Multatuli.online

24 september 1868

Verslag van Multatuli 's voordracht te Rotterdam in het Algemeen Handelsblad van 24 september. (K.B. 's-Gravenhage; fotokopie M.M.)

In de bovenzaal van Verscheidenheid en Overeenstemming heeft heden avond de heer Douwes Dekker een voordragt gehouden van zijn laatste nog onuitgegeven werk, 't welk hij zelf den naam van ‘dramatische fragmenten’ gaf. Ook zonder dat spreker zulks gezegd had, wist ieder dat men van hem geen uitgewerkte intrigue, geen kunstig in elkander gezet drama te wachten had. Wat men dan ook heden avond van hem gehoord heeft, bezit geheel dezelfde verdienste - en in niet mindere mate - als sommige bladzijden uit Multatuli's Ideën.

De sprekend ingevoerde personen droegen, ja, denzelfden naam, vroeger en later in den avond, maar niemand dacht er aan te vragen naar den draad der geschiedenis, naar 't verband der verschillende scènes. Multatuli wenschte niets anders dan indrukken te geven, gevoelens te wekken, en hij slaagt daarin.

De ontboezemingen eener jeugdige ideale vorstin tot hare schoonmoeder over den vernederden toestand der beheerschte standen, over het gebrek aan hart bij hen, die de magt in handen hebben, werden gevolgd door een scène aan de wereld der Grande Duchesses de Gerolstein ontleend, even bijtend als echt komisch. Dan weder zag men de edele vorstin tegenover de edele vrouw uit het volk, in een tooneel, waarin diep gevoel de vonken schiet, die men gewoonlijk aan het vernuft vraagt. En ten slotte een dertigtal verzen - de dramatische fragmenten zijn in rijmloos vers gesteld, - die wij niet aarzelen prachtig te noemen, en waarin het eeuwig wisselen en dooreen loopen van oud en nieuw geschilderd wordt met beelden en uitdrukkingen, die slechts weinigen ter hunner beschikking hebben.

De zaal was goed bezet, en het publiek, waaronder slechts weinige dames, werd blijkbaar medegesleept door den spreker, die dan ook aan het slot van zijn voordragt herhaaldelijk luide werd toegejuicht.