Boekdrukkunst

is niet uitgevonden:

‘In 't begin der 15 de eeuw begon zich de weetlust hier en daar te ontwikkelen in genoegzame mate, om 't versneld reproduceren van geschriften tot een winstgevend beroep te maken. De stryd tussen Mainz en Haarlem is *duitenplatery.’

Aldus m. in een voetnoot uit 1865 bij Idee 527 (vw iii, p. 333). In de Divagatiën formuleert hij deze opvatting aldus:

‘Myn oordeel over de zogenaamde drukkunst is nog -na het lezen der belangryke stukken van den heer *A. van der Linde, in den Spectator, even onpleizierig voor Gutenbergers als 't steeds den Costerianen geweest is.’ (vw v, p. 343)

Tot zijn eigen verbazing komt zijn mening hieromtrent overeen met Bilderdijk, die eveneens betoogde ‘dat de boekdr. kunst niet hoefde uitgevonden te worden, en dat het redeneeren over 'n uitvinder gekheid is’, aldus m. in een brief aan C. Vosmaer d.d. 6 januari 1879 (vw xix, p. 642).