Multatuli.online

18 mei 1873

Brief van G.L. Funke aan Multatuli. Dubbel velletje postpapier met gedrukt kopje, geheel beschreven. (M.M.)

De laatste twee regels staan verticaal in de linkermarge van blz. 4.

een ‘rilling door den lande’: zie V.W. X, blz. 316.

c.a.: cum annexis, met wat erbij hoort (lat.)

Amsterdamk 18 Mei 1873

Waarde Dekker! Ging ik enkel met mijn belang als uitgever en ‘huisvader’ te raden, geloof mij, niets zou mij beletten om brieven uit te geven, zoo als Ge aan Jhr. Salvador schreeft. Mijn belang echter is in dit geval bijzaak, óok voor mij; hoofdzaak is dat Gij vis à vis Uwe vrienden en vijanden niet in een valsch daglicht komt te staan en dát is naar mijn innige overtuiging niet te vermijden zoolang Ge niet breekt met waarschuwingen in den trant van zulke brieven. Immers zulk soort waarschuwingen zeggen niets wezenlijks over de eigenlijke kwestie, en doen daardoor meer kwaad dan goed. Neen, ik durf beweren dat de tijd van aarzelen voor U lang gepasseerd moest zijn en Ge aan allen die U hoogachten verplicht zijt iets te geven dat hout snijdt, zoo Ge wilt dat ‘men’ U onbepaald geloven zal. Uw Havelaar bracht een ‘rilling door den lande’, die nóg gevoeld wordt, welnu! nóg zulk een stoot, maar in een vorm die iedereen doet begrijpen wat Ge wilt en niet in raadselachtige waarschuwingen, waarin alleen maar duidelijk door U gezegd wordt dat men U blijft miskennen. Waarschuwingen als in den brief aan S. heeft men in Uw jongste geschriften haast met dezelfde woorden reeds gelezen - waarom ze dan nog eens weêr uitgegeven? Zou het publiek niet gaan denken aan geldmakerij, aan onwaardige boekverkoopersspeculatie, wanneer 't voor zijn geld niets nieuws krijgt? Geloof mij, indien Ge liever in duidelijke woorden verteldet wat Ge over ónze tegenwoordige Indische toestanden weet, als Ge feiten geeft inplaats van geheimzinnige wenken, eerst dan zal 't U lukken het stelsel van doodzwijgen te verbreken en algemeen erkend te worden. Doe zóó en doe 't om Uzelf wille, óf houd mij ten goede dat ik niet meêdoe aan handelingen, die ik voor onpraktisch en volkomen nutteloos houd, handelingen die m.i. Uwen vijanden maar al te schoone kans bieden U schouderophalend voorbij te mogen gaan.

Word niet boos om mijn geschrijf en wees overtuigd dat mijne zienswijze in Uwe zaak alleen voortspruit uit mijne eenvoudige opvatting van zaken en feiten. De koe bij de horens te vatten en zonder omwegen recht op den man af te gaan schijnt mij nog altijd den zekersten weg om in alle dingen te slagen - waarom ook niet in Uwe zaken? - en daarvan durf ik U zonder bloempjes mijne opinie meêdeelen.

Kunt Ge besluiten Uw dralen vaarwel te zeggen en bij deze gelegenheid de Atjineesche zaak c.a. te behandelen, niemand liever zal Uw uitgever zijn dan ik. In Uwe zaak met de Multatuli-Commissie meen ik getoond te hebben dat ik niets liever dan volle openbaarheid Uwer houding tegenover iedereen wensch. Na veel dralen zijt Ge eindelijk overgegaan tot het plaatsen eener annonce, die U volmaakt vrijpleitte. Wilt Ge nú flink weg het kwaad aantasten dat er in Indië betreff. die Atjinsche zaak heerscht en de natie meêdeelen door welke vuile historie die oorlog begonnen is, welnu, doe dat, als Ge 't daartoe thans tijd acht, (Beter blijf ik 't altijd vinden als Ge 't deedt wanneer de oorlog afgeloopen was.), maar in elk geval wil ik krachtig meêwerken Uw relaas te doen lezen, zelfs doe ik dat met groote voorliefde om zulke ellendige toestanden te doen ophouden en voor 't vervolg te voorkomen.

Ik moet eindigen, want morgen trek ik op reis voor 14 dagen en nog veel blijft er voor mij te doen. Ik heb mijn adressen aan mijn bediende opgegeven om in zaken die spoed eischen te kunnen handelen. Wees hartelijk gegroet van

tt

GLfunke