immers de zaak in orde? Wie daarbij aan God wil denken, mag het doen. De rechtskracht en wettelijke gevolgen kunnen blijven, zooals nu ten opzichte van de thans gebruikelijke formule bepaald is.
Ge begrijpt dat ik geen partij trek voor atheïsten, die den eed weigeren. Om konsekwent te zijn, mogen zij ook geen brief teekenen met ‘UEd's Dw. Dnr.’ Wel begrijp ik den tegenzin van... vrome-geloovers hun God bij elke kleinigheid lastig te vallen. Ook 't beweren der Doopsgezinden, die zich houden aan 't verbod van Jezus. In den heelen bijbel is geen duidelijker tekst. (....) Ik moet nu aan 't Ideën-schrijven om ‘Elsevier’ af te doen. 't Is eigenlijk pijnlijk, maar wat moet, moet. Ik heb zoo'n hekel aan publiekerigheid!