Multatuli.online

19 februari 1881

Brief van Multatuli aan C. Vosmaer. Dubbel velletje postpapier, geheel beschreven. (M.M.)

Rotterdam 19 febr 81

beste Vos! Waarschynlyk ontvangt ge dezer dagen een brief van den heer J.G. Robbers, Direkteur (gérant?) van de (uitgevers-) Maatschappy: ‘Elsevier’ die U verzoeken zal hem 'n uurtje onderhoud te gunnen. Mag ik zoo vry zyn hem by U [1.] hem by U: oorspr. stond er U te. te introduceeren? Zoo ja, dan doe ik het by dezen.

De zaak waarover hy U wenscht te spreken, is deze. Hy dacht er aan, 'n geïllustreerde Uitgaaf van m'n Havelaar te maken, en liet my 'n paar proeven van uitvoering zien. In-gemoede moet ik hem de zaak afraden, doch ik voegde erby: raadpleeg den heer Vosmaer, den auteur van tekst en teekening der Londinias.

Vind niet vreemd dat ik hem naar U verwys, juist in die hoedanigheid. In de my voorgelegde proeven was geen humor, en om begrypelyk te maken wat ik bedoelde, noemde ik uw Londinias. Godbewaarme dat ik 'n artist aan soort van humor zou willen binden! Maar één der oneindig-vele soorten mag toch geëischt worden, dunkt me... tenzy de uitvoering der teekening als uitvoering uitstekend is. En ook dàt is m.i. in de getoonde proeven 't geval niet!

Heb ik ongelyk, als conditio s.q.n. [2.] conditio sine qua non: noodzakelijke voorwaarde (lat.) voor 'n illustratie te vorderen: òf dat de teekening als zoodanig zéér schoon zy, óf: dat de artist door 'n humoristisch-epigrammatisch-sarkastisch-geestige opvatting, 'n vernuftigen weerslag geeft op den tekst, iets als gedachten-rym?

(eenvoudig voorbeeld. De held is driftig, en vliegt in woede op. Illustr^e: 'n bliksem straal neerschietende op wat de tekst aangeeft. Of: 'n vulkaan, wiens projektielen hier of daar treffen, a.b. [3.] a.b.: als boven.) Enz. Enz -

By zùlke behandeling zou des-noods (liever niet!) schoonheid van uitvoering kunnen gemist worden, 'n vryheid waarvan dikwyls misbruik gemaakt wordt.-

Is Mies al by U geweest? Zy vlaste er op U te ontmoeten, ‘in z'n eigen doen’ schreef ze my. Ja, U en de Uwen. -

Ik voel me erg moê, en verlang naar't eind van m'n reis. Byna overal veel toejuiching en weinig menschen. Veel plaatsen dekken de kosten niet! 't Is verdrietig.

Hartelyk gegroet

Uw vriend DD