29 mei 1874
Brief van Multatuli aan G.L. Funke. (UB Amsterdam). Geëditeerd door UvA werkgroep-Blom (2019), zie ook Over Multatuli 58 (2007), p. 65-66.
Wiesbaden 29 Mei 74
Waarde funke,
Ik kom van den fotograaf, en ben doodmoe van poseren. Voor visite- en salonformaat beide heb ik –maal gezeten, en ’t slot was dat-i me verzocht morgen terug te komen. Hij scheen niet tevreden en zei op ’t laatst dat ik niet rühig meer zat. Nu dit kan waar zijn, want ik was zenuwachtig.
Eerst had ik met hem niet: afgesproken over de condities, maar ’t slot was dat ik nu slechts voor 12 kleine & 12 salonformaat geaccordeerd heb (zonder cliché) om daarna, en na u die producten gestuurd te hebben, met u overeentekomen over de 2 of 3.000, dan wel cliché. En hij zal dan z’n prijzen opgeven. Zie, aan Mimi had-i immers gezegd: 5 á 6 groschen? Nu zeide hij bestimmt 6. Ik maakte hem hierop opmerkzaam, en zei dat gij handelsman waart, en misschien als de prijzen u niet bevielen zoudt willen wachten tot ik mogelijk van den zomer te Amst kwam. Ook dat ik zeer populair (zegge: bekend) was in Holland, en dat het reusseren hem hollandsche klanten zou aanbrengen. Enz.
Dus morgen weer. Ik vrees altijd dat de pose niet deugt. Gewoonlijk te stijf. En als men zelf zich wil zetten, houdt zijn verantwoordelijkheid op.
Voor die 12 visite- en 12 kabinetsformaat is geaccordeerd f 18.-. Is dát duur? Ik weet het niet. In allengeval komt het er op dat sommetje niet op aan. Ik zeg ’t u maar om z’n prijzen te vergelijken met Holland, en daaruit de groote zaak te beoordelen.
Het zenden van f 200. in plaats van f 100 was allerliefst van u en kwam zeer goed te-pas, schoon de beste nobele M. Kruseman daarvan niet de oorzaak was. Ze verkoos in haar hotel te blijven, en heeft ons waarachtig niet op onkosten gejaagd! Zij is de eenvoudigheid zelf, en nam genoegen met brood en vleesch. Maar wel had ik uwe remise noodig voor Italie en heb dan ook ’t grootste gedeelte daarheen gezonden.
Komiek, ik ben suf en halfblind van ’t poseren, en ’t lijkt wel of ik dat nu zoo breed uitmeet om me wichtig te maken. Welnu, dat is niet waar, en toen ik u zeide dat ik er zoo tegen opzag, dacht ik niet dááraan. Nu herinner ik me dat het ook bij Mitkiwicz te Brussel zoo lang duurde voor de man tevreden was. Maar ’t was me ontgaan. Neen, dat opzien tegen portret heeft ’n andere oorzaak (reden is ’t niet). Ik ben schuw en bloo . Dit gelooft men niet, maar ’t is zoo. Ik zag en zie er altijd vreeslijk tegen op. Ik heb ditzelfde met haarsnijden. Als ik dat moet laten doen, maakt het me dagen vooruit zenuwachtig.
Daar ik nu met de bestelde 24 portretten opgave van prijzen krijg (2 á 3000, én cliché zonder andere portretten dan die 24) behoef ik nu eigenlijk daarover niet te schrijven. Toch voorlopig dit: ge zegt de salonformaat op zwaar plaatpapier . Beteekent dit dat de portretten van visite-formaat slechts op ’t dunne vliesje geleverd moeten worden? Dit maak ik hieruit op dat gij ’t facsimilé wilt laten drukken. Indien dit wél begrepen is, hoe maakt ge ’t dan met de facsimilé’s der salon-portretten. Kan dat á costi gedrukt worden ná dat het vliesje er hier is opgeplakt.
Waarom niet van beide soorten hier slechts de vliesjes laten leveren? Dan waart gij baas over karton en facsimilé.
Wilt ge dat ik de facsimilés schrijf? Dat is autentieker. Doch dan zou ’t karton hier moeten geleverd worden.
Ik weet niet hoe ze noemen wat ik hier nu maar ‘vliesje’ betitel. Doch hij zei: ‘Ja, als ik geen karton lever, is ’t natuurlijk iets goedkooper.’ Hoeveel? Dit zal ik hem laten noteeren bij de prijs opgave. Hij komt me voor ’n fatsoenlijk mensch te zijn, maar toch wou ik me wapenen tegen eventueele kwesties.
Wees hartelijk gegroet ook van Mimi. Morgen wacht ik Vosmaer. Ja, ’t stuk van Feringa is goed. Kijk, de zaak zit ‘m niet zoo zeer in mooi of leelijk vinden, in goed- of afkeuren, maar in ’t terrein waarop de behandeling der zaak gebracht wordt in de toonhoogte, in den sleutel waaruit de muziek geschreven is. Adieu voor vandaag. Weldra meer van ’t portret. Ik ben maar geengageerd voor die 2x12 stuks. (zonder cliché)
tt
DD