21 juli 1874
Brief van Multatuli aan J.L. Switzar. Dubbel velletje postpapier, tot het midden van blz. 3 beschreven. (Particulier archief, Eindhoven; fotokopie M.M.) Deze vierde partij duurt tot 25 augustus; zie Prins 1970, blz. 112-116.
Voor de eerstvolgende zet zie 24 juli.
Wiesbaden 21 Juli 1874
Geachte Heer Switzar!
Vriendelyk dank voor Uw minzaam schryven. Met zeer groot genoegen vang ik de 4e party aan, en ik beloof U dat ik myn best zal doen. We staan aldus:
| Witte stukk. | Zwart |
| 1. E 2 - E 4 (Ontv.) | 1. E 7 - E 5 |
| Antw. 2. F 2 - F 4 |
Het doet my waarlyk pleizier dat ik juist deze party heb mogen winnen, want ik was - om de waarheid te zeggen - 'n beetje beschaamd over de beide eersten. Niet omdat ik ze verloren had, maar omdat ik ze eigenlyk niet met de U toekomende inspanning had gespeeld. Dit zeg ik waarlyk niet om de eer Uwer overwinning te verkleinen, maar alleen... nu ja, by 't edele schaakspel behoort geen onridderlyk gezeur of flauwe napraat. 't Eenige wat ik zeggen mag, is dat ik voortaan terdege m'n best zal doen. Ik weet dat dit U, als goede speler, aangenaam is.
Met graagte neem ik UED aanbod om lid van den Ned. Schaakbond te worden, aan. Zou U de goedheid willen hebben my voortehangen, of - zoo er geen ballotage noodig is, my te doen inschryven? De penningmeester kan de kwittantie doen presenteeren by den heer Funke.
Met dankbaarheid neem ik UED geschenk (het boekje met de in '73 te 'sHage gespeelde partyen) aan, en de heer F. zal het zeker bereidwillig in ontvangst nemen. Daar ik 't gaarne spoedig ontvang, zal ik ZED verzoeken het my p. post te zenden. Wel expedieert hy my van tyd tot tyd een pak, maar dat duurt me ditmaal te lang, omdat ik er groot belang in stel.
Ik vind dat er van afrekening over de briefport voor als nog geen sprake is, en stel U voor, te wachten. Het is te voorzien dat we met gesloten beurzen kunnen betalen! Ik zal deze party wel verliezen, en ben er tevreden mee, indien 't maar met eere is.
Ik zal zoo vry zyn, UED dezer dagen door myn uitgever te Delft een klein geschenk te doen toekomen, met verzoek het niet te versmaden. 't Heeft wel niets met schaken te maken, doch moge gelden als 'n blyk van de vriendschappelyke gevoelens die door dat nobele spel worden opgewekt of verlevendigd, en waarvan ook Uw schryven de zoo duidelyke sporen draagt. Als 't schaken algemeen was, zou de beschaving 'n groote schrede voorwaarts gedaan hebben, maar zoo iets zien onze Staatslieden niet in!
Na zeer vriendelyke groete, ben ik met de meeste hoogachting
UwED DwDienaar en Vriend
Douwes Dekker
Mocht voor de inschryving by den schaakbond m'n volle naam noodig zyn, ik heet Eduard D D., en ze mogen er: (Multatuli) by zetten ook. Dit zal my zelfs zeer aangenaam wezen, daar ik gaarne openlyk myn ingenomenheid met zulke inderdaad nuttige vereenigingen te kennen geef. Dieren- of Javanenbescherming, Vredesbonden en Matigheidsgenootschappen, houd ik voor kwakzalvery, of zachter uitgedrukt, voor uitvloeisels van welmeenende onnozelheid. De voorgangers van zulke dingen timmeren aan den weg, en de volgelingen... timmeren niemandal!
Gegroet
DD.