8 januari 1880
Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli. Dubbel velletje postpapier, geheel beschreven. (M.M.)
G. Case 271, 8 Jan. '80.
Beste Dekker, Gy maaktet my weder recht gelukkig met uw brief.
Ook mama vindt Const.'s [1.] Const.: Constantijn, pseudoniem van mevr. C.P. Scheltema-van der Does; zie bij 15 december 1879, Multatuli aan Roorda van Eysinga. laatste novelle walgelyk. Zy wordt, helaas! meer en meer gek, werkelyk krankzinnig. Zoo gy kunt, voorkom dan dat de Spectator er over spreekt. 't Ding is herdrukt!
Natuurlyk las ik met de levendigste belangstelling uw oordeel over Pierson [2.] Pierson: zie bij 15 december 1879, Multatuli aan Roorda van Eysinga., maar ik was zeer teleurgesteld door uw veto tegen verdere openbaarmaking van uw brieven. Ik zal 't wel verdiend hebben door gemis van takt, maar de woorden: ‘publiek slikt alles’ schenen my een waarborg tegen verkeerde opvatting. Tegen moedwillige tekstvervalsching is 't onmogelyk zich te wapenen. Wilt ge uw vonnis niet herzien? Veroorlooft ge herdruk in een Indische krant? Als gy de geüsurpeerde reputaties niet afmaakt, wie zal 't dan doen? En zulk een welverdiende terechtstelling is voor my een gezondheidsmaatregel. Natuurlyk zal ik een enkele realistische uitdrukking omtrent P. veranderen in: opstand des vleesches.
Ik begryp hoeveel moeite u 't gaan naar Holland kost, niet alleen om het spreken in de woestijn, maar vooral om de ontmoeting met Uw zoon. Er is geen zwaarder leed dan ouderleed. Groote tekortkomingen van de kinderen doen reeds bitter verdriet, maar zijn zoon ‘slecht’ te moeten noemen, is vreeselijk.
Ik besef al uw leed, maar toch hebt ge te veel met Bilderdyk gemeen dat gy u overgeeft aan te zwarte voorstellingen van uw physiek. Gy mat u daardoor af, en zult niet sterk genoeg zyn, als de dag voor verwezenlyking van een gedeelte uwer denkbeelden aanbreekt. De geschiedenis van Andrassy [3.] Andrassy: graaf Guyla Andrassy (1823-1890), hongaars staatsman., Gambetta [4.] Gambetta: Léon Gambetta (1838-1882), frans republikeins politicus. en andere tydgenooten moet u moed geven. Gy zelf hebt jacqueries [5.] jacquerie: bloedige boerenopstand (1358). voorspeld. Een socialistische opstand zou onze Droogstoppels bang maken. Bewaar u voor zulk een mooglykheid.
Zeg aan Wouter dat Marietje 11 jaren [12.] Roorda's kinderen waren op de volgende data geboren: Marietje - 15-10-69; Henri - 30-11-70; Lindor - 25-3-75; Gertrude eind 1877. en zeer groot is, Henri 9 en ook zeer groot, Marianne, de kleurling, 9 en zeer klein, Lindor 4 en zeer groot. Gertrude 2 en zeer groot. De kinderen maken mij zeer gelukkig. Marietje wordt minder heftig. Het onderwijs is hier routinier. 7 dec. ontving ik een telegram van mijn zoon: Marianne restera [13.] Marianne restera: Marianne blijft (fr.). Volgende week (....) [14.] Bij het knippen en plakken door Mimi t.b.v. haar editie van Roorda's brieven (RvE) is hier een tekstgedeelte onleesbaar geworden.
Napoleon I daalt zeer in de achting, als men de mémoires van mevr. de Rémusat [6.] Rémusat: Madame de Rémusat (1797-1875), hofdame bij Napoleon I, schrijfster van Mémoires. leest. Maar waarom hield zy 't zoo lang aan zyn hof uit? En als de menschen lam genoeg zyn om onzedelyke despoten te behoeven, zyn deze dan niet noodig? Geldt niet hetzelfde omtrent de diplomaten, de geestelyken, enz.?
Kus Wouter. Geef hem levertraan. Een panacea [7.] panacea: panacee, wondermiddel voor alle kwalen.. Zyt met Mimi hartelyk van ons drieën de hand gedrukt of omhelsd.
Uw vriend
Roorda.
Die Domela Nieuwenhuis heeft geen flauw begrip van taktiek. Hy laat ons in zyn blad uitschelden, gelyk v.d. Putte doen zou. - Wy hebben toch eindelyk wat voldoening: 10 millioen gld. voor kanalen in Demak [8.] Demak: afdeling van de residentie Semarang op midden-Java.. Heerlyk! Wanhoop niet. Die v. Gorkom [9.] v. Gorkom: K. W. van Gorkom (1835-1920?), Indisch specialist en publicist. heeft twee gezichten: frondeur [10.] frondeur: oppositievoerder (fr.) in gesprekken, hielenlikker in offic. brieven, beentjes-hchter enz. [11.] Deze passage in de marge bijgeschreven.