*12 maart 1867
Brief van Multatuli aan J. de Geyter. Afschrift van onbekende hand. (M.M.)
Deze brief, voor het eerst gepubliceerd in Brieven WB VIII, blz. 36-37, is daar ten onrechte gedateerd op 2 april, misschien doordat er een verwisseling heeft plaats gehad met de enveloppe behorende bij de destijds niet gepubliceerde brief van 1 april. De onderstaande tekst is kennelijk geschreven na Multatuli's eerste verblijf in Antwerpen, en met het tweede terwille van La libre Pensée in zicht.
Twee eigennamen en een titel, in het afschrift weggelaten, zijn aangevuld overeenkomstig Brieven WB VIII 36-37.
Keulen, Dingsdag.
Beste de Geyter. 't Is schande dat ik niet reeds gister heb geschreven. Ik was lui. En nog ben ik lui. Te lui altans om u goed te zeggen hoe vol myn gemoed is over de ontvangst die my te Antwerpen is te beurt gevallen.
Ik kan niet schryven, vandaag. Alles warrelt me voor den geest, als de zeepplaneetjes in 't heelal van 'n waschkom. Ik zal 't wat tyd geven om tot rust te komen.
Ik hoop u van avend goed te schryven. Och ik heb zoo'n spyt dat ik uw vrouw, uwe lieve kinderlyke vrouw geen kus heb gegeven. Alleen daarom zou ik terug komen in Antwerpen, - een ware Argonautentogt! Aan de afspraak met ‘la libre Pensée’ zal ik denken. Ja, ik hoop aan alles te denken. Ik heb in Antwerpen nieuwe gezigtspunten opgedaan, dat is: veel geleerd. Die vlaamsche beweging geeft me veel te denken, en misschien geeft my die zaak het middel aan de hand om een vaderland weer te krygen. Juist 10 jaren zwierf ik, als Ulysses; wie weet of ik niet door myn reis naar Antwerpen myn Ithaca gevonden heb. Prof. Heremans heeft gelyk: Gy lieden moet Holland annexeren. By u zit de kern van Nederland.
En zelfs uw katholicisme kan er toe dienen, want -
Och ik kan niet schryven vandaag. Toch heb ik u veel te zeggen. Dus later. Groet allen, maar nu in 't byzonder dien hartelyken Breuer en zyne lieve flinke vrouw.
Ik dank u voor alles - Och, 't was te veel!
Mult.
Wilt ge er aan denken Ds. v. Straaten zyn boekje terug te geven, natuurlyk onder dankbetuiging voor de inzage. Die parodie is allergeestigst. Zendt ge my den Lucifer? Ik ben nieuwsgierig hem geheel te lezen.
Ik verzeker u dat men 't in myn toekomend geschryf zal bemerken dat ik te Antwerpen ben geweest, en daar een en ander geleerd heb.