Lijst van brieven op datum
Volledige Werken. Deel 23. Brieven en dokumenten uit de jaren 1884-1886 (1993)
31 december 1886
Herinnering van Mimi aan Oudejaarsdag 1886. (W.B. I, blz. 3-5).
Ik zie hem nog hoe hy den laatsten Nieuwjaarsdag die hy beleefde te gemoet ging. Wy zaten met ons vieren in onze gezellige huishoudkamer om de tafel, hy in een makkelyken stoel, het dichtst aan de kachel, een duitschen gemetselden ‘Ofen,’ met de voeten op de porceleinen tichels. Andere jaren had hy alleen ter wille van zyn omgeving deze overgangen van Oud in Nieuw opgemerkt, maar ditmaal was hy in de stemming, die hy den zevenden Januari daarop in een nooit voltooiden brief beschreef:
‘Al zy dan de Nieuwjaarsdag, wel bezien, 'n dag als 'n ander, men kan zich niet ontdoen van den eigenaardigen indruk weer 'n mylpaal gepasseerd te hebben, met de bygedachte: zou dit nu de laatste zyn? Natuurlyk treedt dit denkbeeld meer op den voorgrond naarmate men ouder is, en eigenlyk heeft 'n 67-jarige zulk een herinnering niet noodig. Dit is dan ook by my 't geval niet. Ik denk zeer veel aan den dood, en - wat de zaak zelf betreft - zonder afkeer!’
Toen in de verte de dorpsklokken de eerste slagen van het middernachtsuur deden hooren, keerde hy zyn schoon edel gelaat, waar als een waas van onsterfelykheid overlag, tot ons, en begon - voor ons geheel onverwacht - met lieve heldere stem een gedicht te zeggen, dat hy als knaap had geleerd. Het deed ons allen aan.
Ziehier dit gedicht, eene herinnering aan zyn jeugd die ik in zyn laatste dagen leerde kennen. Hy heeft het my den 6den Januari 1887 op myn verzoek gedicteerd, en noemde het toen ‘Oudejaarsavond.’
Dra zyn wy aan het eind van de afgemeten baan,
Dra zinkt een jaar daarheen met ryken buit beladen,
Dan biedt zich wel een weg, een nieuwe reisweg aan,
Maar 't is een vreemd gewest met nooit betreden paden.
Wy zien er huiv'rend heen met hoop en vrees in 't hart
En 't veld schynt ons zoo schoon waarop wy nu nog treden.
Al is ook menig zucht ons op zyn pad ontgleden,
Er toefde menig heil dat toch zoo dierbaar werd.
Wel staren we op dat jaar met eindelooze wenschen
En droomen van genot en ongekend geluk,
Maar sidderend dat de tyd zyn sluier hem ontrukk'
Drukt ons een vreemd gevoel by 't toeven aan zyn grenzen.
Zoo staat de reiziger aan de eindpaal van zyn ryk;
Een enkle schrede slechts kan van dat land hem scheiden.
Was hem 't doorwandeld oord geen paradys gelyk,
Er bloeide vaak een roos waarlangs zyn pad mocht leiden.
Hy blikt naar 't vreemd gewest nog voor zyn voet geboeid.
Een dicht bewassen woud behoedt het voor 't verspieden,
Hy weet niet of dat land hem bloemen aan zal bieden
Dan of de distel daar voor hem het weligst groeit.
Nog peinzend houdt hy stand. Zal hy den voet weer wenden?
Of de eerste schrede doen in 't nooit betreden oord?
De weg moet door die streek zal hy de reis volenden.
Maar 't veld is dan daarheen dat nog zyn ziel bekoort.
Hy weifelt, zucht, besluit... ziet om, en weifelt weder,
Nu bidt by God om moed eer elke kracht hem faalt,
En door de hoop gesterkt die van den hemel daalt,
Heft hy den voet en zet in 't vreemd gewest dien neder.
Geluk, o reiziger, geluk op uwen tocht!
Eerlang staan we ook als gy in onbekende streken,
Ons martelt niet de keus die zulk een stryd u wrocht,
De grens moet overschreên, geeft ons de tyd het teeken.
Maar dan ook als de moed uit onze boezem vliedt,
Treedt vriend'lyk ons de Hoop met engelen lach ter zyde,
‘Ik ben het, roept zy uit, die u tot hiertoe leidde,
En ik verlaat ook ginds in 't vreemd gewest u niet!’
Zoo luidt de stem der Hoop. Wy gaan bemoedigd henen
Van 't doorgereisde veld naar de onbekende baan,
En 't zy ons aller beê, nu we aan de grenspaal staan
Wat ons de Hoop voorspelt dat wille ons God verleenen!
Van 't jaar 1833 of 1834,
uit een almanak.