26 december 1872
Brief van S.E.W. Roorda van Eysinga aan Multatuli. Enkel velletje postpapier, aan éen zijde beschreven. (M.M.)
De tweede helft van deze brief is niet in handschrift bewaard gebleven; van de woorden in de schaduw af volgt de onderstaande tekst de gedrukte versie. (RvE, blz. 228).
eene slachting: toespeling op Idee 962; zie V.W. VI, blz. 156.
anoniem schryven: toespeling op Idee 997; zie V.W. VI, blz. 255.
von Moltke: Helmuth Karl Bernhard graaf van Moltke (1800-1891), pruisisch generaal, beslissend strateeg in de frans-duitse oorlog.
de Candolle: Augustin Pyramus de Candolle (1778-1841) zwitsers plantkundige.
Rolle (Vaud), 26/12 '72
Waarde Dekker! Ik schrijf slecht, want mijne vrouw staat aan de tafel te strijken
Vriendelijk dank voor de drukproef. Ze heeft mijne verachting voor Nederland nog doen toenemen. 'k Zal er iets over zeggen in de Sneeker. Gij richttet eene slachting aan.
Hierbij briefwisseling met Katz. k Zal nu aankloppen bij de Sneeker, al is ze ook modern theoloog. Katz ‘kan en mag’ niet onverminkt opnemen. Ik kan en mag mij niet aan zijne willekeur onderwerpen. 't Strijken is gedaan.
Dat Ge iets bewonderenswaards levert, als Ge 't 20 malen overschrijft, wist ik. Maar dat 3e stuk, met stoom geschreven, staat boven alles. Vergelijk eens die ontleding tegen 't anoniem schrijven met Feringa's machtspreuk er voor, omdat ook 't stemmen voor een' afgevaardigde in geheim beter is!
Hij heeft eene bêtise geschreven over veldarbeid door Hollanders onder de keerkringen. Gelukkig, gelijk hij zegt, ‘met te veel spoed’. Waarom? Wie wachtte op zijne uitspraak? Ik zal 't stuk onder handen nemen in de Sneeker. Hij pleit op grond van ‘gemiddelde thermometerstanden’ in de schaduw. En men zal moeten ploegen bij maximum-stand in de zon! Of onder een parasol? Hij, dilettant in geneeskunde, verklaart de grootere sterfte uit losbandigheid. ‘Krijgskundigen’ leiden de sterkte der utrechtsche linie af uit de ‘gemiddelde waterstanden’. Mij dunkt, dat von Moltke zijn voordeel zal willen doen met den minimum-waterstand. Maar ik was een mislukt officier, en werd gepasseerd voor eerste luitenant.
Feringa haalt naief Hartman's omschrijving van pedanterie aan: gemis van gevoel voor verschillen en schakeeringen. En F. zelf!
Beterschap! Groet uwe lieve Mimi voor ons. Wij drukken u de hand.
Uw vriend
R.v.E.
Er is een merkwaardig werk verschenen, naar ik lees van de Candolle te Genève: Histoire des sciences, de statistiek toegepast op de beoefening der wetenschap; daaruit blijkt dat Nederland daalde van den 3den rang tot den 7den. Van alle kanten verval!