Cambronne, Pierre Jacques Etienne, graaf-

1770-1842, Frans commandant van de keizerlijke Lijfwacht (Garde); het laatste plukje bij Waterloo heette de Vieille Garde.

Sprak ook volgens m. ‘La garde meurt et ne se rend pas’ (Idee 527, zesde druk, p. 308; Fr. De lijfwacht sterft en geeft zich niet over).

In een aantekening bij Idee 527 schrijft m. dat deze woorden niet door Cambronne gesproken zijn, maar afkomstig zijn uit een toneelstuk waarin Cambronne ten tonele wordt gevoerd (d.i. Les Miserables van V. Hugo). Ook Cambronne zelf ontkende dit antwoord te hebben gegeven. m. schrijft dat Cambronne in werkelijkheid slechts één woord zou hebben gezegd (‘merde!’), dat als ‘woord van C.’ bleef voortleven (vw iii, p. 433-434), en waar m. herhaaldelijk op zinspeelt (bijv. in vw v, p. 320 en vw vi, p. 113). *goudmaker